Μεσημέρι Παρασκευής. Με την οδό Σταδίου σχεδόν άδεια, αφού είχε προηγηθεί ο χιονιάς της «Ελπίδας». Μπαίνοντας στο γραφείο του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστή Χατζηδάκη, δεν σας κρύβω ότι δεν περίμενα πως ο συγκεκριμένος πολιτικός θα άνοιγε τόσο πολύ την καρδιά του και θα μιλούσε τόσο απλά και ανθρώπινα, μα κυρίως δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι κατά τη διάρκεια μιας ημίωρης συνέντευξης θα βρισκόταν τρεις φορές σε κατάσταση ορατής συγκίνισης.Ομολογώ ότι ήταν μια ξεχωριστή συζήτηση από αυτές που δεν συνηθίζουμε να κάνουμε με τους πολιτικούς σήμερα.. Ο Κωστής Χατζηδάκης αποκαλύπτεται ως άνθρωπος, ως σύζυγος, ως πατέρας και φυσικά ως πολιτικός.
Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, μιλάει για τα παιδικά του χρόνια στην Κρήτη, την ΟΝΝΕΔ, τη γνωριμία με τον Μητσοτάκη και την πρόταση για την Ευρωβουλή.
Συνέντευξη στον Γιάννη Κουρτάκη
Πώς πέρασαν τα παιδικά χρόνια στο χωριό;
Η ζωή στο χωριό είναι προφανώς τελείως διαφορετική από τη ζωή στις πόλεις. Κάνω τις συγκρίσεις κάθε μέρα με τον γιο μου, τον Γιάννη, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα και κάνουμε προσπάθειες να τον εξοικειώσουμε με τη φύση. Στο χωριό είναι διαφορετικά τα χρώματα, διαφορετικές οι μυρωδιές, διαφορετικές οι παραστάσεις. Σε ένα παιδί στο χωριό, δεν χρειάζεται να δείξεις σε ένα χαρτί ή σε ένα κομπιούτερ ποια είναι τα ζώα και ποια είναι τα φυτά, γιατί τα βλέπουν μπροστά τους. Είσαι πιο κοντά στη φύση και πιο μακριά από το άγχος. Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχουν οι δυνατότητες που έχουν τα παιδιά στις πόλεις, δεν έχεις τις ευκαιρίες που υπάρχουν π.χ. στα σχολεία, στις ξένες γλώσσες και επίσης ακόμα και στο επίπεδο της παρέας δεν έχεις τη δυνατότητα της επιλογής φίλων, που έχεις σε ένα αστικό κέντρο.
Δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο;
Δημόσιο, μονοθέσιο, σ’ ένα χωριό, τον Αϊ Γιάννη στον Μυλοπόταμο, 10 χιλ. από τα Ζωνιανά. Ήμασταν 20 παιδιά στο δημοτικό και ο ίδιος δάσκαλος έκανε σε όλες τις τάξεις.
Πατριαρχική οικογένεια;
Ναι, προφανώς.
Ζόρικος ο μπαμπάς;
Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός του στρατού, είχε παραιτηθεί, είχε φύγει και είχε γυρίσει, με δική του επιλογή αφού ήταν στην Αθήνα χρόνια. Είχε γυρίσει στο χωριό στο Ρέθυμνο, γιατί του άρεσε αυτό το στυλ ζωής, χωρίς να ασχολείται ο ίδιος προσωπικά με τα χωράφια ή με τα πρόβατα. Εγώ είμαι παιδί από δεύτερο γάμο. Η πρώτη γυναίκα του πατέρα μου είχε καρκίνο και την παντρεύτηκε, ενώ το ήξερε (σ.σ. βαθιά συγκινημένος). Παντρεύτηκε μετά τη μητέρα μου που ήταν στήριγμα για όλους μας. Και μεγαλώσαμε μαζί με την αδελφή μου την Κατερίνα, πηγαίνοντας στα ίδια σχολεία και στο ίδιο Πανεπιστήμιο, τελικά. Στη Νομική Αθηνών και οι δυο. Εγώ καστανός και εκείνη ξανθιά με γαλανά μάτια!
Έχεις κρατήσει φίλους από την Κρήτη;
Φυσικά. Αρκετούς. Ο ίδιος ο αστυνομικός μου είναι συμμαθητής μου, καθόμασταν στο ίδιο θρανίο στο γυμνάσιο.
