“Την εποχή της ανόδου των άκρων που στρέφονται ενάντια στην Ευρώπη, είναι απαραίτητο να αποδείξουμε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί την πιο αξιόπιστη εγγύηση για να μπορέσουν οι χώρες της Ευρώπης να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον”, υπογράμμισε ο Κωστής Χατζηδάκης σε χαιρετισμό του σε εκδήλωση του ΕΚΠΑ για το νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
“Και αυτό θα το καταφέρουμε”, συνέχισε, “μόνο όταν οι Ευρωπαίοι πολίτες νιώσουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση υλοποιεί πολιτικές που βελτιώνουν αισθητά τη ζωή τους. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα σήμερα για την Ευρώπη”.
Χαιρετισμός του Κωστή Χατζηδάκη στην εκδήλωση του ΕΚΠΑ για το νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Συγχαρητήρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για τη διοργάνωση της σημερινής συζήτησης. Το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μας αφορά άμεσα. Αφορά τους αγρότες μας. Αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη. Αφορά τα νησιά μας που δέχονται τεράστιες μεταναστευτικές πιέσεις. Αφορά την κάθε Ελληνίδα και τον κάθε Έλληνα.
Η διαπραγμάτευση λαμβάνει χώρα σε ένα δύσκολο περιβάλλον, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά από προκλήσεις:
- Η πρώτη πρόκληση έχει να κάνει, φυσικά, με το Brexit. Αφήνοντας στην άκρη τις ευρύτερες επιπτώσεις της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει μια επίπτωση απολύτως χειροπιαστή: Η Βρετανία ήταν από τους μεγαλύτερους καθαρούς συνεισφορείς (net contributors), συνεισέφερε δηλαδή αρκετά περισσότερα χρήματα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό από όσα εισέπραττε από αυτόν. Συγκεκριμένα, η συνεισφορά της ανερχόταν στο 16% του κοινοτικού προϋπολογισμού. Το κενό που αφήνει, λοιπόν, θα πρέπει να καλυφθεί με πόρους από τα εναπομείναντα μέλη.
- Αυτό συνδέεται με τη δεύτερη πρόκληση, η οποία έχει να κάνει με την κατανομή χρημάτων μεταξύ χωρών. Γνωρίζουμε ότι ουσιαστική πολιτική χωρίς λεφτά δεν γίνεται. Και αυτό ισχύει και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι περίπου στο 1% του ΑΕΠ, ενώ (της ομοσπονδιακής κυβέρνησης) των ΗΠΑ είναι περίπου στο 20%. Παρά ταύτα, μετά τις προτάσεις που έκανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπάρχουν χώρες όπως η Ολλανδία και η Αυστρία που θεωρούνται «ριγμένες». Και, από την άλλη πλευρά, χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που -καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε για πρώτη φορά κατανομή ανά κράτος-μέλος- βλέπουν και αυτές τους εαυτούς τους ριγμένους, καθώς προβλέπεται να δουν μειώσεις στους πόρους από τα προγράμματα συνοχής που θα φτάσουν μέχρι και στο 24%. Κάτι που αναμένεται να ξεσηκώσει ιδιαίτερες αντιδράσεις, με δεδομένο μάλιστα το αντιευρωπαϊκό κλίμα που ήδη επικρατεί σε αρκετές από αυτές τις χώρες.
- Η τρίτη πρόκληση σχετίζεται με το χρονικό όριο για την επίτευξη συμφωνίας. Είναι σημαντικό οι διαπραγματεύσεις να μπορέσουν να ολοκληρωθούν μέχρι τις Ευρωεκλογές του 2019. Ο ένας λόγος είναι τεχνικός: Καθώς οι διαπραγματεύσεις για τους επί μέρους τομείς των Πολυετών Πλαισίων διαρκούν 12-18 μήνες, πρέπει να βιαστούμε για να είναι όλα τα προγράμματα έτοιμα να τρέξουν τον Ιανουάριο το 2021. Ο άλλος λόγος είναι πολιτικός: Μιας και είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να προκύψει ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που θα ρέπει πιο πολύ προς τον ευρωσκεπτικισμό, αν δεν έχει κλείσει το ζήτημα μέχρι τις εκλογές κινδυνεύουμε να υπάρξουν μεγάλες καθυστερήσεις, κάτι που θα έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία και όχι μόνο.
