Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης συνιστούν μια μεγάλη ευκαιρία για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να επιταχύνει την υλοποίηση των δράσεών του σε επτά βασικούς τομείς:
1.Ενεργειακή εξοικονόμηση
2.Αναβάθμιση δικτύων ηλεκτρισμού
3.Απολιγνιτοποίηση-Ενίσχυση των ΑΠΕ
- Περαιτέρω προώθηση της ηλεκτροκίνησης
- Προστασία των περιοχών Natura και των δασών
- Διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων
7.Χωροταξία σε συνδυασμό με τη βιώσιμη ανάπτυξη
Η ευθύνη και ο ρόλος μας για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που ισοδυναμούν με ένα δεύτερο ΕΣΠΑ είναι πολύ μεγάλη, με δεδομένο ότι οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ επιτάσσουν το 37% των συνολικών κεφαλαίων να διοχετευθεί σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης.
Στον αγώνα δρόμου που έχει ξεκινήσει από τον Ιούλιο (και έχει ως πρώτο ορόσημο την κατάθεση των αρχικών προτάσεων της κυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα μέσα Οκτωβρίου), το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση, καθώς και πριν την πανδημία του κορωνοϊού είχε αναπτύξει μια ατζέντα που ήταν σε πλήρη αρμονία με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, με το βλέμμα στραμμένο στη μείωση των ρύπων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η προετοιμασία μας βρίσκεται λοιπόν σε πολύ προχωρημένο στάδιο, καθώς έχουμε καταθέσει μια σειρά συγκεκριμένων, κοστολογημένων προτάσεων προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, που εντάσσονται στους επτά τομείς που προανέφερα. Έχουμε λάβει υπόψη –μεταξύ άλλων- την τεχνική και αδειοδοτική ωριμότητα των έργων (δίνοντας προτεραιότητα ασφαλώς στα πιο ώριμα) και τη διαχειριστική τους πολυπλοκότητα.
Κεντρικό ρόλο στις προτάσεις μας καταλαμβάνουν τα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης, αρχής γενομένης από το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ που σηματοδοτεί και το άλμα που κάνουμε σε σχέση με το παρελθόν και την «ανάβασή» μας στο Κύμα Ανακαινίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στοχεύουμε να περάσουμε σε προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης όχι μόνο για νοικοκυριά, αλλά και δημόσια κτίρια και τουριστικές και άλλες , προϋπολογισμού τουλάχιστον 1 δις. τον χρόνο. Ενώ μέχρι τώρα έχουμε δώσει στα προηγούμενα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» 1,3 δις. ευρώ σε 10 χρόνια ! Μιλάμε για μακράν το μεγαλύτερο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης, τουλάχιστον για το δικό μας υπουργείο.
Πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης επιδιώκουμε να αντλήσουμε και για την ενίσχυση, ανάπτυξη και επέκταση των ηλεκτρικών δικτύων. Μιλάμε για νησιωτικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις που δεν καλύπτονται στην παρούσα φάση από το ΕΣΠΑ, αλλά και για αναβαθμίσεις του δικτύου διανομής του ΔΕΔΗΗΕ για την ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ. Έχουμε επίσης προτείνει και την στήριξη του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ, με δεδομένο ότι το έλλειμμα που παρουσιάστηκε οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις παρενέργειες της πανδημίας στην αγορά ενέργειας. Η προτεραιότητα αυτή συμβαδίζει με την υλοποίηση του σχεδίου μας για την απολιγνιτοποίηση. Εκεί όπως έχω ήδη πει, προτείνουμε να συνεισφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης πόρους της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση των λιγνιτωρυχείων, καθώς είναι μια εμπροσθοβαρής δράση πολύ θετικό πρόσημο για την απασχόληση στις λιγνιτικές περιοχές.
Στην ηλεκτροκίνηση κάναμε την αρχή με εθνικούς πόρους ύψους 100 εκατ. ευρώ έως το τέλος του 2021. Επιδιώκουμε να συνεχίσουμε με ευρωπαϊκούς πόρους για τα επόμενα χρόνια για να επιταχύνουμε τη μετάβαση προς τις πράσινες μεταφορές. Έχουμε λοιπόν καταθέσει προτάσεις για τη ανάπτυξη υποδομών φόρτισης, τη στήριξη της επιχειρηματικότητας στον τομέα παραγωγής μπαταριών και φορτιστών αλλά και τη στήριξη αυτής καθαυτής της ηλεκτροκίνησης ιδιαίτερα σε σχέση με τις δημόσιες μεταφορές, τα ταξί και τα οχήματα του τουριστικού τομέα.
Φυσικά οι δράσεις για την προστασία της φύσης δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τον σχεδιασμό μας. Επιδιώκουμε να αξιοποιήσουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για την προστασία των περιοχών Natura με έργα -μεταξύ άλλων- για τη ενεργειακή και βιοκλιματική αναβάθμιση των υποδομών τους, και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής προστασίας (πχ με τη δημιουργία ενός Εθνικού Συστήματος Μόνιμης Παρακολούθησης ειδών και οικοτόπων). Στην προσπάθεια για την προστασία της βιοποικιλότητας, σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η δασική πολιτική. Γι’ αυτό επεξεργαζόμαστε το πρώτο Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων. Και θέλω να ξεκαθαρίσω σε αυτούς που αμφισβητούν τα φιλοπεριβαλλοντικά μας διαπιστευτήρια ότι θα δώσουμε πολύ περισσότερα κονδύλια για την προστασία της ελληνικής φύσης από οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση στη σύγχρονη ιστορία.
Ελπίζουμε επίσης ότι με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα επιταχύνουμε τον βηματισμό μας και στον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, έναν τομέα στον οποίο έχουμε μείνει πολύ πίσω και πρέπει να κάνουμε τα επόμενα χρόνια αυτά που δεν έγιναν επί δεκαετίες. Αλλά και στον εκσυγχρονισμό του χωροταξικού σχεδιασμού, με τη χρηματοδότηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων για όλη τη χώρα και την προώθηση των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων και των αστικών αναπλάσεων.
Πέρα από τις επιχορηγήσεις, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα αντιστοιχούν 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ήδη οι εταιρείες του ενεργειακού τομέα, ελληνικές ιδιωτικές και δημόσιες, έχουν καταθέσει μια σειρά από ενδιαφέρουσες και καινοτόμες προτάσεις με πράσινο χρώμα.
Θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την κρίση ως ευκαιρία ώστε η μετάβαση στο μοντέλο της πράσινης ανάπτυξης, να είναι γρήγορη αλλά και δίκαιη, με αρωγό το Ταμείο Ανάκαμψης. Και είμαστε αποφασισμένοι να ενεργοποιήσουμε όλες μας τις δυνάμεις προς την κατεύθυνση αυτή.