“…Μετά την υπογραφή του PSI και της δανειακής σύμβασης έγιναν κάποια βήματα μπροστά. Καταφέραμε να περάσουμε τον σκόπελο και ενώ συνεχίζουμε να βαδίζουμε σε τεντωμένο σχοινί, με την επιτυχή ολοκλήρωση του PSI αποκτήσαμε ένα δίχτυ ασφαλείας. Δεν αρκεί αυτό, όμως. Για να φτάσουμε στην ανάπτυξη χρειάζεται πρώτα να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις…”
Σημεία Ομιλίας Κωστή Χατζηδάκη στο Σύνδεσμο Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ)
27 Μαρτίου 2012
Η Ελλάδα διανύει, δυστυχώς, μια περίοδο οικονομικής και κοινωνικό- πολιτικής κρίσης. Τη δυσκολότερη περίοδο τα τελευταία 30 χρόνια. Μόνη ελπίδα και λύση φυγής από το αδιέξοδο είναι η ανάπτυξη. Μετά την υπογραφή του PSI και της δανειακής σύμβασης έγιναν κάποια βήματα μπροστά. Καταφέραμε να περάσουμε τον σκόπελο και ενώ συνεχίζουμε να βαδίζουμε σε τεντωμένο σχοινί, με την επιτυχή ολοκλήρωση του PSI αποκτήσαμε ένα δίχτυ ασφαλείας. Δεν αρκεί αυτό, όμως. Για να φτάσουμε στην ανάπτυξη χρειάζεται πρώτα να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
Και πρώτα απ’ όλα χρειάζεται πολιτική σταθερότητα και κοινωνική γαλήνη. Εντός του προσεχούς χρονικού διαστήματος, αναμένεται να διεξαχθούν εκλογές, στις οποίες θα μιλήσει ο λαός και οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν βαλβίδα εκτόνωσης. Η έκφραση του λαού, είναι η δύναμη της δημοκρατίας. Μέσα σε ένα κλίμα ηρεμίας, αναμένουμε να εκφραστούν οι πολίτες και δίνω έμφαση σε αυτό γιατί θεωρώ την κοινωνική γαλήνη βασική προϋπόθεση για την επιτυχία κάθε προγράμματος σταθερότητας και ανάπτυξης. Στόχος είναι, με ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, να αλλάξουν οι συνθήκες, να εκπλήξουμε θετικά και να ξανακερδίσει η Ελλάδα την χαμένη εμπιστοσύνη των αγορών και της διεθνούς κοινότητας.
Προϋπόθεση για την ανάπτυξη είναι, βεβαίως, και η ανταγωνιστικότητα αυτή καθεαυτή. Για να μπορέσει η Ελλάδα να βγει από την κρίση είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει μια χώρα ανταγωνιστική, μια χώρα φιλική στην επιχειρηματικότητα. Και για να το πετύχουμε αυτό δεν χρειάζεται να εφεύρουμε καμιά μαγική συνταγή. Όλοι γνωρίζουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την επιχειρηματικότητα.:
- Σταθερό φορολογικό σύστημα, ώστε να δημιουργηθεί μια αίσθηση ασφάλειας και να εξασφαλιστεί η δυνατότητα πρόβλεψης των εξελίξεων στους ενδιαφερόμενους επενδυτές.
- Μείωση της γραφειοκρατίας, με ουσιαστική απλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου.
- Και καταπολέμηση της διαφθοράς, με ηλεκτρονικοποίηση των διαδικασιών και επιβολή αυστηρών κυρώσεων, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια.
Τέλος, ιδιαίτερα σημαντική προϋπόθεση για να μπορέσουμε να φτάσουμε στην ανάπτυξη είναι η ενίσχυση της ρευστότητας. Το πρόβλημα της ρευστότητας σε συνδυασμό με την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η αγορά σήμερα. Με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών γίνονται κάποια βήματα και οι τράπεζες θα μπορέσουν να πάρουν κάποιες ανάσες, αλλά δεν φτάνουν, διότι όλοι γνωρίζουμε ότι με το κούρεμα του χρέους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα.Είναι, επομένως, ιδιαίτερα σημαντικό να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα αναπτυξιακά εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας για να τονώσουμε την αγορά και να ενισχύσουμε την ρευστότητα. Τέτοια εργαλεία είναι ο επενδυτικός νόμος, το ΕΤΕΑΝ και βέβαια τα κονδύλια του ΕΣΠΑ.
Ως προς τον Επενδυτικό Νόμο, η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, κατάργησε τον αναπτυξιακό νόμο της ΝΔ, χωρίς να τον αντικαταστήσει για 15 μήνες, αφήνοντας την αγορά χωρίς τη δυνατότητα χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων. Και τώρα ο νέος επενδυτικός νόμος παρουσιάζει προβλήματα, αφού το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί είναι πολύ χαμηλότερο από τα διαθέσιμα κονδύλια. Η κρίση του τραπεζικού συστήματος επιδεινώνει το πρόβλημα. Και ως κερασάκι στην τούρτα ήρθε το πρόβλημα με τα κρούσματα διαφθοράς στην Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων.
Ως προς τα κονδύλια του ΕΤΕΑΝ και τα προγράμματα χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αυτά μένουν αναξιοποίητα καθώς λιμνάζουν παρκαρισμένα στα Ταμεία Χαρτοφυλακίου, χωρίς να φτάνουν τελικά στην αγορά και τις επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τα 1280 εκατ. ευρώ που υπήρχαν διαθέσιμα το 2011 για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ανήλθαν μόλις στο ποσό των 11 εκατ. ευρώ.
