…Η εντύπωσή μου είναι ότι για πολλά χρόνια ο καθένας κέρδιζε τη δική του προσωπική μάχη και όλοι μαζί τελικώς χάναμε τον πόλεμο. Διότι δημιουργούσαμε τέτοιες αγκυλώσεις στην οικονομία που η Ελλάδα τελικώς ήταν μια χώρα καθόλου φιλική στην επιχειρηματικότητα.
Όταν υπάρχουν τόσα εμπόδια εισόδου στην αγορά, μπορεί κάποιος επιμέρους κλάδος να θεωρεί πρόσκαιρα ότι έχει προστατευτεί, στην πραγματικότητα μας στρεβλώνεται η αγορά, αποξενώνονται οι επενδυτές, δεν επιτρέπεται να λειτουργήσει ομαλά η οικονομία και τελικώς ακόμη και ο μας μας ο κλάδος που θεωρεί ότι προστατεύτηκε, τελικώς γίνεται θύμα του υπερπροστατευτισμού.
Εν πάση περιπτώσει στόχευση δική μας είναι αφ’ μας να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα και με αυτό τον τρόπο την απασχόληση και από την άλλη πλευρά να εξασφαλίσουμε φτηνότερα και ποιοτικότερα αγαθά και υπηρεσίες μας πολίτες. Γιατί όταν λειτουργεί ομαλότερα η αγορά, όταν λειτουργεί πράγματι ο ανταγωνισμός μας που κερδίζει πάνω απ’ όλα είναι ο πολίτης, ο καταναλωτής με καλύτερες τιμές και καλύτερες υπηρεσίες. Τα εμπόδια εισόδου και ο υπερπροστατευτισμός λειτουργούν εις βάρος του καταναλωτή…
Γ. Στουρνάρας: Καλή μας μέρα και χρόνια πολλά.
Αποφασίσαμε να κάνουμε τη σημερινή συνέντευξη για να απαντήσουμε αν όντως έχουμε κάνει μεταρρυθμίσεις, αν έχουμε ανοίξει αγορές και επαγγέλματα. Το θέμα των αγορών είναι πιο πολύ θέμα του κ. Χατζηδάκη, το θέμα των επαγγελμάτων είναι περισσότερο του Υπουργείου Οικονομικών.
Κατ’ αρχάς γιατί άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων; Για ποιο λόγο; Επειδή μας το επιβάλλει η τρόικα ή επειδή πρέπει να γίνει; Σαφώς πρέπει να γίνει. Ήδη, οι πρώτες μελέτες του ΟΟΣΑ, για παράδειγμα αρχές μας δεκαετίας του 2000, αλλά και μας μελέτες και του ΚΕΠΕ- είχε γίνει μια μελέτη εδώ τότε- έδειχναν ότι η Ελλάδα έχει από τα πλέον περιοριστικά πλαίσια στη λειτουργία αγορών και επαγγελμάτων.
Τι σημαίνει αυτό: Σε κάθε οικονομία, η ισορροπία των πόρων δίνεται από τη συνολική ζήτηση και από τη συνολική προσφορά. Τώρα φανταστείτε όσοι από εμάς έχουμε κάνει οικονομικά, το απλό διάγραμμα συνολικής ζήτησης και συνολικής προσφοράς.
Όταν η προσφορά είναι περιορισμένη, το αποτέλεσμα είναι υψηλή τιμή και άρα χαμηλή ανταγωνιστικότητα και χαμηλή ποσότητα. Αυτό, λοιπόν, ήταν ένα χαρακτηριστικό μας ελληνικής οικονομίας που το είχαν εντοπίσει οι διεθνείς οργανισμοί που ασχολούντο με την ένταση του ανταγωνισμού. Άρα, λοιπόν, η Ελλάδα χαρακτηριζόταν συνήθως από κλειστές αγορές και από κλειστά επαγγέλματα.
Μία από μας πρώτες μελέτες που έγιναν ήταν του ΙΟΒΕ το 2010, η οποία ξεκίνησε κάπως διαφορετικά. Στη μελέτη αυτή του ΙΟΒΕ, που είχε εκπονήσει ο τότε επιστημονικός συνεργάτης ο Νίκος Ζόνζηλος, είδε ότι συγκρίνοντας την Ελλάδα με την Ευρωζώνη και ως αποτέλεσμα του πολύ πιο περιοριστικού πλαισίου μας αγορές και στα επαγγέλματα, τα περιθώρια κέρδους και ειδικά μας υπηρεσίες, αλλά γενικά στα μη εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες, είναι 15,5% ψηλότερα στη χώρα μας απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη.
Αυτό εξηγούσε εν μέρει γιατί η Ελλάδα ήταν μια σχετικά ακριβή χώρα για το επίπεδο ανάπτυξής μας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωζώνη και κατόπιν έθεσε το εξής ερώτημα από τη μελέτη του ΙΟΒΕ: Αν προχωρήσουμε σε πλήρη απελευθέρωση – όχι να γίνουμε Σιγκαπούρη – να γίνουμε Ευρωζώνη, αν δηλαδή συγκλίνει το ποσοστό κέρδους στην Ελλάδα με την υπόλοιπη Ευρωζώνη, τι αποτέλεσμα θα έχουμε; Μακροχρόνια; Συγκρίνοντας δηλαδή το ένα σημείο ισορροπίας πριν από την απελευθέρωση με την τελική απελευθέρωση; Όταν δηλαδή το ρυθμιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα γίνει ακριβώς το ίδιο με το ρυθμιστικό πλαίσιο στην Ευρωζώνη. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Έδειχνε περίπου ότι το Εθνικό Προϊόν, αν ήταν 100 πριν από την απελευθέρωση, μακροχρόνια θα γίνει 115 μόνο εξ αυτού του λόγου.
Πολλοί παρεξήγησαν αυτή τη μελέτη και είπαν «μα το Προϊόν έπεσε στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια». Το Προϊόν έπεσε στην Ελλάδα λόγω μας κρίσης. Η μελέτη αυτή λέει τι θα γίνει αν τα πράγματα παραμείνουν τα ίδια. Άρα, λοιπόν, ξέρουμε από τη μελέτη αυτή, αλλά και από μας που έγιναν μετά από τον ΟΟΣΑ, ότι αν ανοίξουμε μας αγορές και τα επαγγέλματα θα έχουμε ψηλότερο Προϊόν, ψηλότερη απασχόληση, χαμηλότερες τιμές μερικής ανταγωνιστικότητας. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε και απελευθερώνουμε αγορές και επαγγέλματα.
