Εδώ και πολύ καιρό διεθνείς οργανισμοί, αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε διάφορες εκθέσεις τους επισήμαιναν ότι κάτι δεν πάει καλά με την ελληνική οικονομία. Παρά τα καμπανάκια τα οποία χτυπούσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια η κυβέρνηση σφύριζε αδιάφορα, προσπαθούσε να καθησυχάσει τους φορείς της αγοράς και κατηγορούσε την Νέα Δημοκρατία ότι προσπαθεί να υπονομεύσει τις όποιες προσπάθειες της. Σήμερα, όμως, γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι η υποκατάσταση της δραχμής από το ευρώ δεν αρκεί από μόνη της για να στηριχθεί η ελληνική οικονομία.
Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στην δημοσιότητα την δεύτερη ενδιάμεση έκθεση για την συνοχή. Στην έκθεση αυτή αποκαλύπτεται ότι σήμερα, παρά τα τεράστια κονδύλια τα οποία έχουν εισρεύσει στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ως προς τον κοινοτικό μέσο όρο είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από ότι ήταν το 1981! Εκείνη τη χρονιά το κατά κεφαλήν εισόδημα της χώρας μας ήταν στο 70% του κοινοτικού μέσου όρου. Το 2000 ήταν μόλις 67,7%! Και αυτό διότι από το 1981 έως το 1990 υπήρξε μια κατακόρυφη πτώση φθάνοντας εκείνη την χρονιά στο 57.4%. Και από εκεί και πέρα προσπαθούμε να ξαναγυρίσουμε εκεί που ήμασταν 22 χρόνια πριν!! Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται το υψηλό ποσοστό ανεργίας που υπάρχει στην χώρα μας καθώς αυτή παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τον κοινοτικό μέσο όρο. Το ποσοστό ανεργίας στην χώρα μας το 2001 ήταν 10.2% όταν ο μέσος όρος των 15 κρατών μελών της ήταν 7.6%. Η Ελλάδα κατέχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ε.Ε μετά την Ισπανία η οποία με ποσοστό 13.1% βρίσκεται στην πρώτη θέση. Η διαφορά είναι ότι η Ισπανία μεταξύ 1991 και 2001 κατάφερε να μειώσει το ποσοστό ανεργίας κατά 2.9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ στην Ελλάδα αυξήθηκε το ποσοστό ανεργίας κατά 3,3 μονάδες. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η χώρα μας το 1991 είχε ποσοστό ανεργίας χαμηλότερο από τον κοινοτικό μέσο όρο.
Η υψηλή ανεργία είναι φυσικό επακόλουθο της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Στην έκθεση του World Economic Forum που είδε το φως της δημοσιότητας πριν από λίγες ημέρες, η χώρα μας κατατάσσεται στην 38η θέση μεταξύ 80 κρατών μελών. Είναι αξιοσημείωτο ότι βρίσκεται δύο θέσεις χαμηλότερα από ότι βρισκόταν στην προηγούμενη έκθεση που αφορούσε το οικονομικό έτος 2001.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια άλλη έκθεση αυτή της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη η οποία έχει σχέση με τις ξένες επενδύσεις. Στην έκθεση αυτή με την ονομασία World Investment Report η χώρα μας κατατάσσεται μεταξύ 140 χωρών στην 125η θέση όσον αφορά την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων.
Βεβαίως η κυβέρνηση δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει με την δέουσα σοβαρότητα τις παραπάνω επισημάνσεις. Αρκείται μάλλον σε αλχημείες και σε μετάθεση της επίλυσης των προβλημάτων για το μέλλον. Η πορεία του δημοσίου χρέους και το ασφαλιστικό είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Στην πρώτη περίπτωση έπειτα από πρόσφατη παρέμβαση της Eurostat αποκαλύφθηκε ότι το δημόσιο χρέος ήταν κατά 5 μονάδες υψηλότερο ως προς το ΑΕΠ. Και το χειρότερο! Ακόμη δεν είμαστε σίγουροι αν με νέα παρέμβαση το δημόσιο χρέος δεν εκτιναχθεί ακόμα περισσότερο!! Στην περίπτωση του ασφαλιστικού η κυβέρνηση σε μια σουρεαλιστική προσέγγιση του θέματος, υποστηρίζει ότι με τις προτάσεις δεν θα υπάρξει πρόβλημα έως το 2032. Πρόσφατα η Κομισιόν και συγκεκριμένα ο κ.Σόλμπες, παρενέβη και με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ξεκαθάρισε ότι πρέπει να δοθεί οπωσδήποτε λύση στο ασφαλιστικό καθώς τα μέτρα της κυβέρνησης σε καμία περίπτωση δεν το καθιστούν βιώσιμο.
Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα ώστε η ελληνική οικονομία να αποκτήσει δυναμική και να καταστεί δυναμική στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον; Πιστεύω πως οι οποιεσδήποτε προσπάθειες θα πρέπει να κινηθούν προς τέσσερις κατευθύνσεις.
