Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, στην 4η συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Καταναλωτή και Αγοράς

Δελτίο Τύπου

Αθήνα, 24 Φεβρουαρίου 2009 

Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, στην 4η συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Καταναλωτή και Αγοράς

Θέμα συνεδρίασης: «Πολιτικές Προστασίας του Καταναλωτή μέσα στο περιβάλλον της διεθνούς οικονομικής κρίσης»
Κυρίες και κύριοι,
Βρίσκομαι σήμερα εδώ, κοντά σας γιατί πιστεύω ότι ειδικά τώρα, που περνάμε τη μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση, έχουμε χρέος να σταθούμε δίπλα στο καταναλωτικό κίνημα και ακόμα περισσότερο δίπλα στον Έλληνα καταναλωτή, δίπλα στον Έλληνα πολίτη. Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που περνά δύσκολα. Αντίθετα, θα λέγαμε ότι μέσα στη δίνη αυτής της παγκόσμιας κρίσης, η χώρα μας είναι μέσα στις πέντε χώρες της ευρωζώνης που παρουσιάζουν θετικό πρόσημο ανάπτυξης. Το έλλειμμά μας είναι κάτω από τον κοινοτικό μέσο όρο. Το ίδιο και η ανεργία. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι δεν αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα. Προβλήματα που έχουμε την υποχρέωση να περιορίσουμε και να λύσουμε όχι με λόγια αλλά με έργα. Έργα χειροπιαστά στην καθημερινότητα του πολίτη και βέβαια του καταναλωτή. 
Το 2009 αναμένεται εξαιρετικά κρίσιμο και γι’αυτό χρειάζεται ετοιμότητα, αποφασιστικότητα και εγρήγορση. Καμιά χώρα του κόσμου δεν είναι σε θέση να προβλέψει με σιγουριά την έκταση ή τις επιπτώσεις της κρίσης που διανύουμε. Παντού τα σχέδια για την αντιμετώπιση της κατάστασης αναπροσαρμόζονται. Πορευόμαστε μαζί με τους εταίρους μας στην ΕΕ και στην πορεία αυτή είμαστε αναγκασμένοι να αλλάζουμε εν μέρει κατεύθυνση σύμφωνα με τις επιταγές και τις ανάγκες που προκύπτουν την δεδομένη στιγμή. Αυτό κάνουν όλοι και αυτό πρέπει να κάνουμε και εμείς. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία χρειάζεται συντονισμός με την ΕΕ, σοβαρότητα, ευθύνη και αναπροσαρμογές όπου χρειάζεται.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτεία στηρίζει τις επιχειρήσεις, στηρίζει τη ρευστότητα στην αγορά. Η λειτουργία του Ταμείου Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων, το γνωστό πλέον σε όλους ΤΕΜΠΜΕ, εξελίσσεται με ιδιαίτερα ικανοποιητικούς ρυθμούς, παρά την κριτική που του ασκήθηκε στην αρχή. Σήμερα, μετά από 45 ημέρες λειτουργίας του, έχουν εγκριθεί περίπου 10.500 δάνεια που αγγίζουν τα 1,2 δις ευρώ. 
Παράλληλα, προχωρούμε γρήγορα τις δράσεις του Ειδικού Επιχειρησιακού Προγράμματος του Υπουργείου Ανάπτυξης, ξεκινώντας απ’ αυτές που αφορούν την ενίσχυση της γυναικείας και της νεανικής επιχειρηματικότητας, καθώς και την ενίσχυση δράσεων που είναι φιλικές για το περιβάλλον. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα όλα αυτά τα προγράμματα θα είναι έτοιμα να ξεκινήσουν.
