“…Υπάρχουν τρία κρίσιμα στοιχήματα. Το ένα είναι η αγορά όντως να λειτουργήσει ομαλότερα σε σχέση με το πώς έχει λειτουργήσει μέχρι τώρα. Το δεύτερο είναι η ρευστότητα. Το τρίτο είναι η χώρα να εκπλήξει θετικά και στο πολιτικό σύστημα και στην οικονομία…”
Συνέντευξη του Κωστή Χατζηδάκη στην εφημερίδα Athens News
11 Απριλίου 2012
Υπάρχουν περιθώρια άσκησης διαφορετικής οικονομικής πολιτικής την επόμενη τριετία από αυτή που υπαγορεύει το μνημόνιο;
Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι θα σεβαστούμε τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας και αυτό είναι απόλυτα σαφές. Από εκεί και πέρα το ίδιο το μνημόνιο προβλέπει δυνατότητα αναθεώρησής του και μάλιστα ανά τρίμηνο, ανάλογα με την εξέλιξη των πραγμάτων. Οι κρίσιμες παράμετροι για την εφαρμογή του προγράμματος και την επίτευξη των στόχων, στους οποίους είμαστε απόλυτα προσηλωμένοι, είναι τρεις: Ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός, η πορεία των εσόδων. Η δεύτερη είναι οι δαπάνες και η τρίτη είναι η ανάπτυξη. Και στις τρεις παραμέτρους μπορεί να παρέμβει κανένας, ώστε τα πράγματα να εξελιχθούν καλύτερα. Στη φοροδιαφυγή, το μνημόνιο δεν επενδύει πολλά στην είσπραξη φόρων, γιατί υπάρχει η πικρή εμπειρία των τελευταίων δύο ετών, ωστόσο μπορούν να γίνουν πράγματα, όπως π.χ. στο λαθρεμπόριο καυσίμων, στις ενδοομιλικές συναλλαγές. Στον έλεγχο των δαπανών, η εγκατάσταση σύγχρονων ηλεκτρονικών πλατφορμών που θα ελέγξουν την κατάσταση, ένα ERP ας πούμε για τον έλεγχο των δαπανών μπορεί να έχει θετικότερα αποτελέσματα από αυτά που νομίζουμε. Στην ανάπτυξη, μια ιδιαίτερη προσπάθεια στήριξης της ρευστότητας, με μέτρα παράλληλα απελευθέρωσης της αγοράς και αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας και προώθησης των ιδιωτικοποιήσεων μπορεί να εκπλήξουν ευχάριστα την αγορά και να έχουμε μια επιτάχυνση της οικονομίας. Άρα, ναι, υπάρχει ο δρόμος που περιγράφεται στο μνημόνιο, αλλά ο δρόμος αυτός μπορεί να ακολουθηθεί με διάφορες ταχύτητες. Φιλοδοξία μας είναι να πάμε γρήγορα.
Η τρόικα ζητά μετ’ επιτάσεως εσωτερική υποτίμηση. Είναι βιώσιμο ένα μοντέλο με χαμηλούς μισθούς και συντάξεις και υψηλούς φόρους;
Αυτό το εγχείρημα της εσωτερικής υποτίμησης είναι κάτι που δεν το συναντά κανείς συχνά. Ίσως μάλιστα το συναντά για πρώτη φορά, λόγω του ότι εμείς δεν μπορούσαμε να κάνουμε υποτίμηση του νομίσματός μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα έπρεπε να ήμασταν εκτός ευρώ, διότι αυτό θα σήμαινε εθνική καταστροφή. Έχει δυσκολία, διότι όντως ξεκινάς από τους μισθούς και τις συντάξεις και μετά περιμένεις να προσαρμοστεί η αγορά. Υπάρχει εν μέρει μια προσαρμογή της αγοράς στα ακίνητα, όπου είναι και ο χώρος εκείνος όπου κανείς κάνει δυσκολότερα επενδύσεις, άρα η ζήτηση επηρεάζεται αμέσως. Η αλήθεια είναι ότι σε άλλους τομείς της αγοράς, βοηθούντων και των φόρων, υπάρχει ακόμα αντίσταση. Εκεί θα είναι το κρίσιμο στοίχημα. Και η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει μια μάχη και σε αυτό. Να δει πως εξελίσσονται τα πράγματα και να πάρει όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες που μπορεί να πάρει μέσα στα πλαίσια της λειτουργίας της αγοράς, ώστε να υπάρξουν αυτές οι προσαρμογές, διότι διαφορετικά δεν θα μπορέσουμε να έχουμε ομαλές εξελίξεις.
