Εισαγωγική τοποθέτηση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστής Χατζηδάκης, στη συνέντευξη Τύπου για το νομοσχέδιο «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εκσυγχρονισμός της ΔΕΗ, ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και στήριξη των ΑΠΕ»:

Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε το νομοσχέδιο για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ, την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και τη στήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Το νομοσχέδιο αυτό είναι μια σημαντική διαρθρωτική παρέμβαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην αγορά ενέργειας συνολικά και νομίζω ότι έχει διατάξεις που θα συζητηθούν συνολικά, όχι μόνο από όσους ασχολούνται με την ενέργεια, αλλά ευρύτερα στην κοινωνία.

Ο υφυπουργός Ενέργειας, ο κ. Θωμάς, θα αναφερθεί στα ζητήματα της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, τη στήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και άλλες επιμέρους διατάξεις, όπως για την ηλεκτροκίνηση.

Εμένα θα μου επιτρέψτε να ξεκινήσω αναφερόμενος αποκλειστικά στα ζητήματα της ΔΕΗ

Κυρίες και κύριοι, όπως γνωρίζετε τον Απρίλιο του 2019, ο ορκωτός ελεγκτής, η Ernst and Young, που είχε τοποθετηθεί από την προηγούμενη διοίκηση της ΔΕΗ, έθετε σοβαρό ζήτημα βιωσιμότητας της επιχείρησης- έχω καταθέσει και στα πρακτικά της Βουλής σχετικές αναφορές- και μάλιστα σημείωνε «δεν βλέπουμε πως μπορούμε να αλλάξουμε άποψη το επόμενο 12μηνο».

Η άποψη αυτή άλλαξε, όπως ξέρετε, στις 24 Σεπτεμβρίου. Άλλαξε διότι μόλις αναλάβαμε τη διακυβέρνηση προχωρήσαμε ταχύτατα στην εκπόνηση ενός σχεδίου το οποίο πρωτίστως επεδίωκε να αντιμετωπίσει τα ζητήματα ρευστότητας της εταιρείας. Ουσιαστικά ένα Σχέδιο Διάσωσης της εταιρίας, πρώτα από όλα, έτσι ώστε να μην καταρρεύσει.

Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύξαμε μια σειρά από πρωτοβουλίες. Πρώτον και κύριο, ενθαρρύναμε τη ΔΕΗ να προχωρήσει στη νέα της τιμολογιακή πολιτική, από τον περασμένο Αύγουστο. Παράλληλα, στη Βουλή έχουμε προωθήσει ήδη δύο πρωτοβουλίες νομοθετικού χαρακτήρα.

Η πρώτη αφορά στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, μια παρέμβαση που πέρασε στο διυπουργικό νομοσχέδιο την περασμένη εβδομάδα και που δίνει τη δυνατότητα στο Υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει βάσει γνωμοδότησης της ΡΑΕ και να δώσει στη ΔΕΗ τα ποσά, που οφείλονταν σε αυτήν από το λογαριασμό ΥΚΩ του Δημοσίου, μέχρι και 200 εκατ. ευρώ.

Η δεύτερη προωθήθηκε νωρίτερα με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου και αφορά την κατάργηση των ΝΟΜΕ, δηλαδή των δημοπρασιών, που είχαν συμφωνηθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και οδηγούσαν τη ΔΕΗ να πουλάει κάτω του κόστους στους ανταγωνιστές της. Η συγκεκριμένη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου θα κυρωθεί τις επόμενες μέρες από τη Βουλή με σχετικό κυρωτικό νομοσχέδιο.

Η προσπάθειά μας βεβαίως συνεχίζεται. Όπως λέω συχνά, η ΔΕΗ έβγαλε τη μύτη της έξω από το νερό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει λύσει τα προβλήματά της. Έχει ακόμα ανηφόρα μπροστά της και σίγουρα έχει τρεις βασικές πολιτικές τις οποίες μπορεί και θα υιοθετήσει.

Η πρώτη είναι η απολιγνιτοποίηση, για την οποία έχουμε μιλήσει επανειλημμένως, αλλά είναι κομβικής σημασίας πολιτική. Η δεύτερη είναι η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ και η τρίτη είναι η δυναμική στήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από τη ΔΕΗ. Όπως ξέρετε έχει μόνο το 3% στις ΑΠΕ, που είναι η πράσινη ενέργεια.

Δεν σταματάμε όμως σε αυτές τις τρεις επιλογές. Θέλουμε να εκσυγχρονίσουμε τη ΔΕΗ, να την κάνουμε πιο ευέλικτη, πιο λειτουργική, πιο γρήγορη στη λήψη αποφάσεων, πιο αποτελεσματική. Αυτό το στόχο έχει το σημερινό νομοσχέδιο, που θέλει να απαλλάξει τη ΔΕΗ από ένα straight jacket, το οποίο της έχει φορέσει κυρίως η νομοθεσία περί ΔΕΚΟ, ενώ είναι η μόνη εισηγμένη εταιρεία που είναι ανοιχτή στον ανταγωνισμό. Επομένως δεν έχει τις ίδιες απαιτήσεις στην καθημερινή της λειτουργία με άλλες δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, που δεν είναι εισηγμένοι και πολύ περισσότερο που δεν έχουν να ανταγωνιστούν ιδιωτικές εταιρείες.

