Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Νέα Δημοκρατία από την ιδεολογία της είναι προφανώς υπέρ της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της υγιούς επιχειρηματικότητας, του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Ομιλία του Κωστή Χατζηδάκη, Εισηγητή της ΝΔ, στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων για το Σχέδιο Νόμου «Προστασία του Ανταγωνισμού»
5-4-11
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Νέα Δημοκρατία από την ιδεολογία της είναι προφανώς υπέρ της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της υγιούς επιχειρηματικότητας, του ελεύθερου ανταγωνισμού. Γι’ αυτό το λόγο είμαστε ενάντια στα καρτέλ τα οποία θεωρούμε ότι νοθεύουν τον ανταγωνισμό και συκοφαντούν τελικά την ελεύθερη αγορά.
Η μάχη για την προστασία της υγιούς επιχειρηματικότητας και για την προστασία των συμφερόντων του καταναλωτή είναι χωρίς καμμιά αμφιβολία μια δύσκολη μάχη για κάθε Κυβέρνηση και η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι ένα από τα βασικά όπλα σ’ αυτήν την προσπάθεια.
Και επειδή υποθέτω ότι και στη συνέχεια θα ακουστούν πολλά ως προς το ζήτημα που θα αναφέρω τώρα, θέλω να πω ότι για διάφορα μπορείτε να μας κατηγορήσετε για την περίοδο 2004-2009, αλλά σε σχέση με τον ανταγωνισμό και παρά τη γνωστή υπόθεση για το γάλα -για την οποία πάντως υπήρξε άμεση και ακαριαία αντίδραση της τότε Κυβέρνησης- και το θεσμικό πλαίσιο βελτιώθηκε και τα πρόστιμα αυξήθηκαν εντυπωσιακά. Και μιλώ για τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Συγκεκριμένα –και τα στοιχεία έχουν κατατεθεί στη Βουλή- από το 1995 μέχρι το 2003 επιβλήθηκαν πρόστιμα της τάξεως των 13,7 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ την περίοδο 2004-2009 επιβλήθηκαν πρόστιμα της τάξης των 241 εκατομμυρίων ευρώ. Δηλαδή στην πενταετία αυτή, είχαμε δεκαοκτώ φορές ψηλότερα πρόστιμα απ’ ό,τι στην προηγούμενη οκταετία.
Υπάρχει και ένας δεύτερος μύθος που καλλιεργείτο από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ως αντιπολίτευση και αφορούσε το γεγονός ότι τα πρόστιμα αυτά δήθεν επιβάλλονταν, αλλά δεν εισπράττονταν. Αυτό δεν ισχύει και έχουν κατατεθεί επίσης στοιχεία στη Βουλή, τα οποία αποδεικνύουν το αντίθετο. Για παράδειγμα, στο θέμα των αεροπορικών καυσίμων, από τα 9 εκατομμύρια που είχε επιβάλλει πρωτοδίκως τότε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, τα 7 εκατομμύρια, δηλαδή το 80% του προστίμου επιβλήθηκε τελεσιδίκως στη συνέχεια από το Εφετείο. Και στην περίπτωση του γάλακτος, από τα 38 εκατομμύρια πρόστιμο που είχε επιβληθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, τα 23 εκατομμύρια επιβλήθηκαν και από το Εφετείο.
