Στην Αθήνα σήμερα συνεδρίασε για πρώτη φορά και σε πλήρη απαρτία το Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ).  Παρόντες στη συνεδρίαση ήταν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, ο υφυπουργός αρμόδιος για την Προστασία του Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς και ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων καθ. Κωνσταντίνος Αραβώσης.

Ο Οργανισμός που  αποτελεί μετεξέλιξη του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος & Αειφόρου Ανάπτυξης θεσμοθετήθηκε με τον “περιβαλλοντικό νόμο» 4685/2020 και εποπτεύεται από το ΥΠΕΝ. Με βάση το Νόμο, ο ΟΦΥΠΕΚΑ έχει ως σκοπό́ την εφαρμογή́ της πολιτικής που χαράσσει το υπουργείο για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προώθηση και υλοποίηση δράσεων αειφόρου ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Το πενταετούς θητείας επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από τους παρακάτω.

• Πρόεδρος: Μαρία Παπαδοπούλου, καθηγήτρια του ΕΜΠ
• Διευθύνων Σύμβουλος: Κωνσταντίνος Τριάντης, καθηγητής ΕΚΠΑ
• Μέλος: Παναγιώτης Δημόπουλος, Πρόεδρος της Επιτροπής Φύση 2000
• Μέλος: Κώστας Δημόπουλος, Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του
• Μέλος: Δημήτριος Σμυρνής, δικηγόρος
• Μέλος: Αλεξάνδρα-Σοφία Τόγια, οικονομολόγος
• Μέλος: Ελευθερία Κλώντζα, περιβαλλοντολόγοςΟ υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Η σύνθεση του ΔΣ του ΟΦΥΠΕΚΑ εγγυάται ότι η προσπάθεια θα πάει καλά. Το Συμβούλιο απαρτίζεται από ανθρώπους με διαφορετικά γνωστικά πεδία που έχουν ευαισθησία για τη φύση, αλλά και τις γνώσεις που απαιτούνται προκειμένου να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Πολλά έχουν λεχθεί για τις προστατευόμενες περιοχές, αλλά νομίζω ότι τα λόγια μέχρι τώρα δεν συνοδεύονται από έργα. Έχουμε μείνει πάρα πολύ πίσω, έχουμε ανοικτές υποθέσεις στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και μόνο το γεγονός ότι 8 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο διατίθενται για τις προστατευόμενες περιοχές είναι επαρκής απόδειξη ότι έχουμε πολλά λόγια και σχεδόν καμία ουσία. Δεν αμφισβητώ τις ευαισθησίες των ανθρώπων που έχουν ασχοληθεί σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο, ούτε ισοπεδώνω τις προσπάθειες που έγιναν. Όμως, η προσπάθεια είχε κτιστεί σε λάθος βάσεις. Ήταν αδύνατο εκ των πραγμάτων να φτάσουμε σε κάποιο αποτέλεσμα με ένα πολύπλοκο σχήμα, αναντίστοιχο με αυτά που ισχύουν στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και χωρίς χρήματα. Τώρα έχουμε ένα σύστημα ξεκάθαρο, με δομές, με κανόνες, το οποίο βεβαίως πρέπει να στηθεί γρήγορα. Υπάρχει ο σκελετός, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η προσπάθεια. Και θα έχουμε και χρηματοδότηση που θα προέρχεται και από το Ταμείο Ανάκαμψης».Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Ταγαράς υπογράμμισε: «Σήμερα συζητήσαμε θέματα που αφορούν στην εγκατάσταση, την στελέχωση και την οργάνωση του νέου οργανισμού. O χρόνος περνά και πρέπει να κινηθούμε γρήγορα για να παραχθεί έργο και να αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.  Έγινε συζήτηση ουσιαστική, καθώς όλα τα μέλη του ΔΣ του ΟΦΥΠΕΚΑ έχουν τη διάθεση να συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση. Θα έχουμε συνεχή συνεργασία. Πλέον πηγαίνουμε σε ένα νέο μοντέλο κεντρικού σχεδιασμού και συντονισμού για τις προστατευόμενες περιοχές και πρώτο μας μέλημα είναι να αποτυπωθεί η κατάσταση σε κάθε φορέα που λειτουργεί, ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα του τι παραλαμβάνει η νέα διοίκηση¨.

Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων καθ. Κωνσταντίνος  κ. Αραβώσης τόνισε:  «Η πρώτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΦΥΠΕΚΑ σηματοδοτεί την εκκίνηση της λειτουργίας του πολύ σημαντικού αυτού οργανισμού. Στόχος είναι να ολοκληρωθούν όλες οι απαραίτητες διοικητικές πράξεις, ώστε να στελεχωθεί με το απαραίτητο προσωπικό και να ξεκινήσει το συντομότερο τις εργασίες του ο νέος Οργανισμός.

