Κύριε Χατζηδάκη ορισθήκατε εισηγητής του πιο σημαντικού κανονισμού των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών Ταμείων, αυτού που ορίζει όλη τη λειτουργία τους για την επταετία 2007-2013. Ποιοι είναι οι τρεις νέοι στόχοι που προβλέπει για το Δ΄ ΚΠΣ;
Πράγματι, ο Κανονισμός Πλαίσιο για το Δ’ ΚΠΣ περιλαμβάνει τις νομοθετικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία των Ταμείων κατά τη νέα προγραμματική περίοδο. Προβλέπονται τρεις νέοι “στόχοι”, που καλύπτουν τομείς δράσης των ταμείων. Πρώτον, ο Στόχος “Σύγκλιση”, όπως μετονομάστηκε ο Στόχος 1 του Γ’ ΚΠΣ. Αφορά τις περιφέρειες, στις οποίες το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι κάτω από το 75% του Κοινοτικού μέσου όρου. Ο στόχος αυτός θα συγκεντρώσει περίπου το 79% των συνολικών πόρων για την πολιτική συνοχής για την περίοδο 2007-2013, έναντι 73% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό κατά την τρέχουσα περίοδο. Σ’ αυτόν θα ενταχθούν και οι περισσότερες ελληνικές περιφέρειες. Δεύτερον, ο Στόχος “Περιφερειακή Ανταγωνιστικότητα και Απασχόληση” αφορά όλες τις περιφέρειες που δε θα είναι επιλέξιμες στο Στόχο “Σύγκλιση”. Θα συγκεντρώσει περίπου το 17% των δημοσιονομικών πόρων της πολιτικής συνοχής. Τρίτον, ο Στόχος “Εδαφική συνεργασία”, που ουσιαστικά ενσωματώνει την Κοινοτική Πρωτοβουλία INTERREG του Γ’ ΚΠΣ. Ο Στόχος αυτός θα λάβει περίπου το 4% των διαθέσιμων πόρων και αφορά φυσικά στη διασυνοριακή συνεργασία.
Τι ποσοστά συγχρηματοδότησης προβλέπει για την κοινότητα και τη χώρα μέλος; Είναι αυτή διαφορετική από τη ισχύοντα στο Γ ΄ΚΠΣ;
Σύμφωνα με το νέο Κανονισμό, προβλέπονται διαφορετικά όρια συγχρηματοδότησης για κάθε Στόχο αλλά και για κάθε Ταμείο. Για το Ταμείο Συνοχής η κοινοτική συμμετοχή μπορεί να φτάσει κατά ανώτερο όριο στο 85%. Στα υπόλοιπα Ταμεία για το Στόχο Σύγκλισης το 75%, για το Στόχο Ανταγωνιστικότητα το 50% και για το Στόχο Εδαφική Συνεργασία το 75%. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ και μία καινοτομία του νέου Κανονισμού. Προβλέπεται η δυνατότητα αύξησης του ανώτατου ορίου κοινοτικής παρέμβασης κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες για επιχειρησιακά προγράμματα στο Στόχο Ανταγωνιστικότητα, που αφορούν τις περιοχές με μόνιμα γεωγραφικά ή φυσικά μειονεκτήματα, όπως είναι τα νησιά και οι ορεινές περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι αν π.χ. κάποια ελληνικά νησιά για κάποιο λόγο δεν ενταχθούν στο Στόχο Σύγκλιση, η κοινοτική συγχρηματοδότηση στο Στόχο Ανταγωνιστικότητα θα είναι υψηλότερη. Αντίστοιχη αύξηση κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες μπορεί να προβλεφθεί για τα επιχειρησιακά προγράμματα διαπεριφερειακής συνεργασίας.
Τι πιστώσεις προβλέπονται για την Ελλάδα για τη νέα περίοδο 2007-2013;
Με βάση την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα συνάγεται ότι θα υπάρξει μία μείωση της τάξης του 10-15% σε σχέση με το παρόν Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Κι αυτό βεβαίως λόγω της διεύρυνσης και της σχετικής αύξησης του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Η διαπραγμάτευση θα είναι πολύ σκληρή. Οι έξι πλουσιότερες χώρες δε θέλουν να πληρώσουν και απορρίπτουν παντελώς τις προτάσεις της Κομισιόν. Οι νέες χώρες μέλη ζητούν τη μερίδα του λέοντος. Και οι σημερινές χώρες συνοχής, όπως εμείς, επιδιώκουν να προστατεύσουν τη θέση τους. Εμείς από τη μεριά μας θα παλέψουμε για το καλύτερο. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε τις αντικειμενικές δυσκολίες και να μην πετάμε στα σύννεφα. Το βέβαιο είναι ότι μέχρι το τέλος του 2005, οπότε αναμένεται να έχουν ληφθεί οι αποφάσεις δε θα πλήξουμε καθόλου!