Η σχέση με τη μάνα;
Όπως η σχέση όλων των παιδιών με τη μάνα. Ήταν αρκετά μικρότερη από τον πατέρα μου, 18 χρόνια διαφορά, πέθανε το 2016. Με παρακολούθησε σε όλη μου την πολιτική διαδρομή. Ο πατέρας μου είχε προλάβει απλώς να με δει μέχρι που έγινα πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ.
Πώς μπαίνει το μικρόβιο της πολιτικής;
Έλα ντε. Ήμασταν πολιτικοποιημένη οικογένεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν ήμασταν.
Δεξιά οικογένεια στην Κρήτη;
Δεξιά.
Όχι κεντρώα, δεξιά.
Η οικογένεια δεξιά. Ο παππούς μου ήταν βουλευτής της Κρητικής Πολιτείας, με το Λαϊκό Κόμμα.
Στο Ρέθυμνο;
Στο Ρέθυμνο. Ο πατέρας μου ήταν στέλεχος της ΕΡΕ και μετά της Ν.Δ.. Από μικρός, χωρίς να επιμείνει κανείς, είχα κάτι το οποίο με τραβούσε προς την πλευρά της πολιτικής.
Τα πιο ρομαντικά χρόνια είναι της ΟΝΝΕΔ;
Νομίζω ναι. Κάθε περίοδος της ζωής μου έχει κάτι το οποίο με κάνει να θέλω αν μπορούσα, ιδεατά, να το ξαναζήσω. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό γενικά στη διαδρομή μου, αλλά τα χρόνια της ΟΝΝΕΔ, στην πολιτική τουλάχιστον, είχαν έναν ιδεαλισμό κι έναν ενθουσιασμό, που νομίζω δεν τα ξανασυνάντησα στην πορεία.
Νομίζω ότι το ακούς: ο χαρακτηρισμός είναι «πολιτικό παιδί του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη». Πώς ήρθες κοντά στον Μητσοτάκη;
Δεν είχαμε οικογενειακή επαφή. Καθώς ήμουν πολιτικοποιημένος από μικρός, το πρώτο πράγμα που με είχε εντυπωσιάσει στον Μητσοτάκη ήταν μία συνέντευξη που είχε δώσει ως υπουργός Συντονισμού του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Εγώ ήμουν στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου. Τότε, δεν ήταν συνηθισμένες οι συνεντεύξεις των πολιτικών. Ο Μητσοτάκης ίσως ήταν ο πρώτος που ξεκίνησε να δίνει συνεντεύξεις σε τηλεόραση. Θυμάμαι ακόμα τους δημοσιογράφους, μεταξύ άλλων, ήταν ο Παύλος Καμβύσης και ο Νίκος Νικολάου. Μου είχε κάνει εντύπωση πόσο τετράγωνο ήταν το μυαλό του και πόσο γρήγορες και εύστοχες ήταν οι απαντήσεις του, με απλό λόγο. Αυτό, λοιπόν, παρά το ότι κυκλοφορούσαν διάφορα για τον Μητσοτάκη, τα οποία υποσυνείδητα με είχαν επηρεάσει σε κάποιο βαθμό, αποστασία κ.λπ., με έκανε να παρατηρώ, να ακολουθώ τις εμφανίσεις και τις δηλώσεις αυτού του ανθρώπου.
Ο σωβινισμός και η Κρητική καταγωγή έπαιξε ρόλο;
Έπαιξε. Εμείς οι Κρητικοί έχουμε αυτό το πράγμα και θα είναι κακό να το κρύψω.
Και πότε ήρθε η γνωριμία;
Ήρθε όταν ήμουν στέλεχος της ΔΑΠ και τότε προτάθηκα, από τον Γιώργο Βουλγαράκη που ήταν πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, να γίνω γραμματέας της ΔΑΠ. Είχε υπάρξει μία εσωτερική σύγκρουση εκείνη την περίοδο και όντας το νεότερο στέλεχος της γραμματείας της ΔΑΠ, σε ηλικία 21 ετών. Εκεί γνωριστήκαμε και από τότε και μετά υπήρξε μία διαρκής επαφή μεταξύ μας.
Υπήρχε και εκτίμηση του Μητσοτάκη προς τον Χατζηδάκη.
Έτσι αισθανόμουν. Και επιβεβαιώθηκε σε διάφορες στιγμές.
