Δελτίο Τύπου
Αθήνα, 26 Μαΐου 2009
Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη στη 13η Ετήσια Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας του Economist, με θέμα: «Οικονομία και Ανάπτυξη»
Στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008, η κατάρρευση της τέταρτης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών, της Lehman Brothers, σηματοδότησε τη μεγαλύτερη μεταπολεμική παγκόσμια οικονομική κρίση. Μια κρίση που ξέσπασε, γιατί η διαδικασία της οικονομικής παγκοσμιοποίησης προχώρησε πολύ πιο γρήγορα από την διαδικασία των αντίστοιχων πολιτικών ελεγκτικών μηχανισμών.
Θεωρήθηκε από ορισμένες πλευρές ότι αυτή ακριβώς η κρίση θα κλόνιζε την ΕΕ, ότι θα ενίσχυε τον ευρωσκεπτικισμό και την άρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο.
Η Ευρώπη σε αυτή τη κρίσιμη συγκυρία, γίνεται σημείο αναφοράς για τους πολίτες. Γίνεται το λιμάνι καταφυγής για όλα τα κράτη, ιδιαίτερα τα ασθενέστερα οικονομικά. Ακόμα και κράτη που αντιμετώπιζαν με δισταγμό την προοπτική για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως ήταν η Ιρλανδία, η οποία και είχε απορρίψει τη συνθήκη της Λισαβόνας, τώρα- ενώ έχει μπροστά της το δεύτερο δημοψήφισμα- φαίνεται να στρέφεται ξανά προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η αντιμετώπιση της κρίσης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Και σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πετύχουμε μόνοι μας. Χρειάζεται συνεργασία, χρειάζεται κοινή προσπάθεια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση από την αρχή κατέστρωσε ένα κοινό Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Οικονομίας. Ένα σχέδιο που με συγκροτημένο και ρεαλιστικό τρόπο χτυπά το πρόβλημα στη ρίζα του και παράλληλα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη, για να συνεχίσει η Ευρώπη την πορεία της με δυναμισμό και αυτοπεποίθηση και στο μέλλον. Το σχέδιο αυτό στηρίζεται σε τρία επίπεδα.
I. Το πρώτο έχει διεθνή διάσταση και αφορά ακριβώς τα ίδια τα αίτια της κρίσης. Έχει να κάνει με το κανονιστικό πλαίσιο, την υιοθέτηση μιας νέας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής, ώστε να προληφθούν στο μέλλον παρόμοια φαινόμενα. II. Το δεύτερο επίπεδο αφορά την άμεση αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης με την υιοθέτηση του κατάλληλου μείγματος και δημοσιονομικής και γενικότερα οικονομικής πολιτικής. Επικεντρώνεται, δε, σ΄ αυτούς που πλήττονται περισσότερο απ΄αυτήν.III. Και το τρίτο επίπεδο αφορά την επόμενη ημέρα της κρίσης, τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα οδηγήσουν σε μια «νέα οικονομία», σε μια οικονομία που θα βασίζεται στη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα.
Και έρχομαι στο πρώτο επίπεδο, στην ανάγκη να αναπτύξουμε αποτελεσματικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς που θα εμποδίζουν την αυθαιρεσία, θα ενισχύουν τον υγιή ανταγωνισμό, θα επιβάλλουν το σεβασμό στους κανόνες. Αυτό δε σημαίνει ότι θα επιστρέψουμε στον προστατευτισμό. Χρειάζονται, αντίθετα, πιο αποτελεσματικοί μηχανισμοί εποπτείας. Στόχος είναι κράτος και αγορά να πορευθούν μαζί, χτίζοντας μια νέα σχέση ισορροπίας προς όφελος της κοινωνίας, της οικονομίας, των πολιτών του κόσμου.