Ο πρώτος άξονας θα πρέπει να αφορά τις αποκρατικοποιήσεις. Οι επιδόσεις της κυβέρνησης σε αυτόν τον τομέα είναι απογοητευτικές. Τις προηγούμενες ημέρες η κυβέρνηση εξήγγειλε μια σειρά αποκρατικοποιήσεων τις οποίες είχε εξαγγείλει και οι οποίες βεβαίως δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Τα αλλεπάλληλα πειράματα της κυβέρνησης οδήγησαν τον εθνικό μας αερομεταφορέα σε απαξίωση με αποτέλεσμα σήμερα να μην βρίσκεται κανείς αγοραστής.
Ο δεύτερος άξονας θα πρέπει να έχει σχέση με την απελευθέρωση των αγορών. Γιατί να έρθει κάποιος να επενδύσει για παράδειγμα στην αγορά ενέργειας όταν η ΔΕΗ αντιμετωπίζεται προνομιακά από το κράτος; Ας δει, επιτέλους, τα θετικά αποτελέσματα τα οποία υπήρξαν στην απελευθέρωση της αγορά τηλεπικοινωνιών όπου δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας και οι καταναλωτές απολαμβάνουν υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος. Ουσιαστικές παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν παράλληλα για την άρση των δυσκαμψιών στην αγορά εργασίας. Η ελαστικότερη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και η ενεργή στήριξη της μερικής απασχόλησης πρέπει να είναι δύο από τις βασικές μας προτεραιότητες.
Ο τρίτος άξονας έχει σχέση με την αξιοποίηση των κονδυλίων του Γ’ ΚΠΣ. Είναι αλήθεια ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η απορρόφηση είναι ακόμη σε χαμηλά επίπεδα, αλλά και τα χρήματα φαίνεται ότι δεν αξιοποιούνται σωστά. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Κομισιόν για την συνοχή η συνολική προστιθέμενη αξία των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων στο ΑΕΠ της χώρας μας για την περίοδο 2000-2006 θα είναι της τάξεως το 2.2%, όταν για την Πορτογαλία θα είναι 3.5%. Γεγονός που σημαίνει ότι η Πορτογαλία αξιοποιεί με πιο αποτελεσματικό τρόπο τα κοινοτικά κονδύλια από ότι η χώρα μας. Πως μπορεί να γίνει καλύτερη αξιοποίηση των χρημάτων; Με την δημιουργία ενός Task Force για την προσέλκυση κεφαλαίων από την ιδιωτική αγορά (στο Β΄ ΚΠΣ είχαμε απόκλιση από το στόχο κατά 42%). Με την ευρύτερη χρήση των συμβάσεων παραχώρησης και αυτοχρηματοδότησης στα δημόσια έργα. Με την δημιουργία ενός συγχρόνου συστήματος αξιολόγησης, με βάση τη μεθοδολογία bench-marking, για την υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών, αλλά και με την διακομματική υιοθέτηση ενός νέου διαφανούς και αποτελεσματικού συστήματος ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων έργων
Ο τέταρτος άξονας αφορά την μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και τις τολμηρές αλλαγές που χρειάζονται στην δημόσια διοίκηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με έκθεση του World Economic Forum, κάθε υπό σύσταση εταιρία στην Ελλάδα χρειάζεται περισσότερο από δυο μήνες για να ξεκινήσει την λειτουργία της, όταν στην Μ.Βρετανία για παράδειγμα χρειάζεται μόλις μια εβδομάδα. Για τη δημόσια διοίκηση απαιτούνται βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές που να προωθούν την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την αξιοκρατία. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται μεν να εξασφαλιστεί η μονιμότητα για τους σήμερα υπηρετούντες – και για ένα μεγάλο ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων στο μέλλον – από κει και πέρα όμως, πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στο κράτος να προσλαμβάνει υπαλλήλους με υψηλά προσόντα, για συγκεκριμένες ανάγκες και αποστολές. Υπαλλήλους-μάνατζερς, που δεν θα είναι μόνιμοι, θα έχουν όμως υψηλότερους μισθούς ώστε να προσελκύει το δημόσιο νέους ανθρώπους με μεταπτυχιακές σπουδές και ιδιαίτερες ικανότητες και να κάνει τη δουλειά του αξιόπιστα και αποτελεσματικά.
Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται τόλμη, αποφασιστικότητα και κυρίως η κυβέρνηση να ξυπνήσει από τον λήθαργο στον οποίο έχει πέσει. Αλλά, όπως φαίνεται, δεν ενδιαφέρεται πια, καθώς την κατάσταση αυτή θα κληρονομήσει η επόμενη κυβέρνηση η οποία, προφανώς, δεν θα είναι του ιδίου κόμματος!