Αν σου ζητούσα να τοποθετήσεις τον εαυτό σου στον πολιτικό χάρτη: καραμανλικός ή μητσοτακικός;
Εγώ θαυμάζω και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για άλλους λόγους. Δεν έτυχε να τον γνωρίσω ποτέ από κοντά. Αλλά με εντυπωσίαζε το ότι ήταν ένας πραγματικός stateman και επίσης, δεν λέω κάτι πρωτότυπο, αλλά πρέπει να το πω, δεν ήταν καθόλου εύκολο αυτό που πέτυχε με την αποκατάσταση της δημοκρατίας το ’74 και με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Αυτά δεν περιμένει από μένα κανείς να τα πω, αλλά είναι πράγματα τα οποία με οδηγούν, εμένα τουλάχιστον, για άλλους τελείως λόγους να εκτιμώ και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Ωραία. Και πότε έρχεται η πιο άμεση εμπλοκή με την πολιτική; Πότε έρχεται η πρόταση για την Ευρωβουλή;
Η πρόταση για την ευρωβουλή μού έγινε από τον Έβερτ. Μου την είχε κάνει…
Με τον οποίο δεν είχες σχέσεις.
Όχι, δεν είχα σχέσεις. Όταν έγινε πρόεδρος του κόμματος παραιτήθηκα από πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, για να τον διευκολύνω παρότι ήμουν εκλεγμένος, και μου ζήτησε να παραμείνω. Και μου είπε «εγώ σε εκτιμώ, ξέρω τη διαδρομή σου, αλλά θέλω να παραμείνεις». Μετά, άρχισαν να κυκλοφορούν διάφορες φήμες ότι θα γίνω ευρωβουλευτής κ.λπ. και από κάποια στιγμή και μετά, από λόγους περιεργείας, πήγα και ρώτησα τον μακαρίτη τον Νίκο τον Μπάλιο, ο οποίος μου είπε «ναι, θα γίνεις, αλλά δεν θα το πεις σε κανέναν». Κράτησα λοιπόν τον λόγο μου. Δεν το είπα ούτε στον πατέρα μου και έχω τύψεις από τότε. (σ.σ. συγκινημένος). Γιατί με ρωτούσε ο μακαρίτης ο πατέρας μου, που το διάβασε, αν θα γίνω ή δεν θα γίνω. Είχε καρκίνο και πέθανε. Τότε λίγο πριν τις ευρωεκλογές…
Δεν ζούσε ο πατέρας σου όταν έγινες ευρωβουλευτής;
Με ρωτούσε κι εγώ ο ανόητος, για να κρατήσω τον λόγο μου, δεν του το είπα. Και αυτό με βασανίζει από τότε. Είχα μάθει, ότι όταν δώσω τον λόγο μου δεν θα φύγω από κάτι που είπα.
Στην πολιτική αυτό δεν είναι ο κανόνας.
Δεν είναι, αλλά προσπαθώ να το τηρώ.
Λες ψέματα;
Δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει πει ψέματα, πολλές φορές λες ψέματα και στο παιδί σου…
Γιατί η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι ο Χατζηδάκης είναι ένας πολιτικός με γωνίες, άρα και πιο ευθύς…
Αλήθεια είναι αυτό. Και η μητέρα μου μού το έλεγε ότι κάποια στιγμή μπορεί να μην εκλεγώ βουλευτής ακριβώς γιατί έχω μια τάση να λέω τα πράγματα όπως τα πιστεύω. Προσπαθώ να τα αποφεύγω τα ψέματα στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, γιατί πράγματι μας έχουν στοιχίσει –και στην Ελλάδα πολύ περισσότερο.
Η ευρωβουλή ήταν το καλύτερο σχολείο στη διάρκεια αυτής της διαδρομής;
Ναι. Η ΟΝΝΕΔ ήταν ένα πολιτικό σχολείο, το οποίο προφανώς σου δίνει τη δυνατότητα να κινηθείς μέσα στις συμπληγάδες της ελληνικής πολιτικής, είναι ένα πολύ μεγάλο φροντιστήριο, αλλά τους ορίζοντές τους άνοιξε η ευρωβουλή.