Τι έχει γίνει μέχρι τώρα; Εγώ θα μιλήσω περισσότερο για τα επαγγέλματα. Πράγματι είχαμε περιοριστικούς όρους άσκησης σε εκατοντάδες επαγγέλματα τα οποία στερούσαν επί χρόνια την ελληνική οικονομία από μας θετικές επιπτώσεις του ανταγωνισμού.
Η οικονομία μας, μας μας είπα, ήταν γεμάτη περιχαρακώσεις και φραγμούς υπέρ, στην ουσία, προνομιούχων που δεν ήθελαν να χάσουν κεκτημένα. Δεν νοείται υγιής οικονομία, όταν τα κλειστά επαγγέλματα είναι περισσότερα από τα ανοιχτά, όταν διοικητικά και γραφειοκρατικά εμπόδια στερούν από μας επιχειρήσεις ανταγωνιστικότητα και από την κοινωνία πολυάριθμες θέσεις εργασίας που σήμερα είναι και το ζητούμενο.
Μέχρι σήμερα επαγγέλματα που κάποιοι θεωρούν ότι είναι απλά ρυθμισμένα, ήταν στην πραγματικότητα ερμητικά κλειστά, κρατώντας τεχνηέντως μας νέους επαγγελματίες και επιστήμονες αποκλεισμένους από μας αγορές.
Κατά την εφαρμογή του προγράμματος οικονομικής στήριξης, το άνοιγμα των επαγγελμάτων μπορεί να αποτελέσει μέσω αντιστάθμισης των επιπτώσεων των δημοσιονομικών μέτρων στην ανάπτυξη και μας απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση μας ανταγωνιστικότητας.
Η συνεχιζόμενη ύφεση, βεβαίως, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην πλήρη αξιοποίηση των θετικών συνεπειών από την άρση των επί πολλά χρόνια υφισταμένων περιορισμών. Όσο θα βελτιώνονται τα δημοσιονομικά μεγέθη, η συμβολή του διαρθρωτικού μέτρου, του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων και αγορών στην αναπτυξιακή προοπτική θα μεγεθύνεται.
Σήμερα για εκατοντάδες επαγγέλματα η ιεράρχηση γίνεται με την απλή αναγγελία έναρξης επαγγέλματος, χωρίς την ανάγκη προηγούμενης χορήγησης διοικητικής άδειας – και θα μπω σε λεπτομέρειες μετά.
Μας, δεν υπάρχουν μια σειρά περιορισμοί μας πληθυσμιακά κριτήρια, γεωγραφικοί περιορισμοί, ελάχιστες αποστάσεις, αποκλειστική δυνατότητα διάθεσης, περιορισμοί στο μετοχικό κεφάλαιο, υποχρεωτικές κατώτατες τιμές, ή αμοιβές στην άσκηση του επαγγέλματος. Και όλα αυτά έγιναν τον τελευταίο περίπου 1,5 χρόνο.
Όσον αφορά τη νομοθεσία, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο κρίνεται επαρκές σήμερα. Κατ’ αρχάς υπάρχει ο βασικός νόμος 3919 του2011 με οριζόντια εφαρμογή για την αυτοδίκαιη κατάργηση μιας σειράς περιορισμών, καθώς και ο συμπληρωματικός του νόμος 4038 του 2012. Πρόσφατα ψηφίσαμε το πολυνομοσχέδιο όπου ρυθμίστηκαν κάποια επιπλέον θέματα.
Αλλάξαμε το προβλεπόμενο σήμερα καθεστώς πρόσβασης στο επάγγελμα του εκτιμητή, μέσω μας κατάργησης του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών και των αποκλειστικών αρμοδιοτήτων του. Η πρόσβαση στη συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι πλέον ελεύθερη μέσω εξετάσεων και εγγραφή σε μητρώο στο Υπουργείο Οικονομικών.
Ενσωματώθηκε, μας, μια διάταξη με σημαντική προστιθέμενη αξία ως μας το άνοιγμα των επαγγελμάτων που αφορά την υποχρέωση δημοσίευσης από μας επαγγελματικές ενώσεις, οργανώσεις και συλλόγους μιας σειράς πληροφοριών, μας τα βιογραφικά και οι αμοιβές των μελών του Δ.Σ., απολογισμό πεπραγμένων κλπ.
Προβλέπεται, μας, η επαναφορά ορισμένων περιορισμών για όσα επαγγέλματα υπάρχουν θετικές γνωμοδοτήσεις από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Ποιες είναι οι ενέργειες που κάνει το Υπουργείο μας για την εφαρμογή μας υφιστάμενης νομοθεσίας: Για την επίσπευση των απαιτούμενων ενεργειών, των επιμέρους Υπουργείων, για την εφαρμογή μας υφιστάμενης νομοθεσίας, το Υπουργείο Οικονομικών έχει αναλάβει συντονιστικό ρόλο ώστε να υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση των επιμέρους θεμάτων.
Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου μας ειδική σελίδα για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και μας καλώ να την επισκεφθείτε για να δείτε τι ακριβώς έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Έχει αναρτηθεί εκεί το ακριβές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και γίνεται συνεχής ενημέρωση μας ισχύουσας νομοθεσίας και των εκδιδόμενων κανονιστικών πράξεων.
(http://www.minfin.gr/portal/el/resource/section/EfarmoghN39192011-AnoigmaKleistwnEpaggelmatwn )
Σε ό,τι αφορά τα επαγγέλματα του δικηγόρου, του συμβολαιογράφου και του μηχανικού αρχιτέκτονα, εφαρμόζονται κατ’ αρχήν οι ειδικές διατάξεις που προβλέπει ο Ν. 3919/11 και έχουν γίνει σημαντικά βήματα μας την ολοκλήρωση μας άρσης όσων περιορισμών κρίθηκαν δυσανάλογοι. Τα αρμόδια Υπουργεία Δικαιοσύνης, Ανάπτυξης και Υποδομών μαζί με μας εμπλεκομένους φορείς, δηλαδή μας Δικηγορικούς Συλλόγους και το Τεχνικό Επαγγελματικό Επιμελητήριο, βρίσκονται σε τεχνική διαβούλευση με την τρόικα με σκοπό την επίλυση κάθε εκκρεμότητας.
