Δελτίο Τύπου
Αθήνα, 12 Μαΐου 2009
Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη στο Athens Summit 2009: the road to Copenhagen, managing climate change and energy security in Southeast Europe and Beyond
Η Ελλάδα είναι παρούσα στον πανευρωπαϊκό αγώνα για να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Είναι παρούσα στην κοινή προσπάθεια για να πετύχουμε ένα διττό στόχο: ενεργειακή επάρκεια και παράλληλα αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα αντίθεση ανάμεσα στις δύο πολιτικές. Ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού σημαίνει ανταγωνιστικότητα, ευημερία, ανάπτυξη. Η ευαισθησία για το κλίμα και η προστασία του περιβάλλοντος είναι ξεκάθαρο πια ότι είναι στενά συνδεδεμένη με την επίτευξη αυτών των οικονομικών στόχων. Σε αυτό το δρόμο προχωρούμε. Αυτό είναι το ηθικό μας χρέος απέναντι στις γενιές που θα ακολουθήσουν. Και το χρέος αυτό βαραίνει περισσότερο τις χώρες της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου, όπως είναι η Ελλάδα, οι οποίες θα είναι από τις πρώτες που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Όλοι οι τομείς που αφορούν άμεσα τη βιωσιμότητα της χώρας μας και των υπολοίπων της Μεσογείου, τουρισμός, αλιεία, γεωργία, θα υποστούν καίριο πλήγμα με την παραμικρή άνοδο της θερμοκρασίας. Δεν μπορεί βεβαίως να υπολογιστεί με ακρίβεια το οικονομικό κόστος των συνεπειών αυτών, ωστόσο υπάρχουν μελέτες που μιλούν για ετήσιο κόστος που θα φτάνει ακόμα και τα 18 δις ευρώ.
Κυρίες και κύριοι,
Είμαι ικανοποιημένος που το συνέδριο αυτό γίνεται στην Ελλάδα, σε μια χώρα που για να λέμε την αλήθεια, δεν είχε επιδείξει στο βαθμό που θα έπρεπε την απαιτούμενη ευαισθησία για τα θέματα του περιβάλλοντος. Με χαρά βλέπω ότι τα τελευταία χρόνια η τάση αυτή αναστρέφεται. Ολοένα και περισσότερο το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής σε συνδυασμό με την ανάγκη να ανταποκριθούμε στις υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών, καταλαμβάνει υψηλότερη θέση στο δημόσιο διάλογο. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας ικανοποιεί όλους. Νέοι άνθρωποι, Μέσα Ενημερώσεις , Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Κοινωνία των Πολιτών ενεργοποιούνται για τα θέματα του περιβάλλοντος, ενεργοποιούνται για τα θέματα που αφορούν στο σημερινό συνέδριο.
Η πολιτεία από την πλευρά της προσπαθεί, τα τελευταία χρόνια, με συγκεκριμένες δράσεις να ακολουθήσει η χώρα μας τα βήματα των πιο προηγμένων χωρών της Ευρώπης στους τομείς αυτούς, της ενέργειας και του περιβάλλοντος. Μένουμε πιστοί στην κοινή ευρωπαϊκή πολιτική που μιλά:• για διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων ενέργειας, • για μεγαλύτερη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο • για προώθηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Προς την κατεύθυνση αυτή κινούμαστε, επιταχύνοντας το βηματισμό μας προκειμένου να καλύψουμε το χαμένο έδαφος. Προκειμένου να περάσουμε μπροστά ακολουθώντας μια σύγχρονη και εξωστρεφή ενεργειακή πολιτική. Ανοίγοντας το δρόμο για νέες επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές.
Έτσι, όσον αφορά τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων της ενέργειας:
– Προωθούμε την ολοκλήρωση του αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Τουρκίας-Ιταλίας (ITGI), που αφορά τη δημιουργία διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου από τις χώρες της Κασπίας προς τη Δυτική Ευρώπη. Ήδη λειτουργεί το τμήμα του αγωγού που συνδέει την Ελλάδα με την Τουρκία και εργαζόμαστε εντατικά, εντός των χρονοδιαγραμμάτων, για την επέκτασή του προς την Ιταλία.
– Συμμετέχουμε στο σχέδιο South Stream με την υπογραφή τον Απρίλιο του 2008 της Διακρατικής Συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος-Ρωσίας, για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου, που εντάσσεται στο ευρύτερο ενεργειακό σχέδιο South Stream. Αυτή την εβδομάδα, μάλιστα, αναμένεται να έχουμε κάποιες θετικές εξελίξεις σε αυτόν συγκεκριμένα τον αγωγό, με την υπογραφή των συμφωνιών για την δημιουργία των εταιρειών που θα προωθήσουν τον αγωγό.