Όταν κατέβηκες για πρώτη φορά βουλευτής, θυμάμαι ότι υπήρχε η αίσθηση ότι «παίζατε» δίδυμο στην Β’ Αθήνας με τον Μητσοτάκη; Από εκείνη την περίοδο πέρασαν αρκετά χρόνια. Αλήθεια πίστευες ότι θα ερχόταν η ώρα που θα ήταν πρωθυπουργός της χώρας ο Μητσοτάκης;
Πράγματι με βοήθησε, το 2007, χωρίς να το ζητήσω. Με είχε βοηθήσει ουσιαστικά. Στη συνέχεια η πολιτική είχε διάφορες διακυμάνσεις, ξέρετε ότι εκείνη την περίοδο, τουλάχιστον σε σχέση με την οικογένεια Μητσοτάκη, η προσωπικότητα που κυριαρχούσε τότε ήταν η Ντόρα.
Με την οποία είχατε στενή σχέση.
Είχα και έχω. Πολύ στενή επαφή. Η ζωή της τα έχει φέρει έτσι ώστε να δίνει πάντοτε μάχες. Ορισμένες από αυτές τις έχω ζήσει από κοντά.
Υπήρξε κάποια στιγμή η σκέψη να εγκαταλείψεις την πολιτική;
Ναι. Το είχα σκεφτεί όταν με χτύπησαν στο Σύνταγμα, όχι τόσο λόγω του χτυπήματος, όσο του ότι συνεχιζόταν αυτό το κύμα του λαϊκισμού και οι ανεξέλεγκτες επιθέσεις, αλλά θεώρησα ότι θα ήταν ήττα. Και γι’ αυτόν τον λόγο συνέχισα.
Δηλαδή φοβήθηκες τότε;
Ναι. Θεωρούσα πιθανό εκείνες τις στιγμές ότι μπορεί να με σκοτώσουν. Θεώρησα όμως πως ό,τι χειρότερο και να γινόταν, έπρεπε να φύγω σαν άντρας. Εκείνη την ώρα πέρασε από το μυαλό μου πάλι ο πατέρας μου (σ.σ. συγκινείται) που είχε τραυματιστεί στην Αλβανία. Και είπα μέσα μου ότι δεν θα έπρεπε να φύγω, αν γινόταν κάτι στραβό, σαν ένα φοβισμένο ανθρωπάκι.
Θυμάσαι κάποια φάση που να σε απογοήτευσε η ενασχόληση με την πολιτική;
Διάφορες, αλλά πιο πολύ από όλα ο ανασχηματισμός του 2014. Θεωρώ δεδομένο ότι κάποια στιγμή μπορεί, λόγω των απόψεών μου να μην εκλεγώ βουλευτής, αλλά δεν είχα πιστέψει ποτέ ότι θα μπορούσα να βγω από κυβέρνηση. Διότι θεωρούσα ότι το ισχυρό μου σημείο είναι ότι κάνω δουλειά στην πολιτική. Λάθος, σωστό, δεν ξέρω.
Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της δουλειάς σας, είναι η αποκρατικοποίηση της Ολυμπιακής;
Το πιο αγωνιώδες.
Δύσκολο;
Πολύ δύσκολο και πολύ αβέβαιο. Διότι, ενώ πολλοί θεωρούσαν τότε ότι η Ολυμπιακή ήταν η πολύφερνη νύφη, κανένας δεν ήθελε να την αγοράσει. Και ξέρετε ότι ο πρώτος διαγωνισμός δεν πήγε καλά και προχώρησε με τη γνωστή τότε διαδικασία, καθώς είχε προθυμοποιηθεί ο Ανδρέας Βγενόπουλος να βγει και να προχωρήσει μπροστά. Είχε τις δικές του φιλοδοξίες, οι οποίες εκείνη την περίοδο ήταν συμβατές και με τις δικές μας επιδιώξεις για την ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής.
Τελικά ήταν σωστή η επιλογή;
Ναι, διότι η άλλη επιλογή θα ήταν τότε, μετά την αποτυχία του διαγωνισμού, να πάμε στην Aegean και αυτό θα δικαίωνε όλους αυτούς οι οποίοι έλεγαν ότι όλη αυτή η προσπάθεια έγινε για τον Βασιλάκη. Κάθε άλλο. Έγινε για να εκκαθαριστεί, να διευθετηθεί ένα πρόβλημα δεκαετιών στην Ελλάδα, που κόστιζε στους φορολογούμενους 1 εκατ. την ημέρα.