Στο πλαίσιο αυτού του σκεπτικού, παρουσιάζουμε σήμερα δέκα μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, το οποίο συζητήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και το οποίο θα τεθεί σε διαβούλευση, αφού ληφθούν υπόψη και οι παρατηρήσεις που έγιναν από τους συναδέλφους υπουργούς, θα τεθεί αμέσως σε διαβούλευση. Την επόμενη Δευτέρα- Τρίτη.

Οι βασικές μας ρυθμίσεις είναι οι εξής:

1. Καταργείται η μονιμότητα για τους νεοπροσλαμβανόμενους υπαλλήλους της ΔΕΗ και γίνονται ευέλικτες οι προσλήψεις:

Τι σημαίνει αυτό; Όσοι θα προσλαμβάνονται από εδώ και πέρα και θα προσλαμβάνονται άνθρωποι που πραγματικά χρειάζεται η ΔΕΗ, η ΔΕΗ του μέλλοντος. Δηλαδή άνθρωποι, νέοι συμπολίτες μας, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στις νέες τεχνολογίες, άνθρωποι που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής, της νέας ΔΕΗ. Οι άνθρωποι αυτοί, οι νέοι εργαζόμενοι της ΔΕΗ δεν θα είναι μόνιμοι, όπως οι μέχρι σήμερα εργαζόμενοι. Θα έχουν πιο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, γιατί θέλουμε ακριβώς η ΔΕΗ να μπορεί να ανταγωνιστεί και να έχει το πνεύμα του ιδιωτικού τομέα. Το λέμε τελείως ξεκάθαρα. Η ΔΕΗ δεν ανήκει στο στενότερο δημόσιο τομέα, δεν είναι Υπουργείο. Επομένως, οι νέοι εργαζόμενοι- δεν πειράζουμε τους παλιούς προφανώς- πρέπει να έχουν αυτό το εργασιακό καθεστώς. Με το νομοσχέδιο θα προβλέπεται συμμετοχή του ΑΣΕΠ στον έλεγχο της νομιμότητας, αλλά προφανώς θα υπάρχει μεγαλύτερη ταχύτητα και δεν απαιτείται μεγαλύτερη εμπλοκή του ΑΣΕΠ, για το λόγο ότι δεν μιλάμε για μόνιμες προσλήψεις.

2. Καταργείται η μονιμότητα για Γενικούς Διευθυντές και Διευθυντές και εισάγονται οι τριετείς θητείες:

Οι Γενικοί Διευθυντές και οι Διευθυντές της ΔΕΗ θα έχουν από εδώ και στο εξής τριετή συμβόλαια. Θα επιλέγονται με προκήρυξη που θα γίνεται από την εταιρεία και θα απευθύνεται τόσο στους εργαζόμενους και στα στελέχη φυσικά της ΔΕΗ και σ’ αυτούς που κατέχουν σήμερα στις θέσεις, αλλά και σε στελέχη της αγοράς, έτσι ώστε να γίνεται επιλογή από μία μεγαλύτερη δεξαμενή.

3. Εισάγουμε κίνητρα για την προσέλκυση στελεχών απ’ έξω, από την αγορά:

Οι αμοιβές των 80 Γενικών Διευθυντών και των Διευθυντών της ΔΕΗ, του ΔΕΔΔΗΕ και της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ακριβώς λόγω της τριετούς θητείας και της έλλειψης πια νομιμότητας στις συμβάσεις τους, θα καθορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ, έπειτα από πρόταση μιας Επιτροπής Αμοιβών που προβλέπεται στο νομοσχέδιο.

Αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη, καθώς σήμερα υπάρχει διαρροή στελεχών, καλών στελεχών, από τη ΔΕΗ προς τους ανταγωνιστές της. Κι αυτό δεν είναι δυνατόν να το βλέπουμε απαθείς, ούτε είναι δυνατόν να χύνουμε κροκοδείλια δάκρυα για τη ΔΕΗ, αλλά να βλέπουμε να απαξιώνεται κάθε μέρα μια μεγάλη επιχείρηση και να παραμένουμε απαθείς στο όνομα οπουδήποτε δογματισμού.

4. Ενισχύουμε τη μεσαία βαθμίδα διοίκησης της εταιρείας:

Οι Βοηθοί Διευθυντές, σε ένα ποσοστό 20% μπορεί να προσλαμβάνονται με αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου και αυτοί θα προσλαμβάνονται επίσης από την αγορά, αλλά θα αμείβονται με τους μισθούς των συναδέλφων τους της ΔΕΗ, όχι με ειδικό μισθολογικό καθεστώς.

5. Τίθενται οι προϋποθέσεις στο νομοσχέδιο για την εισαγωγή ενός σχεδίου για Εθελούσιες Εξόδους που θα επιβαρύνει αποκλειστικώς τη ΔΕΗ, όχι τους φορολογούμενους, όχι τα ασφαλιστικά ταμεία:

Με σκοπό να μειωθεί το κόστος της ΔΕΗ υιοθετείται αυτό το πρόγραμμα των εθελούσιων εξόδων. Και ακριβώς επειδή θα μειωθεί το κόστος της ΔΕΗ, υπολογίζουμε ότι η ΔΕΗ θα έχει τη δυνατότητα να καλύψει το κόστος των εθελούσιων εξόδων. Με μια πρώτη εκτίμηση είναι- θα μιλήσουμε αναλυτικότερα όταν έρθει η ώρα, δεν θα το κάνουμε σήμερα- υπολογίζεται ότι το κόστος θα αποσβεστεί από τη ΔΕΗ μέσα σε δύο- τρία χρόνια. Κοντολογίς και για όσους έχουν απορίες, θα ακολουθήσουμε ακριβώς το μοντέλο το οποίο ακολουθήθηκε στον ΟΤΕ το 2012-2014. Όπως ο ΟΤΕ οργάνωσε τις εθελούσιες εξόδους του το 2012- 2014 με τον ίδιο τρόπο θα προχωρήσει και η ΔΕΗ στην παρούσα φάση.

