“Ένα χρόνο μετά είμαστε ακριβώς εκεί που ήμασταν, ίσως με πιο χαμηλά το κεφάλι. Γιατί; Γιατί απλώς δεν έχουμε κάνει ουσιαστικά βήματα για να διορθώσουμε αυτά που μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση.”
Σημεία Ομιλίας του Κωστή Χατζηδάκη στην εκδήλωση της Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση, με θέμα: «Το Μνημόνιο ένα χρόνο μετά. Δρόμοι υπέρβασης της κρίσης»
17 Μαΐου 2011
Ένα χρόνο μετά το Μνημόνιο, τα σύννεφα πυκνώνουν. Ο ορίζοντας φαίνεται περισσότερο γκρίζος από πέρυσι. Πώς φτάσαμε ως εδώ; Ήταν τα διαχρονικά δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Ήταν η στάση του πολιτικού συστήματος: Το ΠΑΣΟΚ επένδυσε στο λαϊκισμό, η Αριστερά πλειοδότησε, η Νέα Δημοκρατία δεν αντιστάθηκε. Ήταν η οικονομική κρίση του 2008. Ήταν οι κακοί χειρισμοί την κρίσιμη ώρα. Αποτέλεσμα; Η προσφυγή στο ΔΝΤ.
Πολλοί ήλπισαν ότι η παρουσία του ΔΝΤ και της ΕΚΤ θα ήταν μια ευκαιρία και ταυτόχρονα μια εγγύηση ότι αναγκαίες παρεμβάσεις που δεν είχαν γίνει τόσα χρόνια από το φόβο, μεταξύ άλλων, και του πολιτικού κόστους, θα προχωρούσαν. Δυστυχώς όμως βλέπουμε, παρά την παρουσία του ΔΝΤ, οι στόχοι δεν επιτεύχθηκαν. Η ανεργία, ο πληθωρισμός και η ύφεση επιμένουν και ξεπερνούν τις προβλέψεις της Κυβέρνησης. Ακολουθήθηκε μια αδιέξοδη πολιτική που μας οδήγησε σε θυσίες χωρίς ελπίδα. Το έλλειμμα βρίσκεται εκτός ελέγχου παρά τα μέτρα (9,4% από 10,5%).Το 2010 ήταν χρονιά με μηδενικές εισπράξεις στις ιδιωτικοποιήσεις. Στο ΕΣΠΑ ήμασταν 5οι και γίναμε 17οι!
Γιατί; Γιατί, αφενός ορισμένα από τα μέτρα ήταν σε λάθος κατεύθυνση. Δόθηκε έμφαση στους φόρους και όχι στις δαπάνες. Αφετέρου υπήρξε σοβαρό έλλειμμα στην εφαρμογή τους. Η κυβέρνηση προχώρησε μέτρα που απαιτούσαν μια Υπουργική Απόφαση ή ένα Προεδρικό Διάταγμα: Περικοπές μισθών, αυξήσεις του ΦΠΑ, ρυθμίσεις για το ασφαλιστικό κ.λπ. Αντίθετα μέτρα που απαιτούν σχεδιασμό και συντονισμό δράσεων δεν προχώρησαν. Μιλώ για τις ιδιωτικοποιήσεις, για τα νοσοκομεία, για τις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που δεν έγιναν ποτέ. Ένα παράδειγμα: Μίλησε η κυβέρνηση για συγχωνεύσεις και καταργήσεις οργανισμών. Ενώ λοιπόν έχουν συγχωνευτεί 50 οργανισμοί, έχουν ταυτόχρονα συσταθεί 41 Γενικές και Ειδικές Γραμματείες, 701 Συμβούλια, 1326 Επιτροπές!
Είναι ξεκάθαρο ότι βρισκόμαστε μπροστά στα χειρότερα! Για να τα αποφύγουμε πρέπει να γίνουν μερικές θετικές και αποφασιστικές κινήσεις από όλες τις πλευρές:
Από την πλευρά της ΕΕ, να υπάρξει ουσιαστική και αποτελεσματική στήριξη, ώστε να αποφεύγονται οι λύσεις της τελευταίας στιγμής, του «τόσο…όσο», που προκαλούν ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση και αποδυναμώνουν τα ίδια τα μέτρα.
Από την πλευρά της κυβέρνησης, να υπάρξει ξεκάθαρη κατεύθυνση, συγκεκριμένο έργο, σωστός συντονισμός. Να πάψει η κυβέρνηση να δίνει την εντύπωση ότι αλλού πατάει και αλλού βρίσκεται. Η χώρα χρειάζεται υπεύθυνη καθοδήγηση.
Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, χρειάζεται σοβαρότητα, υπευθυνότητα, εποικοδομητική στάση. Οι προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας, παρά την όποια κριτική τους γίνεται, είναι συγκεκριμένες. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η πρωτοβουλία ανήκει στην κυβέρνηση. Και τώρα, η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδό της. Αυτή είναι που πρέπει να απαντήσει. Η μέχρι τώρα στάση της δείχνει αμηχανία.