Πρόκειται για μια σημαντική μεταρρυθμιστική τομή στην προστασία του περιβάλλοντος, η οποία θα δώσει τη δυνατότητα στην κεντρική διοίκηση για αποτελεσματική διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών και διατήρηση της βιοποικιλότητας στις περιοχές Natura, που αποτελούν γεωγραφικά το 1/3 της συνολικής έκτασης της χώρας μας.

Το νέο ΔΣ, που αποτελείται από πρόσωπα εγνωσμένου κύρους με επιστημονική́ κατάρτιση και επαγγελματική́ εμπειρία σε τομείς που έχουν σχέση με τους σκοπούς του ΟΦΥΠΕΚΑ, αναλαμβάνει από σήμερα την υλοποίηση του σημαντικού αυτού εγχειρήματος, που θα δώσει τη δυνατότητα να κινητοποιηθούν σημαντικοί εγχώριοι και Ευρωπαϊκοί πόροι, ώστε να έχουμε ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης του σημαντικού φυσικού πλούτου της χώρας μας.

Εύχομαι καλή αρχή και κάθε επιτυχία στις εργασίες του νέου ΔΣ».

H πρόεδρος του ΔΣ του ΟΦΥΠΕΚΑ κ. Μαρία Παπαδοπούλου δήλωσε: «Το σημερινό ΔΣ σηματοδοτεί την έναρξη της λειτουργίας ενός εξαιρετικά σημαντικού οργανισμού για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής για τη χώρα. Πρωταρχικός στόχος του ΟΦΥΠΕΚΑ είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών. Σήμερα ελήφθησαν οι πρώτες αποφάσεις που αφορούν στη στελέχωσή του και ελπίζουμε σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα να τεθεί σε πλήρη λειτουργία».

Σε δημόσια διαβούλευση (http://www.opengov.gr/minenv/?p=11116) δόθηκε σήμερα το νέο επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για τη δεκαετία 2020-2030, που επιδιώκει την προσέγγιση της Ελλάδας με την Ευρώπη όσον αφορά τις επιδόσεις της στον τομέα αυτό.  Η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 21 Αυγούστου.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Στη διαχείριση των απορριμμάτων βρισκόμαστε ακόμα στον 19ο αιώνα! Γι’ αυτό και προσπαθούμε να κάνουμε σε 4 χρόνια ό,τι δεν έγινε σε δεκαετίες. Με τον «οδικό χάρτη» του νέου ΕΣΔΑ διαμορφώνουμε το κατάλληλο πλαίσιο –υιοθετώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές- για  μια σύγχρονη και ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος το ταχύτερο δυνατό. Ήδη κάνουμε ένα σημαντικό βήμα, με τη δημοπράτηση 17 Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων σε όλη την Ελλάδα έως το τέλος του έτους. Θέλουμε να μειωθούν οι ποσότητες των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή στο 10% στο τέλος της δεκαετίας, από το απογοητευτικό 80% σχεδόν που βρισκόμαστε σήμερα. Θέλουμε να κάνουμε άλμα στην ανακύκλωση. Επιβάλλεται να πάψουμε να είμαστε ουραγοί σε αυτά τα ζητήματα, όχι μόνο για να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας έναντι στην ΕΕ αλλά και για να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Είναι μια προσπάθεια που έχει να κάνει και με το εθνικό μας φιλότιμο».

Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος πρόσθεσε: «Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων για την επόμενη δεκαετία αποτυπώνει την ισχυρή βούλησή μας να προσαρμοστούμε ως χώρα στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στη διαχείριση των αποβλήτων μας. Είναι το σχέδιό μας για να πετύχουμε το αυτονόητο, δηλαδή να προστατεύουμε το περιβάλλον από ταφή αποβλήτων και ταυτόχρονα να ανακυκλώνουμε τα απόβλητά μας και να παράγουμε ενέργεια από αυτά. Μπαίνουμε στη λογική της κυκλικής οικονομίας, που είναι ένας σύγχρονος τρόπος συνύπαρξης με τη φύση, έχοντας ως πυξίδα ότι το τρίπτυχο οικονομία, ανακύκλωση και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας».

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας  επέσπευσε τη διαδικασία έγκρισης του νέου ΕΣΔΑ, λόγω της αποτυχίας συμμόρφωσης με τους στόχους του προηγούμενου Σχεδίου, που χρονολογείται από το Δεκέμβριο του 2015.   Μεταξύ άλλων, το ΕΣΔΑ 2015-2020 προέβλεπε ποσοστό ανακύκλωσης 50% το 2020 (σήμερα κινείται στο 20%), παύση της ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (σήμερα η χώρα μας πληρώνει πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για 52 παράνομες χωματερές) και μείωση της ταφής απορριμμάτων στο 26% (το ποσοστό παραμένει κοντά στο 80%).

Ως εκ τούτου, η  Ελλάδα εμφανίζει ιδιαίτερα χαμηλές επιδόσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων σε σχέση με την ΕΕ.