Από την πλευρά μας είχαμε κάνει μία ακόμη προσπάθεια το καλοκαίρι του 2009 με το ν.3784, προκειμένου να βελτιώσουμε περαιτέρω το δίκαιο του ανταγωνισμού. Και αυτό το κάναμε με προσαρμογή στο κοινοτικό δίκαιο, με ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού –γιατί είναι μία ανεξάρτητη αρχή, κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε και άκουσα και αντίθετες απόψεις στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου- και με στήριξη του έργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Η διάταξη για πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των πέντε από τα εννέα μέλη της Επιτροπής ήταν μία καινοτόμος διάταξη για το ελληνικό δίκαιο, όπως επίσης ήταν καινοτόμος και η διάταξη για τη λειτουργία της Επιτροπής σε τρία τμήματα, έτσι ώστε να έχουμε επιτάχυνση του έργου της Επιτροπής κατά τα πρότυπα του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Δεν τα λέω όλα αυτά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να ισχυριστώ ότι δεν υπήρχαν ή δεν υπάρχουν περιθώρια βελτιώσεως. Ασφαλώς υπάρχουν τέτοια περιθώρια και είμαστε έτοιμοι καλόπιστα να δεχθούμε θετικές ρυθμίσεις.
Θέλω να θυμίσω ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ως αντιπολίτευση υπερθεμάτιζε ασφαλώς προς αυτή την κατεύθυνση και γι’ αυτό το λόγο άλλωστε είχε καταψηφίσει το δικό μας νόμο. Δεν του άρεσε εκείνος ο νόμος, διότι θεωρούσε ότι οι ρυθμίσεις του ήταν αναχρονιστικές και απαράδεκτες. Εν πάση περιπτώσει, αν ανατρέξετε στα Πρακτικά, μπορείτε να βρείτε τους χαρακτηρισμούς.
Και στο προεκλογικό του πρόγραμμα είχε μία βασική υπόσχεση, την ίδρυση αντιμονοπωλιακής αρχής. Η υπόσχεση αυτή, όπως ίσως θα ξέρετε, ξεχάστηκε κατά πανηγυρικό τρόπο, μπήκε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Και ευτυχώς, διότι δεν χρειαζόμαστε καινούργιες αρχές, αλλά χρειαζόμαστε η μία και συγκεκριμένη Αρχή Ανταγωνισμού που έχουμε να λειτουργεί σωστότερα.
Στη συνέχεια, η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης θυμήθηκε μια άλλη πιο μετριοπαθή πρόταση, όπως τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου. Και θα ήθελα να πω ότι και αυτή η ιδέα ευτυχώς επίσης ξεχάστηκε.
Και προχωρήσαμε στο σχέδιο νόμου που συζητάμε σήμερα. Κατά βάση αυτό το σχέδιο νόμου κωδικοποιεί το ισχύον δίκαιο του ανταγωνισμού, πηγαίνοντας ακόμα και πίσω στο θεμελιώδη ν. 703/77 και κάνει αλλαγές στη σύνθεση και στον τρόπο λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Εμείς ξεκαθαρίσαμε ήδη από την Επιτροπή ότι είμαστε αντίθετοι επί της αρχής στο νομοσχέδιο αυτό. Ξεκαθαρίσαμε και τους λόγους. Οι λόγοι, λοιπόν, αυτοί είναι πάρα πολύ σαφείς.
Πρώτον, διότι το νομοσχέδιο αυτό προχωρεί σε κάποιες τροποποιήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας που περιορίζουν τα όπλα της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Παραδείγματος χάρη, περιορίζει τις γνωστοποιήσεις σε περίπτωση συγκεντρώσεων. Εμείς είχαμε ήδη περιορίσει τις γνωστοποιήσεις με τον περυσινό νόμο, αλλά πλέον οι γνωστοποιήσεις καταργούνται απολύτως. Και αν δεν υπάρξει ένα αρχείο στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς δεν υπάρχει η απαραίτητη υποδομή, η Επιτροπή κινδυνεύει να μην κάνει σωστά τη δουλειά της.
Επίσης, παρά τις βελτιώσεις που έχουν γίνει στο άρθρο 25 μειώνει τα πρόστιμα για τις ενώσεις επιχειρήσεων. Δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στην Επιτροπή να μειώσει τα πρόστιμα για τις ενώσεις επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι δεν ήξεραν για την παράβαση. Αυτό είναι αντίθετο στη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ).