– Προχωρούμε με τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό, ένα νέο αγωγό , μικρότερο αλλά σημαντικό, φυσικού αερίου διπλής ροής Κομοτηνή-Χάσκοβο που θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και των δύο χωρών.
– Στο τομέα του πετρελαίου, υπογράψαμε την Τριμερή Διακρατική Συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρωσίας για την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου «Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη», που θα προχωρήσει με σεβασμό στο περιβάλλον έχοντας και μια έμμεση περιβαλλοντική επίπτωση στα ήδη κορεσμένα περιβαλλοντικά στενά του Βοσπόρου. Με δεδομένο ότι το πετρέλαιο, παρά την προσπάθεια να μειωθεί η συμμετοχή του στο ενεργειακό μείγμα, θα καλύπτει ένα σημαντικό τμήμα των αναγκών μας, αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε μια νέα, αναθεωρημένη πολιτική για την έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα έχει εκσυγχρονιστεί το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο ισχύει από τη δεκαετία του 1990. Σκοπός μας, είναι να γίνει πιο ελκυστικό για τους επενδυτές που κινούνται σε αυτό το χώρο, να προσαρμοστεί στις επιταγές του Κοινοτικού Δικαίου αλλά και να λάβει υπ’ όψιν του τις σύγχρονες περιβαλλοντικές ευαισθησίες.
Όσον αφορά στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για να αυξήσουμε το ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, κυρίως μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων, ελληνικών και ξένων. Θέλω εδώ να σημειώσω ότι ήδη έχουν γίνει κάποια σημαντικά βήματα στον τομέα αυτό. Σήμερα, σε σχέση με το 2004, έχουμε τριπλασιασμό της εγκατεστημένης ισχύος σε ΑΠΕ. Ωστόσο, δεν είμαστε ικανοποιημένοι, θέλουμε ακόμα μεγαλύτερη πρόοδο. Γι’ αυτό και δίνουμε έμφαση στον εξορθολογισμό του νομοθετικού πλαισίου προκειμένου να απαλλαγούμε από τα γραφειοκρατικά βάρη του παρελθόντος και να δώσουμε κίνητρα για επενδύσεις στην «πράσινη ενέργεια».
Το χειμώνα, με νέο νόμο απλοποιήσαμε τις διαδικασίες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Ήταν μια παρέμβαση που χαιρετίστηκε από την επενδυτική κοινότητα. Και για να δώσουμε περισσότερα κίνητρα για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστημάτων, θα ανακοινώσουμε στο αμέσως προσεχές διάστημα μέτρα για την εύκολη εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων στις στέγες των σπιτιών. Έχουμε μια πρωτιά, πανευρωπαϊκού χαρακτήρα, στην Ελλάδα για τους ηλιακούς θερμοσίφωνες. Θέλουμε και μπορούμε, νομίζω, να τα καταφέρουμε να αποκτήσουμε επίσης μια αντίστοιχη πρωτιά στη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις κατοικίες.
Με την ίδια νομοθετική ρύθμιση του χειμώνα κάναμε ένα σημαντικό βήμα προκειμένου να ευνοήσουμε την ανάπτυξη των επενδύσεων και στον τομέα της γεωθερμίας, όπου η χώρα μας έχει πολύ μεγάλο δυναμικό. Με την παρέμβασή μας ανοίξαμε το δρόμο για την αξιοποίηση της γεωθερμίας, όχι μόνο στις γεωργικές καλλιέργειες, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά και στις κατοικίες. Τα οφέλη εδώ είναι σημαντικά τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία της χώρας μας.
Άμεσα, θα προχωρήσουμε στην περαιτέρω απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τον εξορθολογισμό της αδειοδοτικής διαδικασίας για τις υπόλοιπες ΑΠΕ, με έμφαση στην αιολική και την υδροηλεκτρική ενέργεια. Θέλουμε να δώσουμε προτεραιότητα στις μεγάλες επενδύσεις, να ελαχιστοποιηθούν οι καθυστερήσεις που απωθούν ξένους και Έλληνες επενδυτές και εμποδίζουν την Ελλάδα να αξιοποιήσει τα οφέλη που προκύπτουν από την ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω με έμφαση την κατεύθυνση μας, που είναι μια κατεύθυνση να δημιουργηθεί μια πλατιά συμμαχία ανάμεσα σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας, την Κοινωνία των Πολιτών και τις Μη κυβερνητικές περιβαλλοντικές οργανώσεις για να ξεπερασθούν οι αντιδράσεις σε ορισμένες τοπικές κοινωνίες που αφορούν και στις ΑΠΕ. Είναι ανάγκη όλοι μαζί να αντιταχθούμε απέναντι σε προλήψεις και προκαταλήψεις που δεν επιτρέπουν, στο βαθμό που θα έπρεπε, στη χώρα μας να προχωρήσει όσο γρήγορα θα έπρεπε στις ΑΠΕ.
