Δεν χωρά αμφιβολία ότι ο όρος Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Η συνεχώς διευρυνόμενη γκάμα υπηρεσιών που βασίζεται στις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (ΤΠΤ) προσφέρεται για ουσιαστική αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης και των συναλλαγών της με τους πολίτες, αλλά και για την επίτευξη ενός συνολικού ποιοτικού άλματος που τόσο πολύ χρειάζεται η χώρα μας.
Δυστυχώς, η υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα μόνο ικανοποιητική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Η χώρα μας παραμένει τελευταία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς τη διείσδυση του Διαδικτύου τόσο σε επίπεδο επιχειρήσεων όσο και σε επίπεδο νοικοκυριών. Σήμερα το ποσοστό διείσδυσης του Internet παραμένει χαμηλά στο 20%, με το μέσο κοινοτικό όρο περί το 45% και με τους πρωτοπόρους Σουηδούς στο 75%! Η ανεπαρκής απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών, με τον ΟΤΕ να διατηρεί τη δεσπόζουσα – εν πολλοίς μονοπωλιακή – θέση του αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια για την ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών. Ως αποτέλεσμα, παραμένουν πολλά εμπόδια για την ανάπτυξη των υπηρεσιών, με κυριότερο το υψηλό κόστος και την χαμηλή ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Δεδομένου του βάρους του Δημοσίου και των δημοσίων προμηθειών στην ελληνική οικονομία, θα περίμενε κανείς από την ελληνική δημόσια διοίκηση να είναι πρωτοπόρος σ’αυτήν την προσπάθεια. Ωστόσο, ένας από τους βασικούς λόγους για το χαμηλό βαθμό ανάπτυξης των ΤΠΤ στην Ελλάδα είναι η υποεπένδυση στο ίδιο το Δημόσιο, καθώς η κατά κεφαλήν δαπάνη για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στη χώρα μας στο τέλος του 2001 ήταν 44€ – τρεις φορές κάτω από το μέσο κοινοτικό όρο και 7 φορές κάτω από τους πρωτοπόρους Δανούς! Επιπλέον, η δημόσια διοίκησή μας πάσχει και από πλευράς εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, καθώς το ποσοστό κατάρτισης των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων στη χρήση νέων τεχνολογιών είναι μόλις 23%, τη στιγμή που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 100%! Να σημειωθεί επίσης ότι στην Ισπανία, άλλη μια χώρα Συνοχής, το 2001 το αντίστοιχο ποσοστό βρισκόταν στο 80%!
Είναι περισσότερο από προφανές ότι η χώρα μας έχασε πολλές ευκαιρίες να ανέβει στο τρένο της κοινωνίας της πληροφορίας από νωρίς, όταν οι τεχνολογίες του διαδικτύου πρωτοαναπτύσσονταν, στα μέσα της δεκαετίας του 90. Οι κυβερνώντες μιλούσαν όμορφα για νέες τεχνολογίες, αλλά τις ρητορείες τους δεν τις μετέτρεψαν ποτέ σε πράξη. Παρά τις προσπάθειες που γίνονται, οι επιδόσεις της κυβέρνησης στην αξιοποίηση των σχετικών κοινοτικών πόρων μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ “ΚτΠ”) του Γ΄ ΚΠΣ είναι αποκαρδιωτικές. Το πρόγραμμα αυτό εμφανίζει το δεύτερο χειρότερο ποσοστό απορρόφησης των πόρων (μόλις 19%) στο σύνολο του Γ΄ ΚΠΣ και πολλά από τα επιμέρους Μέτρα του παραμένουν “ανενεργά”, σε τομείς που σχετίζονται με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Αντίθετα, η Κοινωνία της Πληροφορίας διατρέχει το σύνολο του κυβερνητικού προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας, με ιδιαίτερη έμφαση στους τομείς της Παιδείας, της Οικονομίας, της Δημόσιας Διοίκησης, κ.ά., έχοντας αναδείξει το συγκεκριμένο θέμα σαν ζήτημα άμεσης πολιτικής προτεραιότητας.
Βασικοί άξονες της πολιτικής μας είναι οι ακόλουθοι:
1) Ουσιαστική – κι όχι ονομαστική – απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών, με πιο ενεργό ρόλο της ρυθμιστικής αρχής (ΕΕΤ) και με πολλαπλά οφέλη για το σύνολο της οικονομίας (χαμηλότερα κόστη, καλύτερες υπηρεσίες, κ.ά.).
2) Σε ό,τι αφορά τη δημόσια διοίκηση, στόχος μας είναι η “ψηφιοποίηση” πολλών υπηρεσιών και εγγράφων, έτσι ώστε να είναι διαθέσιμα 24 ώρες το 24ωρο και 7 μέρες την εβδομάδα. Ειδικότερα, στις προθέσεις μας συμπεριλαμβάνεται η προώθηση των σύγχρονων υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις, με έμφαση στις αμφίδρομες και συναλλακτικές (κι όχι απλά ενημερωτικές) υπηρεσίες, οι οποίες είναι άκρως απαραίτητες για την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και του ηλεκτρονικού εμπορίου. Ενδεικτικά και μόνο, αναφέρω τα εξής απλά παραδείγματα:
· η μέγιστη δυνατή μετατροπή των εγγράφων από έντυπη σε ψηφιακή μορφή
· η ανάπτυξη σύγχρονων ψηφιακών υπηρεσιών σε μαζική κλίμακα (π.χ. ηλεκτρονική μορφή πληρωμής από τον πολίτη προς το κράτος και αντιστρόφως)
· τομή στον χώρο της Υγείας μέσω της δυνατότητας άμεσης επικοινωνίας των ασθενών με τα νοσοκομεία, προκειμένου να δοθεί τέλος στην ταλαιπωρία τους
3) Κατάρτιση των δημοσίων υπαλλήλων στις νέες τεχνολογίες, με παράλληλη πολιτική παρότρυνσης των πολιτών και των επιχειρήσεων να αξιοποιούν τις δυνατότητες της ΚτΠ.
4) Ίσως πρέπει να εξεταστεί και η αναγκαιότητα μιας συγκροτημένης πολιτικής παροχής κινήτρων για τη χρήση των νέων υπηρεσιών, ιδίως στο χώρο των επιχειρήσεων – π.χ. εν είδει φοροαπαλλαγών ή μειωμένων τιμών.
5) Οφείλουμε επίσης να φέρουμε τις νέες τεχνολογίες στα χέρια της νεολαίας, έτσι ώστε η πρόσβαση σε αυτήν να γίνει δικαίωμα και όχι αγαθό πολυτελείας όπως είναι σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε την απόκτηση 150.000 υπολογιστών για την Β΄ Γυμνασίου, αλλά και σε όσους φοιτητές και σπουδαστές θελήσουν να συμμετάσχουν σε προγράμματα εκμάθησης και εξοικείωσης με τις νέες τεχνολογίες.
Εννοείται ότι για την επίτευξη των στόχων αυτών επιβάλλεται η πλήρης αξιοποίηση των πόρων του Γ΄ ΚΠΣ για την ΚτΠ, με εξορθολογισμό των διαδικασιών αξιολόγησης και εκταμίευσης. Θα έπρεπε, τέλος, να αξιοποιηθεί στο έπακρο το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει η χώρα μας στις ΤΠΤ σε πανεπιστήμια, επαγγελματικούς φορείς του χώρου, κ.ά.