Η προσπάθεια της κυβέρνησης, με τις μεταρρυθμίσεις στις ΔΕΚΟ και τις διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία, έχει ένα ευρύτερο στόχο πέρα από την οικονομική εξυγίανση: να ξεφύγουμε επιτέλους από την πολιτική παραδοξολογία και τα λαϊκίστικα στερεότυπα που για χρόνια αποτέλεσαν τα βασικά εμπόδια στην πορεία της χώρας προς τα εμπρός.
Ένα από τα μεγαλύτερα στερεότυπα με τα οποία γαλουχήθηκε η ελληνική κοινωνία και εν πολλοίς στηρίχτηκε το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας την τελευταία εικοσαετία είναι ότι η έντονη παρουσία του κράτους, σχεδόν παντού, ωφελεί τον πολίτη και εξυπηρετεί τις ανάγκες τους. Πιστέψαμε ότι μόνο το κράτος σε ρόλο επιχειρηματία, μπορεί να τιθασεύσει την αγορά και τα «δεινά» που προκαλεί, να εξανθρωπίσει την «ανάλγητη» ελεύθερη οικονομία και να ωθήσει το σύστημα σε δρόμους δίκαιους και κοινωνικά αποδεκτούς.
Τα αποτέλεσμα αυτής της λογικής νομίζω ότι τα αντιλαμβανόμαστε πλέον όλοι. Στο πλαίσιο αυτής της κοινωνικά «ευαίσθητης» πολιτικής δημιουργήσαμε μία ράθυμη αντιπαραγωγική κρατική μηχανή που το μόνο που προσφέρει στον πολίτη είναι ελλείμματα, χρέη και κακές υπηρεσίες. Επιδοτήσαμε, από το υστέρημά μας, για δεκαετίες προβληματικές επιχειρήσεις με μηδενικά αποτελέσματα, στηρίξαμε – με το αζημίωτο – οργανισμούς κοινής ωφέλειας που σήμερα δεν μπορούν στοιχειωδώς να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του διεθνούς ανταγωνισμού. Ποινικοποιήσαμε στη συνείδησή μας κάθε έννοια ιδιωτικής πρωτοβουλίας και επιχειρηματικής προσπάθειας, ως κοινωνικά άδικη και αντιλαϊκή. Μάθαμε έτσι να απαιτούμε πλούτο χωρίς παραγωγή, παραγωγή χωρίς επιχειρήσεις, και επιχειρήσεις χωρίς κέρδη. Μάθαμε εν ολίγοις, να ζούμε με δανεικά σε βάρος των επόμενων γενεών.
Από την στιγμή που δεν μπορούμε να αποδράσουμε από την πραγματικότητα, ούτε να αναζητήσουμε τρίτους δρόμους και μαγικές λύσεις, η επιστροφή στον κόσμο της κοινής λογικής φαντάζει ως η μοναδική επιλογή για να βγούμε από το σημερινό αδιέξοδο. Και για να ακολουθήσουμε τον δρόμο της κοινής λογικής θα πρέπει απαραίτητα να ενστερνιστούμε τις εξής απλές παραδοχές:
Πρώτον: Για να ασκηθεί κοινωνική πολιτική θα πρέπει να έχουμε πλούτο να μοιράσουμε Και πλούτο δεν παράγει το κράτος. Πλούτο παράγει η υγιής επιχειρηματικότητα και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Πλούτο παράγουν όλοι αυτοί που δεν φοβούνται το μέλλον, που αντιμετωπίζουν με θάρρος τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και προσπαθούν να γίνουν ανταγωνιστικοί αναδεικνύοντας τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Και για την χώρα μας, οι τομείς της τεχνολογίας, της παιδείας, των υπηρεσιών, του τουρισμού, της ναυτιλίας, μπορούν να αποτελέσουν την αρχή για μία τέτοια προσπάθεια.
Δεύτερον, τα ελλείμματα και τα χρέη επιβαρύνουν τις επόμενες γενιές. Δεν μας φταίνε σε τίποτα τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας επειδή εμείς αποφασίσαμε να γίνουμε ευχάριστοι και να ακολουθήσουμε λαϊκίστικα μονοπάτια. Η εξάλειψη των μακροοικονομικών ανισορροπιών και η μείωση των ελλειμμάτων είναι πλέον μονόδρομος. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται άμεση παρέμβαση στην πηγή του προβλήματος που δεν είναι άλλη από το σπάταλο και μεγάλο κράτος. Οι αποκρατικοποιήσεις σε τομείς αιχμής, η αναδιάρθρωση της κρατικής μηχανής με άξονα την ποιότητα την αξιολόγηση και την αποτελεσματικότητα μπορούν να αλλάξουν ριζικά το σκηνικό.
Τρίτον, να λειτουργήσουν επιτέλους οι κανόνες της αγοράς και του ελευθέρου ανταγωνισμού έτσι ώστε οι πολίτες να ωφεληθούν από την εύρυθμη λειτουργία της όπως γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Δεν είναι αναγκαίο το κράτος με περιττές ρυθμίσεις και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις να υπονομεύει την επιχειρηματικότητα και να δημιουργεί προσκόμματα στην δημιουργία επενδυτικού κλίματος. Αντιθέτως θα πρέπει να επιβάλει τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού παρεμβαίνοντας με πιο ουσιαστικό τρόπο εκεί που υπάρχουν μονοπώλια ή εναρμονισμένες πρακτικές. Ο μοναδικός κερδισμένος θα είναι ο καταναλωτής.
Όλα τα παραπάνω σε κάποιες άλλες χώρες είναι ίσως αυτονόητα. Στην χώρα μας η επιστροφή στον δρόμο της κοινής λογικής ξεκίνησε σιγά σιγά τα τελευταία χρόνια και επιταχύνεται την τελευταία διετία. Για να έχει η προσπάθεια αυτή το μεγαλύτερο προσδοκώμενο αποτέλεσμα απαιτείται θάρρος και πολιτικός ρεαλισμός. Η κυβέρνηση με τις διαρθρωτικές αλλαγές που ακολουθεί δείχνει τον δρόμο. Μακάρι να ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι.