«Το μη χείρον βέλτιστον» ήταν η σκέψη που επικράτησε στο μυαλό
των ηγετών που ήθελαν περισσότερη και πιο δημοκρατική Ευρώπη στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο για την τέως, πλέον, Συνταγματική Συνθήκη. Μία μεγαλύτερη κρίση αποτράπηκε, η Ευρώπη έκανε ένα ακόμα μικρό βήμα μπροστά. Ωστόσο, το τελικό κείμενο με τις προσαρμογές, αναθεωρήσεις και αυτοεξαιρέσεις είναι πολύ λιγότερο φιλόδοξο από το αρχικό. Στην Ευρώπη των 27 οι τριγμοί είναι έντονοι, η πορεία δυσκολότερη και τα προβλήματα δεν μπορούν να κρυφτούν κάτω από το χαλί.
Όταν υπογράφτηκε η Συνθήκη της Ρώμης, το Μάρτιο του 1957, έξι χώρες έπρεπε να αποφασίσουν για το μέλλον της Ευρώπης. Σήμερα, ο αριθμός τους έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί, και μαζί του έχουν πολλαπλασιαστεί οι στόχοι, οι φιλοδοξίες, τα οράματα αλλά και τα προβλήματα. Ευχή και επιθυμία των πραγματικά ευρωπαϊστών
είναι να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με όλα τα κράτη μέλη της. Να πετύχουμε και οι 27 μια πραγματική πολιτική ενοποίηση που θα οδηγήσει σε μια Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Να ενισχύσουμε όλοι μαζί την εικόνα της Ευρώπης σαν μια «ήπια υπερδύναμη» με μεγάλο ειδικό αλλά και ηθικό βάρος διεθνώς. Μιας Ευρώπης που θα θέσει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και θα κερδίσει τις καρδιές των Ευρωπαίων πολιτών, ασκώντας μια στοχευμένη οικονομική και περιβαλλοντική πολιτική και προωθώντας προγράμματα δημοφιλή στον μέσο Ευρωπαίο.
Δυστυχώς όμως, δεν ασπάζονται όλοι στον ίδιο βαθμό τα κοινά ευρωπαϊκά οράματα. Άλλα κράτη μέλη δεν μπορούν και άλλα δεν επιθυμούν να συγχρονιστούν με το ευρωπαϊκό όχημα. Ήδη η Μεγάλη Βρετανία, η Δανία και η Σουηδία έχουν εξαιρεθεί από το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, ενώ η Μεγάλη Βρετανία και η Ιρλανδία αποτελούν τις μόνες χώρες της ΕΕ που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη του Σένγκεν. Και όσο προχωρούμε, η συναίνεση θα είναι ακόμα δυσκολότερη. Η στάση της Βρετανίας που επιδίωξε ένα λιγότερο φιλόδοξο κείμενο, ζητώντας παράλληλα να εξαιρεθεί από ορισμένες πολιτικές αλλά και η δύσκαμπτη στάση της Πολωνίας και της Τσεχίας στις διαπραγματεύσεις για την νέα Συνθήκη αποδεικνύουν τις δυσχέρειες του εγχειρήματος. Ο Κώστας Καραμανλής
μίλησε για την ανάγκη των λεγόμενων «ενισχυμένων συνεργασιών» κατά τα πρότυπα της ευρωζώνης και της Συνθήκης του Σένγκεν. Αυτό που σημείωσε, και το οποίο οδηγεί σε μία Ευρώπη περισσότερων ταχυτήτων, φαίνεται κάτι αναπόφευκτο μέσα στα επόμενα χρόνια. Η αμυντική Ευρωζώνη ή μια αντίστοιχη ζώνη για θέματα μετανάστευσης ασύλου, ευρωπαικής ακτοφυλακής κλπ, μεταξύ των χωρών που το επιθυμούν και δεν θέλουν να είναι όμηροι των χωρών που το αρνούνται, είναι η πιθανότερη εξέλιξη τα επόμενα χρόνια.
Για την Ελλάδα, οι εξελίξεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές και παρουσιάζουν μια μοναδική ευκαιρία. Μέσα από την κρίση που βιώνει η Ευρώπη και τη λύση που προτείνεται, μπορεί να γεννηθεί ένα νέο συλλογικό όραμα για τη χώρα μας. Ένα όραμα που μετά την ΟΝΕ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, έλλειπε από την Ελλάδα. Και το όραμα αυτό θα πρέπει να είναι να βρεθούμε στην πρώτη ταχύτητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης του αύριο. Να προχωρήσουμε από την περιφέρεια στην καρδιά της Ευρώπης. Αυτό προϋποθέτει βέβαια ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, αλλά κυρίως προϋποθέτει επιμονή και αποφασιστικότητα να προχωρήσουμε με γρήγορο βηματισμό.
Η στρατηγική της Λισσαβόνας, η στρατηγική δηλαδή των μεταρρυθμίσεων της ΕΕ δίνει σαφείς κατευθύνσεις. Πρέπει να προχωρήσουμε ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά μας αλλά και την κοινωνική συνοχή. Να αξιοποιήσουμε δημιουργικά το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας επενδύοντας στην εκπαίδευση, στις νέες τεχνολογίες, στη γνώση. Να μετατρέψουμε τη γνώση αυτή σε παραγωγή με απτά αποτελέσματα για την καθημερινότητά μας. Να εξασφαλίσουμε, επίσης, μια αειφόρο ανάπτυξη που θα σέβεται το περιβάλλον και θα έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο.
Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις, όμως, θα προχωρήσουν ευχερέστερα όταν υπάρχει
ένας κοινός στόχος μία κοινή κατεύθυνση και ένας κοινός παρανομαστή. Το όραμα για μία Ελλάδα στην πρώτη ταχύτητα της Ευρώπης μπορεί να είναι το έναυσμα για να πετύχουμε την συνέγερση όλων των δημιουργικών δυνάμεων του τόπου. Δεν είναι οι άλλοι λαοί πιο χαρισματικοί από εμάς. Μπορούμε να τους ξεπεράσουμε αρκεί να εργαστούμε με σύστημα και φιλότιμο. Το όραμα για μια Ελλάδα στην καρδιά της Ευρώπης είναι το κέντρισμα που αναζητούσαμε για να πετύχουμε.