Ως προς το ΕΣΠΑ, το βασικό αναπτυξιακό εργαλείο που διαθέτει η χώρα σήμερα: Παρά το γεγονός ότι τα ποσοστά απορρόφησης εμφανίζονται τεχνητά αυξημένα, η πραγματικότητα είναι ότι, αν αφαιρεθούν η αύξηση λόγω αλλαγής του ποσοστού συγχρηματοδότησης και τα «παρκαρισμένα» ποσά στα Ταμεία Χαρτοφυλακίου, η απορρόφηση βρίσκεται 9 περίπου ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από αυτή που παρουσιάζεται σήμερα.
Τους πρώτους τρεις μήνες του 2012, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ρυθμοί απορρόφησης του ΕΣΠΑ παραμένουν χαμηλοί, με κίνδυνο αυτή τη φορά, όχι μόνο να μην επιτευχθεί ο στόχος του Μνημονίου, αλλά να χαθούν και κονδύλια από τη μη εφαρμογή του κανόνα του ν+3.
Αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι:
- Ισχυρή πολιτική διεύθυνση με πολιτικό προϊστάμενο που να μην αλλάζει κάθε 6 μήνες, όπως γινόταν μέχρι τώρα. Και φυσικά Γενικό Γραμματέα με διοικητικές ικανότητες.
- Διυπουργικός συντονισμός, όπου χρειάζεται για να αντιμετωπιστούν οι καθυστερήσεις των πιο προβληματικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στα Επιχειρησιακά Προγράμματα της Ψηφιακής Σύγκλισης και της Διοικητικής Μεταρρύθμισης (Τα τελευταία στον πίνακα απορροφήσεων), σε μια εποχή που η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και οι μεταρρυθμίσεις είναι προτεραιότητα για τη χώρα.
- Απλοποίηση των διαδικασιών του ΕΣΠΑ. Παρά τις όποιες προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα, η διαχείριση των Προγραμμάτων παραμένει πολύπλοκη με δαιδαλώδεις διαδικασίες συντονισμού και πολλές φορές οι αρμοδιότητες των υπηρεσιών είναι αλληλο-επικαλυπτόμενες. Για παράδειγμα οι αρμοδιότητες στις συντονιστικές υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας που συντονίζουν τις δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου συμπίτπουν σε κάποιο βαθμό με τις συντονιστικές αρμοδιότητες των υπηρεσιών του Υπουργείου Ανάπτυξης για όλο το ΕΣΠΑ. Είναι απαραίτητος ο εξορθολογισμός τόσο των αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων υπηρεσιών, όσο και η απλούστευση των ίδιων των διαδικασιών, τηρώντας αυστηρά τις επιταγές των κανονισμών, χωρίς πρόσθετο διαχειριστικό κόστος. Επίσης, είναι σημαντικός ο σωστός σχεδιασμός των έργων, ώστε να μην αυξάνεται άνευ λόγου το διαχειριστικό κόστος. Π.χ Οι διαδραστικοί πίνακες στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, έγιναν μέσω σχολικών επιτροπών και 1200 ξεχωριστών έργων, προκαλώντας μποτιλιάρισμα στη Διαχειριστική Αρχή.
- Αναθεώρηση του Προγράμματος. Οι προεκλογικές υποσχέσεις για αναθεώρηση του ΕΣΠΑ δεν υλοποιήθηκαν τα δύο χρόνια διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Σήμερα, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που επικρατούσαν το 2005-2006 – τότε δηλαδή που σχεδιάστηκε το ΕΣΠΑ. Για το λόγο αυτό και επιβάλλεται να προχωρήσει η αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, έτσι ώστε να προωθηθούν και να εφαρμοστούν δράσεις που θα απαντούν στην κρίση της αγοράς και θα οδηγήσουν σε νέες επενδύσεις και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
- Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την άμεση κινητοποίηση και εκταμίευση πόρων, συμπληρωματικά με το ΕΣΠΑ. Αξιοποίηση εγγυητικών κεφαλαίων από κονδύλια του ΕΣΠΑ, που θα λειτουργήσουν ως καταλύτης για την κινητοποίηση πόρων μέσω ΕΤΕπ. Έγινε ήδη μια καλή αρχή προς αυτή την κατεύθυνση, υπάρχουν, όμως, περιθώρια για περαιτέρω συνεργασία με την ΕΤΕπ, αλλά και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, που μπορεί να βοηθήσει στην ρευστότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
- Προσαρμογή του ΕΤΕΑΝ και των Ταμείων Χαρτοφυλακίου στις ανάγκες της αγοράς. Επανασχεδιασμός των προγραμμάτων με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, ώστε να είναι φιλικά προς τον χρήστη και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της παρούσας συγκυρίας. Ιδιαίτερα σημαντικό για την ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς είναι η αξιοποίηση της αναθεώρησης του Κανονισμού που επιτρέπει τα κεφάλαια κίνησης.
- Είναι καλοδεχούμενη κάθε άλλη ιδέα. Ειδικά από εσάς, τα μέλη του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος, που χειρίζεστε τα προγράμματα και τα βλέπετε στην πράξη κάθε μέρα. Η πολιτεία πρέπει να μάθει να σας ακούει και να αξιοποιεί τις προτάσεις σας.