“Πέρα από την όποια επικοινωνιακή σας πολιτική,δείτε και την πολιτική της ουσίας, διότι, ανεξάρτητα από την όποια στάση της αντιπολίτευσης, εσείς είστε Κυβέρνηση. Μέχρι τώρα δεν έχετε πετύχει. Το δείχνουν τα πραγματικά στοιχεία της οικονομίας. Το βιώνουν οι Έλληνες πολίτες. Αλλάξτε πολιτική, διότι έτσι όπως προχωρείτε, σε λίγο καιρό θα διαπιστώσουμε ότι και η ίδια η κυβέρνηση θα πρέπει να μπει σε προπτωχευτική διαδικασία.“
Ομιλία του Κωστή Χατζηδάκη στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων κατά τη συζήτηση του Σχεδίου Νόμου ” «Σύσταση ενιαίας ανεξάρτητης αρχής δημόσιων συμβάσεων και κεντρικού ηλεκτρονικού μητρώου δημόσιων συμβάσεων – αντικατάσταση του έκτου κεφαλαίου του ν. 3588/2007 (πτωχευτικός κώδικας) – προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης και άλλες διατάξεις»
30-8-2011
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τόσο το ζήτημα των δημοσίων συμβάσεων, όσο και το ζήτημα του πτωχευτικού δικαίου είναι στο φως της επικαιρότητας, στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Το πρώτο θέμα, λόγω της διαφάνειας που πρέπει να υπάρχει και της ανάγκης για εξοικονόμηση πόρων στο δημόσιο. Το, δε, δεύτερο θέμα, αυτό που αφορά το πτωχευτικό δίκαιο και πιο συγκεκριμένα την προπτωχευτική διαδικασία, λόγω της μεγάλης κρίσεως που υπάρχει στην αγορά.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, αμφιβολία ότι πρέπει να το αντιμετωπίσουμε, να θεσμοθετήσουμε ρυθμίσεις που να εξοικονομήσουν πόρους στο δημόσιο και να εξαλείψουν ει δυνατόν τις αμφιβολίες σε σχέση με τη διαφάνεια. Αυτά όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις. Αλλά και να υιοθετήσουμε ρυθμίσεις που να διευκολύνουν τις συμφωνίες μεταξύ δανειστών και πιστωτών και να μην φτάνουν οι εταιρείες συνεχώς στη διαδικασία της πτώχευσης. Εάν μπορούν να σωθούν εταιρείες, το κράτος έχει την υποχρέωση να διευκολύνει το συμβιβασμό μεταξύ των ενδιαφερομένων.
Βεβαίως, ως προς το δεύτερο έχω να σημειώσω ότι δεν είναι μόνο ο τεχνικός λόγος, που επικαλείται η Κυβέρνηση, ο λόγος για τον οποίο συζητούμε το νομοσχέδιο, ότι δηλαδή πρέπει να γίνουν βελτιώσεις στον πτωχευτικό κώδικα. Ο βασικός λόγος είναι η μεγάλη κρίση, το γεγονός ότι η Ελλάδα πάει από το κακό στο χειρότερο. Η Ιρλανδία έχει κατορθώσει να ξεκινήσει την πορεία ανάκαμψης της, είναι σε ελαφρά θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η Πορτογαλία αξιολογείται θετικά για το πρόγραμμά της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μόνο εμείς επιφυλάσσουμε συνέχεια αρνητικές εκπλήξεις στους εαυτούς μας. Μόνο εμείς έχουμε κατορθώσει αυτά τα οποία κατορθώσατε, κύριε Υπουργέ, τους τελευταίους μήνες, η Ελλάδα να έχει πανευρωπαϊκό ρεκόρ ανεργίας και πανευρωπαϊκό ρεκόρ ύφεσης.
