Κύριε Χατζηδάκη, θα ήθελα να ξεκινήσουμε την συζήτησή μας από τις πρόσφατες εξελίξεις στη Γιουγκοσλαβία. Πόσο πιστεύετε ότι η απομάκρυνση του Μιλόσεβιτς θα επηρεάσει τη γενικότερη κατάσταση στα Βαλκάνια;
Είναι κατ’αρχήν θετικό ότι το αυταρχικό καθεστώς του Μιλόσεβιτς κατέρρευσε και τώρα πνέει ένας νέος άνεμος στη Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τα σοβαρά προβλήματα που παραμένουν: είναι οι ανοικτές πληγές του Μαυροβουνίου και του Κοσσυφοπεδίου, όπως και η έλλειψη συνοχής του αντιπολιτευτικού συνασπισμού. Οσο πιο γρήγορα σταθεροποιηθεί η νέα εξουσία στη χώρα, τόσο το καλύτερο για τα Βαλκάνια γενικότερα.
Η περιοχή των Βαλκανιών θεωρείται «η μπαρουταποθήκη της Ευρώπης». Εκτιμάται ότι σήμερα η κατάσταση αυτή μπορεί να ανατραπεί;
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία δέκα χρόνια τα Βαλκάνια έκαναν ό,τι μπορούσαν να επιβεβαιώσουν αυτό το θλιβερό χαρακτηρισμό. Είχαμε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τον πόλεμο στη Βοσνία, τις αναταραχές στην Αλβανία και πέρυσι τους βομβαρδισμούς στη Σερβία. Φοβάμαι πως ο κίνδυνος της αποσταθεροποίησης δεν έχει απομακρυνθεί οριστικά και χρειάζεται μεγάλη προσοχή απ’όλες τις πλευρές.
Πιστεύετε ότι οι χειρισμοί της ελληνικής κυβέρνησης ήταν ικανοποιητικοί;
Αν εννοείτε τα τελευταία γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία, νομίζω ότι η κυβέρνηση κινήθηκε κάπως «στα τυφλά», με τον Υπουργό Εξωτερικών να βασίζεται περισσότερο στους προσωπικούς τους συμβούλους παρά στη δύναμη του διπλωματικού σώματος. Μην ξεχνάμε ότι η επίσκεψή του στο Βελιγράδι δύο εβδομάδες πριν τις εκλογές προκάλεσε δυσμενή σχόλια τόσο στη Γιουγκοσλαβία όσο και στη Δύση. Νομίζω ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι να αναλαμβάνουμε ουσιαστικές πρωτοβουλίες, βάσει μακρόπνοης εθνικής στρατηγικής.
Τι περιμένετε από την ηγεσία του Κοστούνιτσα;
Νομίζω ότι επιβάλλεται το ταχύτερο δυνατόν να βρει ένα modus vivendi με την ηγεσία του Μαυροβουνίου, προκειμένου να αποκατασταθούν οι ομοσπονδιακές δομές στη Γιουγκοσλαβία. Στη συνέχεια, ακολουθεί η εμπέδωση των δημοκρατικών θεσμών και η οικονομική ανοικοδόμηση. Πάντως, λίγοι θα ήθελαν να είναι στη θέση του Κοστούνιτσα, καθώς είναι τεράστια τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει. Αν ο Καραμανλής παρέλαβε χάος το ΄74, ο Κοστούνιτσα παραλαμβάνει 10 φορές μεγαλύτερο χαός.
Στ’αλήθεια, εσείς συμφωνείτε με τον χαρακτηρισμό του κ. Σ. Μιλόσεβιτς ως «εγκληματία πολέμου»;
Είναι αρκετοί στην πρώην Γιουγκοσλαβία αυτοί που δεν είναι «αθώες περιστερές». Βεβαίως πρέπει να αποδοθούν ευθύνες όπου υπάρχουν, αλλά αυτό πρέπει να εξυπηρετεί την ειρήνευση κι όχι το διχασμό. Αυτή τη στιγμη, η έκδοση του Μιλόσεβιτς στο Δικαστήριο της Χάγης περισσότερο κακό θα προκαλούσε παρά καλό. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να αφουγκράζεται το μέλλον της περιοχής, όχι να ξύνει πληγές.
