Αθήνα, 11 Ιουνίου 2009
Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη για τα Κοινοτικά Προγράμματα σύνδεσης Έρευνας και Επιχειρήσεων
Ο Υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης, σήμερα, Πέμπτη 11 Ιουνίου 2009, παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Ανάπτυξης, τα κοινοτικά προγράμματα σύνδεσης έρευνας και επιχειρήσεων. Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου μίλησε επίσης ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας κ. Φίλιππος Τσαλίδης, ενώ συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Ανταγωνιστικότητας κ. Ελευθέριος Σταυρόπουλος και ο Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή και εκπρόσωπος Τύπου του ΥΠΑΝ κ. Γιάννης Οικονόμου.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Καλημέρα και απολογούμαι για την καθυστέρηση. Σήμερα πρόκειται να σας παρουσιάσουμε τρεις συγκεκριμένες δράσεις χρηματοδοτούμενες από το ΕΣΠΑ για τη σύνδεση της έρευνας με τις επιχειρήσεις, με την παραγωγή. Από την αρχή σημείωσα, από τον περασμένο Γενάρη που ανέλαβα Υπουργός Ανάπτυξης, τη σημασία που έχει και για μένα προσωπικά η προώθηση της έρευνας ιδιαίτερα όταν η έρευνα είναι συνδεδεμένη με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις.
Είναι κομβικής σημασίας αυτή η πολιτική πια για όλες τις χώρες της Ευρώπης γιατί είναι βασικός παράγοντας για την επίτευξη του στόχου της ανταγωνιστικότητας. Εμείς –αναφέρομαι σε χώρες όπως την Ελλάδα– εκ των πραγμάτων δεν μπορεί και δεν πρέπει να πάμε σε χαμηλούς μισθούς, το αντίθετο. Ο στόχος είναι να αυξηθούν οι μισθοί. Επομένως, πρέπει με άλλους τρόπους να ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ένας από τους τρόπους αυτούς είναι ακριβώς η προώθηση της καινοτομίας μέσω της σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή.
Γι’ αυτό το λόγο και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη συγκεκριμένη πολιτική από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Γι’ αυτό το λόγο και από το ΕΣΠΑ στα διάφορα προγράμματα -δεν αναφέρομαι μόνο στο πρόγραμμα του δικού μας Υπουργείου, αναφέρομαι και στο πρόγραμμα της Κοινωνίας της Πληροφορίας, αναφέρομαι και στα περιφερειακά προγράμματα- για δράσεις που αφορούν την καινοτομία, την έρευνα, την τεχνολογία διατίθενται συνολικά πόροι που φτάνουν το 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ για την περίοδο 2007 – 2013.
Εμείς ως Υπουργείο έχουμε ένα πολύ σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την κατεύθυνση διότι ακριβώς είμαστε αρμόδιοι για την προώθηση της έρευνας και της τεχνολογίας. Ήταν γι’ αυτό που και το τελευταίο εξάμηνο προσπαθήσαμε να αναλάβουμε συγκεκριμένες δράσεις για να έχουμε περαιτέρω πρόοδο στο συγκεκριμένο τομέα.
Θέλω να πω ότι ήδη έχει προκηρυχθεί από το Δ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, από το ΕΣΠΑ, η πρώτη δράση που αφορά τα κουπόνια καινοτομίας. Μια δράση που εξελίσσεται ικανοποιητικά και ο κ. Τσαλίδης μπορεί να σας πει στη συνέχεια πιο συγκεκριμένα στοιχεία.
Δεύτερον, προσπαθήσαμε πριν από δυο μήνες περίπου να αναδείξουμε σε μια εκδήλωση, στην οποία παρίστατο και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, το έργο των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων στην Ελλάδα, γιατί πραγματικά πιστεύουμε ότι δεν έχει προβληθεί επαρκώς και είναι ανάγκη σ’ αυτόν τον τόπο να επιβραβεύονται πάντοτε οι καλοί.
