Η στροφή προς την καινοτομία πρέπει να αποτελέσει όχι μόνο μια πολιτική επιλογή αλλά και μια επιχειρηματική επιλογή. Μια επιλογή που αφορά την οικονομία, την κοινωνία, τις επόμενες γενιές. Είναι μια σανίδα σωτηρίας από τη σημερινή κρίση και μια ασπίδα που θα προστατεύσει αποτελεσματικά την ελληνική οικονομία από μελλοντικές αναταράξεις.
10 Φεβρουαρίου 2011
Οι περισσότεροι συμφωνούμε σήμερα σε μερικές βασικές παραδοχές:
– Ότι ο διεθνής ανταγωνισμός είναι αμείλικτος.
– Ότι το κλειδί για να βγούμε μια ώρα αρχύτερα από την κρίση είναι η ανάπτυξη.
– Ότι δεν θέλουμε να μετατραπούμε σε Ινδία ή Κίνα, να στηριχθούμε, με άλλα λόγια στα φθηνά εργατικά χέρια.
Και για να το κάνουμε αυτό δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Πρέπει ασφαλώς να στηριχθούμε στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Αλλά αυτό δε φτάνει. Πρέπει επίσης να στηριχθούμε στην καινοτομία.
Στη χώρα μας, η συζήτηση για τα αίτια και τις επιπτώσεις της κρίσης κυριαρχεί, θέτοντας πολλές φορές σε δεύτερη μοίρα τις συγκεκριμένες οδούς και πρακτικές που συντελούν στην έξοδο από την κρίση. Έτσι η καινοτομία, ένας τομέας αιχμής σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο, καταλαμβάνει δεύτερη και τρίτη θέση στη δημόσια συζήτηση. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και αυτή η πραγματικότητα πρέπει να αλλάξει αν θέλουμε να μιλάμε για ανάπτυξη σε αυτόν τον τόπο, για ανταγωνιστικότητα, για εξωστρέφεια. Διότι η ανάπτυξη δε διατάσσεται. Απαιτεί συγκεκριμένα μέτρα. Δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς ανταγωνιστικότητα και δεν μπορεί να υπάρξει ανταγωνιστικότητα χωρίς καινοτομία. Αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε όλοι.
Η καινοτομία, λοιπόν, πρέπει να τοποθετηθεί ψηλά στις προτεραιότητες μας. Και πρέπει κυρίως να δώσουμε κίνητρα στην ιδιωτική πρωτοβουλία να καινοτομήσει. Έτσι γίνεται σε όλες τις χώρες του κόσμου που βρίσκονται ψηλά στο δείκτη καινοτομίας. Κακά τα ψέματα. Ο ιδιωτικός τομέας καινοτομεί. Δεν μπορεί το κράτος να επιβάλει την καινοτομία. Ας σκεφτούμε τη Silicon Valley στις ΗΠΑ ή τη Grenoble στη Γαλλία. Εκεί όπου κοντά σε πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν με ιδιωτική πρωτοβουλία ισχυροί πόλοι ανάπτυξης και καινοτομίας.
Είναι καιρός να αφήσουμε πίσω τη σοβιετικού τύπου νοοτροπία όπου το κράτος είναι κυρίαρχος των πάντων και να το περιορίσουμε στο ρόλο που του αναλογεί. Ρόλο συντονιστή. Ρόλο καταλύτη αλλά όχι ρόλο διαχειριστή. Η κυβέρνηση οφείλει να σταθεί αρωγός στην ιδιωτική πρωτοβουλία:
– Να δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
– Να υιοθετήσει συγκεκριμένες εθνικές προτεραιότητες για τον τομέα της έρευνας, της τεχνολογίας, της καινοτομίας.
– Να αξιοποιήσει κατάλληλα τα κοινοτικά προγράμματα.
– Και να αφήσει το ζωτικό χώρο που χρειάζεται στον ιδιωτικό τομέα να ασκήσει το ρόλο του. Μόνο που και ο τελευταίος πρέπει να αντιληφθεί την κρισιμότητα των περιστάσεων, να δει την καινοτομία ως διέξοδο και να απομακρυνθεί από την κρατικοδίαιτη νοοτροπία.
Θα μου πείτε, είναι τα πράγματα μη αναστρέψιμα στην καινοτομία; Δεν υπάρχει ελπίδα; Ασφαλώς και όχι. Έχουμε παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι όταν θέλουμε μπορούμε να δημιουργήσουμε, να καινοτομήσουμε, να περάσουμε μπροστά!
Μια και βρισκόμαστε εδώ στη Microsoft, ας ξεκινήσουμε από εδώ, από το Ελληνικό Κέντρο Καινοτομίας της Microsoft στην Αθήνα. Που στηρίζει καινοτόμες πρωτοβουλίες. Που στηρίζει νέες ιδέες. Που κάνει πράξη την «έξυπνη ανάπτυξη». Δεν χρειάζεται να επαναλάβω τα επιτεύγματα του κέντρου καινοτομίας: Έχει εκπαιδεύσει περισσότερες από 400 εταιρίες σε νέες τεχνολογίες. Έχει δώσει δωρεάν πρόσβαση σε εφαρμογές και εργαλεία λογισμικού της Microsoft σε χιλιάδες φοιτητές και δεκάδες εταιρείες startups. Φιλοξενεί το ίδιο το Κέντρο Καινοτομίας στις εγκαταστάσεις του startups. Έχει διοργανώσει με επιτυχία το Startup Weekend για 3 συνεχείς χρονιές, ένα τριήμερο εργαστήριο, το οποίο απευθύνεται σε άτομα που φιλοδοξούν να αναπτύξουν επιχειρηματική δράση. Αξίζει να αναφερθεί ότι περισσότεροι από 250 άνθρωποι έχουν συμμετάσχει στη διοργάνωση αυτή, μέσα από την οποία έχουν αναδειχτεί τουλάχιστον 25 επιχειρηματικές ιδέες.
