Σε λίγες μέρες οι πρωθυπουργοί των 25, μαζί με τους αρμόδιους υφυπουργούς, θα συγκεντρωθούν στις Βρυξέλλες με την ελπίδα να καταλήξουν επιτέλους σε συμφωνία για τον κοινοτικό προϋπολογισμό της περιόδου 2007-2013, αλλά και για το Δ’ ΚΠΣ. Η Βρετανική προεδρία κατέθεσε κυριολεκτικά στο παρά πέντε τις προτάσεις της οι οποίες προκάλεσαν σειρά συζητήσεων, και αντιδράσεων, γι’ αυτό άλλωστε και θα προχωρήσουν στην κατάθεση νέας πρότασης. Χρήσιμο είναι λοιπόν να διευκρινιστούν οι βασικές παράμετροι των προτάσεων αυτών έτσι ώστε να καταστεί σαφές ποια εξίσωση καλείται να επιλύσει η ελληνική κυβέρνηση ενόψει των αποφάσεων της προσεχούς εβδομάδας.
Με τις προτάσεις της βρετανικής προεδρίας συμβαίνει καταρχήν το εξής παράδοξο: Από πλευράς ευρωπαϊκής οι προτάσεις δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές καθώς διακρίνονται από μία ευρωτσιγκουνιά. Από ελληνικής πλευράς οι προτάσεις αυτές δεν μας θίγουν στο βαθμό που θα περίμενε κανείς. Παρ’ όλα αυτά μπροστά μας ελλοχεύουν πάρα πολλοί κίνδυνοι οι οποίοι δεν θα μας αφήσουν σε ησυχία μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας.
Πιο συγκεκριμένα, οι Βρετανοί προτείνουν μείωση των «δεσμεύσεων» του κοινοτικού προϋπολογισμού κατά 25 περίπου δις € σε σχέση με την πρόταση της Λουξεμβουργιανής προεδρίας τον Ιούνιο, περιορίζοντας τις σχετικές πιστώσεις από τα 870 περίπου δις € για την περίοδο 2007-2013 στα 845 δις €. Αυτό σημαίνει ότι οι πιστώσεις από το 1,06% του κοινοτικού ΑΕΠ μειώνονται στο 1,03%. Οι Βρετανοί περιορίζοντας τον κοινοτικό προϋπολογισμό επιδιώκουν να αυξήσουν το μέγεθος της «βρετανικής επιταγής» σε σχέση με αυτά που πρότεινε η Λουξεμβουργιανή προεδρία. Έτσι, οι ίδιοι πληρώνουν για την περίοδο 2007-2013 περίπου 10 δις λιγότερα από ότι θα πλήρωναν με βάση τις προηγούμενες προτάσεις. Αντίστοιχες μειώσεις προβλέπει η πρόταση για την Σουηδία και την Ολλανδία που καταψήφισαν μαζί με την Βρετανία τις προτάσεις Γιούνγκερ το περασμένο καλοκαίρι. Καθώς λοιπόν γίνονται περικοπές στις συνεισφορές, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι αναπόφευκτα γίνονται περικοπές και στις πιστώσεις του κοινοτικού προϋπολογισμού. Οι μεγαλύτερες περικοπές παρουσιάζονται στα Διαρθρωτικά Ταμεία, δηλαδή στο ΚΠΣ. Θα τις υποστούν οι ανατολικές χώρες οι οποίες χάνουν 14 δις € δηλαδή το 9% του μέχρι τώρα πακέτου τους. Σε αντιστάθμισμα οι Βρετανοί προβλέπουν για αυτές τις χώρες κάποιες διευκολύνσεις ως προς την απορρόφηση των κονδυλίων. Περικοπές πιστώσεων προβλέπονται και για την γεωργία. Σημαντικό όμως είναι να διευκρινιστεί ότι οι περικοπές αυτές δεν αφορούν στις γεωργικές επιδοτήσεις. Αφορούν στον κλάδο της αγροτικής ανάπτυξης δηλαδή τα κονδύλια που εισπράττουν οι γεωργοί με βάση προγράμματα για τον αγροτουρισμό, την εκπαίδευση και κατάρτιση νέων αγροτών, την βελτίωση βοσκοτόπων κλπ.
Η χώρα μας ενδεχομένως να θιγεί από αυτές τις τελευταίες περικοπές για τον προϋπολογισμό της αγροτικής ανάπτυξης. Όμως οι απώλειες με βάση την πρόταση, είναι καταρχήν μικρές. Με άλλα λόγια με βάση την Βρετανική πρόταση η Ελλάδα υπολογίζεται ότι παραμένει στα ίδια μεγέθη που είχαν προκύψει τον Ιούνιο δηλαδή στα 18,2 δις € για το Δ’ ΚΠΣ χωρίς τα κονδύλια της ανάπτυξης της υπαίθρου. Όταν προστεθούν και τα εν λόγω κονδύλια, όπου είναι πιθανό να μειωθούν, οδηγούμαστε σε ένα πακέτο το οποίο είναι τελικά σχετικά κοντά σε αυτό που πρότεινε το Λουξεμβούργο τον Ιούνιο ( 20 δις € ).
Όσο και αν μία πρώτη ανάγνωση των Βρετανικών προθέσεων είναι σχετικά ανακουφιστική από εδώ και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα. Η πρόταση της κυβέρνησης Μπλερ έχει δημιουργήσει πολλές αντιδράσεις ιδιαίτερα στις ανατολικές χώρες. Οι χώρες αυτές συνασπισμένες θα μπορούσαν να διεκδικήσουν μεγαλύτερο κομμάτι της πίττας γεγονός που θα απειλήσει τα δικά μας συμφέροντα. Αυτός είναι ο κίνδυνος που διατρέχουμε ενόψει της δεύτερης βρετανικής πρότασης. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να είναι σκληρές και δύσκολες. Υπάρχει ανάγκη για λεπτούς και αποτελεσματικούς χειρισμούς.. Σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται μία ακόμη παράμετρος που κάνει το όλο πρόβλημα δυσκολότερο για τη δική μας πλευρά. Εάν η απόφαση για τα κονδύλια δεν ληφθεί φέτος αλλά του χρόνου, διατρέχουμε δύο κινδύνους: Πρώτον θα χαθεί πολύτιμος χρόνος προετοιμασίας και θα αργήσει να τεθεί σε εφαρμογή το Δ’ ΚΠΣ. Δεύτερον και κυριότερο θα ληφθούν υπόψη μεταγενέστερα στατιστικά στοιχεία σε σχέση με το ΑΕΠ τα οποία και θα κρίνουν την επιλεξιμότητα των ελληνικών περιφερειών. Τα στοιχεία αυτά είναι σημαντικά δυσμενέστερα για την χώρα μας. Ακόμα δηλαδή και μία καλή απόφαση για την Ευρώπη το 2006 κινδυνεύει να είναι αρνητική για μας.
Είναι σαφές λοιπόν ότι όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν μπροστά τους ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Το γεγονός ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία κάνει τα πράγματα ακόμα δυσκολότερα . Μπροστά στον αναπόφευκτο περιορισμό των ευρωπαϊκών πιστώσεων για τη χώρα μας στο μέλλον δεν μπορεί κανείς να λησμονήσει το πόσες ευκαιρίες χάσαμε στο παρελθόν και πόσα τρένα πέρασαν από μπροστά μας χωρίς να ανέβουμε.