Γι’ αυτό κουβεντιάζουμε σήμερα για τις πτωχεύσεις και για τη βελτίωση της προπτωχευτικής διαδικασίας, διότι εάν δεν είχαμε την ύφεση και την ανεργία δεν θα χρειαζόταν να κάνουμε αυτήν τη συζήτηση. Αυτό για να μην ξεχνάμε την αφετηρία της σημερινής κουβέντας.
Εν πάση περιπτώσει, για να έρθω στην ουσία της τεχνικής πλευράς του νομοσχεδίου η προσέγγιση των δύο ζητημάτων από την Κυβέρνηση δεν είναι καταρχήν λάθος, ωστόσο όπως είπαμε και στην Επιτροπή, στις μεν δημόσιες συμβάσεις θα μπορούσαν να γίνουν πιο τολμηρές τομές, ενώ στην προπτωχευτική διαδικασία περιλαμβάνονται και κάποιες προτάσεις που δημιουργούν αμφιβολίες ως προς την αποτελεσματικότητά τους.
Για το λόγο αυτό, η Νέα Δημοκρατία κατέθεσε τροπολογίες στην Επιτροπή. Καταθέσαμε συγκεκριμένα είκοσι τέσσερις τροπολογίες. Η Κυβέρνηση έκανε δεκτές αρκετές από αυτές, περίπου δέκα, ειδικά ως προς την προπτωχευτική διαδικασία.
Αυτός είναι και ο λόγος που αποφασίσαμε να ψηφίσουμε κατ’ αρχήν το νομοσχέδιο αυτό. Ωστόσο, επιμένουμε στις παρατηρήσεις μας, γιατί τις καταθέσαμε χωρίς μικροκομματικές σκοπιμότητες, θεωρώντας ότι βελτιώνουν την ουσία και τις διατάξεις, φυσικά, από πλευράς νομικής του νομοσχεδίου. Άρα, κύριε Υπουργέ, επανακαταθέτουμε τις παρατηρήσεις μας από αυτό το Βήμα και σας καλούμε να τις ξαναδείτε σοβαρά.
Ως προς τη δημιουργία Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, η Νέα Δημοκρατία είχε τοποθετηθεί και στο πλαίσιο της προηγούμενης συνταγματικής αναθεώρησης υπέρ της δημιουργίας μιας τέτοιας Αρχής. Εκτός όμως από αυτό, είχε φροντίσει να εναρμονιστεί γρήγορα το ελληνικό δίκαιο ως προς τις σχετικές διατάξεις του κοινοτικού δικαίου για τις κρατικές προμήθειες και εισήγαγε το νέο Κανονισμό Προμηθειών που απλοποιούσε σημαντικά τη διαδικασία των κρατικών προμηθειών.
Επίσης, είχε ξεκινήσει τη διαδικασία για τις ηλεκτρονικές προμήθειες. Δράττομαι, μάλιστα, της ευκαιρίας να σας καλέσω ξανά να μας εξηγήσετε και στην Ολομέλεια, τι επιτέλους έχει γίνει με αυτό το διαγωνισμό, ο οποίος θεωρητικά έχει ολοκληρωθεί, πρακτικά όμως δεν υπάρχει κάποιο αντίκρισμα. Δεν έχουμε ακόμη ηλεκτρονικές προμήθειες. Σε τι οφείλεται η καθυστέρηση; Πώς σκέπτεστε να το αντιμετωπίσετε;
Κλείνω την παρένθεση για να έρθω ξανά στο νομοσχέδιο και να σας πω ότι, αφού τα δύο μεγάλα κόμματα συμφωνούν να γίνει η Αρχή για τις δημόσιες συμβάσεις –υπάρχουν και κάποιοι που δεν συμφωνούν, είναι σεβαστοί οι λόγοι- πιστεύω, κύριε Υπουργέ, ότι πρέπει να εγκαταλείψετε την αρχή της «ολίγον εγκύου», διότι, με αυτή την αρχή ήρθατε τουλάχιστον στην Επιτροπή. Δηλαδή και θεσπίζετε μεν την Ενιαία Αρχή για τις Δημόσιες Συμβάσεις, αλλά δεν φροντίζετε από την άλλη πλευρά να την ενισχύσετε με τις αρμοδιότητες που θα έπρεπε να την ενισχύσετε. Βγείτε από το μέσον του ποταμού και αποφασίστε να κάνετε μία ξεκάθαρη επιλογή. Στηρίξτε από τη αρχή αυτό, το οποίο επιχειρείτε να κάνετε.