Άλλα ελληνικά παραδείγματα επιτυχίας τον τομέα των νέων τεχνολογιών: Αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια το πρώτο τεχνολογικό cluster στη μικροηλεκτρονική, το CORALLIA, με έδρα το Μαρούσι. Αριθμεί περισσότερες από 50 ελληνικές καινοτόμες επιχειρήσεις και πάνω από 20 ερευνητικά εργαστήρια απ’ όλη την Ελλάδα.
Έχουμε διεθνείς πρωτιές, που δείχνουν ότι οι ελληνικές εταιρίες όταν θέλουν μπορούν να πρωτοπορούν. Πρόσφατα, τον Οκτώβριο του 2010, ευρωπαϊκές επιχειρήσεις βραβεύτηκαν στο πλαίσιο των Network Stars Awards της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από τις 7 εταιρείες που έφτασαν στον τελικό δύο ήταν ελληνικές συμμετοχές, δυο επιχειρηματικές συνεργασίες που επιτεύχθηκαν με τη βοήθεια του ελληνικού δικτύου Enterprise Europe Network – Hellas και που αφορούσαν παροχή καινοτόμων υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία, αλλά και νέα συστήματα πλοήγησης.
Αλλά και πέρα από τον τομέα των νέων τεχνολογιών, υπάρχουν σημαντικές ελληνικές καινοτόμες πρωτοβουλίες που αξίζει να στηρίξουμε. Στον τομέα της γεωργίας, η καινοτόμος «άλλη γεωργία». Μια γεωργία που αλλάζει τη νοοτροπία του αγροτικού κόσμου. Που επενδύει στην ποιότητα και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και όχι στις κοινοτικές επιδοτήσεις. Που επενδύει στη δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών και στην επίτευξη οικονομιών κλίμακος. Παραδείγματα της άλλης γεωργίας είναι οι πατατοπαραγωγοί από το Νευροκόπι, οι μαστιχοπαραγωγοί της Χίου, αμπελουργοί του Αμυνταίου. Σε αυτές τις περιπτώσεις ομάδες παραγωγών εκμεταλλεύτηκαν σωστά τις ενισχύσεις της ΕΕ και του δημοσίου για να παρακολουθήσουν τα βήματα της νέας εποχής.
Η καινοτόμος ιδέα του αγροτουρισμού. Στην κοιλάδα του Λούσιου στη Πελοπόννησο, υπήρχαν τουλάχιστον 5 αιώνες διάφορες παραγωγικές εγκαταστάσεις που κινούνταν με υδραυλική ενέργεια από ορεινές πηγές. Στο πλαίσιο του ΕΠ 1994-99 ανακατασκευάστηκε ένα συγκρότημα κτιρίων και αποκαταστάθηκε ο εξοπλισμός. Επίσης, έχει τεθεί σε λειτουργία ένα υπαίθριο μουσείο υδραυλικής ενέργειας, το οποίο αποτελεί πόλο έλξης για τουριστικούς και εκπαιδευτικούς λόγους. Οι τουρίστες μπορούν ακόμα να περιπλανηθούν κατά μήκος των μονοπατιών που έχουν ανοιχθεί δίπλα στο Λούσιο. Το έργο ως σύνολο έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη της περιφέρειας λόγω του αριθμού των επισκεπτών που προσελκύει.
Με άλλα λόγια, υπάρχει το δυναμικό, υπάρχουν οι δυνατότητες. Εκείνο που χρειάζονται οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι η στροφή στην καινοτομία, η κατανόηση των πλεονεκτημάτων της και η ενεργός στήριξη από την πολιτεία.
Σήμερα που περνάμε μια από τις κρισιμότερες περιόδους της νεότερης ιστορίας μας, μπορούμε και πρέπει να αξιοποιήσουμε όλα τα όπλα που έχουμε στα χέρια μας. Στο στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η ελληνική επιχειρηματικότητα είναι η στροφή στην καινοτομία. Γιατί η καινοτομία θα βοηθήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις να ξεπεράσουν την κρίση, αλλά και θα αποτελέσει την κινητήριο δύναμη της οικονομίας μας. Και αυτό διότι δημιουργεί ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, ενισχύει την προσήλωση των πελατών, τονώνει τη διάθεση για κατανάλωση, αποτελεί το θεμέλιο της μελλοντικής ανάπτυξης.
Η στροφή προς την καινοτομία λοιπόν πρέπει να αποτελέσει όχι μόνο μια πολιτική επιλογή αλλά και μια επιχειρηματική επιλογή. Μια επιλογή που αφορά την οικονομία, την κοινωνία, τις επόμενες γενιές. Είναι μια σανίδα σωτηρίας από τη σημερινή κρίση και μια ασπίδα που θα προστατεύσει αποτελεσματικά την ελληνική οικονομία από μελλοντικές αναταράξεις.
Αλλά αυτό που χρειαζόμαστε είναι πράξεις. Και αυτή η δύσκολη συγκυρία είναι μια ευκαιρία να απαλλαγούμε από λαϊκίστικες προσεγγίσεις και ρητορείες και να επικεντρωθούμε στην υλοποίηση των έργων εκείνων που θα βοηθήσουν τη χώρα να ανακτήσει την αξιοπιστία της. Η επένδυση στην καινοτομία είναι ένα τρένο που δεν πρέπει να χάσουμε. Είναι ένας τομέας τον οποίο οφείλουμε να αναδείξουμε και στον οποίο μπορούμε να έχουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών. Επιβάλλεται όμως να αλλάξουμε ταχύτητα. Το μέλλον δεν θα μας περιμένει.