- Τέλος, η τέταρτη πρόκληση έχει να κάνει με τα είδη πολιτικών που θα στηριχθούν. Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο που προτείνει η Επιτροπή εστιάζει ιδιαίτερα στην έρευνα και την καινοτομία, στην καταπολέμηση της ανεργίας, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης. Όλοι αυτοί είναι απολύτως λογικοί στόχοι. Πρέπει να δούμε όμως με προσοχή με ποιον τρόπο υλοποιηθούν οι μειώσεις σε τομείς όπως η γεωργία και η Συνοχή, και τι επιπτώσεις θα έχουν αυτές τόσο στο αναπτυξιακό μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και στην κοινωνική της πολιτική.
Μετά από αυτή τη σύντομη επισκόπηση θα ήθελα να σταθώ, όπως είναι λογικό, στην Ελλάδα. Γνωρίζουμε πως, με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, η χώρα μας πρόκειται να ευνοηθεί από την νέα κατανομή πόρων.Πρέπει να έχουμε υπόψη μας, όμως, ότι αυτό που έχουμε μέχρι στιγμής είναι η πρόταση της Επιτροπής, όχι το τελικό Πλαίσιο. Το τελικό Πλαίσιο ενδέχεται να είναι αρκετά διαφορετικό μετά τις διαπραγματεύσεις, για τους λόγους που ανέφερα συνοπτικά.Για αυτό και πρέπει να έχουμε μια αποφασιστική στάση στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, με στόχο να διαφυλάξουμε τα συμφέροντα της χώρας μας, στο πλαίσιο βεβαίως της αλληλεγγύης και των κοινών ευρωπαϊκών στόχων. Οποιαδήποτε πρόωρα συμπεράσματα μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα για τη χώρα.
Όσον αφορά στις θέσεις που πρέπει να έχουμε ως χώρα σχετικά με τη διαμόρφωση του προϋπολογισμού, είναι δεδομένο πως οφείλουμε να είμαστε υπέρ της στήριξης της έρευνας και της καινοτομίας με στόχο τη μετάβαση σε ένα σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο και την καταπολέμηση της ανεργίας. Παράλληλα, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα εξής:
- Στο ζήτημα του μεταναστευτικού είναι σημαντικό να υπάρχει στήριξη στις χώρες που πλήττονται άμεσα. Αυτό δεν θα είναι εύκολο να γίνει, καθώς δεν συμμερίζονται όλα τα κράτη-μέλη τον προβληματισμό χωρών όπως η Ελλάδα και η Ιταλία που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής κρίσης.
- Στον τομέα της γεωργίας είναι δεδομένο πως θα γίνουν περικοπές, καθώς δεν γίνεται η ΚΑΠ να συνεχίζει να καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος των πόρων. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, με βάση το μοντέλο της ΚΑΠ, το 80% των πόρων πάει στο 20% των αγροτών. Η Ελλάδα, λοιπόν, πρέπει να κάνει σημαία της τη στήριξη των μικρών και μεσαίων αγροτών, για λόγους κοινωνικούς, αλλά και για λόγους μη απερήμωσης της υπαίθρου. Και το επιχείρημά μας αυτό θα είναι σίγουρα ισχυρό.
- Στο ζήτημα της Συνοχής επείγει η στήριξη των χωρών που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Αυτό, φυσικά, αφορά περισσότερο από όλους τη χώρα μας, όμως έχει και ευρύτερη σημασία για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Διότι όσο το χάσμα μεταξύ των κρατών-μελών αυξάνεται, υπονομεύεται και η σταθερότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την εποχή της ανόδου των άκρων που στρέφονται ενάντια στην Ευρώπη, είναι απαραίτητο να αποδείξουμε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί την πιο αξιόπιστη εγγύηση για να μπορέσουν οι χώρες της Ευρώπης να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον. Και αυτό θα το καταφέρουμε μόνο όταν οι Ευρωπαίοι πολίτες νιώσουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση υλοποιεί πολιτικές που βελτιώνουν αισθητά τη ζωή τους. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα σήμερα για την Ευρώπη.