Εμείς, ξεκαθαρίσαμε στην Επιτροπή τη θέση μας και την επαναλαμβάνω και εδώ: Θέλουμε μία πραγματικά Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων που θα έχει ρόλο στο σχεδιασμό και τον έλεγχο των αναγκών των φορέων, στα κριτήρια συγκρότησης των Επιτροπών Αξιολόγησης και στην απλοποίηση της διαδικασίας των διαγωνισμών. Για το λόγο αυτό καταθέσαμε και συγκεκριμένες τροπολογίες.
Προτείναμε, για παράδειγμα, να δημοσιεύεται από την αρχή το Πρόγραμμα Προμηθειών, Υπηρεσιών Και Έργων κάθε αναθέτουσας αρχής για να υπάρχει διαφάνεια στο διαδίκτυο, για να υποχρεώνονται οι αρχές να εγκαταλείψουν τους αυτοσχεδιασμούς τους. Προτείναμε να δημοσιεύονται ηλεκτρονικά από την Αρχή οι αποφάσεις σκοπιμότητας για τους διαγωνισμούς ή τις απευθείας αναθέσεις, οι αποφάσεις κατά τα διάφορα στάδια των διαγωνισμών, αλλά και οι προτάσεις της Αρχής κατά τη διαδικασία των δικαστικών διαδικασιών. Επίσης, προτείναμε –και το θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό- να υπάρξει αλλαγή στον τρόπο ορισμού των μελών των Επιτροπών Αξιολόγησης για να αποφεύγεται η δημιουργία συνθηκών καθεστωτισμού ή αδιαφάνειας. Συγκεκριμένα προτείναμε τα μέλη των Επιτροπών να επιλέγονται με κλήρωση μέσα από μία δεξαμενή ανθρώπων που θα έχουν την τεχνογνωσία και στην οποία κλήρωση θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνονται και υπάλληλοι των αναθετόντων φορέων. Να μην είναι, όμως, οι ίδιοι και οι ίδιοι. Γι’ αυτό το λόγο λέμε να υπάρχουν κριτήρια. Δεν θα τους ορίζει η Επιτροπή, αλλά η Επιτροπή θα ορίζει τους κανόνες, έτσι ώστε η γυναίκα του Καίσαρα να μην είναι μόνο τίμια, αλλά και να φαίνεται.
Επίσης, σταθήκαμε στον τρόπο διορισμού της Αρχής. Συμβαίνει κάτι παράξενο και θέλω να το γνωρίζουν όλοι οι συνάδελφοι. Έχουμε πολλές και διάφορες Ανεξάρτητες Αρχές. Σε όλες αυτές τις αρχές δεν έχουμε κατορθώσει –δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάποια εξαίρεση- να βρούμε δύο, στις οποίες ο τρόπος ορισμού να είναι ο ίδιος. Παντού υπάρχει μία πρωτοτυπία και παντού υπάρχει μία δικαιολογία γι’ αυτή την πρωτοτυπία.
Εδώ ορίζουν οι Υπουργοί, αλλά πολλοί και διάφοροι Υπουργοί με ποσοστώσεις μεταξύ αυτών, τα μέλη της Επιτροπής και εν συνεχεία έρχεται η Βουλή με κάποια διαδικασία να επικυρώνει. Θα θέλαμε πιο ενεργό έλεγχο και συμμετοχή της Βουλής στον ορισμό της Αρχής και πάντως να μην απεικονίζεται και στο νόμο αυτό που σήμερα απεικονίζεται, δηλαδή, τα βιλαέτια των διάφορων Υπουργών.