Ένα άλλο θέμα που επίσης απασχολεί την κοινή γνώμη αφορά το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα». Ποιες είναι κατά την άποψή σας οι πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης;
Είναι προφανές ότι ο ανθρώπινος παράγοντας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο ναυάγιο. Ωστόσο, οι ευθύνες της κυβέρνησης υπάρχουν και σχετίζονται με την τήρηση ορισμένων κανόνων του κοινοτικού δικαίου, όπως η ακριβής καταγραφή των επιβατών και τα σωστικά μέσα στο πλοίο. Γενικά, φάνηκε μια επικίνδυνη χαλαρότητα, η οποία δεν αναπληρώνεται με το να ακινητοποιηθούν τόσα πλοία εκ των υστέρων και μάλιστα τρεις ώρες πριν εκπνεύσει η προθεσμία της κοινοτικής Οδηγίας για τα πρότυπα ασφαλείας.
Πιστεύετε ότι μια άλλη κυβέρνηση θα μπορούσε να διαχειριστεί καλυτερα αυτή την κρίση;
Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω. Ξέρω όμως ότι το ΠΑΣΟΚ είναι στην εξουσία πολλά χρόνια τώρα και φέρει καίρια ευθύνη για την κατάσταση στην ελληνική ακτοπλοΐα. Το ναυάγιο αυτό κατέδειξε πάρα πολλά και σοβαρά προβλήματα: ο στόλος μας είναι σχετικά γερασμένος και υπάρχουν πάρα πολλές αμφιβολίες για το εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλείας που τίθενται από το κοινοτικό δίκαιο. Η συζήτηση που διεξάγεται αυτές τις μέρες για το πως θα προχωρήσουμε στην βελτίωση των προτύπων ασφαλείας έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια, όχι με αφορμή το θάνατο δεκάδων συμπολιτών μας. Αυτή είναι η ευθύνη της κυβέρνησης. Έπρεπε να φτάσουμε στο τραγικό συμβάν, για να ασχοληθούμε με τα προβλήματα στην ακτοπλοΐα μας; Έπειτα, μέχρι πριν λίγους μήνες ακούγαμε από τον πρωθυπουργό για την «ισχυρή Ελλάδα» και σήμερα ζούμε την τραγωδία του ναυαγίου. Για μία ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι ο σε αυτό τον τόπο τα έργα απέχουν πολύ τα λόγια.
Κάποιοι χαρακτήρισαν υπερβολικές τις αντιδράσεις της Ν.Δ. …
Μα είναι υπερβολική η αντίδραση να αναζητάς ευθύνες για το χαμό 80 συμπολιτών μας; Η μήπως είναι υπερβολή να ζητάμε την εξάρθρωση της διαπλοκής που στην περίπτωση της ΜFD έχει πάρει τη μορφή απροκάλυπτης ευνοϊκής μεταχείρισης από την πλευρά της κυβέρνησης; Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές καταστάσεις στην ακτοπλοϊα λειτουργούν διπλά εις βάρος των επιβατών: τα καινούρια πλοία των ακτοπλόων μας έχουν δρομολογηθεί στις γραμμές προς την Ιταλία που υπάρχει ανταγωνισμός και εδώ έχουν μείνει τα παλιά. Ταυτόχρονα, τα εισιτήρια των αυτοκινήτων από Ραφήνα για Μύκονο στοιχίζουν το ίδιο με εκείνα από Πάτρα για Ανκόνα.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο κόσμος δεν είναι ικανοποιημένος από την αντιπολιτευτική τακτική που ακολουθεί το κόμμα σας. Ποιες αδυναμίες εντοπίζετε εσείς;
Θεωρώ ότι οι πολίτες είναι δυσαρεστημένοι κυρίως με το ΠΑΣΟΚ, που έχει τη διακυβέρνηση της χώρα πολλά χρόνια τώρα και έχει κουράσει τον κόσμο με την καθεστωτική νοοτροπία και την αλαζονεία του.