Στόχοι νέου ΕΣΔΑ

Επιγραμματικά, οι στόχοι του νέου ΕΣΔΑ 2020-2030 είναι οι εξής:

• Ταφή των απορριμμάτων στο 10% το 2030, πέντε χρόνια νωρίτερα από την κοινοτική υποχρέωση (2035)
• Παύση της ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων και αποκατάσταση των παράνομων χωματερών μέχρι το 2022
• Αύξηση της ανακύκλωσης στο 55% το 2025 και στο 60% το 2030 (συμπεριλαμβανομένων και των βιοαποβλήτων)
• Χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων (καφέ κάδος) και ανάπτυξη σχετικών υποδομών σε όλη την επικράτεια για τη μέχρι το 2022
• Πλήρης κάλυψη της χώρας μέχρι το 2030 με 43 Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και 43 - 46 Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ)
• Τέσσερις μονάδες παραγωγής ενέργειας με ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων των ΜΕΑ.

Ο  σχεδιασμός του ΥΠΕΝ προβλέπει –σε συνέχεια της δημοπράτησης των ΜΕΑ σε Κέρκυρα, Χερσόνησο και Τρίκαλα - τη δημοπράτηση άλλων 14 μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων έως το τέλος του 2020, στις ακόλουθες περιοχές:

1. Καβάλα
2. Ανατολική Θεσσαλονίκη
3. Νάξος
4. Χίος
5. Σητεία
6. Κεφαλονιά
7. Αγρίνιο
8. Ηράκλειο (αναβάθμιση ΜΕΑ)
9. Λάρισα
10. Βόλος
11. Πάτρα
12. Λαμία
13. Χαλκίδα
14. Ρόδος  

Με δεδομένο ότι 6 μονάδες έχουν ήδη δημοπρατηθεί (Ζάκυνθος, Λευκάδα, Ναύπακτος, Τρίκαλα, Κέρκυρα, Χερσόνησο) και άλλες 7 βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής (Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Ηλεία, Αμάρι, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία), προβλέπεται ότι έως το τέλος του 2023 θα έχουν κατασκευαστεί 27 Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων σε όλη την Ελλάδα.

Τα 10 κυριότερα μέτρα

Οι στόχοι που προαναφέρθηκαν θα επιτευχθούν με τη λήψη 10 απαραίτητων μέτρων:

1. Τον εκσυγχρονισμό του «τέλους ταφής» αποβλήτων σε ΧΥΤΑ και την εφαρμογή στην πράξη της αρχής «Πληρώνω όσο Πετάω»

2. Την προώθηση της χωριστής συλλογής και την ενίσχυση δικτύου συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών με 4 ρεύματα ανακύκλωσης (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, αλουμίνιο) 
3. Την ολοκληρωμένη ανάπτυξη δικτύου συλλογής οργανικών αποβλήτων (καφέ κάδος) μέχρι το τέλος του 2022 
4. Την αύξηση και αναβάθμιση των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων  Υλικών (ΚΔΑΥ) προκειμένου να ανταποκρίνονται στις νέες αυξημένες ανάγκες ανακύκλωσης της χώρας 
5. Την αύξηση της ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων των αποβλήτων και την ανάπτυξη μονάδων παραγωγής ενέργειας με σκοπό τη μείωση της ταφής 
6. Την ανάκτηση ενέργειας από την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων (βιομάζα) αλλά και την παραγωγή δευτερογενών υλικών (κόμποστ) στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας 
7. Τη δημιουργία του πρώτου ΧΥΤΕΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων) με σκοπό την ολιστική διαχείριση των αποβλήτων της χώρας σύμφωνα με τις επιταγές της ΕΕ 
8. Τη δημιουργία συστήματος ευθύνης παραγωγών για τα πλαστικά απόβλητα θερμοκηπίων και τα τις πλαστικές συσκευασίας φυτοφαρμάκων. 
9. Τη επέκταση της διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού σε νέες κατηγορίες προϊόντων, όπως έπιπλα, στρώματα, ληγμένα φάρμακα, απόβλητα φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων, παιγνίδια κλπ. 
10. Τη συνεχή ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων μερών

Βασικές αρχές του νέου ΕΣΔΑ στο πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας

Για την επίτευξη των στόχων και την εφαρμογή των μέτρων του νέου ΕΣΔΑ 2020-2030 προκρίνονται οι βασικές αρχές ιεράρχησης στη διαχείριση των αποβλήτων, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, σύμφωνα και με τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές.

• Πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων,
• Ενίσχυση της διαλογής στην πηγή,
• Προώθηση της επαναχρησιμοποίησης,
• Δημιουργία εύρυθμης αγοράς δευτερογενών υλικών,
• Παραγωγή δευτερογενών καυσίμων από τα υπολείμματα των ΜΕΑ,
• Ενεργειακή αξιοποίηση των εναλλακτικών δευτερογενών καυσίμων,

Για τη διασφάλιση των ανωτέρω υιοθετούνται τα ακόλουθα:

• Η αρχή «Πληρώνω όσο πετάω»
• Η διευρυμένη ευθύνη των παραγωγών αποβλήτων, με βάση την αρχή «Ο ρυπαίνων πληρώνει»
• Η ενίσχυση της σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ)
• Η υπεύθυνη διαχείριση των αποβλήτων των τουριστικών ροών
• Η συνεχής ενημέρωση και ευαισθητοποίηση

Τις αρχές αυτές καλούνται να υιοθετήσουν οριζόντια όσοι εμπλέκονται στη διαχείριση των απορριμμάτων, ήτοι η  Αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, οι ΦοΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Απορριμμάτων), τα Συστήματα Διαχείρισης, οι δημόσιοι φορείς και οι ιδιώτες.

Η «πράσινη φιλοσοφία» του νέου ΕΣΔΑ

• Το νέο ΕΣΔΑ δίνει μεγάλη σημασία στην ανακύκλωση και στη διαλογή στην πηγή. Ειδικότερα προβλέπει την καθολική ξεχωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων για το σύνολο της χώρας στο τέλος του 2022, ένα χρόνο νωρίτερα από την κοινοτική οδηγία. Παράλληλα, προβλέπει ένταση των προσπαθειών για ξεχωριστή συλλογή 4 ρευμάτων προς ανακύκλωση, καθώς και προτεραιότητα στην ενίσχυση του δικτύου συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών.

• Επιπροσθέτως, θέτει  υψηλούς στόχους ανακύκλωσης, στο πλαίσιο των κοινοτικών υποχρεώσεων (Οδηγία 2018/851)

• Στόχος του νέου ΕΣΔΑ είναι επίσης η ανάκτηση και αξιοποίηση στο μέγιστο βαθμό των Βιομηχανικών Μη Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΒΜΕΑ) από τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων. Προκρίνεται η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και της βιομηχανικής συμβίωσης για την αξιοποίηση των αποβλήτων αυτών ως δευτερογενών πρώτων υλών ή/και εναλλακτικών καυσίμων.

• Προτείνονται δράσεις για την ορθή και ολοκληρωμένη διαχείριση των γεωργοκτηνοτροφικών αποβλήτων της χώρας, που παράγουν τη μεγαλύτερη ποσότητα των αποβλήτων (40%) και των οποίων η διαχείριση έως σήμερα -πλην μεμονωμένων εξαιρέσεων-, γίνεται με καύση στον τόπο παραγωγής τους, με αποτέλεσμα την εκπομπή σημαντικών ποσοτήτων αέριων ρύπων. Περιλαμβάνεται επιπλέον, ο σχεδιασμός για τη συλλογή και ανάκτηση βιοαποδομήσιμων αποβλήτων γεωργοκτηνοτροφικής προέλευσης και την αξιοποίηση τους στην παραγωγή δευτερογενών προϊόντων (π.χ. λίπασμα) ή/και εναλλακτικών καυσίμων.

• Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάληψη των ευθυνών από τους παραγωγούς των αποβλήτων. Έτσι προβλέπεται ρητά η ανάληψη των ευθυνών διαχείρισης των αποβλήτων από τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης που λειτουργούν σήμερα καθώς και η δημιουργία νέων συστημάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για απόβλητα όπως έπιπλα, στρώματα, απόβλητα θερμοκηπίων, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, απόβλητα συσκευασιών φυτοφαρμάκων γεωργίας και λοιπά.

• Προκρίνεται η συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) για όλους τους δημόσιους φορείς της διαχείρισης αποβλήτων,. Αυτό αφορά σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης των αποβλήτων (συλλογή, διαλογή, επεξεργασία κ.α.) εφόσον η συνεργασία αυτή επιτυγχάνει ικανοποιητικό λόγο ποιότητας-κόστους παροχής υπηρεσιών, προς όφελος των πολιτών και του περιβάλλοντος.

• Περιλαμβάνεται αναλυτικό σχέδιο υλοποίησης των απαραίτητων υποδομών, για το σύνολο της χώρας, σε ότι αφορά τις Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ), όπως και τις Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ).

• Προβλέπεται συγκεκριμένο σχέδιο για την ανάπτυξη νέων και την ενίσχυση υφιστάμενων δικτύων συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων.

• Ακολουθούνται οι καλές ευρωπαϊκές πρακτικές στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, για την ενεργειακή αξιοποίηση των δευτερογενών εναλλακτικών καυσίμων και την παραγωγή ενέργειας, συμβάλλοντας στη μείωση της ταφής των αποβλήτων.

• Λαμβάνεται υπόψη η επίπτωση του τουρισμού στην παραγωγή  και διαχείριση αποβλήτων.