Υπάρχουν, επίσης, διατάξεις που δείχνουν διάθεση παρέμβασης στο έργο της Επιτροπής. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συμβαίνει με τη σύνθεση της Επιτροπής. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε πλήρη αλλαγή της συνθέσεως μιας ανεξάρτητης αρχής, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Τελικά, μετά από παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής –αποτυπώνεται και στις διάφορες εκδόσεις του μνημονίου- η σύνθεση της Επιτροπής αλλάζει εν μέρει. Έχω εδώ τις διάφορες εκδοχές του μνημονίου, την αρχική και αυτήν την τέταρτη εκδοχή, όπου φαίνεται η επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Υπάρχουν, επίσης, διατάξεις με τις οποίες ο Υπουργός έχει έναν αυξημένο ρόλο, πράγμα που για μας είναι αρνητικό, διότι άλλος είναι ο ρόλος ενός οιονεί δικαστηρίου, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού και άλλος ο ρόλος του Υπουργού. Ακόμη περισσότερο υπάρχουν διατάξεις που περιορίζουν την ταχύτητα της Επιτροπής.
Με βάση τον ισχύοντα νόμο η Επιτροπή λειτουργεί σε τρία τμήματα. Αυτά τα τρία τμήματα μειώνονται και περιορίζονται σε δύο. Η κοινή λογική λέει ότι ταχύτερα προχωρεί το έργο μιας Επιτροπής, όταν λειτουργεί σε τρία τμήματα, απ’ ό,τι όταν λειτουργεί, κύριε συνάδελφοι, σε δύο. Επίσης, οι προθεσμίες μέσα στις οποίες λαμβάνονται οι αποφάσεις διευρύνονται από έξι μήνες σε 12 έως 14 μήνες.
Όλες αυτές οι διατάξεις, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι του ΠΑΣΟΚ, είναι προς αρνητική κατεύθυνση και δεν θα είναι προς ψόγον να τις ξαναδείτε, διότι πραγματικά δεν επιτυγχάνεται βελτίωση, αλλά χειροτέρευση σε σχέση με την παρούσα κατάσταση. Αυτή είναι μια πρώτη δέσμη λόγων γιατί απορρίπτουμε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο.
Επίσης, υπάρχουν και άλλοι δυο πιο πολιτικοί, αν θέλετε, λόγοι. Ο ένας απ’ αυτούς έχει να κάνει με την προσπάθεια οικειοποίησης της κωδικοποίησης. Αν ανατρέξετε δηλαδή στα δελτία Τύπου του Υπουργείου και στις συζητήσεις που κάναμε στην Επιτροπή, από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ έγινε προσπάθεια ακόμη και ο θεμελιώδης νόμος, ο ν. 703/1977 να παρουσιαστεί ως έργο της παρούσης Κυβερνήσεως του ΠΑΣΟΚ. Ε, με συγχωρείτε, η εξαπάτηση έχει και κάποια όρια!