Η έκθεση του ΚΕΠΕ: Το Νοέμβριο του 2011 ανατέθηκε στο ΚΕΠΕ η εκπόνηση σχετικής μελέτης αναφορικά με μας πιθανές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από την εφαρμογή του βασικού Ν. 3919/11. Θα μας τη μοιράσουμε σήμερα. Αποτέλεσε, λοιπόν, την πρώτη καταγραφή, αν και αρκετά πρώιμη λόγω μας καθυστερημένης εφαρμογής του υπό εξέταση νόμου του βαθμού ρύθμισης επαγγελμάτων πριν και μετά την εφαρμογή μας σχετικής νομοθεσίας.
Η έκθεση κατέδειξε αυτό που μας είπα πριν, ότι υπάρχουν σημαντικότατα εμπόδια στον ανταγωνισμό- υπήρχαν μάλλον- τα οποία συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό με περιορισμό στην είσοδο σε κάθε κλάδο. Με βάση μας’ αποτελέσματα από τη μέτρηση σύνθετων ποσοτικών δεικτών ρύθμισης ανά επάγγελμα και οικονομική δραστηριότητα, η συνολική εικόνα που διαμορφώθηκε είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι δείκτες ρύθμισης, ήδη, μειώθηκαν σημαντικά υποδηλώνοντας αξιόλογες μεταβολές στο καθεστώς ρύθμισης μας την κατεύθυνση μας κατάργησης περιορισμών.
Εδώ θέλω να μας αναφέρω μια πολύ πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ. Λέγεται «Going for Growth». Η σχετική σελίδα, την οποία θα πάρετε, δείχνει ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με μας μεγαλύτερες διαρθρωτικές αλλαγές τα τελευταία δυο χρόνια. Θα δείτε και το responsiveness rate, αλλά και τη μεταβολή του βαθμού ανταπόκρισης, στο μεν πρώτο έρχεται πρώτη, στο δε δεύτερο κριτήριο έρχεται δεύτερη μετά από την Τσεχία.
Άρα, είναι η χώρα που μέσα στην κρίση έκανε μας περισσότερες διαρθρωτικές αλλαγές. Και είναι καλό να δείτε όλη τη μελέτη.
Ωστόσο, η έκθεση του ΚΕΠΕ επισήμαινε ότι σε επαγγέλματα με το μεγαλύτερο βαθμό ρύθμισης πριν, μας είναι οι δικηγόροι, οι μηχανικοί, οι ενεργειακοί επιθεωρητές, οι φορτοεκφορτωτές, δεν παρατηρήθηκαν μεγάλες μειώσεις μας περιορισμούς. Τώρα έχουμε κάνει αρκετούς.
Η έκθεση εξέτασε την άρση των περιορισμών σε συγκεκριμένα επαγγέλματα και εκτίμησε ότι τα πιθανά οφέλη από τη μείωση των τιμών και των υπηρεσιών, θα κυμανθούν μεταξύ 0,4% και 2,1% του Εθνικού Προϊόντος, ανάλογα με μας υποθέσεις για το αναμενόμενο επίπεδο μείωσης των τιμών. Ξέρετε, ήδη, οι τιμές στην Ελλάδα έχουν πέσει για πρώτη φορά. Και άργησαν να πέσουν. Ήταν μια κριτική που μας ασκούσε η τρόικα.
Πράγματι, άργησαν να πέσουν οι τιμές στην Ελλάδα, για πρώτη φορά μειώθηκαν το Μάρτιο, ύστερα από το 1968. Δεν θεωρώ ότι μειώθηκαν μόνο λόγω του ανοίγματος. Βέβαια και το άνοιγμα των επαγγελμάτων και των αγορών είχε την επίπτωσή του. Η ύφεση, βεβαίως, άσκησε τη μεγαλύτερη επίπτωση.
Το θετικό τώρα από το άνοιγμα θα φανεί όταν έχουμε ανάκαμψη. Εκεί, εάν είχαμε διατηρήσει κλειστά τα επαγγέλματα και μας αγορές, ο πληθωρισμός θα εκτοξευόταν. Τώρα θεωρώ ότι όταν ανακάμψουμε, ο πληθωρισμός θα μείνει μέσα σε πολύ λογικά όρια.
Τα ποσοστά που μας ανέφερα πριν, σημειώνω ότι δεν πρόκειται για συνολικό όφελος, αλλά μόνο για την πιθανή μείωση των τιμών σε επαγγέλματα που επηρεάζονται από το συγκεκριμένο νόμο.
Η συνολική επίπτωση από όλα τα ανοίγματα αγορών και επαγγελμάτων σε επίπεδο ρύθμισης παρόμοιο με αυτό μας Ευρωζώνης, έχει γίνει πριν από το ΙΟΒΕ και από τον ΟΟΣΑ. Το ΚΕΠΕ μελετά συγκεκριμένα επαγγέλματα που ανοίγουν. Για να ξεκαθαρίσουμε ότι μιλάμε για δυο διαφορετικά πράγματα. Τα οφέλη από την επιτυχή απελευθέρωση μιας αγοράς ανά επάγγελμα δεν περιορίζονται στη μείωση των τιμών των αγαθών αυτών και των υπηρεσιών. Παίρνουν κι μας μορφές, μας αύξηση μας ζήτησης, μας απασχόλησης, υψηλότερη στάθμη ικανοποίησης των αναγκών του κοινού. Θα αναφέρω μερικά παραδείγματα στη συνέχεια.
Δεδομένου ότι η αποτύπωση των οικονομικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του νόμου απαιτεί την παρέλευση ικανού χρονικού διαστήματος, έχει ανατεθεί στο ΚΕΠΕ η εκπόνηση μας μελέτης, στοχευμένης τώρα σε 20 επαγγέλματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, γιατροί, μηχανικοί, ορκωτοί λογιστές κτλ. Η μελέτη αυτή που εκπονείται τώρα, θα εξετάσει κυρίως το βαθμό απελευθέρωσης αυτών των επαγγελμάτων μετά μας πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις, τον αριθμό των νεοεισερχομένων και μας μεταβολές μας αμοιβές και μας τιμές.
Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στο Υπουργείο Οικονομικών τον Ιούλιο του 2013. Η δεύτερη μελέτη ήταν αυτή του ΙΟΒΕ που ανέφερα πριν, που έχει μια πιο πολύ μια μακροοικονομική προσέγγιση.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα του Υπουργείου μας: Προχωρούμε με σταθερά βήματα στη σταδιακή απελευθέρωση και των υπολοίπων επαγγελμάτων μέσα μας επόμενους μήνες. Το επόμενο στάδιο είναι η κωδικοποίηση από τα Υπουργεία, εντός 6μηνου, για μας μας διατάξεις νόμων και ερμηνευτικές εγκυκλίους αρμοδιότητάς μας, που έχουν καταργηθεί σύμφωνα με το Ν. 3919/11, μας προβλέπεται στο τελευταίο πολυνομοσχέδιο.
Μέσω μας μας κωδικοποίησης, θα μειωθεί η γραφειοκρατία και θα απλοποιηθούν οι συναλλαγές με τη Διοίκηση, αφού κάθε ενδιαφερόμενος, επαγγελματίας και εμπλεκόμενος φορέας θα γνωρίζει ανά πάσα στιγμή μας όρους και μας προϋποθέσεις άσκησης του επαγγέλματος που τον ενδιαφέρει.
Σχετικά τώρα με τη νέα μελέτη του ΚΕΠΕ, που ανέφερα πριν, η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων είναι μια συνεχής διαδικασία που δεν εξαντλείται, βεβαίως, με τη θέσπιση μιας νομοθετικής διάταξης και μόνο. Χρειάζεται παρακολούθηση και αντιμετώπιση των όποιων στρεβλώσεων παρατηρούνται στην αγορά.
Μας το σκοπό αυτό, μας είπα, αναθέσαμε στο ΚΕΠΕ μια νέα μελέτη. Με βάση τα συμπεράσματα μας μας μελέτης που αναμένουμε να παραδοθεί τον Ιούλιο του 2013, θα δρομολογήσουμε και μας απαραίτητες ρυθμίσεις. Ένα σημαντικό κομμάτι είναι αυτό που ονομάζουμε αποκλειστικές δραστηριότητες. Σχεδιάζουμε, λοιπόν, την καταγραφή και αξιολόγηση των λεγομένων αποκλειστικών δραστηριοτήτων για τα νομοθετικώς ρυθμιζόμενα επαγγέλματα μας είναι οι δικηγόροι, αρχιτέκτονες, μηχανικοί, λογιστές, φοροτεχνικοί, οικονομολόγοι κτλ.
Πρόκειται για μια σειρά από δραστηριότητες που ασκούνται αποκλειστικά από παρόχους, με συγκεκριμένα επαγγελματικά προσόντα. Μόλις ολοκληρωθεί η καταγραφή και η αξιολόγησή μας θα προχωρήσουμε ανάλογα με μας’ αποτελέσματα σε κατάργηση κάθε αδικαιολόγητης ή δυσανάλογης αποκλειστικότητας.
Η άρση περιορισμών αυτού του είδους δεν έχει γίνει σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Φαίνεται, άλλωστε, σε ένα γενικότερο επίπεδο στη σελίδα του ΟΟΣΑ που θα μας δώσουμε σήμερα. Θα βοηθήσει περαιτέρω στη μείωση του κόστους των υπηρεσιών για το χρήστη, στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση του ανταγωνισμού μας αγορές.
Τώρα θέλω να έρθω σε μερικά παραδείγματα από την απελευθέρωση, δηλαδή τι είχαμε πριν την απελευθέρωση και τι έχουμε μετά. Και θα μιλήσω για μας κλάδους. Θα ξεκινήσω από μας συμβολαιογράφους. Εκεί θυμίζω ότι υπήρχε αμοιβή σε ποσοστό 1% για αξία συναλλαγής μέχρι 380.000 ευρώ.
Σήμερα μετά την αλλαγή, πρώτον ανοίγουμε το επάγγελμα, δεύτερον, έχουμε αλλαγή κλιμακίων σε ποσοστό που υπερβαίνει το 50%, η αμοιβή 1% φτάνει μέχρι 120.000 μόνο τώρα και όχι 380.000. Παλιά τα πάγια δικαιώματα επί των δεύτερων φύλλων των πράξεων ήταν 6 ευρώ, αυτό τώρα έχει γίνει 5 ευρώ. Πάγια δικαιώματα επί των αντιγράφων φύλλων πράξεων ήταν 5 ευρώ, τώρα αυτό έχει γίνει 4 ευρώ.
Στα ταξί: Παλαιότερα, πριν από το άνοιγμα, υπήρχε αγορά άδειας εκμετάλλευσης από αυτοκινητιστές που υποχρεωτικά κατείχαν δίπλωμα οδήγησης ταξί. Το κόστος διπλώματος ανερχόταν σε ποσό άνω των 1.000 ευρώ, ενώ η αγορά μας άδειας κόστιζε 180.000 και στην Εφορία δηλωνόταν ποσό μας τάξης μόνο των 1.000 έως 2.000 ευρώ. Η αγορά άδειας άνοιξε σε όλους, χωρίς την υποχρέωση κατοχής διπλώματος. Η άδεια έπεσε στην αρχή στα 100.000 ευρώ. Σήμερα πλέον ανέρχεται στο ποσό των 40.000 έως 50.000 ευρώ μόνο.
Μας λαϊκές αγορές: Οι άδειες πωλητών λαϊκών αγορών ήταν ισόβιες, περιορισμένου αριθμού, ελεύθερα μεταβιβάσιμες και κληρονομήσιμες. Σήμερα οι άδειες πολιτών είναι προσωποπαγείς και αμεταβίβαστες. Ανανεώνονται ανά τριετία με βάση συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Άρα κανείς δεν έχει πλέον ισόβια άδεια.
Ο κλάδος των αναλογιστών: Υπήρχε αδιαφάνεια στην πιστοποίηση παλιά και περιορισμένος αριθμός. Τώρα έχουν αρθεί τα εμπόδια εισόδου στο επάγγελμα και υπάρχει πλήρης διαφάνεια στην πιστοποίηση.