6. Διευκολύνουμε την Εσωτερική Κινητικότητα Εργαζομένων:

Για να γίνει καλύτερη διαχείριση του προσωπικού, των ανθρωπίνων πόρων, αίρουμε τους περιορισμούς που υπάρχουν στο Σύστημα Εσωτερικής Κινητικότητας, έτσι ώστε κάποιοι εργαζόμενοι να μπορούν να μετακινηθούν από τη ΔΕΗ ΑΕ στο ΔΕΔΔΗΕ και στη ΔΕΗ Ανανεώσιμες.

7. Επιτρέπονται Εθελοντικές εφόσον το θέλουν, Μετακινήσεις προς το Δημόσιο τομέα, εργαζομένων της ΔΕΗ, μεταφορά εργαζομένων δηλαδή:

Είναι μία ρύθμιση η οποία μπορεί να αφορά μια σειρά από εργαζόμενους της ΔΕΗ στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης και γενικότερα στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της ΔΕΗ. Ειδικότερα μπορεί να αφορά νεότερους εργαζομένους οι οποίοι δεν θα επιλέξουν να βγουν από την επιχείρηση με κάποια εθελούσια έξοδο. Και για όλα αυτά θα υπάρξει ο αναγκαίος συντονισμός φυσικά με το υπουργείο εσωτερικών διότι όλο αυτό θα ενταχθεί όπως αντιλαμβάνεστε στο πρόγραμμα κινητικότητας του Δημοσίου.

8. Εισάγουμε ένα ευέλικτο πλαίσιο για τις προμήθειες:

Η ΔΕΗ σήμερα ακόμα και για 80.000 ευρώ, ακόμα και για μικρότερα ποσά, ακολουθεί μία μακρόσυρτη διαδικασία που προφανώς είναι ένα ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε σχέση με οποιονδήποτε ανταγωνιστή στην αγορά. Βεβαίως η νέα ρύθμιση θα είναι κάτω από τα κοινοτικά όρια. Σεβόμαστε απόλυτα, 100% το ενωσιακό δίκαιο και όλες τις σχετικές προβλέψεις και αποφάσεις που κατά καιρούς έχουν εκδοθεί από την ανεξάρτητη αρχή δημοσίων συμβάσεων. Παρακάμπτουμε τις χρονοβόρες διαδικασίες, ώστε η ΔΕΗ να μπορεί να κινείται γρηγορότερα, σημειώνω όμως ότι θα υπάρχουν εγγυήσεις σημαντικές. Η πρώτη είναι ότι θα υπάρχει πάντοτε διασφάλιση του προσυμβατικού ελέγχου του ελεγκτικού συνεδρίου, ο οποίος διατηρείται και θωρακίζει την εταιρεία ως μία σημαντική ασφαλιστική δικλείδα ελέγχου και δεύτερον ότι για τις προμήθειες, τις συμβάσεις της, προβλέπεται μία ειδική επιτροπή ελέγχου και εποπτείας των προμηθειών.

9. Ενισχύουμε την εταιρική διακυβέρνηση της ΔΕΗ:

Μεταξύ των άλλων, για να λειτουργεί ως μία σύγχρονη ανώνυμη εταιρεία η ΔΕΗ εισάγουμε στο πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης, την επιτροπή αμοιβών και προσλήψεων, η οποία έχει ως έργο μεταξύ των άλλων την εισήγηση προς το Διοικητικό Συμβούλιο της πολιτικής προσλήψεων και προσωπικου αορίστου χρόνου, τη διαδικασία πρόσληψης και την πολιτική αμοιβών των υψηλόβαθμων στελεχών. Αλλά εισάγουμε και την Επιτροπή Ελέγχου και Εποπτείας των Αμοιβών, η οποία θα είναι επιτροπή που θα έχει την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης της ΔΕΗ με κύριο έργο την εφαρμογή του Κανονισμού Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών της ΔΕΗ, στην οποία θα συμμετέχουν και μέλη ανεξάρτητα, όχι προερχόμενα από την ίδια τη ΔΕΗ, υψηλού κύρους, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα και η διαφάνεια, χωρίς να ξεχνάμε τη βασική επιδίωξη να πηγαίνει πιο γρήγορα η ΔΕΗ σε σχέση με τις συμβάσεις της.

10. Καταργείται το προνομιακό τιμολόγιο για τους εργαζομένους, για τους συνταξιούχους της ΔΕΗ:

Μένουμε ακριβώς σε αυτό που είχαμε πει ως ανακοίνωση του υπουργείου. Δηλαδή, ενώ μέχρι σήμερα υπάρχει έκπτωση 75% για εργαζόμενους και συνταξιούχους, η οποία καταλαμβάνει όχι μόνο το ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων -δηλαδή τη χρέωση που εισπράττει η ΔΕΗ- αλλά καταλαμβάνει και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις -ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΕΤΜΕΑΡ και τα λοιπά- εδώ καταργείται πλήρως η έκπτωση σε σχέση με όλες τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις και θα υπάρχει μία έκπτωση 30% όπως είναι και σε κάποιους από τους ανταγωνιστές της, για τους εργαζόμενους της επιχείρησης. Δεν είναι κάτι νέο. Αν διαβάσετε την ανακοίνωσή μας του Αυγούστου, το προβλέπαμε, αλλά ήταν κάτι το οποίο πρέπει να νομοθετηθεί προκειμένου να είμαστε σε σταθερό έδαφος διότι η προηγούμενη ρύθμιση ήταν με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου.