Στ’αλήθεια, ευθύνες υπάρχουν μόνο στην εκάστοτε κυβέρνηση;
Δεν υποβαθμίζω τις ευθύνες της αντιπολίτευσης. Η Νέα Δημοκρατία, κυρίως, όντας αξιωματική αντιπολίτευση έχει τις θεσμικές της ευθύνες και οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων – με εποικοδομητική κριτική, αλλά και σκληρή αντιπολίτευση όταν χρειάζεται.
Πέρα από την τρέχουσα επικαιρότητα, υπάρχουν εξελίξεις και στο κόμμα σας. Στ’αλήθεια, το Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας ποια προβλήματα καλείται να λύσει; Εκτιμάτε ότι μπορεί να τεθεί θέμα ηγεσίας;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει θέμα ηγεσίας στην ΝΔ. Το συνέδριο όμως είναι μια πολύ καλή ευκαιρία το κόμμα μας να εκσυγχρονίσει την οργανωτική του δομή κάνοντας ένα άνοιγμα στην κοινωνία και, δεύτερον, να αποσαφηνίσει την πολιτική του ταυτότητα.
Πως το κόμμα σας θα αποκτήσει σύγχρονη ευρωπαϊκή δομή; Ποιές αλλαγές χρειάζονται;
Εκσυγχρονισμός της οργανωτικής δομής, όπως εγώ υποστηρίζω από το 1996, σημαίνει πρόεδρος με θητεία, σημαίνει αναβάθμιση των υποχρεώσεων, αλλά και των δικαιωμάτων των μελών (π.χ θεωρώ ότι όλα τα μέλη του κόμματος θα πρέπει να ψηφίζουν για την εκλογή του προέδρου του κόμματος), σημαίνει πιο μεγάλη σημασία στα συλλογικά όργανα του κόμματος. Αποσαφήνιση της πολιτικής μας ταυτότητας χρειάζεται γιατί το 2000 δεν έχει καμία σχέση με το 1974 όταν ιδρύθηκε η ΝΔ, δεν έχει καμία σχέση με το 1979 όταν έκανε το πρώτο συνέδριό της, αλλά ούτε και με το 1997, όταν έκανε το τελευταίο της συνέδριο. Σήμερα είμαστε ενώπιον της εποχής της παγκοσμιοποίησης, της Κοινωνίας των Πληροφοριών, της μαζικής μετανάστευσης, της βιοτεχνολογίας, των νέων περιβαλλοντικών προκλήσεων, του νέου ρόλου που πρέπει να διαδραματίσει η Ελλάδα σε μια διευρυμένη Ευρώπη. Για όλα αυτά τα ζητήματα η ΝΔ πρέπει να διατυπώσει θέσεις σαφείς, ώστε να είναι πρωτοπόρος στον εκσυγχρονισμό της χώρας.
Το κόμμα Αβραμόπουλου προβληματίζει έντονα στον χώρο της Κεντροδεξιάς. Εσείς πιστεύετε ότι θα κληθείτε να τον αντιμετωπίσετε στις επόμενες εκλογές;
Δεν είμαι αρμόδιος να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Θα μπορούσα, όμως, να σας πω ότι όσο καλύτερα κάνουν την δουλειά τους τα δύο μεγάλα κόμματα, τόσες μικρότερες δυνατότητες υπάρχουν για οποιονδήποτε να δημιουργήσει έναν καινούριο κομματικό οργανισμό.
Τελειώνοντας, μήπως ήρθε η ώρα για την επιστροφή στο κόμμα στελεχών, όπως ο Γ. Σουφλιάς;
Θα καλωσόριζα μια τέτοια εξέλιξη. Το θέμα, βέβαια, είναι ότι πρέπει να υπάρξει κάποια κίνηση της Ν.Δ. προς αυτή την κατεύθυνση και, δεύτερον, θα πρέπει και ο ίδιος ο κ. Σουφλιάς να επιθυμεί την επιστροφή του.