Ο κόσμος προς το παρόν βλέπει μόνο χαμηλότερους μισθούς, υψηλότερους φόρους, βαθιά ύφεση και αυξημένη ανεργία. Φως στο τούνελ μπορεί να δει;
Υπάρχουν τρία κρίσιμα στοιχήματα. Το ένα είναι η αγορά όντως να λειτουργήσει ομαλότερα σε σχέση με το πώς έχει λειτουργήσει μέχρι τώρα. Το δεύτερο είναι η ρευστότητα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της ρευστότητας, που δεν αντιμετωπίζεται με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, χρειάζονται περαιτέρω ενέσεις ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με κάποιο εργαλείο ρευστότητας. Αν δεν το αντιμετωπίσουμε θα πέσουμε σε ένα πολύ βαθύ πηγάδι ύφεσης και αυτή η χρονιά είναι κρίσιμη, η φετινή. Το τρίτο είναι η χώρα να εκπλήξει θετικά και στο πολιτικό σύστημα και στην οικονομία. Είναι κομβικής σημασίας. Η κρίση έχει και μια έντονα ψυχολογική διάσταση. Για να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών και των επενδυτών πρέπει να πείσουμε για την πολιτική σταθερότητα της χώρας, για το ότι αντιμετωπίζει προβλήματα σαν κι αυτά που είπαμε προηγουμένως, αλλά και για το ότι γίνεται μια χώρα φιλική στην επιχειρηματικότητα και στις επενδύσεις και αυτό το τελευταίο έχει να κάνει με τη γραφειοκρατία, με τη διαφάνεια, με το φορολογικό σύστημα – με όποιες δυνατότητες έχεις, τουλάχιστον να πείσεις για τη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος, ότι δεν θα αλλάζει κάθε τρεις και λίγο – και φυσικά με την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, γιατί και έτσι μπορείς να προκαλέσεις να προσελκύσεις κεφάλαια απέξω τα οποία τα χρειαζόμαστε περισσότερο παρά ποτέ.
Είστε τομεάρχης ανάπτυξης της ΝΔ και πρώην υπουργός ανάπτυξης. Γιατί η κυβέρνησή σας δεν είχε προχωρήσει το θέμα της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων;
Όταν πήγα στο υπουργείο Ανάπτυξης, βρήκα μια προεργασία που είχε γίνει με τους προηγούμενους υπουργούς και για τα αρχεία και σε σχέση με την στρατηγική εξόρυξης των υδρογονανθράκων. Και στις 15 Μαΐου του 2009 είχα δώσει μια συνέντευξη στην οποία είχα παρουσιάσει τη στρατηγική μας, αλλά και μια τροπολογία η οποία ίδρυε την εταιρία έρευνας και εξόρυξης των υδρογονανθράκων, υπό την εποπτεία και στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ενεργειακής Στρατηγικής. Το ΠΑΣΟΚ κατήργησε το Συμβούλιο, αλλά κράτησε τη φιλοσοφία και τις θέσεις αυτής της τροπολογίας, την οποία την έκανε νόμο πολύ αργότερα, το 2011, νόμο που εμείς τον ψηφίσαμε και τον στηρίξαμε και βεβαίως δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο, γιατί είναι ένας δρόμος που ξεκίνησε με εμάς.
Ποιο λόγο μπορεί να είχε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για να ακυρώσει αυτές τις πρωτοβουλίες;
Δεν μπορώ να αποδείξω σκοτεινά κίνητρα, παρόλο που μου έκανε εντύπωση η τοποθέτηση του Γιώργου Παπανδρέου πριν από τις εκλογές του 2009, που είχε θέσει εν αμφιβόλω την πρωτοβουλία για το Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και μίλησε για την ανάγκη να το ξανασυζητήσουμε για λόγους περιβαλλοντικούς, κλπ. Μπορώ όμως να αποδείξω την αδιαφορία για τις συγκεκριμένες αυτές συμφωνίες. Φάνηκε από το ότι δεν υπήρξε κινητικότητα των καθ’ ύλην αρμόδιων υπουργών με ταξίδια στο εξωτερικό, δεν υπήρξε κινητικότητα του ίδιου του πρωθυπουργού, προς τη Βουλγαρία και τη Ρωσία, δεν χρησιμοποιήθηκε η Ε.Ε., η οποία είναι και αυτή παρούσα στο παιχνίδι της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Υπήρξε τουλάχιστον μια νωθρότητα, που πληρώθηκε. Ακόμα και ο αγωγός South Stream, το νότιο τμήμα του, που ξεκινά από τη Ρωσία – και αυτός έχει μετατεθεί για το μέλλον.