Όπως επίσης, είναι για εμάς ιδιαίτερα αρνητικό αυτό το οποίο συνέβη με τη διαδρομή αυτού εδώ του νομοσχεδίου. Ασφαλώς, χάρη στις παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το νομοσχέδιο αυτό βελτιώθηκε στην πορεία. Όμως, αν δείτε πραγματικά τι συνέβαινε στο αρχικό σχέδιο νομοσχεδίου, το οποίο από το Δεκέμβριο είχε παρουσιαστεί από το Υπουργείο ως κάτι καινοτόμο, θα δείτε πως εδώ η Ελλάδα έχει πάρει διαζύγιο από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εδώ έχω ένα δημοσίευμα από το ΒΗΜΑ στις 2 Ιανουαρίου 2011, το οποίο αναφέρεται –χωρίς ποτέ να έχει διαψευσθεί- σε επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία μεταξύ άλλων –μεταξύ των ενστάσεων σε σχέση με τη λειτουργική ανεξαρτησία της Επιτροπής, την αλλαγή της συνθέσεως κ.λπ.- εστιάζεται στη διάταξη, με την οποία, όπως λέει το δημοσίευμα, στερείτε από την Επιτροπή το δικαίωμα να επιβάλλονται πρόστιμα στις επιχειρήσεις που θα συλλαμβάνονται να κερδοσκοπούν ή να παραβιάζουν τους όρους του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Πράγματι η αρχική εκδοχή του νομοσχεδίου αυτό προέβλεπε. Στη συνέχεια το δημοσίευμα λέει ότι αυτό μπήκε λόγω του ότι κάποιος συνεργάτης του Υπουργού είχε την ιδέα αυτή. Αλλά πάντως την ώρα που υπήρχαν τέτοιες απαράδεκτες και αναχρονιστικές διατάξεις και αποσύρθηκαν με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ε μην εμφανίζεστε εδώ ισχυριζόμενοι ότι φέρνετε ένα καινοτόμο νομοσχέδιο! Ευτυχώς που υπήρξαν οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μετριάστηκε το κακό. Περί αυτού πρόκειται.
Εν πάση περιπτώσει, αυτή είναι η δική μας τοποθέτηση. Από εκεί και πέρα, το είδατε και στην Επιτροπή όσοι είστε μέλη της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, ότι εμείς δείξαμε εποικοδομητική στάση. Δεν ήμασταν αντίθετοι παντού. Και καταθέσαμε προτάσεις πάρα πολύ συγκεκριμένες σε πολλά και διαφορετικά άρθρα. Η θέση μας δεν ήταν άρνηση. Η θέση μας ήταν αντιπρόταση. Υπερψηφίσαμε άρθρα και κάναμε εναλλακτικές προτάσεις. Εναλλακτικές προτάσεις, που δυστυχώς στο μεγαλύτερο μέρος τους δεν εισακούστηκαν και ελπίζουμε στις επόμενες δυο μέρες η Κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής για να κάνει δεκτές κάποιες από αυτές.
Να αναφέρω ποιες ήταν οι προτάσεις, γιατί θέλω να είμαι πολύ συγκεκριμένος. Θα σας τις πω σε τίτλους.
Να μην περιοριστεί το πεδίο εφαρμογής της γνωστοποίησης σε περίπτωση συγκεντρώσεων για να έχει περισσότερα όπλα στα χέρια της η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Να μην αυξηθούν οι προθεσμίες για τη γνωστοποίηση, για τη διαδικασία εξέτασης και έκδοσης αποφάσεων.
Σκεφτείτε το, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Από τη μια διαμαρτυρόμαστε για τα καρτέλ και ότι δεν εκδίδονται αποφάσεις και από την άλλη αυξάνετε τις προθεσμίες. Δεν μπορεί να θέλετε και τα δύο.
Προτείνουμε να μην περιοριστεί η λειτουργία της Επιτροπής σε δύο τμήματα και να παραμείνει όπως είναι σήμερα, σε τρία τμήματα. Όχι γιατί ήταν δική μας πρόταση. Δεν υπάρχει κανένας λόγος εγωισμού. Είναι θέμα κοινής λογικής και αποτελεσματικότητας.
Να γίνουν πιο αυστηρά τα κωλύματα των μελών όταν εγκαταλείπουν την Επιτροπή. Με το νομοσχέδιό σας επιτρέπεται πλέον –ενώ δεν επιτρεπόταν πριν- η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και περιορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο εμφανίζονται στην Επιτροπή τα απερχόμενα μέλη της Επιτροπής για να υπερασπιστούν υποθέσεις, από τρία σε δύο χρόνια.