Τον Απρίλιο του 2009 οι G20 συμφώνησαν να θέσουν υψηλά διεθνή πρότυπα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ώστε να υπάρχει σωστή επιτήρηση της αγοράς. Μιλάμε πλέον για διαφάνεια στο τραπεζικό σύστημα, για έλεγχο των φορολογικών παραδείσων, για προσεκτική ανάληψη χρηματοπιστωτικού ρίσκου, για επανεξέταση των διεθνών λογιστικών προτύπων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση από την πλευρά της προχωρεί σε ένα νέο ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τη λειτουργία των οίκων πιστωτικής αξιολόγησης, την εφαρμογή ενός περιθωρίου φερεγγυότητας για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις (solvency directive), τις διασυνοριακές πληρωμές. Ήδη πριν από λίγες μέρες, η Κομισιόν πρότεινε να ηγείται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μιας νέας εποπτικής αρχής, που θα ελέγχει τον τραπεζικό τομέα. Το σχέδιο αποτελεί τον κεντρικό άξονα της απάντησης της ΕΕ στην πιστωτική κρίση προκειμένου να γίνουν ασφαλέστερες οι αγορές για τους επενδυτές και να προλαμβάνεται η ανάληψη υπερβολικών ρίσκων.Όσον αφορά το δεύτερο επίπεδο που αφορά τα μέτρα που πρέπει να υιοθετήσουν τα κράτη μέλη, κύριο ζητούμενο είναι η άμεση στήριξη της πραγματικής οικονομίας μέσω της υιοθέτησης «δημοσιονομικών πακέτων» (fiscal stimulus packages). Τα πακέτα αυτά προωθούν τη ρευστότητα στην αγορά και ενισχύουν την οικονομική δραστηριότητα στο πλαίσιο βέβαια των περιθωρίων δημοσιονομικής ευελιξίας που έχει το κάθε κράτος. Πιο συγκεκριμένα, η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνει έμφαση στην ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και στην τόνωση της επιχειρηματικότητας. Προτρέπει τα κράτη μέλη να στηριχθούν στην «πολιτική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις» (Small Business Act), που μιλά για μείωση των ημερών που χρειάζονται για την ίδρυση μιας νέας επιχείρησης και απαλλαγή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από διοικητικά βάρη. Επίσης, η ΕΕ τονίζει την ανάγκη για ενίσχυση των νέων και των γυναικών, που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα, καθώς και των ανέργων. Ειδικά όσον αφορά τους άνεργους αποφασίστηκε η αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, ώστε να υποστηρίζει από αυτό το μήνα και εργαζόμενους που απολύθηκαν λόγω της κρίσης, μειώνοντας το κριτήριο παρέμβασης του Ταμείου από 1000 σε 500 απολυμένους μιας επιχείρησης κράτους μέλους.
Όσον αφορά το τρίτο επίπεδο, τη δημιουργία δηλαδή των συνθηκών εκείνων που θα εξασφαλίσουν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών ώστε να είναι έτοιμες για την κούρσα που θα ξεκινήσει μετά την κρίση, η Στρατηγική της Λισσαβόνας παραμένει πάντοτε ζωντανή. Είναι η πολιτική των μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δίνει έμφαση στις διαρθρωτικές αλλαγές, στην ενίσχυση της καινοτομίας, της έρευνας και τεχνολογίας, της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και στον τομέα της «πράσινης ανάπτυξης». Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι εγκρίθηκαν πρόσφατα επιπλέον 3,98 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής στον τομέα της ενέργειας (διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, υπεράκτιες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας κ.α.).
Επίσης, για τον προϋπολογισμό της ΕΕ του 2009, η συνολική δαπάνη που προβλέπεται για περιβαλλοντικές δράσεις ξεπερνά για πρώτη φορά το 10% του συνολικού ποσού, αγγίζοντας τα 14 δις ευρώ. Αλλά ιδιαίτερα σημαντική προς την κατεύθυνση αυτή είναι και η αναθεώρηση του Κανονισμού για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), ώστε να καθίστανται επιλέξιμες σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση και την προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας στη στέγαση. Η Ελλάδα ακολουθεί σταθερά το δρόμο της Ευρώπης. Δεν έχουμε την πολυτέλεια για τρίτους δρόμους, για μαγικές συνταγές και για αυτοσχεδιασμούς. Όλα αυτά τα έχουμε πληρώσει μέχρι σήμερα πολύ ακριβά. Η Κυβέρνηση επιλέγει να προχωρήσει με συγκεκριμένες πολιτικές, με ευρωπαϊκές λύσεις, με μετρήσιμο έργο. Θα σταθώ στις προσπάθειες της Κυβέρνησης να επουλώσει τα τραύματα της κρίσης από τη μια, και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα από την άλλη. Η κρίση είναι εμφανές ότι έχει πλήξει περισσότερο τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, έχει περιορίσει τη ρευστότητα στην αγορά και έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Για το λόγο αυτό, η Κυβέρνηση έχει λάβει συγκεκριμένα μέτρα: – Βοηθάμε τους ανέργους, τους νέους και τις νέες που δυσκολεύονται να βρουν δουλειά λόγω της οικονομικής κρίσης με συγκεκριμένο πακέτο μέτρων του Υπουργείου Απασχόλησης.