Εκείνο το οποίο θέλω να σας είναι ότι τόσο με αυτές τις ρυθμίσεις, όσο και με τις ρυθμίσεις -πολύ σημαντικές- στις οποίες θα αναφερθεί στη συνέχεια ο κ. Θωμάς και που αφορούν την πλήρη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, την ενεργό στήριξη των ΑΠΕ με μια σειρά από ρυθμίσεις, την ταχεία διαδικασία υιοθέτησης του target model, για έχουμε μια γρήγορη μετάβαση σε μία απελευθερωμένη αγορά ενέργειας, αλλά και αρκετές άλλες ρυθμίσεις για την ενεργειακή εξοικονόμηση και την ηλεκτροκίνηση. Με όλες αυτές λοιπόν τις ρυθμίσεις, εμείς θεωρούμε ότι κάνουμε σημαντικά βήματα στον εκσυγχρονισμό της αγοράς ενέργειας. Έχοντας ως στόχο: να έχουμε μία απελευθερωμένη αγορά, με στόχο να είμαστε εναρμονισμένοι με την ευρωπαϊκή πρακτική που είναι μια πράσινη αγορά ενέργειας συνολικά. Για αυτό μιλάμε για απολιγνιτοποίηση, για αυτό μιλάμε για στήριξη των ΑΠΕ, για αυτό μιλάμε για προώθηση της ενεργειακής εξοικονόμησης, για αυτό μιλάμε για στήριξη της ηλεκτροκίνησης. Θεωρούμε ότι αυτό που προωθούμε είναι μια πραγματικά ευρωπαϊκή ατζέντα, η οποία υπηρετεί την ίδια την αγορά, υπηρετεί τους ίδιους τους εργαζομένους στην αγορά, υπηρετεί τους καταναλωτές γιατί θα έχουν μία καλύτερα λειτουργούσα αγορά, υπηρετεί και την ίδια την εθνική οικονομία.

Και δίνω τον λόγο στον κ. Θωμά, με τον οποίο συνεργαστήκαμε στενά όπως είναι φυσικό -όπως και με την κ. Σδούκου- για να μιλήσει για όλα τα θέματα τα οποία εγώ δεν κάλυψα.

Βασικά σημεία της ομιλίας του Υπουργού ΠΕΝ στην ενημερωτική ημερίδα για τον μαραθώνιο καινοτομίας Go 4.0 Green Crowhackathon (14-15 Δεκεμβρίου)

«Σήμερα εδώ δεν είναι μαζί μας η Ελλάδα της μοιρολατρίας, είναι μαζί μας η Ελλάδα της καινοτομίας. Και την Ελλάδα της καινοτομίας χρειαζόμαστε για μια καινούργια, αισιόδοξη αρχή, η οποία θα στηρίζεται σε νέους ανθρώπους με δημιουργικό και καινοτόμο πνεύμα», δήλωσε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης χαιρετίζοντας την ενημερωτική ημερίδα (Open Day Go 4.0 Green)  που διοργάνωσε το ΥΠΕΝ, στην οποία υπήρξε πολύ μεγάλη συμμετοχή.

 Η σημερινή εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο της προετοιμασίας του πρώτου μαραθώνιου καινοτομίας  Go 4.0 Green Crowdhackathon του Υπουργείου που θα λάβει χώρα στις 14-15 Δεκεμβρίου. Στόχος του είναι να αναδειχθούν εφαρμογές πράσινης καινοτομίας  που συμβάλλουν αφενός στην αντιμετώπιση των μεγάλων περιβαλλοντικών προκλήσεων , αφετέρου στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην αναβάθμιση των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ που καλείται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές.  Όπως τόνισε και ο υπουργός ΠΕΝ, «Θέλουμε το υπουργείο να γίνει κόμβος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας  και το Go 4.0 Green Crowdhackathon αποτελεί το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή». 

Κατά τη σημερινή εκδήλωση οι ενδιαφερόμενοι και συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για τη διαδικασία του «μαραθωνίου». Στις 14-15 Δεκεμβρίου θα συγκεντρωθούν για να παρουσιάσουν τις ιδέες τους και να  διεκδικήσουν χρηματικά βραβεία και άλλα έπαθλα για εφαρμογές «πράσινης» καινοτομίας. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο του διημέρου θα συμμετέχουν ενεργά (ως μέντορες) στελέχη του Υπουργείου, μέλη της ερευνητικής ακαδημαϊκής κοινότητας και επιχειρήσεις προκειμένου να υποστηρίξουν τις ομάδες στην υλοποίηση της ιδέας τους. Για όλους τους συμμετέχοντες, εξάλλου, θα υπάρχουν δυνατότητες δικτύωσης και μετέπειτα συνεργασιών με το Υπουργείο και τους συνεργαζόμενους φορείς.