Από την πλευρά των ΜΜΕ, να εγκαταλείψουν τον αστερισμό του λαϊκισμού και να αναλάβουν τις δικές τους ευθύνες.
Από την πλευρά των συνδικάτων, να αφήσουν επιτέλους τι όποιες αρνητικές τακτικές του παρελθόντος. Το «όχι σε όλα». Και να δουν την κατάσταση όπως είναι και όχι όπως θα ήθελαν να είναι.
Από την πλευρά της κοινωνίας, να επιστρέψουμε στο δρόμο της κοινής λογικής. Δυστυχώς στην Ελλάδα 1 + 1 δεν κάνουν πάντα 2. Πολλές φορές στην αντίληψη του κόσμου κάνουν 3. Και αυτό είναι κάτι που το έχει καλλιεργήσει μέρος του πολιτικού συστήματος με υπερβατικές προσεγγίσεις που δε στηρίζονται στο ρεαλισμό. Ακόμα και μέσα στην κρίση, μια μερίδα της κοινής γνώμης επιζητεί λύσεις οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Λύσεις που θέλουν και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται.
Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι θα περάσουμε δύσκολα χρόνια. Ελπίζουμε, με τους κατάλληλους χειρισμούς, τα δύσκολα αυτά χρόνια να μην είναι πολλά. Αλλά σίγουρα πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι δυσκολίες δε θα κρατήσουν μόνο μερικούς μήνες. Δε γίνεται διαφορετικά. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Αν υπήρχαν, σας βεβαιώ, θα τις είχαν ανακαλύψει άλλοι πριν από εμάς, σε άλλες πιο προηγμένες χώρες.
Αφήνω τελευταίο κάτι που δε συζητείται όσο θα έπρεπε, αλλά που θεωρώ πολύ σημαντικό. Είναι το θέμα του management. Ενώ, ορθώς σε ένα βαθμό, αφιερώνουμε μεγάλο μέρος του δημοσίου διαλόγου για τη φιλοσοφία των μέτρων, δεν στεκόμαστε στο ότι, ούτως ή άλλως, όποια και αν είναι τα μέτρα, δεν είναι από μόνα τους αρκετά, αν δεν υπάρχουν οι άνθρωποι να τα εφαρμόσουν. Να αναθέσει, για παράδειγμα, ο Πρωθυπουργός ειδικές αποστολές σε άτομα υψηλού επιπέδου, της εμπιστοσύνης τους, που ξέρει ότι θα μπορέσουν να τα βγάλουν εις πέρας. Ένας να χειριστεί το ζήτημα των αποκρατικοποιήσεων. Ένας την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Ένας την προώθηση των ΣΔΙΤ και των συμβάσεων παραχώρησης. Να προτάξουν από τα 100 πράγματα που πρέπει να κάνουν τα 20 που έχουν και το 80% της βαρύτητας.
Γνωρίζω ότι οι προϋποθέσεις που θέτω είναι πολλές. Ωστόσο πρέπει να γίνουν τομές. Ένα χρόνο μετά την υπογραφή του Μνημονίου δεν έχουμε γίνει πιο αισιόδοξοι για το μέλλον. Το αντίθετο θα έλεγα. Ξεκάθαρα ακούσαμε από το στόμα Υπουργού ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να επιστρέψει στις αγορές το 2012. Αντιμετωπίζει, δηλαδή, εκ νέου, μια ακόμη χρεοκοπία, που θα αποτραπεί μόνο χάρη στις «πατερίτσες» της ΕΕ.
Κοντολογίς, ένα χρόνο μετά είμαστε ακριβώς εκεί που ήμασταν, ίσως με πιο χαμηλά το κεφάλι. Γιατί; Γιατί απλώς δεν έχουμε κάνει ουσιαστικά βήματα για να διορθώσουμε αυτά που μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση. Το λαϊκισμό, τον κρατισμό, την ίδια τη νοοτροπία μας. Έχουμε την τάση να καταλογίζουμε ευθύνες ο ένας στον άλλον. Η αναζήτηση ευθυνών δεν είναι καθόλου αρνητική. Αλλά σε καμία περίπτωση δε φτάνει για να μας βγάλει από το σημερινό αδιέξοδο. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε πραγματική αλληλεγγύη. Μια αληθινή διάθεση να προτάξουμε το συλλογικό στο ατομικό. Το εθνικό στο κομματικό. Σε προσωπικό επίπεδο, να δούμε και τη δική μας συνεισφορά και όχι μόνο τη συνεισφορά του άλλου. Σε συλλογικό επίπεδο, να βάλουμε το εθνικό συμφέρον πάνω από τις μικροκομματικές επιδιώξεις. Να ξεπεράσουμε μια και καλή τις άρρωστες πολιτικές και οικονομικές πρακτικές του χθες. Να θυσιάσουμε προνόμια για να βρούμε όλοι το δρόμο μας. Να βάλουμε πάνω απ’όλα την Ελλάδα.