Ο κλάδος πιστοποιημένων εκτιμητών: Υπήρχε μας ελάχιστος αριθμός, 11 μόνοι, με αποκλειστικές αρμοδιότητες. Σήμερα υπάρχει η κατάργηση του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών, πρόσβαση στο επάγγελμα μέσω εξετάσεων και εγγραφή στο Μητρώο του Υπουργείου Οικονομικών.
Τέλος, φορτοεκφορτωτές: Υπήρχε πολύ περιορισμένος αριθμός, αδιαφανείς διαδικασίες εισόδου στο επάγγελμα και υψηλό κόστος υπηρεσιών. Σήμερα απλά έχουμε αναγγελία έναρξης επαγγέλματος και αυτοδίκαιη εγγραφή στο Μητρώο και έχουμε σημαντική μείωση του κόστους, αν θέλετε ρωτήστε μας επιχειρήσεις, για τον τελικό μας καταναλωτή.
Θα ήθελα, μας, να αναφέρω την απελευθέρωση μας εκπαίδευσης των τουριστικών ξεναγών- ένα σημαντικό επάγγελμα στην Ελλάδα- μέσω ταχύρρυθμων προγραμμάτων και αυτή μπορεί, πλέον, να παρέχεται από διάφορους φορείς, μας Πανεπιστήμια αλλά και κέντρα Διά Βίου Μάθησης. Ήδη, αυτό το καλοκαίρι το Ιόνιο Πανεπιστήμιο θα προσφέρει για πρώτη φορά μία παρόμοια εκπαίδευση.
Μας είπα για μας ορκωτούς εκτιμητές, για μας αναλογιστές, για μας φορτοεκφορτωτές ξηράς και λιμένων. Ως μας μας προνοιακές δομές, δηλαδή κέντρα για ηλικιωμένους, παιδιά και αναπήρους, έχουν αρθεί περιοριστικές προϋποθέσεις που υπήρχαν. Για παράδειγμα, ύπαρξη ανώτατου αριθμού κλινών, παρουσία γιατρού εγγεγραμμένου στο Σύλλογο του Κέντρου κτλ.
Έχουν αρθεί ορισμένες προϋποθέσεις δημιουργίας εγκαταστάσεων περάτωσης, (bake off) Αυτό το περάσαμε στο τελευταίο πολυνομοσχέδιο, ώστε πλέον η επιχείρηση αυτή να μπορεί να στηθεί ευκολότερα και με μικρότερο κόστος.
Την πρόσβαση στο υπαίθριο εμπόριο και σε λαϊκές αγορές την απλοποιήσαμε, μας, με το τελευταίο πολυνομοσχέδιο και έχουν, βεβαίως, τροποποιηθεί οι όροι διατήρησης σχετικών αδειών. Έχει δοθεί η δυνατότητα ίδρυσης κτηνιατρικής κλινικής από οποιαδήποτε Νομικά Πρόσωπα εφ’ όσον η Υπηρεσία προσφέρεται από Κτηνίατρο. Έχουν αρθεί όλοι οι περιορισμοί στο επάγγελμα του αρχαιοπώλη, όσον αφορά την απαιτούμενη προϋπηρεσία.
Επέρχονται απλοποιήσεις στα επαγγέλματα των γεωτεχνικών- κι αυτό το περάσαμε στο πολυνομοσχέδιο-, μας, στην πώληση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, λιπασμάτων και πολλαπλαστιαστικού υλικού, καθώς και στη σύσταση και λειτουργία οινολογικών εργαστηρίων.
Μας, έχουν αρθεί μας ξέρετε, πολύ περιορισμοί στο επάγγελμα του δικηγόρου με αντικατάσταση των ελάχιστων αμοιβών για υπηρεσίες μας από συμφωνία με τον πελάτη. Θυμίζω εδώ ότι παλαιότερα ήταν υποχρεωτική η παρουσία και η αμοιβή δικηγόρου και στην πώληση και στην αγορά μας ακινήτου. Τώρα για τον πωλητή έχει καταργηθεί τελείως. Μας, για τον αγοραστή έχει πέσει το πλαφόν –αν δεν κάνω λάθος μας 80.000 ευρώ –και αυτό θα φύγει τελείως το 2014.
Συνολικά τώρα, από τα 343 επαγγέλματα το 72% είναι πλήρως απελευθερωμένο πια. Μένουν ορισμένες ειδικότητες. Για παράδειγμα, μας δικηγόρους δεν θεωρώ ότι είναι ακόμη απελευθερωμένο διότι θα απελευθερωθεί σταδιακά. Άρα έχει επιτευχθεί το μεγαλύτερο μέρος μας επιδιωκόμενης απελευθέρωσης
Κ. Χατζηδάκης: Παίρνοντας τη σκυτάλη εκεί που την άφησε ο Γιάννης, να πω ότι ήταν λογικό το προηγούμενο διάστημα όταν λαμβάνονταν δύσκολα και δυσάρεστα μέτρα από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών και την πλευρά του Υπουργείου Εργασίας κυρίως, η προσοχή και των Μέσων Ενημέρωσης και μας κοινής γνώμης να είναι στραμμένη στα δύσκολα αυτά μέτρα και λιγότερο σε διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες προωθούνταν.
Ωστόσο οι αλλαγές αυτές πράγματι έχουν προωθηθεί σε ένα βαθμό. Θα προωθηθούν ακόμη περισσότερο και πρέπει να γίνουν γνωστές διότι πρέπει να ενημερωθούν για το καινούργιο τοπίο όλοι εκείνοι οι οποίοι μπορούν δυνητικά να επωφεληθούν από αυτές μας αλλαγές. Άνθρωποι που θέλουν να ανοίξουν επιχείρηση και τώρα πια ευκολότερα μπορούν να το κάνουν, άνθρωποι που δεν έχουν δουλειά και που μπορεί λόγω μας απελευθέρωσης να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά.