Δηλαδή, είστε ανήσυχος σε σχέση με την τελική έκβαση των διαπραγματεύσεων;
Είναι ίσως οι πιο δύσκολες διαπραγματεύσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της ΕΕ. Καθώς ήδη έχουν ληφθεί οι αποφάσεις για τη γεωργία για την περίοδο 2007-2013 και με δεδομένο ότι άλλες πολιτικές της ΕΕ καλύπτουν πολύ μικρό τμήμα του προϋπολογισμού, το θύμα πιθανόν περικοπών στον κοινοτικό προϋπολογισμό θα είναι το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Πρέπει να είμαστε λοιπόν σε συναγερμό. Η κυβέρνηση από ό,τι ξέρω ήδη ετοιμάζεται, χτίζοντας και τις κατάλληλες συμμαχίες. Από την πλευρά μου, ως εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Γενικό Κανονισμό των Διαρθρωτικών Ταμείων θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για την προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων.
Με βάση τον υπό έγκριση Κανονισμό ποια είναι τα κριτήρια χρηματοδότησης από το Ταμείο Συνοχής; Ποιους τομείς θα χρηματοδοτεί; Ποιες χώρες θα μετέχουν σε αυτό; Η Ελλάδα εκτιμάτε ότι θα αντλήσει ποσά ανάλογα με αυτά που δικαιούται από το σημερινό Ταμείο Συνοχής;
Το Ταμείο Συνοχής, βέβαια, θα είναι ένα από τα τρία Διαρθρωτικά Ταμεία μαζί με το Περιφερειακό και το Κοινωνικό Ταμείο. Για το Ταμείο αυτό δεν προβλέπονται ιδιαίτερες αλλαγές την περίοδο 2007-2013. Θα συνεχίσει να αφορά τα Κράτη Μέλη με Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα κάτω από το 90% του Κοινοτικού μέσου όρου. Επίσης, θα παραμείνουν ως κεντρικές προτεραιότητες τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και οι περιβαλλοντικές υποδομές. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, και τα δέκα νέα κράτη μέλη της ΕΕ θα είναι επιλέξιμα για το Ταμείο Συνοχής την επόμενη περίοδο. Δε θα είναι επιλέξιμη -σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν- η Ισπανία, που λάμβανε μόνη της κατά την τρέχουσα περίοδο περίπου το 63% των διαθέσιμων πόρων από το Ταμείο Συνοχής. Δεν είμαστε βέβαια ακόμη σε θέση να κάνουμε συγκεκριμένες προβλέψεις για τα ποσά που θα λάβει τελικά η Ελλάδα. Δεν έχουν αποφασιστεί ακόμη οι δημοσιονομικές προοπτικές που θα καθορίσουν και το συνολικό ποσό που θα διατεθεί για την περιφερειακή πολιτική. Η πρόταση της Κομισιόν βαδίζει προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι όμως πολύ νωρίς ακόμη για οποιαδήποτε εκτίμηση.
Ποιες κοινοτικές πρωτοβουλίες μένουν και ποιες φεύγουν;
Οι κοινοτικές πρωτοβουλίες (URBAN, INTERREG, LEADER, EQUAL) καλύπτουν μέχρι σήμερα ένα μικρό τμήμα του προϋπολογισμού των Διαρθρωτικών Ταμείων. Στο νέο σχέδιο Κανονισμού προτείνεται μία καινοτομία, η οποία με βρίσκει κατά βάση σύμφωνο. Η Κομισιόν προτείνει την επόμενη περίοδο να μην υπάρχουν καθόλου κοινοτικές πρωτοβουλίες. Αντίθετα, οι πρωτοβουλίες αυτές πρόκειται να ενσωματωθούν στον κορμό του προγραμματισμού των κεντρικών Στόχων του Δ’ ΚΠΣ. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι η εμπειρία που αποκτήθηκε από τις πρωτοβουλίες αυτές χρησιμεύει για το συνολικό σχεδιασμό των νέων Στόχων. Για την πρωτοβουλία URBAN (που αφορά τις πόλεις), για παράδειγμα, υπάρχει ειδική υποχρέωση των κρατών μελών να διευκρινίζουν πώς ακριβώς σκοπεύουν να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των πόλεων στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων που θα παρουσιάσουν, όπως και να καταγράψουν τις πόλεις και τις κωμοπόλεις που θα επωφεληθούν από αυτά. Η άλλη σημαντική πρωτοβουλία INTERREG θα αποτελέσει ξεχωριστό Στόχο για το Δ’ ΚΠΣ (για τη διασυνοριακή συνεργασία).
Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση της έκθεσής σας;
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να δώσει τη σύμφωνη γνώμη του για την τελική έγκριση του νέου Κανονισμού. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι το Συμβούλιο είναι υποχρεωμένο να σεβαστεί τουλάχιστον τις βασικές θέσεις που θα εκφραστούν στην έκθεσή μου, οι οποίες και θα διαβιβαστούν εκ των προτέρων στο Συμβούλιο. Στη συνέχεια η Ευρωβουλή θα πει το τελικό ναι ή όχι για το νέο Κανονισμό. Ελπίζω η διαδικασία να ολοκληρωθεί μέσα στο 2005, ώστε τα κράτη μέλη να έχουν το χρόνο να προετοιμαστούν σωστά για τα νέα προγράμματα. Το χρονοδιάγραμμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα προσαρμοστεί βασικά στο αντίστοιχο χρονοδιάγραμμα του Συμβουλίου. Όπως βέβαια καταλαβαίνετε, όσο νωρίτερα τελειώνουμε, τόσο το καλύτερο.