Τις βασικές προκλήσεις στο μέτωπο της περιβαλλοντικής πολιτικής –με κυριότερη την απορρόφηση και αξιοποίηση των «πράσινων» πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης- περιέγραψε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης που υποδέχθηκε σήμερα τον νέο υφυπουργό, αρμόδιο για την Προστασία του Περιβάλλοντος, Νίκο Ταγαρά. Ο κ. Ταγαράς από τη πλευρά του σημείωσε ότι επιστρέφει σε έναν χώρο που του είναι γνώριμος (από τη θητεία του ως αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος στο ΥΠΕΝ την περίοδο 2014-2015) , προσθέτοντας ότι είναι «ευθύνη όλων μας να βρούμε την κρίσιμη και απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη».

Ακολουθούν οι δηλώσεις των κ.κ. Χατζηδάκη και Ταγαρά, καθώς και του υφυπουργού Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος κ. Δημήτρη Οικονόμου.

Κωστής Χατζηδάκης

«Με χαρά και με πολλές προσδοκίες υποδεχόμαστε σήμερα τον νέο υφυπουργό αρμόδιο για θέματα Προστασίας του Περιβάλλοντος Νίκο Ταγαρά. Γνωρίζει το υπουργείο από την θητεία του ως αναπληρωτής υπουργός την περίοδο 2014-2015 με αρμοδιότητα για θέματα παραπλήσια με αυτά που αναλαμβάνει.

Κατά το περασμένο χρόνο, έγινε μια πολυμέτωπη προσπάθεια στο υπουργείο μας:

-Στην Κλιματική Αλλαγή, όπου η χώρα με πρώτο τον Πρωθυπουργό είναι ενεργά παρούσα. Δεν αναφέρομαι μόνο στην απολιγνιτοποίηση, αλλά και στη δουλειά που γίνεται που γίνεται στην Επιστημονική Επιτροπή.

-Στην κυκλική οικονομία με το Εθνικό Συμβούλιο

-Στην προστασία της βιοποικιλότητας (Χρυσή, λίμνη Κορώνεια, Κυπαρισσιακός Κόλπος)

Με τον νόμο 4685/2020, τη βασική περιβαλλοντική πρωτοβουλία της κυβέρνησης τον περασμένο χρόνο, επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστούν οριζόντια σημαντικά θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, όπως είναι η επιτάχυνση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, η εκπόνηση των δασικών χαρτών και η προσπάθεια για ένα ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας των προστατευόμενων περιοχών.

Όλα αυτά επιχειρήσαμε να τα προχωρήσουμε με την μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. Όμως, οι προκλήσεις είναι εδώ για το επόμενο χρονικό διάστημα. Ξεχωρίζω τέσσερις:

1. Η γρήγορη εκπόνηση των δασικών χαρτών, ένα μεγάλο έργο για εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, την ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος. Δεν επιτρέπεται η χώρα να μην έχει δασολόγιο. Στόχος μας είναι σε δυο χρόνια να έχει ολοκληρωθεί η εκπόνηση των δασικών χαρτών σε όλη τη χώρα.
2. Η λειτουργία του Οργανισμού για το Φυσικό Περιβάλλον και την Κλιματική Αλλαγή (ΟΦΥΠΕΚΑ),του οποίου το ΔΣ συνεδριάζει για πρώτη φορά αύριο. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με τον κ. Ταγαρά και το Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων κ. Κωνσταντίνο Αραβώση θα προχωρήσουν τις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για τις προστατευόμενες περιοχές και συνακόλουθα τα Διαχειριστικά Σχέδια και τα αντίστοιχα Προεδρικά Διατάγματα.
3. 3.Η ολοκλήρωση του νόμου όσον αφορά τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, με την έκδοση των δυο Προεδρικών Διαταγμάτων (που είναι στη φάση της περάτωσης) για τους ιδιώτες αξιολογητές και τους ιδιώτες επιθεωρητές.
4. Η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση είναι η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, δεδομένου ότι τουλάχιστον το 30% του προϋπολογισμού του Ταμείου υποχρεωτικά θα διοχετευθεί στον τομέα του περιβάλλοντος και το ΥΠΕΝ διαχειρίζεται το 80% του «πράσινου» προϋπολογισμού. Επομένως θα πρέπει να καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια για την απορρόφηση των κονδυλίων, που μπορούν να αξιοποιηθούν –μεταξύ άλλων- για την περαιτέρω χρηματοδότηση των προστατευόμενων περιοχών (που πρώτη φορά απέκτησαν ουσιαστική χρηματοδότηση με τις διατάξεις του περιβαλλοντικού νόμου), για το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων που βρίσκεται στα σκαριά, για τις αφαλατώσεις κ.α.

Καλή επιτυχία στην κοινή μας προσπάθεια !»

