Η κυβέρνηση προωθεί μια σειρά από μεταρρυθμίσεις στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές συνίστανται αφενός στην δυνατότητα λειτουργίας και μη κρατικών πανεπιστημίων και αφετέρου – το πιο σημαντικό – στην προσπάθεια αναβάθμισης των δημοσίων πανεπιστημίων. Απέναντι σε αυτή την προσπάθεια έχει ορθωθεί εδώ και μήνες ένα τείχος αντιδράσεων με πορείες, καταλήψεις σχολών κ.λπ. που συμπυκνώνονται στην άποψη “μην αλλάζετε τίποτα, απλώς δώστε περισσότερα χρήματα”. Προφανώς χρειάζεται να δοθούν περισσότερα χρήματα στην εκπαίδευση, η δε αύξηση των δαπανών την τελευταία τριετία ήταν διπλάσια από την αύξηση στην προηγούμενη τριετία του ΠΑΣΟΚ. Όμως αλήθεια, ποιός πιστεύει ότι αν αυξηθούν απλώς οι δαπάνες στη δημόσια εκπαίδευση χωρίς καμιά άλλη διαρθρωτική αλλαγή, η αύξηση αυτή θα πιάσει πραγματικά τόπο; Είναι πραγματικά εντυπωσιακές οι φοβίες ορισμένων απέναντι σε πολιτικές που ισχύουν σε όλη την Ευρώπη, εκεί δηλαδή που οι Έλληνες νέοι πηγαίνουν να σπουδάσουν προκειμένου να έχουν ένα καλύτερο μέλλον.
Θα ήταν λοιπόν ενδιαφέρον μπροστά σε αυτό το σκηνικό να βλέπαμε τι θα συνέβαινε αν η κυβέρνηση υποχωρούσε και δεν προχωρούσε η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση:
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει, η παγκόσμια πρωτοτυπία του κρατικού μονοπωλίου στην εκπαίδευση θα διαιωνίζεται. Ενώ μη κρατικά πανεπιστήμια υπάρχουν ακόμα και στην Κίνα και ενώ ακόμα και στην Ελλάδα κανείς δεν προτείνει την κατάργηση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας ιδιωτικής εκπαίδευσης, θα κρατήσουμε την απαγόρευση για τα μη κρατικά πανεπιστήμια που δεν υπάρχει σε κανένα άλλο Σύνταγμα όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά του κόσμου ολόκληρου.
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει, θα συνεχίσουμε να εξορίζουμε τους φοιτητές μας στο εξωτερικό και να κατέχουμε το παγκόσμιο ρεκόρ της φοιτητικής μετανάστευσης ανάλογα με τον πληθυσμό, με δεύτερη τη Μαλαισία, δίνοντας πολύτιμο συνάλλαγμα στο εξωτερικό. Αν δεν προχωρήσει η Συνταγματική Αναθεώρηση για το άρθρο 16, θα βρεθούμε μπροστά στο παράδοξο φαινόμενο η Ευρωπαϊκή Ένωση – και φυσικά το ελληνικό δημόσιο – να αναγνωρίζουν με βάση τις Οδηγίες 89/48 και 36/2005 επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων που συνεργάζονται με ελληνικά κολλέγια και των οποίων οι σπουδές πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, ενώ το Σύνταγμά μας θα παριστάνει απλώς ότι αγνοεί αυτήν την πραγματικότητα.
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει, θα συνεχίσουμε να πετάμε το δημόσιο χρήμα στο καλάθι των αχρήστων καθώς δεν θα υπάρχει καμιά αξιολόγηση του έργου των ιδρυμάτων, ούτε σύνδεση αυτής της αξιολόγησης με την ενίσχυσή τους από το Κράτος, πράγμα για το οποίο το ΠΑΣΟΚ είχε συμφωνήσει εδώ και αρκετά χρόνια στα πλαίσια της Συμφωνίας της Μπολόνια, αλλά είχε αδιαφορήσει στην συνέχεια να το κάνει πράξη. Παράλληλα, η χώρα μας θα παραμείνει στην αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μαζί με την Πορτογαλία, στην τελευταία θέση της Ευρώπης των 25 έχοντας το χειρότερο εκπαιδευτικό σύστημα.
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει σε σχέση με τις ρυθμίσεις για την αυτοτέλεια των ιδρυμάτων, θα συνεχίσουμε να συντηρούμε την ύπαρξη ενός σοβιετικού μοντέλου στην εκπαίδευση όπου τα πάντα κατευθύνονται και αποφασίζονται από τους γραφειοκράτες του Υπουργείου Παιδείας, και όπου η αυτονομία των πανεπιστημίων, μια έννοια αυτονόητη στον υπόλοιπο κόσμο, θα παραμείνει ξένη προς την ελληνική πραγματικότητα.
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει για τη δυνατότητα επιλογής συγγραμμάτων θα συνεχίσουμε, στην εποχή του Διαδικτύου και της Κοινωνίας της Πληροφορίας, να υπερασπιζόμαστε το γελοίο θεσμό του ενός και μοναδικού παρωχημένου συγγράμματος που πολεμά την ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει, θα συνεχίσουμε με την πρόφαση της υπεράσπισης του ασύλου να ανεχόμαστε την καταστροφή της δημόσιας περιουσίας από διαφόρους τύπους που δεν έχουν καμιά σχέση με το πανεπιστήμιο ούτε με την ακαδημαϊκή έρευνα και μετατρέπουν το πανεπιστήμιο από δεξαμενή σκέψης σε αποθήκη πυρομαχικών. Πρόσφατα προτάθηκε στη Βουλή να κληθεί το συντονιστικό των καταλήψεων. Θα μπορούσε ίσως να προταθεί και να κληθεί ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κουκουλοφόρων!
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει, θα συνεχίσουμε να είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη με το φαινόμενο των αιώνιων φοιτητών που αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των πανεπιστημίων. Είναι εντυπωσιακή η αντίδραση ακόμα και σε αυτή την πρόταση της κυβέρνησης, παρότι λαμβάνεται σαφής μέριμνα σε σχέση με όσους, για λόγους επαγγελματικούς ή προσωπικούς, δε μπορούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους σε χρόνο διπλάσιο από τον αρχικά προβλεπόμενο.
Αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν προχωρήσει, θα μείνει με τους παλιούς νόμους του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, τους οποίους, προφανώς, οι “προοδευτικοί” αριστεροί υπερασπίζονται με πάθος. Δεν ξέρω από πότε η άρνηση κάθε αλλαγής θεωρείται προοδευτική πολιτική.
Αλλά, αν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση προχωρήσει, η Ελλάδα θα έχει κάνει ένα βήμα προς τα μπρος. Αυτά που προτείνει η κυβέρνηση είναι η επιστροφή στον κόσμο της κοινής λογικής. Η επιστροφή στο δρόμο της Ευρώπης. Δεν θα αλλάξουν δραματικά την εικόνα την επόμενη μέρα. Αλλά θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις έτσι ώστε η τριτοβάθμια εκπαίδευση να είναι πράγματι ένα ουσιαστικό εφόδιο των νέων για το μέλλον. Είναι προφανές από αυτά που δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, ότι αυτοί που αντιδρούν υπερβολικά αποκόπτονται από την ίδια την κομματική τους βάση και ότι η προσπάθεια της κυβέρνησης αναγνωρίζεται και από πολίτες που δεν ψήφισαν τη Νέα Δημοκρατία. Ακόμα όμως και αν αυτό δε συνέβαινε, η οπισθοχώρηση θα ήταν λάθος. Γιατί αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι υποχρέωσή μας απέναντι στους Έλληνες νέους.