Μια προσωπική ερώτηση. Γιατί θέλει να γίνει κάποιος να γίνει βουλευτής, όταν ξέρει εκ των προτέρων ότι θα κληθεί να ψηφίσει δύσκολα και αντιδημοφιλή μέτρα;
Είναι ένα πραγματικό ερώτημα. Όντως, ξέρω πως όποιος εκλέγεται παίρνει ένα σταυρό στο ψηφοδέλτιο, παίρνει κι ένα σταυρό στην πλάτη. Είναι ξεκάθαρο αυτό. Είναι πολύ δύσκολη η δουλειά που θα έχουμε να κάνουμε, σε κάθε περίπτωση. Προσωπικά, αφού το σκέφτηκα, θεώρησα ότι θα ήταν δειλία, ειδικά μετά και το περσινό επεισόδιο το οποίο είχα. Βεβαίως, από εκεί και πέρα είναι μια στιγμή ιερή. Είναι οι πιο κρίσιμες εκλογές από το 1944 και μετά. Ο καθένας μας παρουσιάζεται με τις ικανότητες και με τα λάθη του. Το ίδιο και κάθε κόμμα. Και οι πολίτες είναι αυτοί που αποφασίζουν για το μέλλον τους και για τις οικογένειές τους. Εμείς θα πάμε εκεί που θα μας τάξουν οι πολίτες. Σε κάθε περίπτωση όμως η Ελλάδα πρέπει να μείνει όρθια. Αν οι πολίτες νομίζουν ότι τα μικρά λαϊκίστικα κόμματα της δεξιάς και της αριστεράς μπορεί να υπηρετήσουν καλύτερα το εθνικό συμφέρον στην παρούσα φάση, μακάρι να έχουν δίκιο. Γιατί έτσι και εμείς, όλοι οι Έλληνες πολίτες θα βγούμε ωφελημένοι από αυτές τις πολιτικές, που εμένα προσωπικά μου φαίνονται ουτοπικές.
Γιατί έχει γίνει αυτοσκοπός για τη ΝΔ η αυτοδυναμία; Σε όλη την Ευρώπη έχουμε δει πολλά παραδείγματα πετυχημένων κυβερνήσεων συνεργασίας.
Είμαστε το πρώτο κόμμα, με σημαντική διαφορά στις δημοσκοπήσεις από τα υπόλοιπα κόμματα και θα θέλαμε να έχουμε μια καθαρή εντολή για να μην περιπλακούν τα πράγματα σε πολλές διακομματικού τύπου διεργασίες. Στο ΠΑΣΟΚ κάποιοι λένε να συνεργαστούν με την κεντροαριστερά, κάποιοι άλλοι λένε ότι θα δώσουν ψήφο ανοχής στη Νέα Δημοκρατία, άλλα κόμματα δηλώνουν ότι δεν θέλουν να συνεργαστούν με κανένα. Φοβόμαστε μήπως βρεθούμε μπροστά σε αρνητικές εξελίξεις, για αυτό και προειδοποιούμε τους πολίτες πριν από τις εκλογές. Από εκεί και πέρα είναι δέσμευση δική μας ότι ως κυβέρνηση θα επιδιώξουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων, που μπορεί να γίνει και για θέματα της οικονομικής πολιτικής, αλλά και για θέματα όπως είναι η παιδεία, θέματα νόμου και τάξης, κλπ.
Πιστεύετε ότι έχει η Ελλάδα μεγάλο ορυκτό πλούτο;
Υπάρχουν ενδείξεις και προφανώς πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να δούμε τι ακριβώς υπάρχει, σε ποιο βαθμό είναι εκμεταλλεύσιμο και πόσο μπορεί να βοηθήσει τη χώρα. Από την άλλη δεν πρέπει να μπούμε στο κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού. Θα ξέρουμε μόνο όταν γίνουν γεωτρήσεις. Θέλω να θυμίσω ότι όλο αυτό το διάστημα, από το 1974 και μετά, η Ελλάδα δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια. Δεν είναι ίσως ευρύτερα γνωστό ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αρχές της δεκαετίας του 2000, έγιναν έρευνες και στο Κατάκολο και στην ηπειρωτική Ελλάδα, στη δυτική Ελλάδα, οι οποίες απέβησαν άκαρπες, είτε γιατί δεν βρέθηκαν κοιτάσματα, είτε γιατί βρέθηκαν, αλλά δεν ήταν εκμεταλλεύσιμα. Επομένως, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα από όσο νομίζουν κάποιοι οι οποίοι τοποθετούνται σε αυτό το θέμα.
Προωθήσατε, πάντως, ως κυβέρνηση το ζήτημα των αγωγών. Γιατί πιστεύετε ότι έχει «σκαλώσει» τώρα αυτό;
Στα ζητήματα των αγωγών έχουμε τεράστιο πρόβλημα γιατί οδεύει προς ακύρωση και ο αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και ο αγωγός φυσικού αερίου ITGI που θα ξεκινούσε από το Αζερμπαϊτζάν και θα κατέληγε μέσω Τουρκίας στην Ιταλία. Εδώ υπάρχουν σοβαρές ευθύνες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ γιατί υποβάθμισε πλήρως την ενεργειακή διπλωματία στο όνομα της πράσινης ενέργειας. Σωστά ασχολήθηκε με την πράσινη ενέργεια. Κι εμείς είχαμε ασχοληθεί. Αλλά έγινε σχεδόν εμμονή, με αποτέλεσμα να αγνοηθούν όλες οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Καραμανλή στο συγκεκριμένο τομέα.
Διαβάστε τη συνέντευξη και στην αγγλική εδώ