Νίκος Ταγαράς

«Θέλω να ευχαριστήσω τον Πρωθυπουργό, που με την δική του απόφαση μου επιτρέπεται να βρίσκομαι σε αυτή τη θέση σήμερα μαζί σας. Χαίρομαι που βρίσκομαι σε ένα χώρο γνώριμο, σε αντικείμενα που τα περισσότερα έχω διαχειρισθεί ως Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος. Σίγουρα υπάρχουν πολλά ευαίσθητα θέματα πολλά και εκκρεμότητες, η ευθύνη είναι μεγάλη και το γνωρίζουμε. Είμαστε έτοιμοι να πάρουμε αποφάσεις, να λύσουμε εκκρεμότητες που έρχονται από το παρελθόν αλλά και να βάλουμε σχέδιο, κανόνες και αρχές για ό,τι καινούργιο εξελίσσεται. Είναι ευθύνη όλων μας εδώ να βρούμε πάντα την κρίσιμη και απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη. Γνωρίζω τις ιδιαιτερότητες των θεμάτων και την ευαισθησία πολλών ομάδων που τις σέβομαι. Είμαστε εδώ να συζητάμε πάντα με όλους και να καταλήγουμε στο καλύτερο αποτέλεσμα, παίρνοντας αποφάσεις και αφήνοντας πίσω εκκρεμότητες»

Δημήτρης Οικονόμου

Γνώρισα τον Νίκο Ταγαρά το 2014 στο τότε Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Αν και έμεινε για 10 μήνες, έκανε έργο που αντιστοιχούσε σε χρόνια, έχοντας αφήσει τη δική του σφραγίδα. Είμαι χαρούμενος που θα είμαστε πλέον μαζί από διαφορετικά μεν πόστα, όμως και στα ζητήματα πολεοδομίας και χωροταξίας υπάρχουν θέματα που επικαλύπτονται με τα περιβαλλοντικά. Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη, το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, που μόλις ξεκίνησε, και προφανώς εμπλέκει αυτούς τους δύο πυλώνες. Επίσης, να αναφέρω τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις που συχνά αφορούν σε πολεοδομικά ή χωροταξικά σχεδία ή πολεοδομικά πρότζεκτ.

Υπάρχει ήδη ένα πεδίο θεμάτων που θα μας φέρουν άμεσα σε επαφή και συνεργασία. Η αλληλεξάρτηση είναι έντονη και διοικητικά και οπωσδήποτε από άποψη ουσίας. Με τον Νίκο Ταγαρά θα έχουμε την ευκαιρία να προχωρήσουμε τα θέματα αυτά ακόμα ταχύτερα. Τον καλωσορίζω και προσβλέπω στη συνεργασία μας»

Ένα μεγάλο βήμα για την αξιοποίηση του ακινήτου της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες Ηρακλείου (μέσω της προκήρυξης διαγωνισμού από το ΤΑΙΠΕΔ) πραγματοποιήθηκε με την υπογραφή από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη και τον Υφυπουργό Οικονομικών για τη Φορολογική Πολιτική και τη Δημόσια Περιουσία Απόστολο Βεσυρόπουλο του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος που εγκρίνει το σχετικό ΕΣΧΑΔΑ (Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου Ακινήτου). Το Προεδρικό Διάταγμα παίρνει πλέον τον δρόμο για το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Το συγκεκριμένο ακίνητο μεταβιβάστηκε το 2013 στο ΤΑΙΠΕΔ που αποφάσισε να εντάξει σε διαγωνιστική διαδικασία αξιοποίησης το ήμισυ περίπου της έκτασης (345.567 τ.μ.). Το Ταμείο αναγνώρισε  ότι η υπόλοιπη έκταση καλύπτει κοινωνικές ανάγκες της ευρύτερης περιοχής και για το λόγο αυτό την μεταβίβασε στην ΕΤΑΔ για να παραχωρηθεί στο Δήμο Χερσονήσου και να αξιοποιηθεί για κοινωφελείς σκοπούς.

Η αξιοποίηση του ακινήτου από το ΤΑΙΠΕΔ, λαμβάνοντας υπόψη τη θέση του, τα φυσικά, πολεοδομικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του, αλλά και τη χωροταξική φυσιογνωμία και την αναπτυξιακή προοπτική της ευρύτερης περιοχής, περιλαμβάνει δυο ζώνες χρήσεων γης, τη Ζώνη Ι, έκτασης 29.113 τ.μ. στην οποία έχει δοθεί η χρήση ως Θεματικά Πάρκα-Εμπορικά Κέντρα-Αναψυχή και την πολύ μεγαλύτερης έκτασης (316.454 τ.μ.) Ζώνη ΙΙ ως Ζώνη Τουρισμού και Αναψυχής, με ήπιες δραστηριότητες που θα είναι αρμονικά ενταγμένες στο φυσικό περιβάλλον.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε σχετικά: «Η αξιοποίηση του ακινήτου της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες με την προτεινόμενη μικτή χρήση θα δημιουργήσει σημαντικά οφέλη στην ευρύτερη περιοχή, συνδυάζοντας την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος».