Όταν άρχισες να χάνεις μαλλιά, αγχώθηκες;
Στεναχωρέθηκα λίγο, ξεκίνησα από την ηλικία των 25 περίπου να χάνω. Δεν έδωσα όμως ιδιαίτερη σημασία, γιατί δεν είχα πρόβλημα, παρότι δεν είχα μαλλιά, ούτε στην πολιτική ούτε στις γυναίκες. (γελάει)
Οι γυναίκες έπαιξαν ρόλο στη ζωή σας;
Σε ποιον άντρα δεν παίζουν; Προφανώς.
Και στην πολιτική;
Στην πολιτική λιγότερο. Είχα μια διαδρομή από πολύ μικρός στην πολιτική, για να επηρεαστώ.
Λένε πολλοί οτι είστε ισορροπιστής και λίγο ατσαλάκωτος στην πολιτική.
Ατσαλάκωτος με την Ολυμπιακή; Μου σπάσανε δύο φορές το γραφείο μου. Ατσαλάκωτος με τα αυγά έξω απο το Υπουργείο Μεταφορών, με τον ΟΣΕ και με την αστυνομία να με φυλάει; Ατσαλάκωτος με το να με κατηγορούν διάφορες ομάδες κοντά στη Ν.Δ. για την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ; Ατσαλάκωτος με την μεγάλη αγωνία της ΔΕΗ όλο το καλοκαίρι του 19; Ατσαλάκωτος με τις συντάξεις; Η ψυχούλα μας το ξέρει κάθε μέρα τι τραβάμε.
Υψώνετε τον τόνο της φωνής;
Ναι, αλλά όχι συχνά. Όταν τον υψώνω όμως, έχω φτάσει στο αποκορύφωμα.
Ο γάμος σας άλλαξε;
Με έκανε να αναθεωρήσω λίγο τις προτεραιότητες μου. Έδινα τεράστια σημασία στην πολιτική. Όπως έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου είχα παντρευτεί την πολιτική.
Γι’ αυτό καθυστέρησε να έρθει;
Ναι.
Με δεδομένο ότι η σύζυγος έχει πολιτική εμπειρία, την ακούτε;
Ναι την ακούω φυσικά την Πόπη και εκτιμώ το γεγονός ότι έχει κάνει πίσω για μένα. Ήταν κάτι που είχαμε συμφωνήσει και το τήρησε. Κάθε μέρα που το σκέφτομαι, το εκτιμώ ακόμη περισσότερο. Νομίζω μιλάει μόνο του.
Μεγάλη καψούρα, και φαίνεται, ο μικρός Γιαννάκης (σ.σ. ο γιος του)… Σε έκανε και πιο προσιτό…
Με έχει κάνει να δω τον κόσμο τελείως διαφορετικά. Μου έχει δημιουργήσει συναισθήματα τα οποία δεν φανταζόμουν ότι υπάρχουν και μου αλλάζει τη διάθεση αυτομάτως ό,τι και αν συμβαίνει μέσα μου. Και όσο μεγαλώνει ο Γιάννης, αυτό εντείνεται περισσότερο.
Πριν απο μέρες κάπου διάβασα, με αφορμή το σίριαλ το Σασμό, ότι ο μπαμπάς σας κινούνταν προς αυτή την κατεύθυνση. Καταρχάς το παρακολουθείτε το σίριαλ;
Όχι δεν προλαβαίνω. Είχα δει στην αρχή κανά δυο επεισόδια, γιατί όταν γυρνάω σπίτι ασχολούμαι με τον μικρό, εάν δεν έχει κοιμηθεί ακόμα.
Ήταν ειρηνοποιός ο μπαμπάς;
Είχε ένα κύρος στην τοπική κοινωνία. Και στην Κρήτη, σχεδόν αυτομάτως, τέτοιου είδους άνθρωποι χρησιμοποιούνταν για αυτές τις υποθέσεις.
