Απαντήσεις σε όσους υποστηρίζουν πως η Ελλάδα με την πολιτική της στο θέμα του ηλεκτρικού καλωδίου διατηρεί σε ενεργειακή απομόνωση την Κύπρο δίνει ο Κωστής Χατζηδάκης την «Κ». Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας αναφέρεται στις περιφερειακές συνεργασίες ως ένα όπλο προάσπισης της διεθνούς νομιμότητας, στην πρόσφατη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης καθώς και στις προτεραιότητες τις Ελλάδας στα ενεργειακά σε Κρήτη και Ιόνιο. Για την Ελλάδα ο αγωγός Φυσικού Αερίου χαρακτηρίζεται ως έργο στρατηγικής σημασίας και βέλτιστη επιλογή για Ισραήλ και ΗΠΑ. Για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της χώρας ο κ. Χατζηδάκης θεωρεί πως υπάρχει προσδοκία να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς. Αναφέρεται στα τεμάχια που έχουν παραχωρηθεί υποστηρίζοντας πως σε δυο χρόνια θα διαφανεί εάν υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Ο Έλληνας υπουργός πιστεύει πως οι διαβουλεύσεις με την Αίγυπτο για οριοθέτηση ΑΟΖ, μετά και τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης θα επιταχυνθούν.
–Τι έχουν αποκομίσει Ελλάδα και Κύπρος από το περιφερειακό δίκτυο συνεργασιών στον ενεργειακό τομέα;
Ο περιφερειακός ρόλος τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου έχουν αναβαθμιστεί και συνεχίζουν να αναβαθμίζονται σημαντικά μέσα από το περιφερειακό δίκτυο συνεργασιών. Αυτές έχουν συμβάλει στην εδραίωση του στρατηγικού διαλόγου και στην προτεραιοποίηση σχεδίων εξαγωγής αερίου και ηλεκτρισμού. Ο αγωγός East Med, το καλώδιο EuroΑsia Interconnector, ο αγωγός από το πεδίο Αφροδίτη στο Ίντκου αποτελούν απτά παραδείγματα αυτής της διαδικασίας.
–Οι συμμαχίες με Ισραήλ – Αίγυπτο – Ιορδανία και με τη συμμετοχή των ΗΠΑ μπορούν να αποτελέσουν ανάχωμα στις παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις και προκλήσεις στην περιοχή;
Οι εν λόγω συνεργασίες έχουν πλέον τη δική τους αυτόφωτη δυναμική και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως συμμαχίες έναντι κανενός. Επίσης, η δυναμική κάθε τριμερούς είναι ξεχωριστή και επιτρέπει διαφορετικά επίπεδα εμβάθυνσης συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής συνεργασίας που επιταχύνεται τόσο με την Αίγυπτο όσο και με το Ισραήλ. Οι συμμαχίες αυτές λειτουργούν ωστόσο και ως συνασπισμοί υπεράσπισης της διεθνούς νομιμότητας και είναι και ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι θα προασπίσουμε αποφασιστικά και συντεταγμένα τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου.
–Έχοντας μπροστά μας την τουρκική επιθετικότητα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, πώς πρέπει οι δύο χώρες να την αντιμετωπίσουν και πώς μπορεί να προστατευθεί η Κύπρος; Τι σημαίνει η επέκταση της τουρκικής δραστηριότητας δυτικά της Κύπρου και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας για την ελληνική κυβέρνηση;
Πέρα από την άρρηκτα στενή σχέση τους, Ελλάδα και Κύπρος διαθέτουν το στρατηγικό πλεονέκτημα της στρατηγικής τους συνεργασίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτή την κατεύθυνση, θα είναι κρίσιμης σημασίας: Η αποφυγή ενεργειών έμμεσης αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Η προσήλωση μας σε μια λύση του Κυπριακού χωρίς κατοχικούς στρατούς και επεμβατικές εγγυήσεις. Η στενή συνεργασία στον αμυντικό τομέα που καταδείχτηκε και από την πρόσφατη επιχείρηση «Ατσαλένιο Βέλος». H Ελλάδα είναι φυσικά διατεθειμένη να έχει μία ειρηνική συμβίωση με την Τουρκία. Αυτός είναι ο στόχος μας. Δεν είναι όμως διατεθειμένη ούτε η Ελλάδα ούτε η ελληνική κυβέρνηση να παραιτηθούμε των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων ούτε αυτών της Κύπρου. Και αυτό θέλουμε να είναι απολύτως σαφές.
–Ποιες είναι οι επιδιώξεις της Ελλάδας στα ενεργειακά της Μεσογείου;
Οι προσπάθειές μας επικεντρώνονται στην υποβοήθηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκήσει τα δικαιώματά της. Ακόμη και με την επιβολή κυρώσεων, εφόσον χρειαστεί. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε στα μέσα Νοεμβρίου ένα μηχανισμό που κάνει δυνατή την επιβολή κυρώσεων σε όσους εμπλέκονται σε παράνομες γεωτρήσεις. Υπενθυμίζουμε με αυτό τον τρόπο στην Τουρκία, ποια είναι τα όρια που επιβάλλονται από τη διεθνή νομιμότητα. Πέραν αυτών, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στις διεθνείς μας συνεργασίες και την αξιοποίηση του φυσικού αερίου. Βασική μας επιδίωξη είναι η υλοποίηση του αγωγού East Med. Σε αυτή την κατεύθυνση, κρίσιμης σημασίας είναι και η περαιτέρω εμβάθυνση συνεργασίας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Παράλληλα, συνεχίζουμε τις συνεργασίες με τους γείτονές μας που είναι κράτη-μέλη της Ε.Ε., ιδιαίτερα τη Βουλγαρία, με την οποία υπογράψαμε διακυβερνητική συμφωνία για την κατασκευή του πολύπαθου διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου IGB αλλά και την Ιταλία. Υπάρχει επίσης και το πρόγραμμα εξερεύνησης υδρογονανθράκων στις περιοχές νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο με το οποίο προχωράμε κανονικά.