Ο Υφυπουργός Οικονομικών Απόστολος Βεσυρόπουλος τόνισε ότι «Η κυβέρνηση κινείται στην κατεύθυνση της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, αλλά και της παραχώρησης μέρους της στην αυτοδιοίκηση για την ανάπτυξη κοινωφελών δράσεων και υποδομών.Αναμένουμε ότι οι επενδυτικές πρωτοβουλίες που θα υλοποιηθούν στο ακίνητο θα ενισχύσουντην απασχόλησηκαι θα καταστήσουν την περιοχή πόλο έλξης, συμβάλλοντας στην οικονομική και τουριστική ανάπτυξη.

Στις αρχές Νοεμβρίου θα ξεκινήσει να «τρέχει» το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ», το νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης και αυτονόμησης κατοικιών, που αποτελεί το διάδοχο σχήμα των προγραμμάτων «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον», με ενισχυμένο προϋπολογισμό –που ανέρχεται στα 850 εκατ. ευρώ-, αυξημένα ποσοστά επιδοτήσεων και διευρυμένη γκάμα επιλέξιμων παρεμβάσεων, με γνώμονα την μεγιστοποίηση του οφέλους ως προς την ενεργειακή εξοικονόμηση.

Το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ» παρουσιάστηκε σήμερα σε συνέντευξη τύπου από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, τον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννη Τσακίρη, τη Γενική Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου, την πρόεδρο και διευθύνουσα σύμβουλο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) Αθηνά Χατζηπέτρου και τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργο Στασινό.

Κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας  Κωστής Χατζηδάκης υπενθύμισε ότι το 2009 παρουσίασε -ως υπουργός Ανάπτυξης τότε-  το πρώτο «Εξοικονομώ» που εξελίχθηκε στο δημοφιλέστερο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, σημειώνοντας ότι μέχρι τώρα χάρη στα προγράμματα αυτά έχει επιτευχθεί η ενεργειακή αναβάθμιση σχεδόν 130.000 κατοικιών.

«Τώρα παρουσιάζουμε ένα αναβαθμισμένο πρόγραμμα, το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ» που στοχεύει πέρα από την εξοικονόμηση ενέργειας και στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών, με νέα κίνητρα και παρεμβάσεις που ενθαρρύνουν την παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ και την εγκατάσταση «έξυπνων» συστημάτων διαχείρισης ενέργειας. Είναι ένα πρόγραμμα απόλυτα προσαρμοσμένο στις επιταγές του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, αλλά και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή. Προγράμματα σαν και αυτό αγκαλιάζονται από την ΕΕ ολοένα και περισσότερο, ιδιαίτερα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Γι΄αυτό και το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποτελέσει κεντρικό χρηματοδοτικό πυλώνα για το «Κύμα Ανακαινίσεων» που προβλέπει ότι θα δοθούν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων σε όλη την Ευρώπη.

Με άλλα λόγια, από του χρόνου θα προκηρύσσονται προγράμματα-μαμούθ για την ενεργειακή εξοικονόμηση τα οποία θα κάνουν να φαίνεται το «Εξοικονομώ» όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα παρά πολύ μικρό. Επομένως, δεν τίθεται –νομίζω- θέμα κάλυψης όσων μείνουν έξω από μια φάση του προγράμματος, διότι θα μπορούν να ενταχθούν στις επόμενες φάσεις.

Το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ είναι μόνο η αρχή ! Αυτό και  τα υπόλοιπα προγράμματα που θα ακολουθήσουν (για τα δημόσια κτίρια, τον τουρισμό, κ.α.)  συνιστούν μοχλούς ενεργοποίησης της αγοράς για την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό πιστεύουμε ότι θα στηριχθεί η κατασκευή και άλλοι τομείς της εγχώριας παραγωγής, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία. Κάτι που αποτελεί ζητούμενο για το αμέσως επόμενο διάστημα και για την αντιμετώπιση του σοκ που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού»

Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης υπογράμμισε ότι «Το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ έχει υιοθετήσει ένα νέο μοντέλο που «κουμπώνει» τόσο με το ΕΣΕΚ όσο και με τη γενικότερη ευρωπαϊκή ατζέντα για την εξοικονόμηση ενέργειας, που δίνει έμφαση στην ενεργητική εξοικονόμηση.

«Αυτό που κάνει  το νέο πρόγραμμα πολύ ελκυστικό για την αγορά είναι ότι θα ανανεώνεται συνέχεια, θα είναι κυλιόμενο και ανοικτό. Τα κονδύλια θα είναι ευρωπαϊκά. Πιο συγκεκριμένα δημιουργούμε ένα «κομμάτι» προϋπολογισμού από το υπάρχον ΕΣΠΑ. Βασικός χρηματοδότης αυτού του προγράμματος θα είναι το επόμενο ΕΣΠΑ  καθώς και άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος μας είναι τα επόμενα χρόνια ο ετήσιος προϋπολογισμός να είναι της τάξης του 1 δις. ευρώ.»