Γι’ αυτό τον λόγο συμφωνήσαμε και με το Υπουργείο Οικονομικών να έχουμε μια ιστοσελίδα, ένα είδος παρατηρητηρίου μεταρρυθμίσεων, προκειμένου όλοι όσοι θέλουν να ενημερώνονται. Είτε πρόκειται για Μέσα Ενημέρωσης είτε ακόμη περισσότερο για απλούς πολίτες, να μπορούν να το κάνουν, να έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση που σχετίζεται με μας δυνατότητες που έχει ο καθένας να μπει στην αγορά εργασίας, είτε ως εργαζόμενος είτε ως επιχειρηματίας.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές αυτές δεν ξεκίνησαν προφανώς την επομένη μέρα των εκλογών. Γινόταν κατά καιρούς διάφορες προσπάθειες. Θέλω να σημειώσω τις προσπάθειες που είχαν γίνει στο επίπεδο του ανοίγματος των αγορών με την άρση του καμποτάζ στην κρουαζιέρα, που αρχίζει πια να αποδίδει καρπούς, την απλοποίηση των διαδικασιών για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, τη θεσμοθέτηση του one stop shop και του κεντρικού μητρώου για την ίδρυση και τη λειτουργία επιχειρήσεων και τα λοιπά.
Θα μου επιτρέψετε να πω ότι μετά μας εκλογές και με κατεύθυνση και του ίδιου του Πρωθυπουργού του Αντώνη Σαμαρά η προσπάθεια αυτή επιταχύνθηκε. Ο Γιάννης προηγουμένως αναφέρθηκε κυρίως στο θέμα των κλειστών επαγγελμάτων, η δική μου έμφαση θα είναι στο τι έγινε και κυρίως στο τι γίνεται και πρόκειται να γίνει για το άνοιγμα των αγορών, έτσι ώστε η χώρα να γίνει περισσότερο φιλική στην επιχειρηματικότητα καταργώντας μια σειρά από ρυθμίσεις οι οποίες έκαναν δύσκολη την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα.
Η εντύπωσή μου είναι ότι για πολλά χρόνια ο καθένας κέρδιζε τη δική του προσωπική μάχη και όλοι μαζί τελικώς χάναμε τον πόλεμο. Διότι δημιουργούσαμε τέτοιες αγκυλώσεις στην οικονομία που η Ελλάδα τελικώς ήταν μια χώρα καθόλου φιλική στην επιχειρηματικότητα.
Όταν υπάρχουν τόσα εμπόδια εισόδου στην αγορά, μπορεί κάποιος επιμέρους κλάδος να θεωρεί πρόσκαιρα ότι έχει προστατευτεί, στην πραγματικότητα μας στρεβλώνεται η αγορά, αποξενώνονται οι επενδυτές, δεν επιτρέπεται να λειτουργήσει ομαλά η οικονομία και τελικώς ακόμη και ο μας μας ο κλάδος που θεωρεί ότι προστατεύτηκε, τελικώς γίνεται θύμα του υπερπροστατευτισμού.
Εν πάση περιπτώσει στόχευση δική μας είναι αφ’ μας να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα και με αυτό τον τρόπο την απασχόληση και από την άλλη πλευρά να εξασφαλίσουμε φτηνότερα και ποιοτικότερα αγαθά και υπηρεσίες μας πολίτες. Γιατί όταν λειτουργεί ομαλότερα η αγορά, όταν λειτουργεί πράγματι ο ανταγωνισμός μας που κερδίζει πάνω απ’ όλα είναι ο πολίτης, ο καταναλωτής με καλύτερες τιμές και καλύτερες υπηρεσίες. Τα εμπόδια εισόδου και ο υπερπροστατευτισμός λειτουργούν εις βάρος του καταναλωτή.
Από την πλευρά του Υπουργείου μας όλο αυτό το διάστημα, μας 10 μήνες που έχουν περάσει από μας εκλογές, έχουν προωθηθεί 11 συγκεκριμένα μέτρα. Όχι μας μας βαρύτητας μεταξύ μας, αλλά όλα πάντως κάποιας σημασίας σε σχέση με την απελευθέρωση των αγορών.
- Πρώτα απ’ όλα υιοθετήσαμε νέες απλούστερες αγορανομικές και υγειονομικές διατάξεις. Πρόκειται για 148 επιμέρους ρυθμίσεις οι οποίες ενισχύουν τον ανταγωνισμό διότι επιτρέπουν σε περισσότερες επιχειρήσεις να πουλούν περισσότερα προϊόντα σε περισσότερα σημεία. Έχουμε τελειώσει ουσιαστικά τη διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σύντομα ο αρμόδιος Υπουργός ο κ. Σκορδάς θα παρουσιάσει αναλυτικότερα πως διαμορφώνεται το τοπίο με μας νέες αγορές αγορανομικές και υγειονομικές διατάξεις μας οποίες πρέπει να πω συμβολή στην προετοιμασία μας είχε και το Υπουργείο Υγείας.
- Απελευθερώσαμε τα δίδακτρα στα ιδιωτικά σχολεία με ορατές ήδη μας πρώτες θετικές συνέπειες. Ξεκίνησε μια κάποια αποκλιμάκωση στα δίδακτρα.
- Προχωρήσαμε σε θεσμικές παρεμβάσεις για την απελευθέρωση αγορών στη λιανική, μας παραδείγματος χάριν τη δυνατότητα να πωλείται βρεφικό γάλα στα σούπερ μάρκετ και τα καπνικά είδη σε περισσότερα σημεία από πριν. Ξέρετε ότι χρειάστηκε να επανανομοθετήσουμε για το βρεφικό γάλα και η σύγκριση νομίζω είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού. Όλοι εκείνοι οι οποίοι αντιδρούσαν, έχουν απέναντί μας πολλούς νέους γονείς οι οποίοι είναι μάρτυρες για το ότι από τότε που επετράπη να πωλείται το βρεφικό γάλα και στα σούπερ μάρκετ και όχι μόνο στα φαρμακεία, έχουμε αρκετά φτηνότερες τιμές.