Ωραία, όταν ήρθατε στο υπουργείο Εργασίας υπήρξε στιγμή που να φοβηθήκατε, δεδομένου ότι ήταν ένας χώρος ξένος σε εσάς;
Στην αρχή προφανώς. Είχα ακριβώς το φόβο του αγνώστου. Πού θα πάμε και πού δεν θα πάμε. Έχω δύο στιγμές που με έκαναν να σκεφθώ τι θα συμβεί στη συνέχεια. Το ένα θέμα ήταν ο εργασιακός νόμος, όχι αυτός καθεαυτός, διότι κάναμε κάποιες παρεμβάσεις, οι οποίες ήταν χρήσιμες. Αλλά σκεφτόμουν τη διαστρέβλωση η οποία γίνεται από την Αριστερά και που έγινε και με ένα τρόπο ξεδιάντροπο, αχαλίνωτο. Είχαμε ρύθμιση μέσα στο νόμο ότι διατηρείται το οκτάωρο και αυτοί λέγανε μέχρι τέλους και το λένε και τώρα ότι δήθεν καταργήθηκε. Υπάρχουν εργαζόμενοι που ενδεχομένως και τώρα το πιστεύουν. Και τους ρωτάς «σε εσένα καταργήθηκε το οκτάωρο»; «Όχι δεν καταργήθηκε, αλλά είχα ακούσει ότι μπορεί να καταργηθεί». Αυτό δείχνει πόσο εντυπωσιακή είναι η δύναμη των fake news. Πρέπει να αποδεικνύεις ότι δεν είσαι ελέφαντας.
Και το δεύτερο θέμα, που ήταν ένας φόβος διαρκείας -τώρα τους τελευταίους τρεις μήνες τέσσερις μου έχει φύγει το άγχος- είναι το θέμα με τις συντάξεις. Γιατί ο ΕΦΚΑ είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχω αντιμετωπίσει. Το πιο προβληματικό.
Σε απογοήτευσε και μόνο η εικόνα κατά τις επισκέψεις στα γραφεία του ΕΦΚΑ; Γιατί αυτό προέκυπτε από την γλώσσα του σώματος. Ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία που έκανε τον Χατζηδάκη να πει, θέλω να το λύσω τώρα;
Ήξερα ότι όλοι οι ασφαλιστικοί οργανισμοί που υπήρχαν ήταν πάντοτε προβληματικοί. Είναι όμως τελείως διαφορετικό να το ακούς, και τελείως διαφορετικό να το βιώνεις. Να βλέπεις την κατάσταση, τα χαρτιά στοιβαγμένα, τις πεπαλαιωμένες υποδομές, τους απελπισμένους υπαλλήλους, τους ακόμα πιο απελπισμένους ασφαλισμένους, να τους έχεις μπροστά σου. Το έργο που πρέπει να γίνει είναι τεράστιο.
Μετά απο μήνες που είσαι στο Υπουργείο θεωρείς ότι ήταν λάθος, η επιλογή του ΕΦΚΑ αυτού καθεαυτού; Το γεγονός δηλαδή ότι ενώθηκαν διαφορετικά ασφαλιστικά ταμεία σε έναν οργανισμό;
Η συγχώνευση επί της αρχής δεν ήταν λάθος. Αλλά έχει γίνει χωρίς αρχές και κανόνες. Επικράτησε η νομική επιστήμη και η βούληση απλώς για συγχώνευση επί των αρχών του μάνατζμεντ. Δηλαδή υπήρχαν οκτώ ταμεία, στα οποία είχαν ήδη συγχωνευτεί άλλα ταμεία πρωτύτερα, και το 2016 συγχωνεύτηκαν σε ένα, στον ΕΦΚΑ. Αυτό είναι μια κακότεχνη μπάμπουσκα. Δεν είναι ασφαλιστικός οργανισμός. Τώρα, αν θέλεις να το αλλάξεις ριζικά, πρέπει να πας πίσω, αλλά αν πας πίσω θα τα ξεχαρβαλώσεις όλα! Για να πάμε μπροστά, λοιπόν, έχουμε βρεί ένα “bypass” με το 1555 και ένα “bypass” με τις συντάξεις. Αποδίδουν και τα δύο, αλλά χρειάζεται και μια πιο βαθιά τομή. Το νομοσχέδιο που αυτή την περίοδο έχουμε για τον ΕΦΚΑ στοχεύει σ’ αυτό.
Αλήθεια, πότε θα είσαι στην ευχάριστη θέση να πεις, τελειώσαμε με τις εκκρεμείς συντάξεις;
Τις εκκρεμείς κύριες συντάξεις στο τέλος του πρώτου εξαμήνου, του 2022.
Αν δεν κάνω λάθος είχες πει το πρώτο τρίμηνο.
Όχι, το πρώτο εξάμηνο. Και το είπα αφού σιγουρεύτηκα. Γι’ αυτό δεν μιλούσα, στην αρχή. Γιατί ήθελα να βεβαιωθώ. Είναι πολύ εύλογο από τους δημοσιογράφους να ρωτάνε «πότε θα το κάνετε κύριε υπουργέ;». Και η πιο επικίνδυνη απάντηση που μπορεί να δώσει ο πολιτικός είναι τότε. Διότι μπορεί για οποιοδήποτε λόγο να ξεφύγει ο χρόνος και στην Ελλάδα ακόμη περισσότερο.