Η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου σημείωσε ότι «Το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ συγκαταλέγεται μεταξύ των δράσεων με έντονα  αναπτυξιακό χαρακτήρα με άμεσο όφελος για τους πολίτες, αλλά και την απασχόληση, καθώς δημιουργεί άμεσα κύκλο εργασιών σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες, ιδίως μικρομεσαίους και μάλιστα σε κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Είναι ένα “win-win” πρόγραμμα, στο οποίο κυριολεκτικά όλοι κερδίζουν. Βασική του αρχή είναι η εξοικονόμηση, καθώς η  φθηνότερη κιλοβατώρα είναι αυτή που δεν καταναλώνεται ποτέ, Μάλιστα, αυτή η κιλοβατώρα είναι και η πιο  πράσινη, αφού δεν απαιτεί καμία παραγωγή, δεν επιβαρύνει το περιβάλλον,  δεν απαιτεί δίκτυα μεταφοράς και διανομής».

Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Σδούκου σημείωσε ότι οι δυο βασικές δέσμες παρεμβάσεων αφορούν αφενός στη βελτίωση αφενός του κελύφους της κατοικίας, αφετέρου των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων. Περιέγραψε επίσης τα νέα στοιχεία του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ,  που  είναι μεταξύ άλλων οι παρεμβάσεις ενεργειακής αυτονομίας, η επιδότηση για εγκατάσταση ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας  (π.χ. έξυπνες πρίζες, έξυπνοι θερμοστάτες, φωτισμός χαμηλής κατανάλωσης κ.α.). Ως παράδειγμα, ανέφερε ότι «τα αυτόματα συστήματα φωτισμού με αισθητήρες φωτός και κίνησης επιτρέπουν στα φώτα να ανάβουν μόνο όταν και όσο πρέπει, εξοικονομώντας μέχρι και 70% στην κατανάλωση ενέργειας του φωτισμού»

Ειδική μνεία έκανε η κ. Σδούκου στο θέμα των πολυκατοικιών, καθώς «η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει ότι οι πολυκατοικίες είναι η πιο δύσκολη περίπτωση. Γι αυτό εισάγουμε  μια δεύτερη κατηγορία παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες, οι οποίες αφορούν μόνο στους κοινόχρηστους χώρους και άρα δεν απαιτούν παρεμβάσεις στα επιμέρους διαμερίσματα.  Εχουμε προβλέψει ξεχωριστό προϋπολογισμό και ξεχωριστές ημερομηνίες για τις πολυκατοικίες και είμαι βέβαιη ότι και σε αυτό το τομέα το νέο πρόγραμμα θα αποδειχθεί βελτιωμένο έναντι των προηγούμενων»

Η επικεφαλής της ΕΑΤ κ. Αθηνά Χατζηπέτρου ανέδειξε την προστιθέμενη αξία που μπορεί να προσδώσει στο σύνολο του προγράμματος η τεχνογνωσία, η εμπειρία και οι δυνατότητες μόχλευσης κεφαλαίων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.  «Δεδομένης της δεκαετούς εμπειρίας που διαθέτει στη διαχείριση των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» μπορεί να λειτουργήσει ως αξιόπιστο σημείο αναφοράς για τους συμμετέχοντες. Μπορούμε να προσφέρουμε τεχνική υποστήριξη στην υλοποίηση του προγράμματος, αλλά και να διαχειριστούμε όλη τη διαδικασία εκτέλεσης, από την υποβολή του αιτήματος ως την εκταμίευση. Θα τολμούσα να οραματιστώ μια πράσινη Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα που θα συμβάλλει αποφασιστικά στην ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας, μοχλεύοντας πόρους, συμβάλλοντας στην ταχύτητα απορρόφησης αλλά και στηρίζοντας έμμεσα την επιχειρηματικότητα της χώρας μας»

Ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ. Γιώργος Στασινός τόνισε ότι το «Εξοικονομώ» είναι το σημαντικότερο πρόγραμμα που στηρίζεται σε ευρωπαϊκούς πόρους για τρεις λόγους:

Πρώτον, συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας που είναι βασικός στόχος της χώρας

Δεύτερον, βοηθά τους πολίτες να μειώσουν το ενεργειακό κόστος, άρα βοηθά τους πολλούς

Τρίτον, ενεργοποιεί άμεσα την οικοδομή και τα δεκάδες επαγγέλματα που συνδέονται με το συγκεκριμένο αντικείμενο, επομένως δίνει ισχυρή ώθηση στην οικονομία

«Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι  πόροι που θα δαπανηθούν  θα πετύχουν όντως τον στόχο της εξοικονόμησης. Σε αυτή τη κατεύθυνση άλλωστε κινείται το Μνημόνιο Συνεργασίας που έχει υπογράψει το ΤΕΕ με το ΥΠΕΝ και το οποίο προωθεί –μεταξύ άλλων- την πιστοποίηση των επιθεωρητών και την καθιέρωση ενός αντικειμενικού συστήματος ελέγχων.
Θα είμαστε παρόντες για να βοηθήσουμε το Υπουργείο  και να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα που θα δαπανηθούν θα πιάσουν τόπο και η χώρα θα πιάσει τους ευρωπαϊκούς της στόχους»