- Δημιουργήσαμε ένα σύγχρονο κανονιστικό πλαίσιο για μια σειρά από τεχνικά επαγγέλματα. Πιθανώς ορισμένοι να το θεωρούν λίγο τεχνικό ή και βαρετό το ζήτημα αυτό, αλλά πιστέψτε με δεν ήταν καθόλου εύκολο να βγουν μια σειρά από Προεδρικά Διατάγματα που αφορούν μας υδραυλικούς, μας χειριστές μηχανημάτων τεχνικών έργων, μας τεχνίτες υγρών και αερίων καυσίμων, μας τεχνικούς βιομηχανικών εγκαταστάσεων και μας ψυκτικούς, ακολουθούν οι ηλεκτρολόγοι. Και δεν ήταν καθόλου εύκολο, όχι μόνο γιατί τα θέματα είναι τεχνικά, όχι μόνο γιατί θα έπρεπε να εγκριθούν όλα αυτά από το Συμβούλιο μας Επικρατείας, αλλά γιατί μας αντιλαμβάνεστε υπήρχαν πολλά επιμέρους συμφέροντα και μας επιμέρους παράμετροι που έπρεπε να ληφθούν υπόψη πριν καταλήξουμε σε όλη αυτή την απλούστευση και το νέο κανονιστικό πλαίσιο. Οι δε αντιδράσεις δεν ήταν προφανώς λίγες.
- Απελευθερώσαμε το επάγγελμα του λογιστή, αναφέρθηκε ο κ. Στουρνάρας προηγουμένως. Αναφέρομαι σε αυτό διότι επειδή σε εμάς υπάγεται το Οικονομικό Επιμελητήριο, εμείς είχαμε την ευθύνη ειδικά για το επάγγελμα του λογιστή. Πράγμα, που δίνει τη δυνατότητα σε νέους λογιστές οι οποίοι δεν είχαν μέχρι τώρα πρόσβαση στην αγορά, να δοκιμάσουν την τύχη μας αν μη τι άλλο. Πράγμα το οποίο μέχρι τώρα δεν επιτρεπόταν.
- Καταργήσαμε τη δυνατότητα μεταβίβασης σε οποιονδήποτε μας άδειες των επαγγελματιών πωλητών μας λαϊκές αγορές. Εκτός από περίπτωση αιφνιδίου θανάτου, για να μην μένει απροστάτευτη η οικογένεια του πωλητή. Αλλά πάντως καταργήθηκε ο υπερπροστατευτισμός και η κληρονομικότητα μας άδειες.
- Απλοποιήσαμε περαιτέρω μας διαδικασίες λειτουργίας των θερμών γωνιών και αναφέρομαι στα bake off και των πρατηρίων άρτου, μεταξύ άλλων με την άρση των περιορισμών στο εμβαδόν των χώρων αυτών, αλλά και με τη δυνατότητα να πωλείται ψωμί σε περισσότερα σημεία.
- Έχουμε απελευθερώσει πια πλήρως την αγορά των φορτηγών, είτε πρόκειται για μεγάλα φορτηγά είτε για φορτηγά μικρού τονάζ, κάθε είδους φορτηγά. Η αγορά είναι απολύτως απελευθερωμένη.
- Απελευθερώσαμε μας μεταφορές σε σχέση με μας τουριστικές υπηρεσίες για την εκμίσθωση επιβατών Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό. Δεν επιτρεπόταν στην Ελλάδα μέχρι πρόσφατα κάποιος τουρίστας που ερχόταν να μισθώσει ένα αυτοκίνητο με οδηγό εάν το ήθελε, ήμασταν εξαίρεση στον ευρωπαϊκό χάρτη. Και μας επετράπη στα ξενοδοχεία με δικά μας μέσα, ή με όποια μέσα εν πάση περιπτώσει θέλουν να μεταφέρουν πελάτες στα ξενοδοχεία μας, διότι υπήρχαν και εδώ αρκετοί περιορισμοί.
Μπορεί σε κάποιους να φαίνονται παράξενα ακόμη και σήμερα, αλλά πάντως οι περιορισμοί αυτοί ήταν υπαρκτοί για μας δεκαετίες στην Ελλάδα. Και νομίζω ότι κι αυτές οι ρυθμίσεις θα έχουν θετικές συνέπειες στον τουρισμό μας Ελλάδας, ιδιαίτερα στον ποιοτικό τουρισμό.
- Προωθήσαμε μαζί με το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Ενέργειας μέτρα αντιμετώπισης για μας χρόνιες στρεβλώσεις μας αγοράς των καυσίμων. Τα παρουσιάσαμε ήδη από το περασμένο Οκτώβριο και χαιρετίστηκαν από μας περισσότερους εμπλεκόμενους στην αγορά των καυσίμων.
- Μειώσαμε το ελάχιστο κεφάλαιο ίδρυσης Ανώνυμης Εταιρείας και ΕΠΕ, θεσμοθετήσαμε τα προτυποποιημένα Καταστατικά και τη διευκόλυνση δεύτερης ευκαιρίας για μας επιχειρηματίες.
Αυτά έχουν γίνει, είναι νόμοι του κράτους. Ισχύουν και διαμορφώνουν σε κάποιο βαθμό μια καινούργια πραγματικότητα. Αλλά φυσικά δεν τελειώνει εδώ η προσπάθεια, η προσπάθεια συνεχίζεται. Έχουμε κι άλλα πράγματα να κάνουμε και θα αναφερθώ στα βασικότερα.
Πρώτα απ’ όλα μας επόμενες μέρες θα φέρουμε στη Βουλή το νέο πλαίσιο για τη λειτουργία μας αγοράς. Σε αυτό το νομοσχέδιο μας ξέρετε εντάσσονται αλλαγές μας η αντιμετώπιση ορισμένων παθογενειών στην αγορά καυσίμων σε σχέση με την καταδολίευση των καταναλωτών, τη νοθεία, εντάσσονται μας διατάξεις για την προστασία των καταναλωτών, εντάσσεται η πρόβλεψη για κωδικοποίηση και επικαιροποίηση των αγορανομικών διατάξεων ανά πενταετία για να εξασφαλίσουμε πως θα ανταποκρίνονται πάντοτε μας ανάγκες μας εποχής και εντάσσονται και ρυθμίσεις για μας προσφορές, καθώς εμείς επιπλέον θεσμοθετούμε τέσσερις περιόδους προσφορών και εκπτώσεων διευρύνοντας μας περιόδους αυτές και δίνοντας περισσότερες ευκαιρίες στον καταναλωτή.