«Είμαστε εδώ για να υποστηρίξουμε δημιουργικούς νέους να αναπτύξουν χρήσιμες εφαρμογές για το περιβάλλον και την ενέργεια. Από εξοικονόμηση ενέργειας μέσω «έξυπνων» δικτύων, μέχρι την προστασία των θαλασσών», είπε ο κ. Χατζηδάκης. «Είμαστε η πρώτη κυβέρνηση που όχι απλά μίλησε, αλλά δεσμεύτηκε για πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2028, ενώ αυξάνουμε τους στόχους για διείσδυση ΑΠΕ. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για καινοτομία σε πολλούς τομείς: Στη βελτιστοποίηση της χρήσης ΑΠΕ, στα αποκεντρωμένα ηλεκτρικά δίκτυα, στις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας.

Παράλληλα, χρειαζόμαστε καινοτόμες λύσεις για να πετύχουμε μια σειρά από στόχους για την προστασία του περιβάλλοντος: Την ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων και την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης. Την αξιόπιστη καταγραφή της ποιότητας του αέρα και των υδάτων. Την προστασία των δασών και της βιοποικιλότητας. Σε όλους αυτούς τους τομείς θέλουμε το Υπουργείο να δημιουργήσει συμμαχίες με την ερευνητική κοινότητα. Και γι’ αυτό θα δώσουμε ιδιαίτερη βάση στη διάθεση ανοιχτών δημόσιων δεδομένων από τις υπηρεσίες μας και τους φορείς που εποπτεύουμε. Θέλουμε ο πλούτος δεδομένων και γνώσης που διαθέτουμε να μην μένει κλειδωμένος στα αρχεία του Υπουργείου, αλλά να ανοίξει στην κοινωνία. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα οικοσύστημα καινοτομίας στο οποίο θα είναι ενεργός παίκτης το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η ακαδημαϊκή κοινότητα, τα ερευνητικά ινστιτούτα και οι νέοι επιστήμονες, οι νέοι δημιουργικοί άνθρωποι».

Την εκδήλωση χαιρέτισαν στη συνέχεια ο δρ. Βασίλειος Κυλίκογλου, Αντιπρόεδρος ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Έρευνας  Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», η καθηγήτρια Κωνσταντίνα Κοτταρίδη, Διευθύντρια του Εργαστηρίου «Βιοοικονομία, Κυκλική Οικονομία και Βιώσιμη Ανάπτυξη» του Πανεπιστημίου Πειραιώς, η Βέρα Αλεξανδροπούλου, εκπρόσωπος του ΕΙΤ-Climate KIC και του Thalassa Foundation και ο καθηγητής Βασίλειος Μακιός, συνιδρυτής του φορέα ανάπτυξης συνεργατικών σχηματισμών (clusters) Corallia.

Ακολούθησαν παρουσιάσεις από τον Διευθυντή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του ΥΠΕΝ, κ. Παναγιώτη Κατσαρίδη, τον Πρόεδρο του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) κ. Σπύρο Οικονόμου, τον κ. Κωνσταντίνο Αγαθάκη, Γενικό Διευθυντή Επιχειρησιακών Λειτουργιών του ΔΕΔΔΗΕ, τον κ. Σπύρο Κιαρτζή, Διευθυντή Εναλλακτικών Πηγών Ενέργειας και Νέων Τεχνολογιών του Ομίλου ΕΛΠΕ και τον κ. Κωνσταντίνο Σταματάκη, Διευθυντή του Κέντρου Δοκιμών, Ερευνών και Προτύπων της ΔΕΗ για το πώς μπορούν να προωθηθούν τα ανοικτά δημόσια δεδομένα (open data) που θα έχουν στη διάθεσή τους όλοι οι συμμετέχοντες του  Go 4.0 Green Crowdhackathon.

Τις προτεραιότητες της ενεργειακής πολιτικής της κυβέρνησης περιέγραψε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης κατά την σημερινή ομιλία του στο συνέδριο Athens Investment Forum.

Ξεκινώντας την τοποθέτησή του με το θέμα της ΔΕΗ, ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι μετά την αντιμετώπιση του προβλήματος της ρευστότητας χάρη στα μέτρα που ελήφθησαν γρήγορα και ήταν χωρίς αμφιβολία αποτελεσματικά, ακολουθεί η ανηφόρα των διαρθρωτικών μέτρων. Αυτά περιλαμβάνουν την απολιγνιτοποίηση, την μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, την απελευθέρωση της επιχείρησης από τους περιορισμούς της νομοθεσίας για τις ΔΕΚΟ και το θαρραλέο άνοιγμα στην αγορά των ΑΠΕ.

Ως δεύτερη προτεραιότητα έθεσε την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ, που θα αφορά τόσο τα δίκτυα όσο και την εμπορία και μπορεί να φτάσει έως το 100% της συμμετοχής του Δημοσίου. Το σχετικό νομοσχέδιο θα κατατεθεί εντός του Οκτωβρίου, μαζί με τις ρυθμίσεις για τη ΔΕΗ και το ευρύτερο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας. Όπως είπε, «στόχος είναι να πάμε στο target model και σε μια πραγματικά ανταγωνιστική αγορά».

Όσον αφορά στον περιορισμό του μεριδίου του κράτους στα ΕΛΠΕ, ο υπουργός ΠΕΝ σημείωσε ότι συνεχίζεται η πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης στη βάση των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει και διερευνώνται όλες οι επιλογές.

