Σήμερα δύο χώρες της Ευρωπαϊκής ηπείρου δεν έχουν Εθνικό Κτηματολόγιο: η Αλβανία και… η Ελλάδα. Τα τελευταία έξι χρόνια, από το 1995, παρακολουθώ την πορεία του Εθνικού Κτηματολογίου από κοντά. Η Ε.Ε. είχε δεσμευτεί να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα με 58,60 δις δρχ, ποσό το οποίο μετά από τροποποιήσεις του Β’ ΚΠΣ μειώθηκε στα 47,33 δισ δρχ με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2015. Δυστυχώς, όμως, σήμερα το πρόγραμμα έχει παγώσει. Το δε μέλλον του προβλέπεται εξαιρετικά αβέβαιο. Αλλά πως φτάσαμε ως εδώ; Ας πάρουμε τα πράματα με την σειρά.
Μάρτιος 1995
Η κυβέρνηση ξεκινά διαφημιστική εκστρατεία για το Κτηματολόγιο. Άφθονες διαφημίσεις δημοσιεύονται, εκατοντάδες χιλιάδες φυλλάδια μοιράζονται. Δημιουργείται η “Κτηματολόγιο Α.Ε”.
Σεπτέμβριος 1997
Ο κ. Λαλιώτης δηλώνει “ο τίτλος του προγράμματος του Ελληνικού κτηματολογίου, ως το μεγαλύτερο από τα μεγάλα έργα, δεν είναι ούτε εγκεφαλικός, ούτε ευρηματικός, ανταποκρίνεται πλήρως στα δεδομένα και στα αποτελέσματα του. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι επιτέλους ύστερα από 160 χρόνια το ελληνικό κτηματολόγιο βρίσκεται σε πορεία εφαρμογής και ανάπτυξης.”
Αύγουστος 1998
Ο κ. Λαλιώτης επιδεικνύει είτε απεριόριστη αισιοδοξία ή παντελής άγνοια διακηρύσσοντας ότι “το κτηματολόγιο είναι το μεγαλύτερο από τα μεγάλα έργα για το οποίο έχει διασφαλιστεί η πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να το χρηματοδοτήσει μέσω του Γ’ΚΠΣ.”
Σεπτέμβριος 1998
Υποβάλλω Ερώτηση στη Κομισιόν σχετικά με τις καθυστερήσεις στην πορεία του έργου και την κακή αξιοποίηση των πόρων του Κτηματολογίου. Δυστυχώς η Κομισιόν κωφεύει.
Οκτώβριος 1998
Οι κυβερνητικές εξαγγελίες συνεχίζονται. Επισκεπτόμενος τα γραφεία της Κτηματολόγιο Α.Ε., ο πρωθυπουργός διακηρύσσει ότι το κτηματολόγιο είναι “βασικό εργαλείο για την ανάπτυξη της χώρας”. Απευθυνόμενος στις αρμόδιες αρχές ο κ. Σημίτης τονίζει “Μου ζητήσατε να συνεχίσω να δείχνω ενδιαφέρον για το εθνικό κτηματολόγιο. Και θέλω να διαβεβαιώσω ότι όχι μονάχα θα συνεχίσω αλλά θα δείχνω και πιεστικό ενδιαφέρον, βασανιστικό ενδιαφέρον, θα δείχνω άγχος για την πραγματοποίηση του κτηματολογίου.”
Ιούλιος 2000
Αποκαλύπτεται ότι δεν υπάρχουν χρήματα για να ανατεθούν οι μελέτες που έχουν προγραμματιστεί από πέρυσι. Πλέον το κτηματολόγιο μπορεί να προχωρήσει μόνο με χρήματα από το Γ’ΚΠΣ. Η κυβέρνηση παραμένει απαθείς, ποντάροντας προφανώς στην αφέλεια των Ευρωπαϊκών μας εταίρων.
Ιανουάριος 2001
Με επιστολή της στην κυβέρνηση η Κομισιόν αναφέρει ότι, παρά τα σημαντικά ποσά που έχουν διατεθεί, το πρόγραμμα παρουσιάζει σοβαρότατα προβλήματα. Συγκεκριμένα:
1) Στην σύσταση της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε., σημειώθηκαν διαδοχικές καθυστερήσεις. Το 1995 συστάθηκε η εταιρία, μόλις το 1997 απέκτησε γενικό διευθυντή, (!) ενώ ακόμη και σήμερα στερείται κατάλληλου πληροφορικού συστήματος καταχώρησης των μελετών κτηματογράφησης.
2) Το αναμενόμενο για το τέλος του 2001 αποτέλεσμα θα έπρεπε να είναι ένα κτηματολόγιο που να λειτουργεί και να καλύπτει έκταση 28.222 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Συμφωνά με τα διαθέσιμα στοιχεία, του ιδίου του ΥΠΕΧΩΔΕ, οι υλοποιημένες από το 1995 εργασίες αφορούν μόλις 8.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (από αυτά, 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα έχουν υλοποιηθεί κατά 90%, 6.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα κατά 70%) Χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης του έργου, μετά το 2100!