Η πολιτεία αναλαμβάνει τις ευθύνες που τις αναλογούν απέναντι στην αγορά και τις επιχειρήσεις σε ένα περιβάλλον διεθνούς οικονομικής κρίσης. Με τη σειρά τους και οι ίδιες οι επιχειρήσεις πρέπει να αναλογιστούν τις ευθύνες που έχουν προς στους καταναλωτές που περνούν δύσκολες ώρες. Μόλις χθες είχα συνάντηση με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης και ένα από τα βασικά θέματα τα οποία συζητήσαμε είχε να κάνει με την ομαλή λειτουργία της αγοράς. Ζήτησα από το ΣΕΛΠΕ να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή αυτοσυγκράτηση και έλαβα τη διαβεβαίωση ότι, με δεδομένες τις συνθήκες, μέσα στο 2009 δεν θα προβούν σε αυξήσεις τιμών. Είναι, νομίζω, κάτι σημαντικό και πιστεύω ότι η δέσμευση αυτή δε θα μείνει στα χαρτιά. Τονίζω δε ότι η προσπάθειά μας δε θα μείνει εδώ. Θα συνεχιστεί σ’ όλα τα επίπεδα που η αγορά δε λειτουργεί ικανοποιητικά. Με συγκεκριμένες κινήσεις και δράσεις. Δεν θα κουράζομαι να λέω ότι δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε με φαινόμενα αισχροκέρδειας, με ολιγοπωλιακές πρακτικές, με πρακτικές και μεθοδεύσεις καρτέλ. Προς την ίδια κατεύθυνση της προστασίας του καταναλωτή από την ακρίβεια, η πολιτεία έχει ήδη λάβει με τη σειρά της συγκεκριμένα μέτρα. Ήδη έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Θυμίζω: 
-Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή επέβαλε σημαντικά πρόστιμα σε τράπεζες που χρέωναν προμήθειες οι οποίες έχουν κριθεί καταχρηστικές-Επιβλήθηκε μια σειρά μεγάλων προστίμων σε εταιρείες από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Από το 2004 μέχρι σήμερα η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει επιβάλλει συνολικά πρόστιμα που ξεπερνούν τα 200 εκ ευρώ σε αρκετές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς επιχειρήσεων. Τους τελευταίους μήνες μόνο έχουν επιβληθεί πρόστιμα που αφορούν σε πολύ σημαντικούς κλάδους και συζητήθηκαν ιδιαίτερα για το ύψος που είχαν.-Ανεστάλη η λειτουργία καταστημάτων μεγάλων εμπορικών αλυσίδων.-Πραγματοποιούνται συνεχείς κοστολογικοί έλεγχοι που είχαν ως αποτέλεσμα από το Σεπτέμβριο και μετά να έχουμε μειώσεις ή ανακλήσεις τιμών σε πάνω από 15.000 κωδικούς, πολλές εκ των οποίων αφορούν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης,  -Δημοσιοποιούμε πλέον ονόματα εταιρειών που προχώρησαν σε αδικαιολόγητες αυξήσεις, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να λάβουν τα μέτρα τους. Δε θα διστάσουμε να συγκρουστούμε με επιχειρήσεις που αισχροκερδούν όσο μεγάλες και αν είναι. Η κυβέρνηση βάζει πάνω απ΄όλα το συμφέρον του καταναλωτή. 
Αυτές είναι μερικές μόνο χειροπιαστές αποδείξεις ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Ότι αυτά που λέμε τα εννοούμε. Ασφαλώς και θέλουμε περισσότερα. Ασφαλώς και πρέπει να προχωρήσουμε ακόμα πιο αποφασιστικά, ακόμα πιο δυναμικά. Ήδη έχουμε σχεδιάσει και θα υλοποιήσουμε άμεσα μια σειρά από δράσεις για μια πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της  ακρίβειας.
 Αναβαθμίζουμε την Επιτροπή Ανταγωνισμού με νέο νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στο Μάρτιο, με παράλληλο ορισμό, φυσικά, της νέας Επιτροπής Ανταγωνισμού σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί ο ρόλος της θεσμικά και λειτουργικά.   Δημιουργούμε αμέσως Υπηρεσία Εποπτείας της Αγοράς, μια νέα Ειδική Γραμματεία στο Υπουργείο Ανάπτυξης, που θα είναι ουσιαστικά ένα αγορανομικό ΣΔΟΕ. 