Μέσα σε αυτό το νομοσχέδιο υπάρχει και ένα ζήτημα που έχει συζητηθεί περισσότερο. Το θέμα του ανοίγματος των καταστημάτων μας Κυριακές. Εκεί θέλω να πω ότι σε όλα τα προηγούμενα υπάρχει συναίνεση. Σε σχέση με το άνοιγμα των καταστημάτων μας Κυριακές υπάρχει συναίνεση και στο ότι τα καταστήματα θα πρέπει να ανοίγουν περισσότερες Κυριακές το χρόνο. Εμείς προτείνουμε 7, άλλοι λένε 6, άλλοι ενδεχομένως θα πούνε παραπάνω, αλλά εν πάση περιπτώσει σε αυτό μας υπάρχει μια συναίνεση και είναι σημαντικό και δεν πρέπει να το υποτιμούμε καθόλου, διότι μέχρι πριν από 5-6 χρόνια γινόταν «πόλεμος» ακόμη και γι’ αυτό το ζήτημα.
Υπάρχει ένα μόνο ζήτημα το οποίο είναι ανοιχτό που αφορά την προαιρετική δυνατότητα των μικρών καταστημάτων μόνο, εφόσον το θέλουν, να ανοίγουν για όποιες Κυριακές του χρόνου θέλουν, μόνο αυτά και όχι τα μεγάλα. Μιλάμε για καταστήματα κάτω από 250 τ.μ. Και το κάνουμε διότι θέλουμε να ενισχύσουμε τα μικρά καταστήματα. Να μας δώσουμε προτεραιότητα σε σχέση με τα μεγάλα, μας ισχύει και σε μας χώρες μας Ευρώπης. Σε ορισμένες μας στην Ιταλία μπορούν να ανοίγουν όλα τα καταστήματα μας μας Κυριακές. Σε μας μας στη Βρετανία, δίνεται προτεραιότητα στα μικρά καταστήματα και αυτό θεωρείται σύμφωνο φυσικά και με το κοινοτικό δίκαιο. Θυμίζω ότι η Βρετανία, μας και μας χώρες που δίνουν προτεραιότητα στα μικρά καταστήματα, είναι χώρες Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν θεωρήθηκε ούτε αντισυνταγματικό, ούτε παράνομο, ούτε αντίθετο στο κοινοτικό δίκαιο.
Είναι πάρα πολύ απλό. Αυτή είναι η θέση του υπουργείου. Δεν έχουμε κάποιο τρόπο να επιβάλουμε τη θέση μας. Αλλά δεν έχουμε και κανένα λόγο να λέμε το αντίθετο απ’ αυτό που πιστεύουμε. Μας ο καθένας συμμετέχει στο δημόσιο διάλογο, έχοντας τη θέση του, έτσι κι εμείς έχουμε μια θέση την οποία την υποστηρίζει η πλειοψηφία των καταναλωτών μας δημοσκοπήσεις, την υποστηρίζουν αρκετοί επαγγελματικοί φορείς, ο ΣΕΛΠΕ, ο ΣΕΤΕ, την υποστηρίζει ο Δήμος Αθηναίων, την υποστηρίζουν άλλοι επιμέρους φορείς. Εν πάση περιπτώσει, θα γίνει μας διάλογος και θα δούμε τι καλύτερο μπορεί να γίνει ως μας αυτό.
Εμείς έχουμε τη θέση μας, την εκφράζουμε, η Βουλή θα αποφασίσει με δημοκρατικές διαδικασίες και δεν νομίζω ότι υπάρχει κανένας λόγος δραματοποίησης σε αυτό το ζήτημα. Η πρόθεσή μας πάντως είναι να διευρύνουμε μας δυνατότητες των καταναλωτών, να δημιουργήσουμε μας περισσότερες δυνατότητες για προσέλκυση τουριστών, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα και με αυτό τον τρόπο να δημιουργηθούν και κάποιες θέσεις εργασίας.
Επαναλαμβάνω μας σε όλα αυτά ισχύει ο νόμος μας δημοκρατίας. Συμφωνούμε στο 95% των ρυθμίσεων αυτού του νομοσχεδίου. Τα υπόλοιπα θα τα δούμε συντεταγμένα και δημοκρατικά.
Μια δεύτερη ρύθμιση που θα έρθει στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, αφορά στο νέο σύστημα για μας υπεραστικές οδικές μεταφορές. Έχουμε ήδη παρουσιάσει το νομοσχέδιο, έχει τελειώσει η διαβούλευση και ο βασικός στόχος είναι να μπούνε περισσότερα στοιχεία ανταγωνισμού, πριν από το 2019 που είναι το απώτατο όριο το οποίο έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με το σύστημα το οποίο έχουμε παρουσιάσει, προβλέπεται η δημιουργία τριών κατηγοριών γραμμών για μας υπεραστικές συγκοινωνίες. Πρώτον, γραμμές παροχής έργου με διαγωνισμό. Δηλαδή εκείνες μας οποίες ο ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου, αφού προηγουμένως κερδίσει το σχετικό διαγωνισμό. Σε αυτές μας γραμμές θεωρείται ότι εάν έχουμε παραπάνω από έναν παρόχους, θα είναι όλοι ζημιογόνοι. Οπότε διαγωνισμός, αλλά ανατίθενται οι γραμμές στον καλύτερο, σε αυτόν που θα δώσει την καλύτερη προσφορά για κάποιο χρονικό διάστημα.
Δεύτερον, έχουμε μας γραμμές ελεύθερης επιλογής, μας μας αποκαλούμε, δηλαδή γραμμές μεγάλου εμπορικού ενδιαφέροντος, που μπορεί να μας εκτελεί κάθε ενδιαφερόμενος. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός σε αυτές μας γραμμές.
Και τρίτον, έχουμε μας άγονες γραμμές, δηλαδή εκείνες για μας οποίες λόγω μικρού οικονομικού ενδιαφέροντος θα προβλέπεται και επιδότηση, μας γίνεται στην ακτοπλοϊα, ή στην αεροπλοϊα.
Μίλησα για το νέο πλαίσιο, για τη λειτουργία μας αγοράς. Μίλησα για μας υπεραστικές συγκοινωνίες. Προχωρώ στον τρίτο τομέα παρεμβάσεων που αφορά στη συνεργασία μας με την Παγκόσμια Τράπεζα. Έχουμε