Πρόσφατα ο Ρομάνο Πρόντι υποστήριξε ότι το προσχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος στερείται οράματος και δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των ευρωπαίων πολιτών. Πως σχολιάζετε αυτή την άποψη;
Μετά τις μάλλον δειλές αναθεωρήσεις των συνθηκών στο Άμστερνταμ και στη Νίκαια, η αναθεώρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη τώρα είναι αρκετά πιο τολμηρή (Σύνταγμα, Υπουργός Εξωτερικών της Ε.Ε κλπ) και μπορεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις να οδηγήσει σε πιο θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι επισημάνσεις του Ρομάνο Πρόντι πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμες. Αντιθέτως, όλοι όσοι πιστεύουν στην ανάγκη η Ε.Ε να αποκτήσει πολιτική οντότητα, πρέπει να στηρίξουν αυτές τις επισημάνσεις, διότι τώρα που λαμβάνονται οι αποφάσεις έχει σημασία απέναντι στους ευρωσκεπτικιστές, να υπάρξει μια ισχυρή πίεση έτσι ώστε η Ε.Ε να είναι πιο δημοκρατική, πιο αποτελεσματική.
Ο κ. Πρόντι διαφωνεί ριζικά στο θέμα μιας σταθερής προεδρίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο προκύπτει ζήτημα νομιμότητας, καθώς δεν καθίσταται σαφές, σε ποιον θα είναι υπόλογος και ποιος θα τον ελέγχει, προϋπόθεση απαραίτητη για την δημοκρατία. Πως αξιολογείτε αυτές τις ενστάσεις;
Η πρόταση να θεσμοθετηθεί ένας πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο οποίος θα λειτουργεί δίπλα στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιχειρεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα τα οποία οι υποστηρικτές αυτής της πρότασης υποστηρίζουν ότι προκύπτουν από την εναλλασσόμενη προεδρία. Ωστόσο, η υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης θα δημιουργήσει προβλήματα όσον αφορά την εκπροσώπηση της Ε.Ε στο εξωτερικό, καθώς κανείς δεν θα ξέρει για το τι είναι αρμόδιος ο πρόεδρος του Συμβουλίου και για το τι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και παράλληλα μπορεί να δημιουργήσει ανταγωνισμό μεταξύ τους. Είναι προφανές ότι ο κ.Πρόντι με αυτές τις προτάσεις υπερασπίζεται τα δικαιώματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην συγκεκριμένη, όμως, περίπτωση υπάρχει μάλλον σύμπτωση συμφερόντων Κομισιόν και μικρών χωρών.
Δεν είναι λίγες εκείνες οι φωνές στους κόλπους της ΕΕ που υποστηρίζουν ότι σε περίπτωση που υλοποιηθούν οι προτάσεις του Ζισκάρ Ντ’ Εστέν θα διαμορφωθεί μια Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων, όπου οι μικρές χώρες μέλη της ΕΕ θα αποτελούν ουσιαστικά θεατές των εξελίξεων. Ποιες είναι οι παγίδες που κρύβονται πίσω από τις προτάσεις της Συντακτικής Συνέλευσης για τις μικρές χώρες όπως η Ελλάδα;
Από τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι στιγμής για την Ελλάδα η επικινδυνότητα υπάρχει σε δυο προτάσεις. Η μια πρόταση αφορά την κατάργηση της εναλλασσόμενης προεδρίας με τη θεσμοθέτηση του μόνιμου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτό, προφανώς, περιορίζει τον ρόλο των μικρών κρατών. Η δεύτερη πρόταση αφορά την κατάργηση του δικαιώματος κάθε χώρας να έχει ένα Επίτροπο, με την υιοθέτηση ενός σχήματος όπου στην Επιτροπή θα υπάρχουν 13 επίτροποι και άλλοι τόσοι «υποεπίτροποι». Γι’ αυτό και πιστεύω ότι αυτές οι προτάσεις θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής από τη δική μας πλευρά.
Ποιες είναι οι προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας για την διαμόρφωση του Συντάγματος που θα χαρακτηρίζει πλέον την Ευρώπη των 25;
Η ΝΔ πιστεύει σε μια ομοσπονδιακή Ευρώπη. Εδώ και πολλά χρόνια έχει ταχθεί υπέρ της υιοθέτησης ενός Συντάγματος για την Ε.Ε. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής για το γεγονός ότι τέτοιου είδους προτάσεις, που πριν από κάποια χρόνια φαινόντουσαν τελείως θεωρητικές, αρχίζουν τώρα και παίρνουν σάρκα και οστά. Η ΝΔ στα πλαίσια αυτής της αντίληψης θέλει μια Ευρώπη η οποία θα καταστεί πολιτική ένωση. Πράγμα, το οποίο σημαίνει, ότι θα πρέπει να αποκτήσει μια πραγματικά κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας. Παράλληλα, θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να βρει τρόπους, έτσι ώστε μετά την διεύρυνση να λειτουργεί αποτελεσματικά, χωρίς αυτό να στραφεί εις βάρος μικρότερων χωρών όπως η Ελλάδα και χωρίς να οδηγήσει σε ευρωπαϊκά διευθυντήρια.
