Σήμερα, το μυαλό όλων μας είναι στην κρίση. Στη δεινή θέση που βρίσκεται η χώρα μας και στην κοινή προσπάθεια να ξεπεράσει η Ελλάδα τον κίνδυνο. Οι στιγμές είναι ιστορικές. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της οικονομίας χρειάζονται ξεκάθαρες κουβέντες και αίσθημα εθνικής ευθύνης. Αυτή την ώρα δεν υπάρχει ούτε ΠΑΣΟΚ ούτε Νέα Δημοκρατία. Υπάρχει πάνω απ’όλα η Ελλάδα. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή πρέπει να προωθήσουμε συγκεκριμένες προτάσεις. Nα δώσουμε συγκεκριμένες λύσεις. Λύσεις που, πέρα από την δημοσιονομική εξυγίανση, η οποία είναι επιβεβλημένη αυτή τη στιγμή, θα εκπέμψουν ένα αναπτυξιακό μήνυμα στις αγορές. Ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Ελλάδα έχει τα μέσα, γνωρίζει τον τρόπο να σταθεί στα πόδια της, και κυρίως δρα.
Οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT) είναι ένα πεδίο, το οποίο μπορούμε και πρέπει να αναδείξουμε. Είναι ένας τομέας ο οποίος, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να βοηθήσει τη χώρα να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την οικονομική κρίση και να ξαναμπεί σε τροχιά ανάπτυξης. Και αυτό γιατί δεν απαιτεί μεγάλες επενδύσεις, ούτε φτηνά εργατικά χέρια. Απαιτεί εξειδικευμένο, ικανό και καλά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, το η χώρα μας διαθέτει και με το παραπάνω. Γι’ αυτό και στα 23 μέτρα ανάσες που πρότεινε η ΝΔ, έθεσε ψηλά στις προτεραιότητες τις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Τη δημιουργία μιας «ψηφιακής οικονομίας», που θα αξιοποιεί τις δυνατότητες του διαδικτύου και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια «έξυπνη ανάπτυξη».
Δεν είναι τυχαίο ότι πριν από δυο μήνες περίπου, στο μέσον μιας οικονομικής κρίσης που πλήττει λιγότερο ή περισσότερο όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη νέα οικονομική στρατηγική «Ευρώπη 2020». Μια στρατηγική που δίνει έμφαση στις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, που μιλά για έξυπνη ανάπτυξη, η οποία θα βασίζεται στη γνώση, την καινοτομία, την ψηφιακή κοινωνία. Με την κατάλληλη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών η Ευρώπη επιχειρεί να κόψει δρόμο προκειμένου να πετύχει μια γρήγορη ανάκαμψη.
Δεν είναι τυχαία η έμφαση που δίνεται για ακόμα μια φορά στις νέες τεχνολογίες. Σύμφωνα με στοιχεία, η συνεισφορά τους στην αύξηση της παραγωγικότητάς της ευρωπαϊκής οικονομίας ανέρχεται στο 50%, ενώ αποτελούν την κύρια πηγή καινοτομίας και νέων επιχειρηματικών ευκαιριών. Με άλλα λόγια οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών είναι βασική κινητήριος δύναμη για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η Ευρώπη, λοιπόν, μας δείχνει το δρόμο. Μιλά για την ανάγκη να επενδύσουμε στις υποδομές ευρυζωνικού δικτύου. Ορίζει ως στόχο την πλήρη (100%) ευρυζωνική κάλυψη της επικράτειας μέχρι το 2013, ώστε όλοι οι πολίτες να μπορούν να απολαμβάνουν τις υπηρεσίες του ευρυζωνικού δικτύου. Μιλά για την ανάγκη προώθησης δικτύων επόμενης γενιάς που θα μας δίνουν αυξημένες δυνατότητες στη χρήση του ίντερνετ. Για τη θέσπιση ενός ξεκάθαρου νομοθετικού πλαισίου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο που θα βοηθά στην ενίσχυση των επενδύσεων στο συγκεκριμένο τομέα, θα ενισχύει τον ανταγωνισμό και τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων. Μια πολιτική που παράλληλα θα ενισχύει την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη των πολιτών στο διαδίκτυο, που θα ενημερώνει σωστά τους πολίτες και θα τους εξοικειώνει στη χρήση των νέων τεχνολογιών. Μια πολιτική τέλος που θα στοχεύει στη δημιουργία μας πραγματικά ενιαίας και ανοιχτής ψηφιακής αγοράς. Μιας αγοράς στην οποία δεν θα υπάρχουν εμπόδια για την ανάπτυξη του τηλε-εμπορίου από χώρα σε χώρα, όπου θα διασφαλίζονται τα πνευματικά δικαιώματα και όλες οι εμπορικές συναλλαγές θα μπορούν να πραγματοποιούνται με ασφάλεια μέσω του διαδικτύου. (Granada Ministerial Declaration on the European Digital Agenda: Agreed on 19 April 2010)
Η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα πίσω στη δημιουργία μιας πραγματικά ψηφιακής οικονομίας. Και αυτό παρά τα σημαντικά βήματα που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια. Η αύξηση του βαθμού ευρυζωνικής διείσδυσης στη χώρα μας, το διάστημα Ιούλιος 2008-Ιούλιος 2009, ήταν σχεδόν διπλάσια από το μέσο ευρωπαϊκό όρο, κατατάσσοντας την Ελλάδα στην τέταρτη θέση της ΕΕ. Η διείσδυση του γρήγορου internet στον πληθυσμό έφτασε τον Ιούλιο του 2009 το 15,6% όταν τον Ιούλιο του 2004 ήταν μόλις 0,09%. (ο μέσος όρος διείσδυσης ευρυζωνικότητας στην ΕΕ27 ήταν τον Ιούλιο του 2009 23,9% – Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας και ΕΕΤΤ)
Αυξήθηκαν, παράλληλα, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση. Το 2009 το 19% των πολιτών χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο για συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες, έναντι λιγότερο από 8% το 2004, ενώ το 81% των ελληνικών επιχειρήσεων που απασχολούν πάνω από 10 υπαλλήλους συναλλάσσονται ηλεκτρονικά με τους δημόσιους φορείς. Τα τελευταία χρόνια:
– Αναπτύχθηκαν ευρυζωνικές υποδομές στην ελληνική περιφέρεια. Δημιουργήθηκαν μητροπολιτικά δίκτυα οπτικών ινών, τα οποία διασυνδέουν περισσότερα από 3000 σημεία δημόσιου ενδιαφέροντος (σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία, δημοτικές βιβλιοθήκες).
– Χρηματοδοτήθηκε η ανάπτυξη ασύρματων δικτύων σε 120 μικρότερες ελληνικές πόλεις και 20 ΤΕΔΚ.
– Με τις δράσεις ΜΕΤΕΧΩ, ΔΙΚΤΥΩΘΕΙΤΕ, Επιχειρείτε Ηλεκτρονικά κ.α., ενισχύθηκαν πάνω από 70.000 επιχειρήσεις για την ένταξη νέων τεχνολογιών πληροφορικής.
– Ξεκίνησε η δράση «Δες την Ψηφιακά» σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας για απόκτηση προσωπικών φορητών υπολογιστών στους πρωτεύσαντες φοιτητές που εισέρχονται στα ΑΕΙ/ΤΕΙ όλης της χώρας (45.080 φοιτητές αξιοποίησαν την επιδότηση μέχρι το 2008)
– Λειτουργεί και θα λειτουργεί για την επόμενη 15ετία το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας υπερυψηλών ταχυτήτων σε όλα τα πανεπιστήμια. Έγινε μακροχρόνια μίσθωση οπτικών ινών παρέχοντας τις πλέον ανεπτυγμένες υπηρεσίες σε 500.000 φοιτητές, ερευνητές και καθηγητές.
– Αναβαθμίστηκε το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, και διασυνδέει σήμερα το 100% των δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων της χώρας και το 78% των Νηπιαγωγίων. Προσφέρεται επικοινωνία με ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά δίκτυα, ηλεκτρονική πρόσβαση σε όλη την εκπαιδευτική ύλη, δυνατότητα παροχής εκπαίδευσης σε ΑΜΕΑ. Κάθε μήνα συνδέονται στην πύλη του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου πάνω από 130.000 μοναδικοί επισκέπτες, (από Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας)
– Δόθηκαν από φέτος για πρώτη φορά περίπου 126.000 προσωπικοί φορητοί υπολογιστές στους μαθητές της Α’ γυμνασίου, οι οποίοι περιλαμβάνουν προεγκατεστημένο εκπαιδευτικό λογισμικό και βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες ανέλαβαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Πορτογαλία και η Μ. Βρετανία.
