Στην Αθήνα η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων εύχεται νίκη των Σέρβων, στον πόλεμο που ξεκίνησε στη γειτονιά μας και κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει. Στις Βρυξέλλες, όπως και στις άλλες πρωτεύουσες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης εύχεται νίκη των συμμάχων. Στο επίπεδο των κυβερνήσεων τα πράγματα είναι διαφορετικά: Η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε με τους υπόλοιπους συμμάχους να γίνουν βομβαρδισμοί, σχοινοβατεί διπλωματικά και αντιτίθεται -στο εσωτερικό- στην επέμβαση, όπως προσπαθούν να μας πείσουν τα διαφημιστικά μηνύματα του ΠΑΣΟΚ. Το κυβερνών κόμμα θυμήθηκε το παλιό του εαυτό, -άλλα λέμε και άλλα κάνουμε- και αυτό είναι ίσως ένα από τα λίγα στοιχεία που μας παραπέμπουν στο παρελθόν.
Κατά τα λοιπά ο πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο δημιούργησε πολλές νέες πραγματικότητες, πέρα από την πλήρη απομάκρυνση της ελληνικής κοινής γνώμης από την ευρωπαϊκή : Οι Ισραηλινοί, ενοχλώντας τους πιστούς συμμάχους στην Αμερική, τάσσονται φραστικά (αλλά δεν είναι λίγο) στο πλευρό των Σέρβων. Θυμούνται την προστασία που είχαν οι Εβραίοι στη Σερβία στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι σύμμαχοι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (πλην Ρωσίας) χτυπούν μαζί με την Γερμανία, έναν από τους λίγους – τότε – συμμάχους τους στα Βαλκάνια. Οι ΄Ελληνες Ευρωβουλευτές καταψηφίζουμε το μονόπλευρο και σκληρό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου μαζί με τους περισσότερους κομμουνιστές – όχι όλους – και όλους του «Λεπενικούς». Η καθεμιά κατηγορία για τους δικούς της λόγους. Η ηγεσία των Σκοπίων, η οποία σημειωτέον προέρχεται από το εθνικιστικό κόμμα VMRO αντιλαμβάνεται ότι ο καλύτερος σύμμαχος της γειτονικής χώρας θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα, δεδομένου ότι μέσα στην γενικότερη αναταραχή οι άλλοι γείτονές της ενδεχομένως και να μην έλεγαν όχι, στο να πάρουν ένα κομμάτι από την χώρα χωρίς όνομα. Και το ΝΑΤΟ, σε ρόλο Χριστόφορου Κολόμβου, ξεκίνησε χωρίς να ξέρει που πηγαίνει και όταν φτάσει κάπου θα διερωτάται που βρίσκεται. Επιπλέον, ένας από τους λόγους που επιδείχθηκε τόση «ευαισθησία» για την επέμβαση είναι ότι το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι στη «μακρινή» Αφρική ή στην Ασία, αλλά στην Ευρώπη. Αλλά ο ίδιος λόγος είναι που αναγκάζει και του ΝΑΤΟϊκούς να είναι σχετικά «προσεκτικοί» στις επιχειρήσεις τους. Στο Ιράκ 109.000 επιχειρήσεις σε 42 μέρες, στη Γιουγκοσλαβία 6.000 επιχειρήσεις σε 21 μέρες. ΄Οπως έγραφε στα σοβαρά μια Ελβετική εφημερίδα πριν λίγες μέρες, – και είναι τραγικό – ένας νεκρός στην Ευρώπη, μετράει περισσότερο από έναν νεκρό στο Ιράκ.
Ανεξάρτητα, όμως, από τους συναισθηματισμούς των φιλάθλων τηλεθεατών του πολέμου της μιας και της άλλης πλευράς, ανεξάρτητα από τις απροσδόκητες, φαινομενικά τουλάχιστον, καταστάσεις, εξελίξεις και συμμαχίες που δημιουργήθηκαν υπάρχουν δύο στοιχεία που πρέπει οι
πάντες να τα βάζουν πάνω απ΄όλα : Την ειρήνη από την μια, τα ανθρώπινα δικαιώματα από την άλλη. Εύκολο να το πεις, δύσκολο να τα συνδυάσεις σ΄αυτή την περιοχή που φουντώνει ο εθνικισμός και πληγώνουν ακόμα και σήμερα οι τραυματικές εμπειρίες της ιστορίας. Η εξίσωση γίνεται πιο περίπλοκη για μας τους ΄Ελληνες που δίπλα σ΄αυτά πρέπει να φροντίσουμε να βγει αλώβητη η Ελλάδα από την κρίση αυτή, που έκανε πρόσφυγες, όλους σχεδόν τους Κοσσοβάρους και απειλεί να μολύνει με τον ιό του πολέμου την παραδοσιακά πιο ταραγμένη περιοχή της Ευρώπης.
Σ΄αυτό το σκηνικό, οι συναισθηματισμοί δεν ταιριάζουν. Τα δύο μέτρα και δύο σταθμά της Δύσης ισχύουν, αλλά η «κάθετη» αντίδραση απέναντι στο ΝΑΤΟ παραπέμπει στην παροιμία «πονάει δόντι, κόβει κεφάλι». Αλλά και η κυβερνητική σχοινοβασία – ξεχνάω τη διγλωσσία – δεν είναι λύση. Χρειάζονται πρωτοβουλίες. Πρωτοβουλίες όχι κατ΄όνομα. Στην ουσία. Το μόνο απ΄όλα όσα εξήγγειλε ο κ. Σημίτης ως πρωτοβουλία που είχε πράγματι τέτοιο χαρακτήρα ήταν η πρόθεση διάσκεψης βαλκανικών κρατών στην Αθήνα. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Έστω κι αυτό. ΄Ομως η Ελλάδα έπρεπε να ζητήσει από τότε που γινόταν οι διαπραγματεύσεις του Ραμπουγιέ τη συμμετοχή της στην ομάδα επαφής. Και τώρα πρέπει να εκμεταλλευτεί δύο όπλα που αναμφισβήτητα έχει: Είναι η μόνη βαλκανική χώρα που είναι μέλος της Ε.Ε. και η μόνη χώρα της Ε.Ε. που έχει κάποια αξιοπιστία στη Σερβία. Μπορεί να δοκιμάσει να αναλάβει ένα μεσολαβητικό ρόλο. Δεν είναι εύκολο. Αλλά πρέπει να μην είμαστε τόσο χαμηλών τόνων. ΄Οχι τόσο για να δείξουμε ότι είμαστε παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή. Για να προστατεύσουμε τα ελληνικά συμφέροντα. Στο κάτω-κάτω, αυτός ο πόλεμος κάποτε θα τελειώσει. Και θα το διαδεχθούν διαπραγματεύσεις μεταξύ των εμπολέμων. ΄Οσο νωρίτερα γίνει κάτι τέτοιο τόσο καλύτερα μπορεί να βρεθεί μια βιώσιμη λύση για το Κοσσυφοπέδιο. Και το τόσο καλύτερα – ή λιγότερο άσχημα ; – θα είναι τα πράγματα για την Ελλάδα.