Συνέχεια των πολιτικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί άλλωστε και η κύρωση των συμβάσεων για τους υδρογονάνθρακες, με τον υπουργό να σημειώνει ότι ενώ οι τελευταίες συμβάσεις υπεγράφησαν από την τότε κυβέρνηση στις 27 Ιουνίου, ο ΣΥΡΙΖΑ –ως αξιωματική αντιπολίτευση- βρέθηκε σχεδόν απέναντι, καθώς στην ψηφοφορία στη Βουλή οι περισσότεροι βουλευτές του ψήφισαν «παρών».

Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε στο ταξίδι του στη Σόφια για την υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας για τον αγωγό IGB, επισημαίνοντας ότι ένα τόσο σημαντικό project,που ξεκίνησε από τον ίδιο πριν δέκα χρόνια, χρειάστηκε τόσο καιρό για να αρχίσει να υλοποιείται. Τόνισε επίσης ότι στο πλαίσιο της ενίσχυσης της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας εντάσσεται και η στήριξη μιας σειράς άλλων μεγάλων έργων, όπως ο σταθμός αποθήκευσης LNG (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη και ο αγωγός φυσικού αερίου East Med μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας-Ιταλίας.

Εκτενή αναφορά έκανε ο υπουργός ΠΕΝ στην ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής-Κρήτης-Κύπρου-Ισραήλ, για την οποία τόνισε ότι καταβλήθηκε πολύ μεγάλη προσπάθεια από το καλοκαίρι και μετά για να υλοποιηθεί ως ενιαίο project. Ειδικά το Σεπτέμβριο, ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι με πρωτοβουλία του υφυπουργού Ενέργειας κ. Γεράσιμου Θωμά έγιναν συζητήσεις με συμμετοχή του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς του Βελγίου, του Euroasia Interconnector και του ΑΔΜΗΕ. Όμως, οι προτάσεις που κατατέθηκαν προς τον ΑΔΜΗΕ δεν ήταν ώριμες και δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές από την ελληνική πλευρά γιατί θα οδηγείτο το έργο σε καθυστερήσεις και θα έμενε στον αέρα το θέμα της υποθαλάσσιας διασύνδεσης της Κρήτης που είναι μεγάλης εθνικής σημασίας. «Η άρση της ηλεκτρικής απομόνωσης της Κύπρου αποτελεί προτεραιότητα για τον πρωθυπουργό και για εμένα προσωπικά. Είμαστε έτοιμοι από αύριο κιόλας να ξεκινήσουμε εντατικές και παραγωγικές διαπραγματεύσεις, ώστε να προχωρήσει η διασύνδεση της Κρήτης με την Κύπρο και στη συνέχεια με το Ισραήλ. Πιστεύουμε ότι διασφαλίζονται όλες οι προϋποθέσεις της διαλειτουργικότητας», κατέληξε.

Στη συνέχεια της ομιλίας του, ανέπτυξε τους βασικούς άξονες του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), με έμφαση στην αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ κατά 35% το 2030 και τον εξίσου φιλόδοξο στόχο που έχει τεθεί για τη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή. «Είμαστε σε επαφή και με τη ΡΑΕ για να φέρουμε όλες τις νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την επιτάχυνση και απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών για τις ΑΠΕ».

Ειδική μνεία έκανε ο υπουργός ΠΕΝ και στο πλέγμα δράσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας, από το «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» του οποίου προανήγγειλε την τρίτη φάση -που θα ανεβάσει το ύψος του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος στο 1 δις. ευρώ-, έως το τροποποιημένο πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων και την εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την ηλεκτροκίνηση από την Διυπουργική Επιτροπή των Υπουργείων Οικονομικών, Μεταφορών και Περιβάλλοντος.

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, o κ. Χατζηδάκης προανήγγειλε παρεμβάσεις ευρείας κλίμακας από το ΥΠΕΝ αφενός για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις (πέραν όσων προβλέπονται στο διυπουργικό νομοσχέδιο που θα έρθει σύντομα στη Βουλή) αφετέρου για τις χρήσεις γης και τα χωρικά σχέδια. Όπως είπε, «θα προχωρήσουμε τις ενεργειακές επενδύσεις με θάρρος, σεβασμό στο Σύνταγμα, την κοινή λογική και τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Λέμε «ναι» στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά δεν θα γίνουμε δέσμιοι προκαταλήψεων που εμποδίζουν τη χώρα να ακολουθήσει το δρόμο πιο προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών».

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης συμμετείχε σήμερα στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο και είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει στους ομολόγους του τις βασικές προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης για την κλιματική αλλαγή.

Τα βασικά σημεία της παρέμβασης του κ. Χατζηδάκη στο Συμβούλιο ήταν τα ακόλουθα:

• Στην Ελλάδα η κυβέρνηση μας πήρε πρόσφατα απόφαση για πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2028 που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Σύνοδο του ΟΗΕ πριν λίγες μέρες. Καμία ελληνική κυβέρνηση στο παρελθόν δεν είχε μιλήσει καν για αυτό το ζήτημα, όμως εμείς το έχουμε τοποθετήσει στην κορυφή της ατζέντας μας. Διότι θέλουμε η Ελλάδα να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της μάχης για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής.

• Στο πλαίσιο της αναθεώρησης της «Εθνικής Στρατηγικής για την Ενέργεια και το Κλίμα» αυξάνουμε τους στόχους για τη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (από το 31% στο 35%), ενώ προωθούμε σημαντικά κίνητρα για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και γενικότερα της εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά και της κυκλικής οικονομίας.