 Προχωρούμε στην εγκατάσταση του νέου συστήματος Παρατηρητηρίου Τιμών. Υπολογίζουμε ότι μέχρι τον Απρίλιο θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία και θα έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρονικά μηχανήματα σε περιοχές της Αθήνας, οπότε με το πάτημα ενός κουμπιού θα μπορεί ο καταναλωτής να συγκρίνει τις τιμές σε βασικά προϊόντα.
 Είμαστε έτοιμοι, μετά από ευρεία διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, με το νομοσχέδιο για τις εισπρακτικές εταιρείες. Υπολογίζουμε ότι το νομοσχέδιο αυτό θα ψηφιστεί το Μάρτιο.
 Θεσπίζεται η αναλυτική τεκμηρίωση τιμών με τις οποίες διακινούνται τα προϊόντα διεθνών ομίλων σε άλλες χώρες, οι λεγόμενες ενδοομιλικές χρεώσεις, προκειμένου να υπάρχει διαφάνεια και να γίνεται πιο εύκολα η σύγκριση των τιμών ανάμεσα στην Ελλάδα και σε χώρες του εξωτερικού. 
Επιπλέον:
 Επιβάλλεται η υποχρεωτική γνωστοποίηση στις αρμόδιες Υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου των συμφωνιών μεταξύ προμηθευτών και αλυσίδων λιανεμπορίου, ώστε να περιορίζεται η αισχροκέρδεια.  
Άφησα για το τέλος την αγορά των καυσίμων που το τελευταίο διάστημα είναι στην επικαιρότητα λόγω των αυξήσεων στις τιμές λιανικής. Τις πρώτες ημέρες της ανάληψης των καθηκόντων μου κάλεσα όλους τους εμπλεκόμενους στο κύκλωμα πετρελαιοειδών και τους ζήτησα αυτοσυγκράτηση. Ωστόσο, οι τιμές λιανικής ανεβαίνουν, σε ένα βαθμό αδικαιολόγητα. Γι’αυτό η κυβέρνηση δε μένει με σταυρωμένα τα χέρια. Ήδη, από την ερχόμενη εβδομάδα, μικτά κλιμάκια του Υπουργείου, αποτελούμενα από υπαλλήλους του τομέα Ενέργειας και της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου θα διενεργούν επιτόπιους ελέγχους σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα υγρών καυσίμων κατά το πρότυπο των κοστολογικών ελέγχων που γίνονται ήδη σε επιχειρήσεις. Οι έλεγχοι αυτοί θα γίνονται προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν φαινόμενα αισχροκέρδειας. Η κυβέρνηση στέλνει το μήνυμα προς όλες τις πλευρές που εμπλέκονται στο κύκλωμα των υγρών καυσίμων, ότι σε καμιά περίπτωση δε θα ανεχθεί τέτοια φαινόμενα. Όσο νωρίτερα λάβουν το μήνυμα όσοι δεν το έχουν λάβει ακόμα, τόσο το καλύτερο για όλους.  
Δεν είναι η μόνη δράση μας για τα καύσιμα. Σύμφωνα με την υιοθέτηση από το ΥΠΑΝ της πρόσφατης απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού, από 1η Μαρτίου 2009 ενισχύεται η διαφάνεια στις χρεώσεις που αφορούν τον κλάδο των πετρελαιοειδών. Έτσι:
– Καθιερώνεται η διαφάνεια στις εκπτώσεις που χορηγούν οι εταιρείες εμπορίας, καθώς θα είναι υποχρεωμένες να τις αναγράφουν στα τιμολόγια που εκδίδουν. Επιπλέον, δεν θα μπορούν να κάνουν πρόσθετες εκπτώσεις από αυτές που αναγράφονται στα τιμολόγια ούτε θα μπορούν να κάνουν τις λεγόμενες «υποστηρικτικές» εκπτώσεις. Επίσης,-Οι εταιρείες διύλισης θα είναι υποχρεωμένες να γνωστοποιούν στο Υπουργείο Ανάπτυξης και σε όλες τις εταιρείες εμπορίας τις χρεώσεις που αφορούν την τήρηση των αποθεμάτων ασφαλείας.