Και αυτό σημαίνει από εδώ και πέρα, τελειώνουν οι συντάξεις; Η σύνταξη θα βγαίνει σε μια εβδομάδα, σε δέκα μέρες, σε ένα μήνα;
Υπερημερία διεθνώς θεωρείται όταν η σύνταξή σου βγαίνει πάνω από τρεις μήνες μετά την αίτηση. Άρα ο στόχος μας είναι να κρατήσουμε τα διεθνή στάνταρτς. Μέσα σε τρεις μήνες να βγαίνει η σύνταξη.
Περιμένατε ποτέ ότι ένας νεοφιλελεύθερος θα ασχολείτο με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, τον κατώτατο μισθό κ.ο.κ.;
Δεν είχα στο μυαλό μου ποτέ ότι θα γινόμουν υπουργός Εργασίας. Θέλω να είμαι σαφής. Ωστόσο, είναι ένα υπουργείο το οποίο μου έδωσε τη δυνατότητα να ασχοληθώ με κρίσιμα θέματα. Νομίζω ότι όταν φύγουμε με το καλό από εδώ, θα έχω έναν απολογισμό πολύ συγκεκριμένο. Προσέξτε, οι φιλελεύθεροι δεν σημαίνει ότι δεν έχουν στο μυαλό τους την κοινωνική πολιτική. Απλώς, όπως έχει λεχθεί, έχουν στο μυαλό τους ότι ο καλός Σαμαρείτης, για να γίνεται μάθημα στα θρησκευτικά, θα έπρεπε προηγουμένως να έχει χρήματα. Αν μπορούμε αυτή την ώρα να αυξήσουμε τον κατώτατο μισθό για παράδειγμα, μπορούμε να το κάνουμε γιατί έχουμε βάλει θεμέλια στην οικονομία. Αν δεν είχαμε βάλει θεμέλια στην οικονομία, δεν θα μπορούσαμε να συζητάμε και για την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Εσείς τώρα, που έχεις μια στοιχειώδη εμπειρία, αλλά και έχεις μία κοινωνική αναφορά, πού θεωρείς ότι θα ήταν ικανοποιητικό να βρεθεί ο κατώτατος μισθός; Ένα επίπεδο;
Σας άνοιξα την καρδιά μου, αλλά για λόγους θεσμικούς δεν μπορώ να σας το πω. Εισηγούμαι εγώ στο υπουργικό συμβούλιο και πρέπει να περιμένω τον διάλογο που θα προηγηθεί, διαφορετικά αδιαφορώ για τη διαδικασία.
Ωραία. Υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα;
Τέλος Απριλίου. Στο υπουργικό συμβούλιο που θα γίνει στο τέλος Απριλίου λίγο μετά το Πάσχα, θα ανακοινωθεί το ύψος του κατώτατου μισθού.
Πολύ ωραία. Υπήρξε κάποια στιγμή που να έχετε τύψεις για κάτι που κάνατε και ήταν λάθος στην πολιτική;
Εκτός από τον πατέρα μου, έχω τύψεις για τον Έβερτ. Με είχε βάλει πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ. Όταν χάσαμε τις εκλογές το ’96, με είχε καλέσει για να τον βοηθήσω και του είπα ότι δεν θα τον βοηθήσω κι ότι ήταν λάθος ότι κατεβαίνει. Θεώρησα υποχρέωσή μου να του το πω, μπροστά του, και μάλιστα με έναν τρόπο που με στεναχωρεί. Αλλά, ακόμη περισσότερο, με στεναχωρεί κάτι που μου διηγήθηκε ο Κώστας Καραμανλής το 1999, όταν επανατοποθετήθηκα από τον ίδιο στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ. Μου είχε πει, λοιπόν, ο Κώστας Καραμανλής ότι πήγε και τον βρήκε ο Μιλτιάδης Έβερτ, στη συζήτηση που είχαν κάνει για το ποια πρέπει να είναι η λίστα, και του είπε αν έναν πρέπει να κρατήσεις, θα πρέπει να είναι ο Κωστής Χατζηδάκης. Αυτό δείχνει και τον χαρακτήρα του Εβερτ, αλλά και το πόσο έντονες είναι οι δικές μου τύψεις.