• Η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη μέχρι το 2050 πρέπει να διασφαλίσει μια δίκαιη και κοινωνικά αποδεκτή πορεία για όλους. Σε αυτό το πλαίσιο, οφείλουμε να σχεδιάσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρωτοβουλίες και να καθορίσουμε τα οικονομικά εργαλεία που θα εξασφαλίσουν τη Δίκαιη Μετάβαση (Just Transition) στη νέα εποχή μέσω, μεταξύ άλλων, ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων για τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την αλλαγή.

Επιπλέον ο κ. Κωστής Χατζηδάκης, στο πλαίσιο της παρέμβασής του ενημέρωσε τους ομολόγους του σχετικά με την πρωτοβουλία της Ελλάδας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη φυσική και πολιτιστική κληρονομία, που παρουσίασε πριν λίγες μέρες στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Στο πλαίσιο αυτό θα διοργανωθεί Σύνοδος Κορυφής στην Αθήνα το 2020. Η ελληνική πρόταση έχει ήδη υποστηριχθεί από την UNESCO, το ICOMOS και τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό καθώς και από περισσότερες από 40 χώρες μέλη των Ηνωμένων Εθνών.

Πέραν αυτών, στο περιθώριο του Συμβουλίου, ο υπουργός κ. Κωστής Χατζηδάκης πραγματοποίησε διμερείς συναντήσεις με τον Ιταλό Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Sergio Costa και τον Γερμανό Υφυπουργό Περιβάλλοντος, κ. Jochen Flasbarth.

Επίσης είχε την ευκαιρία να συζητήσει κατ’ ιδίαν με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Pascal Canfin, τον Γενικό Διευθυντή της Διεύθυνσης για το Περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Daniel Calleja και τον Γενικό Διευθυντή της Διεύθυνσης για το Κλίμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Mauro Petriccione.

Τέλος, ο κ. Χατζηδάκης επισκέφθηκε το Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας του Λουξεμβούργου (Luxembourg Institute of Science and Technology -LIST), το μεγαλύτερο Οργανισμό έρευνας και τεχνολογίας της χώρας, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Ανώτερης Εκπαίδευσης και Έρευνας, που δραστηριοποιείται στους τομείς του περιβάλλοντος, των υλικών και των νέων τεχνολογιών. Σημειώνεται ότι στο εν λόγω Ινστιτούτο εργάζονται και Έλληνες ερευνητές.

Εκεί ο Υπουργός είχε τη δυνατότητα να συζητήσει με ερευνητές και στελέχη του Ινστιτούτου και να ενημερωθεί για τις ερευνητικές δραστηριότητες και καινοτόμα προγράμματα του Ινστιτούτου, όπως «έξυπνες πόλεις και αειφορία», «βιομηχανική» και «βιώσιμα ενεργειακά συστήματα». Στη συνέχεια ο Υπουργός ξεναγήθηκε σε Εργαστήρια του Ινστιτούτου όπου αναπτύσσονται τεχνολογίες αιχμής σε θέματα περιβάλλοντος και κανοτομίας.

Οι 4 βασικές προτεραιότητες της δασικής πολιτικής της κυβέρνησης

Σημεία ομιλίας Κωστή Χατζηδάκη στο 19ο Δασολογικό Συνέδριο

• Τα δάση μας οφείλουμε να τα φυλάμε σαν κόρη οφθαλμού. Και αυτό απαιτεί πρώτα από όλα την αποδοτική συνεργασία μεταξύ κεντρικής διοίκησης, τοπικής αυτοδιοίκησης και δασικών υπηρεσιών. Μόνο έτσι θα πετύχουμε τη σύγχρονη, παραγωγική διαχείριση των δασών, με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Και αυτό δεν είναι μόνο προσωπικές μου θέσεις. Είναι θέσεις του πρωθυπουργού της χώρας Κυριάκου Μητσοτάκη.

• Στόχος του υπουργείου μας είναι να υιοθετήσουμε μια ολιστική αντιμετώπιση όλων των θεμάτων που άπτονται του δασικού τομέα. Θα σταθώ σε συγκεκριμένους άξονες του στρατηγικού μας σχεδιασμού:

1. Ο πρώτος άξονας είναι η ολοκλήρωση του μεγάλου έργου των Δασικών Χαρτών:

• Έως σήμερα έχουν θεωρηθεί δασικοί χάρτες που καλύπτουν το 55% της χώρας, εκ των οποίων έχει αναρτηθεί το 52% και κυρωθεί το 44,25%.

• Στρατηγικός μας στόχος είναι οι υπό κατάρτιση σήμερα δασικοί χάρτες να θεωρηθούν και να αναρτηθούν εντός του Ιανουαρίου 2020, ώστε να υπάρχουν μερικώς κυρωμένοι δασικοί χάρτες, για όλες τις περιοχές της χώρας, στο τέλος του 2020.

• Και θα ήθελα να προσθέσω πως γνωρίζω καλά ότι η ολοκλήρωση των δασικών χαρτών είναι σημαντική για έναν ακόμα λόγο: Για να απεμπλακεί η Δασική Υπηρεσία από γραφειοκρατικά ζητήματα στην καθημερινότητά της. Τους δασικούς μας τους χρειαζόμαστε στο πεδίο, όχι κλεισμένους σε γραφεία!