3) Το πρόγραμμα παρουσιάζει τεράστια υπέρβαση κόστους. Σύμφωνα με την ίδια την ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.: Για την πρώτη πιλοτική φάση, το αρχικό κόστος των συμβάσεων ανέρχεται σε 8,1 δισ. δρχ. ενώ σήμερα φτάνει τα 13,9 δισ. δρχ. Για την δεύτερη φάση, το αρχικό κόστος των συμβάσεων ανέρχεται σε 4,3 δισ. δρχ. για να εκτοξευθεί στα 8,2 δισ. δρχ. Για την τρίτη φάση, το αρχικό κόστος των συμβάσεων ανέρχεται σε 23,9 δισ. δρχ. και έχει πανηγυρικά φτάσει στα 50,6 δισ. δρχ. Στα δε κόστη προστέθηκαν και νέες εργασίες (κατάρτιση δασικών χαρτών, λειτουργία γραφείων κτηματογράφησης και αποστολές κτηματογραφικών αποσπασμάτων), της τάξεως των 13 δις.
4) Στην πρώτη πιλοτική φάση, 850.000 δηλώσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων οδήγησαν στη υποβολή 150.000 ενστάσεων, δηλ 18%. Αυτός ο αριθμός, πέραν του ότι οδηγεί σε αύξηση του κόστους του κτηματολογίου, δημιουργεί και εύλογα ερωτήματα για την ποιότητα των μελετών.
Με απαντητική του επιστολή το ΥΠΕΧΩΔΕ, υποστηρίζει ότι οι αποκλίσεις περιορίζονται στο 20%, περίπου και αποδίδει τις καθυστερήσεις και τις αδυναμίες σε έλλειψη εμπειρίας!
Μάρτιος 2001
Σε απάντηση του σε σχετική μου Ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο αρμόδιος Επίτροπος κ. Μπαρνιέ ανακοίνωσε την απόφαση της Κομισιόν να αναστείλει την χρηματοδότηση του Κτηματολογίου επειδή “η υλοποίηση του προγράμματος αυτού παρουσιάζει καθυστερήσεις και αδυναμίες. Έξι χρόνια μετά την έγκριση του επιχειρησιακού προγράμματος και παρά την διάθεση σημαντικών κοινοτικών κονδυλίων, κανένα μέρος του σχεδίου δεν έχει καταστεί επιχειρησιακό.” Συγκεκριμένα ο κ. Μπαρνιέ υπογραμμίζει ότι “δυστυχώς σύμφωνα με τα πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, παρ’ όλο που έχει απορροφηθεί το 83% του προϋπολογισμού, οι εργασίες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα ανέρχονται μόλις στο 21%.”
Απρίλιος 2001
Ο κ. Λαλιώτης μεταβαίνει στο εξωτερικό, για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε το Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ, το 1993, για χάρη του Κτηματολογίου. Δεν καταφέρνει να πείσει τον ότι οι αποκλίσεις δεν είναι πραγματικές αλλά φαινομενικές (!), καθώς ο αρμόδιος για θέματα περιφερειακής πολιτικής κ. Μπαρνιέ επιμένει στις θέσεις και στα στοιχεία της Κομισιόν και είναι ιδιαίτερα επικριτικός.
Ιούνιος 2001
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και της Κομισιόν συνεχίζονται. Εντωμεταξύ αποκαλύπτονται νέα φαινόμενα προχειρότητας, κακοδιαχείρισης αλλά και σκάνδαλα κατά την εκπόνηση του Κτηματολογίου. Τα προβλήματα αυτά, που έθεσα υπόψη της Κομισιόν, ξεκινούν από την παράνομη επιβάρυνση των ιδιοκτητών κατά την σύνταξη του Κτηματολογίου και φτάνουν ακόμη και μέχρι την αδυναμία εντοπισμού ιδιοκτησίας που ήταν ακριβώς απέναντι από το κτηματολογικό γραφείο της Καστοριάς!
Είναι ακόμη δυνατόν να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα του Κτηματολογίου. Θα απαιτήσει όμως χρόνο και σοβαρότητα, να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε τους Ευρωπαίους ως “κουτόφραγκους”. Πρέπει η κυβέρνηση να μην επαναπαύεται στις διακηρύξεις αλλά να προχωρήσει σε έργα. Η αλλαγή διοίκησης και νοοτροπίας στην ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. και η υιοθέτηση κινήτρων και κυρώσεων για τους αρμοδίους με στόχο την απαρέγκλιτη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και την μεγίστη δυνατή αξιοποίηση των πόρων είναι αναγκαία μέτρα. Είναι καIρός τα παθήματα να γίνουν μαθήματα.