- Ενεργοποιήσαμε το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής, που προβλέπει στοχευμένη εισοδηματική ενίσχυση σε όσους βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ παράλληλα λάβαμε ειδικά μέτρα για τους αγρότες, αλλά και για τον τουριστικό και κατασκευαστικό κλάδο. – Για την ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς και κυρίως των μικρών και μεσαίων, προχωρήσαμε με το ταμείο εγγυοδοσίας, το ΤΕΜΠΜΕ. Σε λιγότερο από 100 μέρες περισσότερες από 27.000 επιχειρήσεις ενισχύθηκαν με δάνεια ύψους 3,2 δισ. ευρώ. Η Β’ φάση του ΤΕΜΠΜΕ έχει ήδη ξεκινήσει και έχουν εγκριθεί μέχρι στιγμής τα πρώτα 4.000 δάνεια, με προοπτική να εγκριθούν στη Β’ φάση 50.000 και συνολικά 77.000 δάνεια ύψους 9,5 δις. ευρώ. Ο δρόμος της Ευρώπης δε σταματά στην άμεση αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Αντίθετα, συνεχίζεται, και κυρίως στηρίζεται, στις διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος για να μπει δυναμικά στη νέα εποχή. Μεταρρυθμίσεις στο πνεύμα της Στρατηγικής της Λισσαβόνας. Διότι ακόμη κι αν η Στρατηγική δεν υπήρχε, θα έπρεπε να την εφεύρουμε. Γι’ αυτό και αγνοώντας το πολιτικό κόστος: – Προχωρήσαμε στην αποκρατικοποίηση της Εμπορικής Τράπεζας, επιτυγχάνοντας να προσελκύσουμε μια μεγάλη ξένη επένδυση στη χώρα. – Παρά τις αντιδράσεις, προχωρήσαμε με την μεταρρύθμιση για την ανώτατη εκπαίδευση, με αποτέλεσμα, πολλοί απ’αυτούς που ήταν αντίθετοι στην αρχή, σήμερα να χαιρετίζουν την προσπάθειά μας. – Αλλάξαμε τον ασφαλιστικό νόμο, με στόχο τόσο τη βελτίωση των οικονομικών των Ταμείων, όσο και την παροχή καλύτερης και πιο δίκαιης ασφάλισης για όλους. – Συνεχίζουμε την ολοκλήρωση μεγάλων έργων, όπως η Εγνατία οδός και το Μετρό της Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα ολοκληρώθηκε το χωροταξικό σχέδιο της χώρας.- Ολοκληρώσαμε επίσης με επιτυχία τη συμφωνία για τον ΟΤΕ και για τον ΟΛΠ. – Αποκρατικοποιήσαμε την Ολυμπιακή, δίνοντας επιτέλους λύση σε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα. Μια εταιρεία που μας κόστιζα σχεδόν 400 εκατ. ευρώ το χρόνο, ενώ πλέον θα μας αποφέρει έσοδα 150 εκ. ευρώ ετησίως, από την καταβολή σπατοσήμου, εισφορών στο ΙΚΑ και φόρων μισθωτών υπηρεσιών. Πέρα όμως από αυτά τα μέτρα, η Κυβέρνηση δίνει έμφαση και στην επόμενη μέρα. Ακολουθώντας μια σύγχρονη κατεύθυνση. Συνεχίζοντας πολιτικές οι οποίες έχουν ξεκινήσει και πρέπει να συνεχιστούν. – Γι’ αυτό, συνεχίζουμε την εξυγίανση του ΟΣΕ, νοικοκυρεύοντας τα οικονομικά του Οργανισμού και εξορθολογίζοντας το εταιρικό σχήμα και την οργάνωση του ίδιου του Ομίλου. – Συνεχίζουμε την προσπάθεια για περιορισμό της γραφειοκρατίας στο άνοιγμα επιχειρήσεων. Σε συνεργασία με τα επιμελητήρια και με εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που μπορεί να έχει το Γενικό Εμπορικό Μητρώο. – Ενισχύουμε την εθνική μας πολιτική για ενεργειακή ασφάλεια, με την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και τη συμμετοχή σε διεθνείς αγωγούς. Πριν από δέκα μέρες, στο πνεύμα της πολιτικής μας, υπεγράφη στο Sochi της Ρωσίας συμφωνία για την κατασκευή και την εμπορική εκμετάλλευση του αγωγού South Stream. Προχωρούμε την πολιτική των πολλαπλών οδεύσεων και εναλλακτικών λύσεων, με την κατασκευή και των άλλων αγωγών που έχουν εξαγγελθεί, ενισχύοντας τη γεωστρατηγική θέση της χώρας. – Επιδιώκουμε να ενισχύσουμε τη θέση της ΔΕΠΑ στο νέο σκηνικό που δημιουργείται, με την προσπάθεια εξεύρεσης αξιόπιστου στρατηγικού επενδυτή. – Δίνουμε νέα ώθηση στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Για να ενισχύουμε την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας. Με νέο θεσμικό πλαίσιο προσαρμοσμένο στο κοινοτικό δίκαιο. Ελκυστικό για τους επενδυτές. Με προσοχή για το περιβάλλον.Ειδικότερη θέση στις πολιτικές μας έχουν η σωστή αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, αλλά και η «πράσινη» ανάπτυξη και επιχειρηματικότητα.