Δεν θα σταματήσουμε εδώ όσον αφορά τα καύσιμα. Θα προχωρήσουμε στη λήψη περαιτέρω μέτρων, σύμφωνα και με την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τα οποία αφορούν και άλλα συναρμόδια Υπουργεία. Ήδη έχω στείλει επιστολή στους συναρμόδιους Υπουργούς για να προχωρήσουμε το ταχύτερο δυνατό προς την κατεύθυνση αυτή.
Όλα αυτά είναι συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις υπέρ της προστασίας του καταναλωτή. Ωστόσο, ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Η ακρίβεια είναι ένας ισχυρός εχθρός που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με ενέργειες από μια μόνο πλευρά. Όσα μέτρα και αν λάβει η πολιτεία, όσες προσπάθειες και αν γίνουν από τους επίσημους φορείς, δεν θα έχουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αν οι ίδιοι οι πολίτες δε στηρίξουν τις προσπάθειές μας. Αν δεν καταφέρουμε να κινητοποιήσουμε τον Έλληνα καταναλωτή, προκειμένου να προστατεύσει και ο ίδιος τα συμφέροντά του σε μια απελευθερωμένη αγορά, όπως γίνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. 
Γι’ αυτό και δίνουμε έμφαση στην ενίσχυση της καταναλωτικής συνείδησης του Έλληνα πολίτη. Γιατί θεωρούμε ότι ένας συνειδητοποιημένος και υπεύθυνος καταναλωτής είναι ο καλύτερος σύμμαχος στον πόλεμο της ακρίβειας. • Γι’ αυτό και ιδρύσαμε το ΕΣΚΑ. • Γι’ αυτό και αναβαθμίσαμε τις διαδικασίες πιστοποίησης των ενώσεων καταναλωτών και αυξήσαμε τη χρηματοδότηση προς αυτές. • Γι’ αυτό και απευθυνόμαστε στον απλό πολίτη, ετοιμάζοντας μια σειρά από δράσεις στις αρχές Μαρτίου, εν όψει της παγκόσμιας ημέρας καταναλωτή. Ο ίδιος ο καταναλωτής είναι το πιο ισχυρό και το πιο αποτελεσματικό όπλο που διαθέτουμε κατά της ακρίβειας. Είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε το όπλο αυτό. Και δεν θα διστάσω και εγώ ο ίδιος να καλέσω τους καταναλωτές σε μποϊκοτάζ προϊόντων σε ορισμένους κλάδους, αν κάποιοι επιμείνουν στην πρακτική της αισχροκέρδειας, αγνοώντας ότι ιδιαίτερα το 2009 πρέπει να είναι μια χρονιά εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και εθνικής αλληλεγγύης. 
Φίλες και φίλοι,
Το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρισκόμαστε θα κληθούμε να το αντιμετωπίσουμε όλοι: κυβέρνηση, επιχειρήσεις, καταναλωτές. Οι καιροί απαιτούν συναίνεση, κοινή προσπάθεια, συγχρονισμό με τα μέτρα και τις πολιτικές που ακολουθούν τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν περιμένουμε τον από μηχανής θεό ούτε ισχυριζόμαστε ότι διαθέτουμε μαγικές λύσεις για όλα τα προβλήματα. Αυτό που κάνουμε, και θα συνεχίσουμε να κάνουμε, είναι να προχωρούμε με συγκεκριμένο πρόγραμμα και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Κοινός μας στόχος, η όσο το δυνατόν καλύτερη θωράκιση της χώρας μας. Μαζί, πολιτεία και καταναλωτές, είναι βέβαιο ότι θα τα καταφέρουμε.