Ποιες είναι οι διαφοροποιήσεις της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στον τρόπο προσέγγισης του Ευρωπαϊκού Συντάγματος σε σχέση με τον αντίστοιχο τρόπο προσέγγισης της κυβέρνησης;
Οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Παρόλα αυτά υπάρχει σαφής διαφοροποίηση σε δύο σημεία. Το πρώτο σημείο είναι η εναλλασσόμενη προεδρία της Ε.Ε. Επ’ αυτού ο κ. Σημίτης άλλαξε άποψη στην πορεία για λόγους που ο ίδιος οφείλει να εξηγήσει και τάσσεται υπέρ του μόνιμου προέδρου του Συμβουλίου, πράγμα το οποίο αντιστρατεύεται τις πάγιες ελληνικές θέσεις. Μια άλλη διαφοροποίηση είναι το θέμα της αναφοράς ή όχι της σημασίας του χριστιανισμού στην διαμόρφωση της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Επί του θέματος αυτού η κυβέρνηση τοποθετείται αρνητικά, ενώ η ΝΔ τοποθετείται θετικά.
Πιστεύετε ότι θα ξεπεραστούν οι διαφορές μεταξύ Ντ’Εστέν και Πρόντι μέχρι την Σύνοδο Κορυφής της Θεσσαλονίκης;
Μακάρι να υπάρχουν διαφορές μόνο μεταξύ Ντ’Εστέν και Πρόντι. Σ’ αυτήν την την διαδικασία αναθεώρησης των Συνθηκών, ως συνήθως υπάρχουν διαφορές μεταξύ Ευρωπαϊστών και Ευρωσκεπτικιστών. Διαφορές μεταξύ μεγάλων κρατών και μικρών κρατών. Διαφορές μεταξύ των θέσεων που υποστηρίζουν οι κυβερνήσεις και των θέσεων της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Ε.Ε για άλλη μια φορά θα πρέπει να καταλήξει σε ένα συμβιβασμό, ο οποίος όμως θα διαμορφωθεί οριστικά όχι στη σύνοδο της Θεσσαλονίκης, αλλά επί Ιταλικής Προεδρίας στο τέλος του χρόνου. Δεν ξέρω ποιος θα είναι αυτός ο συμβιβασμός ακριβώς, αλλά η εμπειρία μας δείχνει ότι κάποια λύση τελικώς θα βρεθεί.
Η Ελληνική Προεδρία έχει προτάξει το ζήτημα του Ευρωπαϊκού Συντάγματος σε υπ’αριθμόν πρώτο θέμα της ατζέντας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για την Ελληνική Κυβέρνηση, εάν μεταφερθεί η κόντρα μεταξύ «μικρών» και «μεγάλων» χωρών στη Θεσσαλονίκη;
Προφανώς στη Θεσσαλονίκη θα υπάρξει μια μάλλον ενδιαφέρουσα συζήτηση στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για όλα αυτά τα ζητήματα. Η Θεσσαλονίκη είναι σταθμός για την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος αλλά ΄χι και το τέρμα. Το τέρμα θα είναι στη Ρώμη τον Δεκέμβριο του 2003.
Η ελληνική κυβέρνηση τους τελευταίες πέντε μήνες προτάσσει με κάθε ευκαιρία το έργο της Ελληνικής Προεδρίας στην ΕΕ για να καλύψει τις αδυναμίες της εσωτερικής της πολιτικής. Από την πείρα σας στην Ευρωβουλή, θεωρείτε ότι έχει αλλάξει η εικόνα της χώρας μας μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων μας κατά την διάρκεια των τελευταίων μηνών;
Προφανώς η κυβέρνηση προσπάθησε όλο αυτό το διάστημα να μας πείσει ότι η Ελλάδα κατέστη πλανητική δύναμη και ότι εν πάσει περιπτώσει έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Όσοι ξέρουν τα ευρωπαϊκά πράγματα όμως, γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι χώρες που ασκούν την προεδρία έχουν απλώς τον συντονισμό. Επομένως τα επικοινωνιακά τρυκ της κυβέρνησης απευθύνονται μόνο προς τους αφελείς, το οποίο άλλωστε κατέστη σαφές στην κρίση του Ιράκ όπυ έγινε φανερό ότι όλες οι θεωρίες της κυβέρνησης περί εντυπωσιακής αναβάθμισης του ρόλου της Ελλάδος διεθνώς κατέρρευσαν.
Τι θα γίνει όταν σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας που είναι στραμμένα αυτή τη στιγμή στη χώρα μας λόγω της προεδρίας της στην ΕΕ; Έχουμε καταφέρει ως χώρα να εξασφαλίσουμε κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα από αυτή την προεδρία, η οποία χαρακτηρίστηκε από ιστορικά γεγονότα και συγκυρίες;
Για την προεδρία θα έχουμε σαφέστερη εικόνα όταν όλα θα έχουν τελειώσει στις 30 Ιουνίου. Και επειδή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την αποτίμηση της προεδρίας πρέπει κανείς αν θέλει να είναι σοβαρός να είναι επιφυλακτικός. Ας μην έχουμε αυταπάτες ότι οποιαδήποτε προεδρία και η πιο επιτυχημένη δεν μπορεί να αλλάξει ριζικά την εικόνα της χώρας στην Ε.Ε. Προεδρία σημαίνει ότι επί ένα εξάμηνο έχεις τον συντονισμό κάποιων δραστηριοτήτων της Ένωσης. Είσαι ο μαέστρος της ορχήστρας, αλλά η ορχήστρα παραμένει ίδια.