–Θεωρείτε ότι το ερευνητικό πρόγραμμα θα μπορούσε να τρέξει με ταχύτερους ρυθμούς; Επίσης, αληθεύει ότι έχουν εντοπιστεί μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων νοτιοδυτικά της Κρήτης και στην Δυτική Ελλάδα; Και πότε μπορεί η Ελλάδα να ξεκινήσει την παραγωγή ενεργειακών πόρων;
Υπήρχε μία προσδοκία για γρήγορους ρυθμούς. Σε ένα τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης υπήρχαν και υπάρχουν προσδοκίες για την ανακάλυψη υδρογονανθράκων και για αυτό ακριβώς το λόγο παρερμηνεύονται συχνά ανακοινώσεις ειδικών όπως εκείνη που έκανε λόγο για πιθανολογούμενες ανακαλύψεις κοιτασμάτων. Ωστόσο, στα θαλάσσια τεμάχια του Ιονίου και του Λυβικού Πελάγους νοτίως της Κρήτης είμαστε δυο περίπου χρόνια πριν από μια εξερευνητική γεώτρηση που θα μας πει αν υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων και πόσα είναι.
–Ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed είναι στρατηγικής σημασίας έργο για την Ελλάδα;
Ο αγωγός ΕastΜed είναι φυσικά στρατηγικής σημασίας τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ε.Ε. και το Ισραήλ και αποτελεί τη βέλτιστη εμπορική επιλογή για την εξαγωγή του κοιτάσματος «Γλαύκου». Ο αγωγός αυτός αναβαθμίζει το γεωπολιτικό ρόλο τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας, προσφέροντας στις δύο χώρες αλλά και στην Ε.Ε ταυτόχρονη διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων εισαγωγής αερίου. Είναι ένα δύσκολο έργο και τεχνικά και οικονομικά. Αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι μπορεί να καταστεί εμπορικά ελκυστικό. Το έργο ωριμάζει. Έχει διασφαλιστεί χορηγία 34,5 εκατ. ευρώ από την Ε.Ε. και στις αρχές του μήνα υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ Α.Ε και του ισραηλινού διαχειριστή φυσικού αερίου INGL. Έως το 2022/2023 το έργο θα έχει φτάσει σε επίπεδο ωρίμανσης για να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση.
–Η Ελλάδα βρίσκεται σε διαβούλευση με την Αίγυπτο για οριοθέτηση Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών. Υπάρχουν οι προοπτικές συμφωνίας και αν ναι πότε;
Η διαδικασία οριοθέτησης ΑΟΖ είναι μια πολύπλοκη διεργασία. Εκτιμώ ωστόσο ότι μετά την σαφή πρόθεση της Τουρκίας και της κυβέρνησης Sarraj να ορίσουν θαλάσσιες ζώνες κατά παράβαση της γεωγραφίας και της κοινής λογικής η διαδικασία πρέπει να επιταχυνθεί. Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας μετά την συνάντησή του με τον Αιγύπτιο ομόλογό του δήλωσε από το Κάιρο την 1η Δεκεμβρίου ότι οι σχετικές διεργασίες επιταχύνονται. Σε κάθε περίπτωση, εναπόκειται στην ίδια την Αίγυπτο να εκφραστεί για το συγκεκριμένο ζήτημα, όσο και για τις επιλογές της Τουρκίας.
–Για το ηλεκτρικό καλώδιο από Ισραήλ – Κύπρο – Ελλάδα έχουν γραφτεί πολλά μετά την απόφαση της Ελλάδας να προχωρήσει αυτόνομα το τμήμα Κρήτης ηπειρωτικής Ελλάδας. Η απόφαση αυτή μπορεί να επηρεάσει το συνολικό έργο; Γιατί η Ελλάδα προχωρά μόνη της στο συγκεκριμένο τμήμα;
Καταβλήθηκε πολύ μεγάλη προσπάθεια από το καλοκαίρι και μετά για να υλοποιηθεί το έργο ως ενιαίο project. Όμως, οι προτάσεις που κατατέθηκαν προς τον ΑΔΜΗΕ δεν ήταν ώριμες και δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές γιατί θα οδηγούταν το έργο σε περαιτέρω καθυστερήσεις. Αν γινόταν αυτό, θα έμενε στον αέρα το θέμα της υποθαλάσσιας διασύνδεσης της Κρήτης που είναι μεγάλης εθνικής σημασίας και πρέπει να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν συντομότερα έτσι ώστε να υποστηριχθεί ενεργειακά η Κρήτη. Σε κάθε περίπτωση, η άρση της ηλεκτρικής απομόνωσης της Κύπρου αποτελεί προτεραιότητα για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και για εμένα προσωπικά. Ο Euroasia παραμένει στα έργα PCI και η Ελλάδα θα συνεχίσει να το στηρίζει, όπως άλλωστε έχουμε δεσμευθεί μαζί με την Κύπρο με κοινή δήλωση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Οκτώβριο. Αλίμονο αν αφήναμε την Κύπρο ενεργειακά απομονωμένη!