Αντισημιτισμός; Καταδίκη της πολιτικής του Ισραήλ; Η απλώς αντιαμερικανισμός; Η κρίση στη Μέση Ανατολή θέτει ερωτήματα για το κύμα των αντιδράσεων στην Ευρώπη: Είναι μόνο, η παραδοσιακά αρνητική για το Ισραήλ και τους Εβραίους, άκρα δεξιά, αλλά και η άκρα αριστερά, που προστέθηκε από τον πόλεμο του 1967; Πόσο ευρείες είναι οι μάζες που έχουν αυτήν την αρνητική αντίδραση τα τελευταία χρόνια;
Ποια η αναλογία μεταξύ των άλλων ευρωπαϊκών κρατών και της Ελλάδας σε σχέση με τις αντιδράσεις;
Για να μιλήσει κανείς με σιγουριά θα πρέπει να διαθέτει τα κατάλληλα ερευνητικά στοιχεία. Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τον Ρατσισμό και την Ξενοφοβία μας παρέχει ορισμένα στοιχεία, που μας βοηθούν να αντλήσουμε κάποια συμπεράσματα. Στην Ευρώπη ο αντισημιτισμός είναι μία παλιά και βαθιά ριζωμένη αντίληψη σε ένα τμήμα της κοινωνίας, η οποία εκφράστηκε πολιτικά τον 19ο αιώνα, αρχικά στο πλαίσιο της ρατσιστικής ιδεολογίας και στην συνέχεια στο πλαίσιο του εθνικοσοσιαλισμού. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα, έδειχναν να αλλάζουν σημαντικά τα δεδομένα στην Ευρώπη. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου ο αντισημιτισμός επανήλθε
Το έτος 2000 για την Ευρώπη ταυτίστηκε με την έναρξη μίας περιόδου όπου αυξήθηκαν οι αντισημιτικές ενέργειες (επιθέσεις με στόχο Εβραίους και Εβραϊκές περιουσίες).
Η ερώτηση εάν αναδύεται ένας νέος τύπος αντισημιτισμού ο οποίος συνδέεται με την κρίση στην Μέση Ανατολή, απασχολεί πολλούς αναλυτές. Όλο και περισσότεροι υποστηρίζουν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ των αντισημιτικών εκδηλώσεων και της πολιτικής κατάστασης στην Μέση Ανατολή. Επίσης καταγράφεται αλλαγή και στο προφίλ όσων καταφεύγουν σε αντισημιτικές ενέργειες. Η άκρα δεξιά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πλέον ως
η μόνη υπεύθυνη, καθώς στις ενέργειες αυτές συμμετέχουν πρόσωπα τα οποία έχουν ταυτοποιηθεί ως «νέοι μουσουλμάνοι», «κόσμος που προέρχεται από την Βόρεια Αφρική» ή «μετανάστες». Η τελευταία μεγάλη έρευνα που έγινε σε έντεκα χώρες της Ευρώπης (μεταξύ των οποίων δεν είναι η Ελλάδα) από την «Taylor Nelson Sofres» τον Μάιο του 2005, κατέδειξε ότι ένα σημαντικό μέρος των Ευρωπαίων πιστεύει πως «οι Εβραίοι δεν είναι πιστοί στην χώρα που ζουν και ότι έχουν υπερβολική δύναμη στις επιχειρήσεις και στην οικονομία». Το οποίο, σύμφωνα με την έρευνα, σημαίνει ότι «παρά τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του αντισημιτισμού, εκατομμύρια Ευρωπαίοι εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι στις κλασικές αντισημιτικές προκαταλήψεις οι οποίες κυνήγησαν για πολλούς αιώνες τους Εβραίους».
Σε σχέση με το Ισραήλ θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο πόλεμος των έξι ημερών το 1967, η εισβολή το 1982 στον Λίβανο και η κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας του Όσλο το 2000, αποδυνάμωσαν ως ένα βαθμό την θετική εικόνα που είχε μετά το Ολοκαύτωμα στην Ευρώπη. Υποθέτω πως η κρίση στον Λίβανο επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Το ίδιο το Ισραήλ, αλλά και σε μικρότερο βαθμό αρκετοί πολιτικοί επιστήμονες και ερευνητές συνδέουν την αρνητική για το Εβραϊκό κράτος εικόνα με έναν νέο αντισημιτισμό ο οποίος ξεκίνησε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά την καταδίκη του αντισημιτισμού, υποστηρίζουν οι παραπάνω, οι αντισημιτικές εκδηλώσεις έπρεπε να ανασκευαστούν έτσι ώστε να αποφεύγουν τον χαρακτηρισμό τους ως τέτοιες. Έτσι πλέον μπορούμε να μιλάμε για ένα «αντισημιτισμό χωρίς αντισημίτες». Στον ιδιότυπο αυτόν αντισημιτισμό θεωρείται πως κατά καιρούς έχουν συμμετάσχει και διάφορα Μέσα Ενημέρωσης.
Προσωπικά θεωρώ πως υπάρχει σημαντική δόση αλήθειας σε αυτούς τους ισχυρισμούς. Μεγάλη όμως δόση αλήθειας υπάρχει και στην θέση πως το Ισραήλ έχει υπερβάλλει κατά καιρούς στην υποστήριξη των συμφερόντων του. Όσο προφανής είναι η καταδίκη του παλαιού και νέου αντισημιτισμού άλλο τόσο προφανής είναι η ανάγκη αναθεώρησης της πολιτικής του Ισραήλ και των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή. Η προσπάθεια δεν είναι εύκολη καθώς υπάρχουν φανατισμοί και προκαταλήψεις και στην πλευρά των Αράβων. Ωστόσο, όσο παραμένουμε στις σημερινές αντιλήψεις και τακτικές τα πράγματα γίνονται χειρότερα για όλους.
Στην Ευρώπη έχουμε υποχρέωση να αντιμετωπίσουμε τόσο την κατάσταση στην Μέση Ανατολή όσο και τα φαινόμενα του αντισημιτισμού με βάση τις αρχές του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και τον Ορθό Λόγο. Ο ορθός λόγος πρέπει να αντιπαρατεθεί στον φανατισμό, στον δογματισμό, αλλά και σε κάθε είδους -ισμούς, που μας αποκόπτουν από την πραγματικότητα. Στην χώρα μας έχω την εντύπωση πως τα αισθήματα καταδίκης των ενεργειών του Ισραήλ είναι ακόμα εντονότερα από ό,τι στη υπόλοιπη Ευρώπη και αυτό γιατί στο κοινωνικό μας υποσυνείδητο το Ισραήλ έχει ταυτιστεί με τους Αμερικανούς. Λόγω λοιπόν του ιδιαίτερα έντονου αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα, η εικόνα του Ισραήλ είναι ίσως πιο αρνητική από ότι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Δεν ισχυρίζομαι βεβαίως ότι θα πρέπει να αθωώσουμε το Ισραήλ και τις όποιες ακραίες ενέργειές του. Ωστόσο, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο να παρακολουθούμε τα γεγονότα με ψυχραιμία, μακριά από δογματισμούς και προκαταλήψεις που οδηγούν σε λανθασμένους δρόμους. Οι αρχές και οι αξίες που στηρίζουν την σύγχρονη Ευρώπη γεννήθηκαν άλλωστε στη χώρα μας. Σε αυτές τις αρχές πρέπει να στηριχτούμε όταν αναλύουμε τα φαινόμενα στην Μέση Ανατολή.