2. Ο δεύτερος άξονάς μας είναι ο αντιπυρικός σχεδιασμός, με έμφαση στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και στην αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων.

• Οφείλουμε να διασφαλίσουμε μια ευέλικτη και αποτελεσματική στρατηγική διαχείρισης δασικών πυρκαγιών. Ώστε με συγκεκριμένο σχέδιο όχι μόνο να προλαμβάνεται, αλλά και να αποτρέπεται άμεσα η επέκταση οποιοδήποτε καταστροφικού φαινομένου.

• Σκοπεύουμε να επικαιροποιήσουμε τον χάρτη επικινδυνότητας δασικών πυρκαγιών σε επίπεδο Δασικής Υπηρεσίας. Ο υφιστάμενος χάρτης έχει μείνει ίδιος από το 1980!

• Επιπλέον, βάζουμε μπροστά όλες τις διαδικασίες για να ξεκινήσουν τα Εθνικά Προγράμματα Αναδασώσεων. Γνωρίζουμε ότι όσον αφορά στις αναδασώσεις η Ελλάδα είναι πολύ πίσω όχι μόνο από άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και από χώρες όπως η Τουρκία. Οφείλουμε να ασχοληθούμε σοβαρά με την αναδάσωση, ακολουθώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές άλλων μεσογειακών χωρών όπως η Ισπανία. Ειδική έμφαση πρέπει να δοθεί στις περιοχές όπου η φυσική αναγέννηση δεν μπορεί να λειτουργήσει.

3. Όσον αφορά στα έργα, προχωράμε στην άμεση υλοποίηση όλων των απαιτούμενων διαδικασιών για τα δασικά μέτρα της προγραμματικής περιόδου 2014 - 2020 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Πρόκειται για συνολικό προϋπολογισμό 245 εκατομμυρίων ευρώ περίπου. Και με λύπη οφείλω να σημειώσω ότι από αυτά τα 245 εκατομμύρια δεν έχει απορροφηθεί τίποτα. Μηδέν!

• Υπενθυμίζω ότι στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται δράσεις που αφορούν τη δάσωση γεωργικών γαιών, τα αγροδασικά συστήματα, την πρόληψη και την αποκατάσταση από φυσικές καταστροφές, τις επενδύσεις και τις προστατευόμενες περιοχές. Είναι κρίμα τα χρήματα αυτά να χαθούν!

• Χρειαζόμαστε επίσης μια σειρά από πρωτοβουλίες για καλλιεργητικές υλοτομίες, υπό την επίβλεψη των δασικών αρχών φυσικά για να θωρακίσουμε τα δάση μας, αλλά και για να τα κάνουμε πιο παραγωγικά.

4. Κλείνω με το ζήτημα της Δασικής Διοίκησης:

• Αναφέρθηκα και πριν στην ανάγκη βελτίωσης του συντονισμού. Είναι σημαντικό να συζητηθεί, τόσο σε κυβερνητικό επίπεδο, όσο και μεταξύ κυβέρνησης και όλων των αρμόδιων δασικών υπηρεσιών, η βελτίωση του σημερινού μοντέλου για την άσκηση της δασικής πολιτικής: Τι κάνει το ΥΠΕΝ. Τι κάνουν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις. Τι κάνουν τα δασαρχεία. Πώς δημιουργείται προστιθέμενη αξία με συνεργασίες. Δεν γίνεται το σύστημα να βασίζεται σε προσωπικές σχέσεις βασισμένες σε αναμνήσεις περασμένων ετών. Πρέπει να υπάρχει μια σαφής διοικητική δομή!

• Παράλληλα, είναι δεδομένο ότι απαιτείται αναβάθμιση της Δασικής Υπηρεσίας με σύγχρονα μέσα και υποδομές, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί με επιτυχία στο ρόλο της. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η δασική υπηρεσία δεν έχει καν στολές! Δεν γίνεται να προχωρήσουμε αν δεν κάνουμε ούτε τα βασικά που γίνονται σε άλλες χώρες!

• Στόχος μας είναι επίσης να ολοκληρωθεί άμεσα η επικαιροποίηση του έργου «Κωδικοποίηση Δασικής Νομοθεσίας», ώστε το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα να κατατεθεί στη Βουλή των Ελλήνων ο νέος Δασικός Κώδικας. όπου απαιτούνται τροποποιήσεις αυτές θα πραγματοποιηθούν.

• Επιπλέον, θα μιλήσουμε με τις δασικές υπηρεσίες και τους δασικούς συνεταιρισμούς για να αλλάξει το πλαίσιο λειτουργίας των δασικών συνεταιρισμών και να αντιστοιχεί, πλέον, στη σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

• Το ίδιο ισχύει και για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Είδαμε ότι ιδρύθηκαν 8 νέοι Φορείς το 2018 οι οποίοι προστέθηκαν στους ήδη 28 που λειτουργούσαν, φτάνοντας στο σύνολο τους 36. Δεν είναι μόνο ότι 1,5 χρόνο μετά οι 8 νέοι επί της ουσίας δεν λειτουργούν καθόλου. Είναι επίσης η έλλειψη μέσων, αλλά και η απόσταση που αντικειμενικά τους χωρίζει από το Υπουργείο. Κάτι πάει λάθος! Για αυτό έχουμε ανακοινώσει ότι στις 8 Οκτωβρίου ξεκινάμε ανοιχτή διαβούλευση με στόχο να βελτιωθεί το προβληματικό πλαίσιο των Φορέων Διαχείρισης.