Επίσης, προτείναμε όλα τα μέλη της Αρχής να είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης γιατί έχουν πολλή δουλειά να κάνουν, γι’ αυτό το λόγο. Αν έχετε μόνο τον Πρόεδρο, ο οποίος είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, σε μερικούς μήνες θα μας φέρετε τροπολογίες με τις οποίες θα μας ζητάτε να τροποποιήσουμε αυτό στο οποίο σήμερα, μέχρι στιγμής τουλάχιστον επιμένετε, ότι, δηλαδή, φτάνει ένας Πρόεδρος πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και καμιά δεκαπενταριά υπάλληλοι για να ασχοληθούν σοβαρά, κατά την Κυβέρνηση, με το ζήτημα των προμηθειών.
Εν πάση περιπτώσει, από τα παραπάνω η Κυβέρνηση αποδέχτηκε εν μέρει την πρότασή μας για το μελλοντικό σχεδιασμό των αναγκών των δημοσίων φορέων και επιφυλάχθηκε ως προς την πρότασή μας για πλήρη κα αποκλειστική απασχόληση των μελών της Επιτροπής, αλλά από την άλλη πλευρά δεν υιοθέτησε τις προτάσεις μας σχετικά με την ανάμειξη της Επιτροπής στη συγκρότηση των Επιτροπών Αξιολόγησης.
Προς έκπληξή μου και περιμένω να το διορθώσετε, δεν δεχτήκατε τη δημοσίευση στη βάση δεδομένων της Αρχής των αποφάσεων των αναθετουσών αρχών για τη σκοπιμότητα των διαγωνισμών. Και λέω «προς έκπληξή μου» γιατί από τη μια δεν μπορείτε να μιλάτε για ηλεκτρονική διακυβέρνηση και για το Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ και εδώ να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Και επίσης, επιμένετε στην ιδιότυπη αυτή ρύθμιση για τον τρόπο συγκρότησης της Επιτροπής.
Ελπίζω τις προτάσεις αυτές να τις εξετάσετε εκ νέου. Δεν διεκδικούμε το αλάθητο, αλλά θέλω να πιστεύω πως οι περισσότεροι συνάδελφοι στην Αίθουσα, ανεξαρτήτως κομμάτων, καταλαβαίνουν πως οι προτάσεις αυτές είναι στη σφαίρα της κοινής λογικής και πρέπει να τις αντιμετωπίσετε σοβαρά. Αυτά ως προς το πρώτο κεφάλαιο των δημοσίων προμηθειών, που έχουμε και τις περισσότερες, είναι οι αλήθεια, ενστάσεις.
Έρχομαι στο δεύτερο ζήτημα, στο κεφάλαιο της προπτωχευτικής διαδικασίας εξυγίανσης. Η Νέα Δημοκρατία το 2007 είχε φέρει ένα σημαντικό νόμο, τον καινούργιο Πτωχευτικό Κώδικα, ο οποίος είχε χαιρετιστεί από την αγορά και είναι θετικό, όχι γιατί τον ψηφίσαμε εμείς, αλλά γιατί ήταν σωστός ο νόμος, ότι δεν τον αλλάζετε αυτό το νόμο, κρατάτε τον κορμό του.
Έρχεστε και παρεμβαίνετε στο άρθρο 99, που είναι το παλιό άρθρο 44, που αφορά στην προπτωχευτική διαδικασία και με τα άρθρα 12 έως 14 η Κυβέρνηση επιχειρεί την τροποποίηση του έκτου κεφαλαίου του Πτωχευτικού Κώδικα, την αποκαλούμενη διαδικασία συνδιαλλαγής, ένα στάδιο, δηλαδή, με το οποίο επεχειρείτο η διάσωση επιχείρησης που βρίσκεται σε δυσκολία, ώστε να μην κηρυχτεί σε πτώχευση.