Στον τομέα τώρα της εξοικονόμησης ενέργειας, γίνεται μια εξίσου σημαντική προσπάθεια. Η Ελλάδα ήταν μια απ’τις πρώτες χώρες της ΕΕ που ενσωμάτωσε στην εθνική νομοθεσία την κοινοτική οδηγία για τη Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού-Θερμότητας. Πρόκειται για έναν εναλλακτικό τρόπο παραγωγής ηλεκτρισμού που βασίζεται στην πλήρη ανάκτηση και εκμετάλλευση της θερμικής ενέργειας που χάνεται από τους συμβατικούς τρόπους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Με την έγκαιρη ενσωμάτωση της παραπάνω οδηγίας τον Ιανουάριο, μπορούν όλοι οι παραγωγοί ενέργειας, να προχωρήσουν σε σχετικές επενδύσεις, κάνοντας ένα πολύ μεγάλο βήμα στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Παράλληλα, στον ίδιο τομέα, προωθούμε την ενσωμάτωση της κοινοτικής Οδηγίας 2006/32 «ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση της ενέργειας». Έτσι δημιουργούμε το πλαίσιο για την καλλιέργεια μιας άλλης νοοτροπίας από τους πολίτες, αλλά και την ενθάρρυνση επιχειρηματικών δράσεων με πρωταγωνιστές Έλληνες και ξένους επενδυτές, που κινούνται στο πλαίσιο της εξοικονόμησης ενέργειας.
Ταυτόχρονα, δίνουμε έμφαση στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών που προωθούν τη σύνδεση της ενεργειακής πολιτικής με την προστασία του περιβάλλοντος και παράλληλα βοηθούν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Δεσμεύουμε υπερδιπλάσιους πόρους από το ΕΣΠΑ, σε σχέση με το Γ’ ΚΠΣ, σε θέματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και δίνουμε προτεραιότητα σε τομείς, όπως αυτός την προστασίας του περιβάλλοντος, προκειμένου να επιτύχουμε τον κοινό ευρωπαϊκό στόχο για μια βιώσιμη, μια ανθρώπινη ανάπτυξη προς όφελος την χώρας, της οικονομίας, της κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών, της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών εντάσσεται και το Ειδικό Πρόγραμμα , το οποίο ανακοινώσαμε και θέλει να κάνει Πράσινο Νησί ενεργειακά τον Αϊ Στράτη, – με δεύτερο νησί, που θα ακολουθήσει στην συνεχεία- την Νίσυρο που θα εξαρτώνται 100% από ΑΠΕ.
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, τώρα που ο κόσμος συνταράσσεται από μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, έχουμε χρέος να κοιτάξουμε μπροστά. Να στηρίξουμε τους τομείς εκείνους που εγγυώνται ανάπτυξη με διάρκεια, με σεβασμό στο περιβάλλον και στις γενιές που θα ακολουθήσουν. Να ακολουθήσουμε μια σύγχρονη περιβαλλοντική και ενεργειακή πολιτική.
Η ενέργεια, η προστασία του περιβάλλοντος, η βιώσιμη ανάπτυξη έρχονται σήμερα στο παγκόσμιο προσκήνιο ως οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Ωστόσο, κανένα αποσπασματικό μέτρο, καμιά επιμέρους νομοθετική ρύθμιση δεν είναι από μόνη της ικανή να λύσει το συνολικό πρόβλημα. Εκείνο που χρειάζεται είναι συστράτευση, αποφασιστικότητα, συνεργασία όλων των πραγματικά προοδευτικών δυνάμεων. Οφείλουμε όλες οι κυβερνήσεις του κόσμου, όλοι οι φορείς, όλοι οι λαοί, να δράσουμε συντονισμένα, προκειμένου να θέσουμε στέρεες βάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, για βιώσιμη ανάπτυξη, για καλύτερη ποιότητα ζωής. Γι’ αυτό το λόγο θεωρώ ότι η σημερινή και αυριανή συνάντηση είναι ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας και γι αυτό το λόγο θέλω να δώσω , και από αυτό το βήμα, τα συγχαρητήριά μου στους διοργανωτές και ιδιαίτερα στον κ. Ανδρέα Παπανδρέου. Νομίζω πραγματικά ότι αυτή η συνάντηση «θέτει τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων». Αναδεικνύει και αυτή με την σειρά της το πρόβλημα, που δεν είναι μόνο πρόβλημα Ελληνικό, είναι ένα πρόβλημα πανευρωπαϊκό, είναι πρόβλημα παγκόσμιο. Όπως έλεγε ένα παλιό μήνυμα: «το περιβάλλον δεν είναι υπόθεση των άλλων». Είναι δική μας υπόθεση. Είναι υπόθεση του κοινού μας μέλλοντος. Και το μέλλον αυτό πρέπει να το πάρουμε στα χέρια μας.