Η κρίση σημαίνει ανάγκη για αλλαγές. Σημαίνει ουσιαστική συζήτηση για κοινούς ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες από την πόρτα, όχι από το παράθυρο. Μπορεί Γερμανοί και Γάλλοι, βόρειοι και νότιοι, πλουσιότεροι και φτωχότεροι, να έχουν διαφορετική άποψη για το ποια θα είναι η λύση, αλλά συμφωνούν απόλυτα ότι πρέπει να υπάρξει λύση.
Πριν από δέκα χρόνια η Ελλάδα υπέγραφε την ένταξή της στην ΟΝΕ. Πριν από λίγες μέρες παραλίγο να προκαλέσει κρίση στην ίδια την ευρωζώνη. Κρίση που σημειώτεον δεν έχει απολύτως ξεπεραστεί ακόμα.
Η Ελλάδα δεν είχε άλλη επιλογή από το να ενταχθεί στην ΟΝΕ. Η Ευρώπη επίσης δεν είχε ίσως άλλη επιλογή από το να περάσει από τα εθνικά νομίσματα στο ευρώ. Ωστόσο, η Ελλάδα μπήκε στο ευρώ χωρίς να κάνει όλα τα απαραίτητα βήματα για την εξυγίανση της οικονομίας της, τόσο πριν από την εισαγωγή του ευρώ στην πατρίδα μας όσο και μετά. Και η Ευρώπη αποφάσισε να έχει κοινή νομισματική πολιτική χωρίς να έχει εγκαίρως εισάγει κοινούς δημοσιονομικούς κανόνες που θα επέτρεπαν μια πιο ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ.
Έχοντας ως αφετηρία τα πάγια διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, η διεθνής οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 σε συνδυασμό με ατυχείς χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης τους τελευταίους μήνες αλλά και την καθυστερημένη αντίδραση της ΕΕ στο πρόβλημα, έφεραν την Ελλάδα στην αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το δικό μας πρόβλημα συζητήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο διότι η ελληνική κυβέρνηση προσφέρθηκε να γίνει η πατρίδα μας το επικοινωνιακό και κερδοσκοπικό επίκεντρο της κρίσης. Ωστόσο, πριν από μας έντονα οικονομικά προβλήματα παρουσίασαν η Ουγγαρία, η Λετονία, η Ρουμανία και η Ιρλανδία (η τελευταία μέλος της ευρωζώνης). Και μετά από μας η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, ακόμα και η Μεγάλη Βρετανία.
Η κρίση έφερε στο προσκήνιο τις γενικότερες διαρθρωτικές αδυναμίες που ο μηχανισμός του ευρώ «κουβαλάει» πάνω του. Μπορεί η δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος να είχε για την Ευρώπη πολύ μεγάλη οικονομική και πολιτική σημασία, δεν βασίστηκε όμως από την αρχή στα κατάλληλα δημοσιονομικά εργαλεία που θα μπορούσαν να στηρίξουν το όλο εγχείρημα σε δύσκολες περιόδους. Ο σχεδιασμός του ευρώ δεν συνδυάστηκε με κοινούς δημοσιονομικούς κανόνες, παρά μόνο με την εκ των υστέρων υιοθέτηση του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο με τρόπο εξίσου κατανοητό, αλλά και αυθαίρετο επέβαλε το όριο του 3% για τα έλλειμμα και του 60% επί του ΑΕΠ για το χρέος. Ο από το παράθυρο συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών δεν είχε τα ποθούμενα αποτελέσματα καθώς ακόμα και η Γερμανία και η Γαλλία δεν τήρησαν τα όρια που τέθηκαν.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ακόμα περισσότερο για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, η κρίση δεν σημαίνει το τέλος του ευρώ. Εξάλλου, οι αιτήσεις δεν σταματούν – με 17ο μέλος την Εσθονία πρόσφατα. Ωστόσο, η κρίση σημαίνει ανάγκη για αλλαγές. Σημαίνει ουσιαστική συζήτηση για κοινούς ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες από την πόρτα, όχι από το παράθυρο. Μπορεί Γερμανοί και Γάλλοι, βόρειοι και νότιοι, πλουσιότεροι και φτωχότεροι, να έχουν διαφορετική άποψη για το ποια θα είναι η λύση, αλλά συμφωνούν απόλυτα ότι πρέπει να υπάρξει λύση. Όλοι είμαστε στο ίδιο πλοίο. Όπως μέχρι τώρα όλες οι χώρες της ευρωζώνης, για διαφορετικούς λόγους καθεμιά, κάτι κέρδισαν από το ευρώ, έτσι κι από εδώ και πέρα κάτι πρέπει να κερδίζουν. Η κατεδάφιση του ευρώ θα είναι αρνητική εξέλιξη για όλους. Οι εμβαλωματικές λύσεις δεν προσφέρουν σιγουριά ιδιαίτερα με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα. Ένας μόνο δρόμος υπάρχει για όλους μας. Να μάθουμε το μάθημα της τελευταίας κρίσης και να θεσπίσουμε δημοσιονομικούς κανόνες που θα αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους κρίσεις, θα στηρίζουν την ΟΝΕ σε πιο σταθερά θεμέλια και θα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια πιο ισχυρή Ευρώπη. Η κρίση μπορεί να είναι μια ευκαιρία.