Η πρακτική έδειξε ότι παρότι το άρθρο αυτό ήταν αποτύπωση των διατάξεων του γαλλικού πτωχευτικού κώδικα, στην παρούσα οικονομική συγκυρία δεν λειτουργούσε όσο θετικά θα έπρεπε να λειτουργεί. Άρα, γι’ αυτό το λόγο καλά κάνετε και φέρνετε βελτιωτικές διατάξεις. Για μας το κρίσιμο σημείο ήταν η όποια πρόταση να εξασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα στην προστασία των επιχειρήσεων που αντιμετώπιζαν ή αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, αλλά και στην προστασία και στην ασφάλεια των συναλλαγών, διότι από την άλλη πλευρά πρέπει όσοι επενδύουν στην Ελλάδα να είναι σίγουροι ότι το κράτος θα διασφαλίζει τις επενδύσεις τους και τα υγιώς νοούμενα επιχειρηματικά τους συμφέροντα.
Στο νομοσχέδιο αυτό εισάγονται πιο ευέλικτες διαδικασίες συνεννόησης με τους πιστωτές, δεσμεύονται από τη συμφωνία εξυγίανσης όλοι οι πιστωτές, ακόμα και αυτοί που δεν συναινούν και αυτό είναι θετικό, διότι μέχρι τώρα μερικοί από τους πιστωτές δεν συναινούσαν μεν, αλλά επωφελούνταν των όποιων διατάξεων στη συνέχεια, άρα απλώς δυσκόλευαν τη διαδικασία της συμφωνίας και εισάγεται η υποχρεωτική ανάμειξη εμπειρογνώμονα στη διαδικασία, πράγμα που, επίσης, δίνει περισσότερο κύρος στη διαδικασία.
Όλα αυτά είναι θετικά. Νομίζω, επίσης, ότι ειδικά το κεφάλαιο της προπτωχευτικής διαδικασίας έγινε ακόμα πιο θετικό στις ρυθμίσεις του, λόγω του ότι συμπεριελήφθησαν και κάποιες δικές μας προτάσεις. Έγιναν δεκτές από την Κυβέρνηση προτάσεις, ας πούμε, για την έκταση εξουσίας του εντολοδόχου, το επιχειρηματικό σχέδιο που θα συνοδεύει τη συμφωνία, έτσι ώστε η συμφωνία αυτή να μην είναι στον αέρα, αλλά να στηρίζεται σε συγκεκριμένες προβλέψεις και την πληρέστερη προστασία του δανειστή από σημαντικό προμηθευτή.
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν, κύριε Υπουργέ, κάποια κενά ακόμη, τα οποία πρέπει να τα επισημάνω ξανά. Ελαστικοποιούνται οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι επιχειρήσεις για να μπορούν να υπαχθούν στην προπτωχευτική διαδικασία. Η νέα διατύπωση του άρθρου 99 είναι πιο ευρεία και πιο αόριστη σε σχέση με ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα, αρκούμενη στη διαπίστωση σοβαρών οικονομικών προβλημάτων για την υπαγωγή μίας επιχείρησης, ενώ με το μέχρι τώρα ισχύον καθεστώς απαιτείτο να διαπιστώνεται συγκεκριμένα τουλάχιστον επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσης υποχρεώσεων της επιχείρησης. Ο όρος «επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της επιχείρησης» είναι πιο σαφής, πιο συγκεκριμένος και εξασφαλίζει αυτό που είπα προηγουμένως, την ασφάλεια των συναλλαγών.
Ο όρος «οικονομικά προβλήματα» δίνει υπερβολική ευχέρεια στο δικαστήριο να βάζει και να βγάζει από μέσα επιχειρήσεις. Δείτε το. Δεν το λέμε από δογματισμό, το λέμε διότι έχει μεγάλη σημασία στα νομικά η σαφήνεια.
Δεύτερον, δεν υπάρχουν αρκετές εξασφαλίσεις σε περίπτωση που ο εμπειρογνώμονας που καλείται να διατυπώσει άποψη για την κατάσταση της επιχείρησης και τη συμφωνία εξυγίανσης, έχει έμμεσο συμφέρον σχετιζόμενο με την εξυγίανση. Δηλαδή, πιστωτής πιστωτού. Και δεν είναι πολλά τα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα. Επίσης, μία μάλλον άστοχη διάταξη.