Συγκεκριμένα, από το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΠΑΝ ΙΙ του Υπουργείου Ανάπτυξης, στηρίζουμε συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρηματιών, όπως είναι οι νέοι και οι γυναίκες, όπως αναφέρει και το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης. Έτσι προκηρύχθηκαν ήδη τα πρώτα προγράμματα νεανικής και γυναικείας επιχειρηματικότητας. Παράλληλα, ενισχύεται η καινοτομία, με τα «κουπόνια καινοτομίας», προκειμένου μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε συμβουλευτικές υπηρεσίες από πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα.
Παράλληλα, δίνουμε έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, θα αξιοποιήσει νέους και δυναμικούς κλάδους της οικονομίας, θα βοηθήσει την Ελλάδα να περάσει από την περιφέρεια στην καρδιά της Ευρώπης. Έτσι, δίνουμε ώθηση σε επενδύσεις στον τομέα της πράσινης ενέργειας, απλοποιώντας το νομοθετικό πλαίσιο και δίνοντας τη δυνατότητα, χωρίς γραφειοκρατία, να επεκταθεί η χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων στα σπίτια.
Κάθε ιδιώτης θα μπορεί να παράγει ενέργεια για προσωπική χρήση από φωτοβολταϊκά συστήματα και να πουλά όση του περισσεύει στη ΔΕΗ με οικονομικό όφελος για τον ίδιο. Προς την ίδια κατεύθυνση κινούμαστε και για την αξιοποίηση της γεωθερμίας στα σπίτια, ενώ θα προχωρήσουμε παραπέρα απλοποιώντας την αδειοδοτική διαδικασίας για τις υπόλοιπες ΑΠΕ, με έμφαση στην αιολική και την υδροηλεκτρική ενέργεια. Παράλληλα, άμεσα, ξεκινάει και το πρόγραμμα του Υπουργείου Ανάπτυξης, «Επιχειρώ 2009», με επιπλέον δράσεις για μικρομεσαίους επιχειρηματίες, ώστε να πρωτοτυπήσουν, να αναπτύξουν νέες υπηρεσίες, νέες υποδομές, νέα προϊόντα. Ξεκινώντας με δράσεις που σχετίζονται με την «πράσινη επιχειρηματικότητα».
Κινούμαστε στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής. Η Ελλάδα, η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση. Μέσα από την πρόκληση αυτή ανοίγονται νέες ευκαιρίες, δημιουργούνται νέα δεδομένα, ενισχύεται η συνεργασία και η κοινή δράση.
Έχουμε ένα μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε. Και θα το κερδίσουμε μόνο όταν είμαστε ενωμένοι, μόνο όταν ακολουθούμε κοινές δράσεις, κοινές κατευθύνσεις, κοινές λύσεις σε κοινά προβλήματα.
Στόχος της Ελλάδας, στόχος όλων των ευρωπαϊκών κρατών, είναι όχι μόνο να επουλώσουμε τις πληγές από την κρίση, αλλά η πατρίδα μας, μαζί με τις άλλες χώρες της Ευρώπης, να βρεθεί στην πρωτοπορία των εξελίξεων.