Βεβαίως η προσπάθεια πρέπει να είναι συνεχής. Και ιδιαίτερα σε έναν τέτοιο τομέα που οι εξελίξεις είναι ραγδαίες κάθε καθυστέρηση έστω μηνών αντιστοιχεί σε χρόνια οπισθοδρόμησης για ολόκληρη τη χώρα. Γι’αυτό πρέπει να τρέξουμε. Είχα ξεκινήσει όταν ήμουν στο Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών ένα πρωτοπόρο τότε πρόγραμμα για τη δημιουργία ενός δικτύου οπτικών ινών. Στόχος μας ήταν να συνδεθούν με οπτικές ίνες 2 εκ. νοικοκυριά, σε όλη τη χώρα.
Είχε γίνει η ειδική μελέτη, είχαμε λάβει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το έργο. Το κόστος υλοποίησης του προγράμματος αυτού είχε εκτιμηθεί στα 2 δις ευρώ περίπου και θα γινόταν με την μορφή Σύμπραξης Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Ένα ποσοστό, δηλαδή θα καλύπτονταν από κρατικούς πόρους, ενώ το υπόλοιπο από ιδιωτικές επενδύσεις. Για την ταχύτερη ανάπτυξη του έργου η χώρα θα χωρίζονταν σε 3 γεωγραφικές περιφέρειες και θα προγραμματιστούν 3 διαφορετικά έργα ΣΔΙΤ.
Το έργο αυτό δεν προχωρεί. Ένα έργο πνοής για τη χώρα καθυστερεί αναιτιολόγητα. Η νέα κυβέρνηση, παρόλο που δεσμεύτηκε να συνεχίσει το πρόγραμμα αυτό, προκηρύσσει εκ νέου την ίδια μελέτη, δαπανώντας άσκοπα χρήματα και παγώνοντας την εφαρμογή του. Και αυτό όταν στην Πορτογαλία ήδη το 2009 υπήρξε αύξηση κατά 186% στον αριθμό των συνδέσεων με οπτικές ίνες και πενταπλασιασμός των νοικοκυριών που έχουν οπτικές ίνες. Στο τέλος του 2009 1,2 εκ πορτογαλικά σπίτια είχαν οπτικές ίνες και εξυπηρετούνταν πάνω από 13,500 συνδρομητές. Εμείς τι κάνουμε;
Το δίκτυο οπτικών ινών που σχεδιάσαμε πρέπει να γίνει πραγματικότητα. Αν θέλουμε να έχουμε εύκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες που σε λίγα χρόνια θα είναι αυτονόητες στην υπόλοιπη Ευρώπη. Υπηρεσίες όπως η διαδραστική τηλεόραση, η τηλε-εκπαίδευση, η τηλε-ιατρική, η βιντεοτηλεφωνία. Υπηρεσίες που θα βοηθήσουν έμπρακτα την ελληνική επιχειρηματικότητα αυξάνοντας τα κέρδη και μειώνοντας το κόστος για τις επιχειρήσεις. Υπηρεσίες όπως το cloud-computing, που επιτρέπει σε μια μικρή επιχείρηση, χωρίς τα έξοδα λογισμικού, συντήρησης εξοπλισμού κλπ να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες τελευταίας τεχνολογίας μέσω του διαδικτύου. Υπηρεσίες που θα δώσουν πρόσβαση στις επιχειρήσεις σε νέες μεθόδους για την αύξηση της κερδοφορίας τους. Δεν έχουμε το περιθώριο να υποτιμούμε τις νέες τεχνολογίες στη χώρα μας. O Ομπάμα αξιοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (twitter, facebook) συγκέντρωσε 500εκ. δολάρια για την προεκλογική του εκστρατεία. (στοιχεία από το διεθνές συνέδριο για FTTH που έγινε στην Πορτογαλία, 24-25 Φεβρουαρίου 2010, με συμμετοχή του Πρωθυπουργού της χώρας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κλπ.)
Ένα σύγχρονο δίκτυο οπτικών ινών θα μας δώσει ευκολότερη και αναβαθμισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες που θα βοηθήσουν στη καλύτερη λειτουργία του ίδιου του κράτους. Στη μείωση της γραφειοκρατίας, στην ενίσχυση της διαφάνειας. Με δυνατότητες για επέκταση της χρήσης του e-procurement. Με δυνατότητα για on-line δημοπρασίες και διαγωνισμούς για τις κρατικές προμήθειες και έργα, όπως γίνεται ήδη σε άλλες χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της γειτονικής μας Ιταλίας. Με χίλιες δυο εφαρμογές που σήμερα βρίσκονται ακόμα στα σπάργανα.