Τρίτον, δεν παρέχονται επαρκείς ασφαλιστικές δικλείδες για την απόφαση συμμετοχής δημοσίων φορέων στη διαδικασία εξυγίανσης ως συναινούντος πιστωτή. Σε απλά Ελληνικά, το δημόσιο είναι πιστωτής. Στο ΙΚΑ, παραδείγματος χάριν, γίνεται μία συμφωνία, δεν ρυθμίζεται στο ανώτατο επίπεδο, δεν υπάρχουν τόσες εγγυήσεις για τη συμφωνία εκ μέρους του δημοσίου και σε εποχές που συζητείται ιδιαίτερα το θέμα της διαφάνειας είναι ενδεχόμενο η όποια κυβέρνηση να βρεθεί κατηγορούμενη ότι έκανε χαριστικές ρυθμίσεις. Άρα, στη συγκεκριμένη διάταξη πρέπει να υπάρξουν πιο ακριβείς διατυπώσεις.
Επίσης, η νομοτεχνική βελτίωση που εισήγαγε η Κυβέρνηση σχετικά με την εξάλειψη του αξιόποινου των αδικημάτων έκδοσης ακάλυπτων επιταγών και καθυστέρησης οφειλών προς το δημόσιο, μπορεί να εγείρει ερωτηματικά και θα θέλαμε επισήμως από την Κυβέρνηση, στην Ολομέλεια της Βουλής, να εξηγηθεί γιατί ακριβώς συμπεριελήφθη αυτή η ρύθμιση.
Εν πάση περιπτώσει, και εάν υποτεθεί ότι σε ένα βαθμό, όπως είπα και προηγουμένως, οι ρυθμίσεις αυτές του συγκεκριμένου νομοσχεδίου είναι θετικές, το αρνητικό σκηνικό δεν εξαλείφεται, δυστυχώς. Σύμφωνα με την επικοινωνιακή εκστρατεία της Κυβέρνησης, τα πράγματα στην Ελλάδα θα έπρεπε να είναι παραδεισένια. Δυστυχώς όμως η ανεργία είναι στο 17%. Η ύφεση είναι στο 7%. Τη ρευστότητα ως οξύ πρόβλημα τη βιώνει τόσο η αγορά όσο και η ελληνική περιφέρεια. Η πατρίδα μας είναι ουραγός στο ΕΣΠΑ. Στις ιδιωτικές επενδύσεις υπάρχει η απόλυτη άπνοια. Γενικά σε όλους τους κρίσιμους δείκτες η Κυβέρνηση πάει από αποτυχία σε αποτυχία. Άρα, δείτε, εκτός από την όποια επικοινωνιακή σας πολιτική και την πολιτική της ουσίας, διότι ανεξάρτητα από την όποια στάση της Αντιπολίτευσης, δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι εσείς είστε Κυβέρνηση. Μέχρι τώρα δεν έχετε πετύχει και δεν το δείχνουν μόνο οι δημοσκοπήσεις, όπου καταρρέετε, αλλά το δείχνουν και τα πραγματικά στοιχεία της οικονομίας. Το βιώνουν οι Έλληνες πολίτες. Αλλάξτε πολιτική. Ακούστε τις παρατηρήσεις της αγοράς, της Αντιπολίτευσης, των ανθρώπων που με ευθύνη καταθέτουν προτάσεις, διότι έτσι όπως προχωρείτε, σε λίγο καιρό θα διαπιστώσουμε ότι και η Κυβέρνηση θα πρέπει να μπει στην προπτωχευτική διαδικασία, για να ακολουθήσει η πτώχευση της Κυβερνήσεως.
Κύριε Υπουργέ, είναι καλό, όχι για εσάς, για τη χώρα να αλλάξετε πορεία όσο νωρίτερα γίνεται.