Να δημιουργηθεί Γραφείο Εσωτερικού Ελέγχου. Το κωμικοτραγικό στην υπόθεση αυτή είναι ότι τη διάταξη για το Γραφείο Εσωτερικού Ελέγχου, που ήταν στο δικό μας νόμο, την είχατε ψηφίσει. Ανατρέξτε στα Πρακτικά της Βουλής. Είχατε ψηφίσει αυτή τη διάταξη. Και σήμερα, ενώ ήταν από τις λίγες διατάξεις που τότε είχατε ψηφίσει, την καταργείτε. Για ποιο λόγο; Δεν είστε συνεπείς με τον εαυτό σας.
Τέλος, προτείνουμε να αποφευχθεί η σύγχυση αρμοδιοτήτων με την Υπηρεσία Εποπτείας της Αγοράς. Την Υπηρεσία Εποπτείας της Αγοράς εμείς τη συστήσαμε και τη στηρίζουμε, όταν εσείς θέλατε να την καταργήσετε. Ευτυχώς δεν την καταργήσατε, αλλά τώρα προχωρείτε στο αντίθετο άκρο και της δίνετε αρμοδιότητες που εν μέρει είναι αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Αντί να επιλύσετε τα προβλήματα, θα τα κάνετε χειρότερα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η μάχη για την επικρατήσει των αρχών του ελεύθερου ανταγωνισμού είναι μια δύσκολη μάχη και πρέπει όλοι -καθώς όλοι υπηρετούμε τα συμφέροντα των Ελλήνων καταναλωτών και θέλουμε να προωθεί η ανάπτυξη και η επιχειρηματικότητα- να είμαστε ενωμένοι σ’ αυτή τη μάχη καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις. Αυτό κάνουμε από την πλευρά μας.
Το ΠΑΣΟΚ το 2009 θεωρούσε το νομοσχέδιό μας ανεπαρκές. Τώρα φέρνει ρυθμίσεις που αποδέχεται ως ένα βαθμό το βασικό κορμό εκείνου του νομοσχεδίου, αλλά φέρνει και άλλες, στις οποίες αναφέρθηκα, διατάξεις που χειροτερεύουν την κατάσταση, που πάνε προς λάθος κατεύθυνση.
Το ΠΑΣΟΚ το 2009 –δείτε το στα Πρακτικά- μας κατηγορούσε για παρεμβατισμό στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Τώρα με το νομοσχέδιο αυτό, η πρόθεσή του είναι να ελέγχει τα πάντα ο Υπουργός.
Το 2009 στη συζήτηση του τότε νομοσχεδίου, μας κατηγορούσε πως δήθεν αφήνουμε ελεύθερα τα καρτέλ και τώρα έρχεται με διάταξη, με την οποία δεν επιβάλλονται πρωτοδίκως πρόστιμα στα καρτέλ. Ανήκουστη διάταξη, στην οποία θέλω να επιμείνω, διότι πραγματικά νομίζω και ο τελευταίος Έλληνας εντυπωσιάζεται.
To 2009 μας κατηγορούσαν για την ακρίβεια και ιδιαίτερα για τα καύσιμα. Τώρα, ενώ προέβλεπαν πληθωρισμό 2%, ο πληθωρισμός πήγε στο 5% και στα καύσιμα η Ελλάδα από ένατη φθηνότερη χώρα της Ευρώπης έγινε η δεύτερη ακριβότερη ή ακόμα και η πιο ακριβή.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο τομέας της αγοράς και του ελέγχου των καρτέλ έχει πολύ μεγάλες δυσκολίες. Με βάση τις προεκλογικές δηλώσεις του ΠΑΣΟΚ θα περίμενε κανείς ότι το κυβερνών κόμμα θα κινείτο προς άλλη κατεύθυνση σε σχέση με αυτή στην οποία έχει κινηθεί. Υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης. Οι πολίτες βλέπουν και σας κρίνουν και καλό είναι να κάνετε εγκαίρως τις διορθωτικές κινήσεις. Η επικοινωνιακή σας πολιτική δεν πρόκειται να σας σώσει.
Ευχαριστώ πολύ.