Και πριν από το δίκτυο οπτικών ινών, για το οποίο έχω αν θέλετε και μια προσωπική ευαισθησία, και που δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο, βλέπω μια σειρά από άλλες άστοχες κινήσεις της κυβέρνησης που μόνο καθυστέρηση προκαλούν, κοστίζοντας ακόμα μια χαμένη ευκαιρία για τη χώρα. Μέσα σε ένα κλίμα σύγχυσης, και ενώ απομένουν τρία χρόνια για τη λήξη του ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση», η κυβέρνηση αποφάσισε να θέσει για άλλη μια φορά τις κατευθύνσεις του Προγράμματος σε δημόσια διαβούλευση, σπαταλώντας απλώς πολύτιμο χρόνο.
Οι βασικοί πυλώνες για την υλοποίηση και την παρακολούθηση έργων νέων τεχνολογιών (Κοινωνία της Πληροφορίας, Ψηφιακές Ενισχύσεις, Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας) υπολειτουργούν περιμένοντας την αντικατάσταση των Διοικητικών Συμβουλίων τους που έχουν εξαγγελθεί από το Νοέμβριο. Έργα που εντάσσονταν στο ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση και που ήταν έτοιμα να ξεκινήσουν έχουν παγώσει. Και άλλες δράσεις που αφορούσαν ενισχύσεις επιχειρήσεων και έχουν υλοποιηθεί από το Φθινόπωρο του 2009, δεν έχουν αποπληρωθεί δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα ρευστότητας σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Αναφέρω ενδεικτικά κάποια έργα- δράσεις που πρέπει να ξεπαγώσουν και να προχωρήσουν άμεσα:
– Η δράση που αφορά στην επιδότηση επιχειρήσεων ως και 70% για την ενίσχυση της ψηφιακής τους ασφάλειας (e-security).
– Η ψηφιακή ενίσχυση τουριστικών επιχειρήσεων για τη δημιουργία διαδικτυακών τόπων σε διάφορες γλώσσες.
– Η χρηματοδότηση για τη δημιουργία ψηφιακών πολυκαταστημάτων με ενιαίους χώρους παρουσίασης προϊόντων που θα δίνουν τη δυνατότητα στον καταναλωτή για ηλεκτρονικές συναλλαγές.
– Η ψηφιακή Εγνατία, μια πρωτοβουλία σε συνεργασία με το ΣΕΒΠΕ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος) που αφορά σε επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται στον άξονα της Εγνατίας, και που θα δώσει την ευκαιρία σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της περιοχής να αξιοποιήσουν νέα τεχνολογικά εργαλεία.
– Τα Ψηφιακά Ταμεία και η ηλεκτρονική διασύνδεση με τα Φαρμακεία: σκοπός η παροχή ψηφιακών υπηρεσιών στους ασφαλισμένους (ενημέρωση, συνταγογραφήσεις κλπ) και η διασύνδεση των ψηφιακών ταμείων με τα φαρμακεία. Το πρόγραμμα αυτό πρέπει να συνδεθεί με την προσπάθεια για ηλεκτρονική συνταγογράφηση που ξεκίνησε πέρυσι το καλοκαίρι και συνεχίζεται με την παρούσα κυβέρνηση.
Αυτά είναι μερικά από μια σειρά έργα-σημαίες στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής που με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ήταν έτοιμα να προχωρήσουν από φέτος. Ήδη τελείωσε το πρώτο τρίμηνο του 2010 και τίποτα δεν έχει προχωρήσει. Η έξυπνη ανάπτυξη, η δημιουργία μιας ψηφιακής Ελλάδας, η ψηφιακή σύγκλιση δεν επιτυγχάνεται με λόγια. Χρειάζεται πράξεις. Και αυτή η δύσκολη συγκυρία είναι μια ευκαιρία να απαλλαγούμε από λαϊκίστικες προσεγγίσεις και ρητορείες και να επικεντρωθούμε στην υλοποίηση των έργων εκείνων που θα βοηθήσουν τη χώρα να ανακτήσει την αξιοπιστία της. Οι νέες τεχνολογίες είναι ένα τρένο που δεν πρέπει να χάσουμε. Είναι ένας τομέας τον οποίο οφείλουμε να αναδείξουμε και στον οποίο μπορούμε να έχουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών. Επιβάλλεται όμως να αλλάξουμε ταχύτητα. Το μέλλον δεν θα μας περιμένει.