Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζονται να υποδεχτούν το 2018 καλούμενες να αντιληφθούν κάτι θεμελιώδες: Ότι η αλλαγή είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός. Διότι η στασιμότητα μπορεί να είναι βολική σήμερα, αλλά οδηγεί σε μεγαλύτερα προβλήματα αύριο. Και καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν το βίωσε αυτό πιο έντονα από την πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια.
Για την Ευρώπη, η απροσδόκητη εξέλιξη του Brexit, αλλά και η ενίσχυση ακραίων κομμάτων στα περισσότερα μέλη της, έχει δράσει σαν ξυπνητήρι. Πλέον όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει μέλλον με τη μορφή ενός γραφειοκρατικού πρότζεκτ αποκομμένου από τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Όπως είναι φυσικό, κανείς δεν μπορεί να ταυτιστεί με ένα τέτοιο εγχείρημα. Το μόνο που καταφέρνει μια τέτοια ελιτίστικη προσέγγιση είναι να ενισχύσει τους απανταχού λαϊκιστές, δίνοντάς τους το πάτημα που χρειάζονται για να ισχυριστούν ότι μόνο αυτοί, και όχι κάποιοι ψυχροί τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες, μπορούν να δώσουν λύσεις στα μεγάλα προβλήματα όπως η οικονομική κρίση, η απώλεια ανταγωνιστικότητας λόγω της παγκοσμιοποίησης, και τα μεταναστευτικά ρεύματα. Ο μόνος τρόπος για να αγκαλιαστεί πραγματικά η Ευρωπαϊκή Ένωση από τους πολίτες της είναι να καταφέρει να αναδείξει τους συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους οι πρωτοβουλίες που προτείνει θα βελτιώσουν τη ζωή των πολιτών. Να αφουγκραστεί διαφορετικές απόψεις και να τις ενσωματώσει, μέσω διαβούλευσης, στη διαμόρφωση προτάσεων, όχι να παραπέμπει απλά σε τεχνοκρατικούς δογματισμούς. Να εστιάσει στην ελπίδα, όχι στον φόβο.
Παράλληλα, το Brexit έφερε στην επιφάνεια κάτι που όλοι γνώριζαν αλλά λίγοι παραδέχονταν: Δεν μπορούν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσουν στην ίδια ταχύτητα. Δεν είναι ούτε όλες το ίδιο πρόθυμες, ούτε το ίδιο ικανές. Στην πραγματικότητα η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων δεν είναι κάτι νέο. Είναι κάτι που έχει προκύψει εδώ και χρόνια με την Ευρωζώνη και τη Ζώνη Σένγκεν. Αντίστοιχη διαφοροποίηση αναμένεται και σε άλλα κρίσιμα ζητήματα όπως η κοινή αμυντική πολιτική. Γνωρίζουμε εκ των προτέρων πως πολλά κράτη-μέλη είναι καθέτως αντίθετα σε μια τέτοια προοπτική. Επειδή, όμως, κάποιες χώρες δεν θέλουν, δεν σημαίνει πως η Ευρώπη δεν θα προχωρήσει μπροστά.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ξεκάθαρο πως η Ελλάδα μπορεί να κυνηγήσει ένα καλύτερο μέλλον μόνο αν βρίσκεται στον πυρήνα της Ευρώπης. Δυστυχώς όμως, αυτή η διαπίστωση δεν ήταν τόσο δεδομένη την τελευταία τριετία. Οι ερασιτεχνικοί χειρισμοί και οι ιδεοληψίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση τόσο την ικανότητά μας, όσο και την προθυμία μας να διαδραματίσουμε έναν κεντρικό ρόλο στα επόμενα βήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2015 φρενάραμε ένα βήμα από τον γκρεμό, παρά την επιθυμία αρκετών στελεχών της τότε κυβέρνησης να συνεχίσουμε προς ολοταχώς και να κάνουμε το άλμα στο κενό. Το τεράστιο κόστος της επιστροφής στην ύφεση το πληρώσαμε –και συνεχίζουμε να το πληρώνουμε- σε οδυνηρά μέτρα, αλλά και στην απώλεια εμπιστοσύνης η οποία κρατά σε κατάσταση παράλυσης την οικονομία. Σήμερα η οικονομία μας έχει τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουμε αναδειχθεί πρωταθλητές στην αύξηση φόρων ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Παράλληλα, έχουμε το παγκόσμιο ρεκόρ στα κόκκινα δάνεια, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου παραμένουν αισθητά πάνω από το 2014 παρά τις τόσες ρυθμίσεις, ενώ η πολιτική υπερφορολόγησης της κυβέρνησης έχει εκτινάξει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των ιδιωτών σε επίπεδα άνω των 100 δισεκατομμυρίων, με περισσότερους από 1 στους 2 Έλληνες να χρωστάνε στην εφορία. Επιπλέον, οι έμμεσοι φόροι αυξάνονται κατακόρυφα, πλήττοντας τους αδύναμους, το οικονομικό κλίμα παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα του 2014, ενώ τα capital controls είναι ακόμα εδώ, αποτελώντας ένα επιπλέον βαρίδι για την ανάπτυξη. Με μια τόσο αδύναμη οικονομία, οι προοπτικές της οποίας επιδεινώνονται περαιτέρω από τη φυγή δεκάδων χιλιάδων νέων στο εξωτερικό, είναι δεδομένο πως δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε έναν πιο κεντρικό ρόλο στην Ευρώπη. Δεν είναι μόνο η οικονομία όμως. Η διοικητική ανεπάρκεια αυτής της κυβέρνησης έχει οδηγήσει σε όξυνση του μεταναστευτικού ζητήματος, ενώ τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση η θέση μας στο Σένγκεν, καθώς βλέπουμε τους ταξιδιώτες από τη χώρα μας να υφίστανται ελέγχους σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια σαν να ταξιδεύουν από χώρες της Μέσης Ανατολής.
Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες αξίζουν κάτι καλύτερο από αυτό. Αξίζουν την Ελλάδα της ελευθερίας και της αλληλεγγύης, που θα δίνει σε όλους τους πολίτες της ευκαιρίες να κυνηγήσουν τα όνειρά τους και θα στηρίζει ουσιαστικά τους αδύναμους. Παράλληλα, αξίζουν μια Ελλάδα που θα εμπνέει αξιοπιστία διεθνώς και θα βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα προσφέρει πραγματικές λύσεις και προοπτική για τους κατοίκους της. Είναι στο χέρι μας να δημιουργήσουμε αυτή την Ελλάδα. Αρκεί να γυρίσουμε οριστικά την πλάτη στον λαϊκισμό και να κάνουμε τη στροφή στην κοινή λογική, τη σοβαρότητα και τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές. Το 2018 θα γίνει το πρώτο βήμα για να γυρίσουμε σελίδα. Με σχέδιο και σκληρή δουλειά είμαι βέβαιος πως θα τα καταφέρουμε. Θα τα καταφέρουμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Θα τα καταφέρουμε να αλλάξουμε την πατρίδα μας.