Τρίτον, προχωρήσαμε στην ανασύσταση του ερευνητικού ιστού της χώρας. Όπως ξέρετε, την περασμένη εβδομάδα με αναλυτικό δελτίο τύπου παρουσιάσαμε το νέο χάρτη ο οποίος διαμορφώθηκε μετά από τη σχετική μελέτη που έγινε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας. Στόχος μας ήταν μια πιο ορθολογική δομή σε σχέση με τον τρόπο που λειτουργούν τα Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα, περιορισμός των δαπανών από την πλευρά του Δημοσίου, καλύτερα αποτελέσματα για τον πολίτη και την κοινωνία. Στηριχθήκαμε σε μια πολύ συγκεκριμένη φιλοσοφία η οποία οδήγησε στην Αθήνα να έχουμε ένα Ερευνητικό Ινστιτούτο για κάθε μεγάλη θεματική ενότητα, με μεγάλα Ερευνητικά Κέντρα και στην επαρχία, χωρίς βεβαίως να αποκλείουμε τη δημιουργία πυρήνων σε διάφορες πόλεις. Θέλουμε να προχωρήσουμε μέσα από υγιείς δομές στην προώθηση της έρευνας και της τεχνολογίας και γι’ αυτό το λόγο θα λειτουργήσουμε με βάση ένα τέτοιο σχετικό Κέντρο με έδρα τη Θεσσαλονίκη και ένα άλλο με έδρα στο Ηράκλειο, τα οποία βεβαίως θα έχουν παραρτήματα σε άλλες πόλεις. Αυτά δεν είναι καινούργια, τα γνωρίζετε. Απλώς ανακεφαλαιώνω μερικά πράγματα που έγιναν τους τελευταίους μήνες.
Θέλω επίσης να σας πω ότι, στα πλαίσια της ίδιας αντίληψης, την επόμενη εβδομάδα έχουμε συνάντηση με το ΣΕΒ, το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, έτσι ώστε να συζητήσουμε τρόπους συνεργασίας με την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα. Και αυτό, προκειμένου να αυξηθεί το ενδιαφέρον των Ελλήνων επιχειρηματιών για την έρευνα και την καινοτομία, καθώς θεωρούμε ότι είμαστε αρκετά πίσω σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες στον τομέα αυτό.
Θεωρούμε ότι ασφαλώς το κράτος έχει υποχρέωση να δείξει ενδιαφέρον για τον συγκεκριμένο τομέα, υποχρέωση όμως έχει και ο ιδιωτικός τομέας και χαιρόμαστε για την καταρχήν θετική ανταπόκριση, η οποία θέλουμε να οδηγήσει σε συγκεκριμένες κινήσεις στη συνέχεια.
Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε τρεις συγκεκριμένες δράσεις, όπου είμαστε έτοιμοι να κάνουμε αμέσως τις προκηρύξεις μέσα στον Ιούνιο. Η πρώτη δράση έχει τον τίτλο «Συνεργασία». Η δεύτερη δράση έχει τον τίτλο «Νέες καινοτόμες επιχειρήσεις». Αφορά αυτό που στο χώρο αυτό είναι περισσότερο γνωστό ως spin-off και spin-out companies και η τρίτη δράση έχει τον τίτλο «Ομάδες μικρομεσαίων επιχειρήσεων». Ο προϋπολογισμός των δράσεων σε σχέση με τη δημόσια δαπάνη είναι για την πρώτη δράση 76 εκατομμύρια, για τη δεύτερη δράση 25 εκατομμύρια, για την τρίτη δράση 21 εκατομμύρια. Σύνολο προϋπολογισμού γι’ αυτές τις τρεις δράσεις 122 εκατομμύρια ευρώ. Επαναλαμβάνω, δημόσια δαπάνη.
Ο κ. Τσαλίδης στη συνέχεια θα σας παρουσιάσει περισσότερο λεπτομερειακά τι περιλαμβάνει η κάθε δράση, ποιους στόχους έχει, ποιοι μπορεί να επωφεληθούν. Θέλω να ξέρετε ότι η προσπάθεια δεν σταματάει εδώ σε σχέση με το ΕΣΠΑ. Έχουμε ήδη ένα χρονοδιάγραμμα δράσεων μέχρι το τέλος της χρονιάς. Θα ακολουθήσουν και άλλες δέσμες δράσεων οι οποίες στοχεύουν από διαφορετικές πλευρές να προωθήσουν την έρευνα, την τεχνολογία, την καινοτομία στην πατρίδα μας.
Δεν μας ενδιαφέρει απλά και μόνο να δώσουμε χρήματα σε επιχειρήσεις για να στηρίξουμε τη ρευστότητα της οικονομίας σ’ αυτή την κρίσιμη φάση μας ενδιαφέρει τα χρήματα που δίνουμε να πιάσουν τόπο. Πιστεύουμε ότι ο τομέας της έρευνας και της τεχνολογίας μπορεί να αποδειχθεί προνομιακός για τη χώρα μας αρκεί όλοι να αντιληφθούν τη σημασία που έχει.
Δεν πιστεύουμε σε καμιά περίπτωση ότι η έρευνα πρέπει να είναι σ’ αυτήν εδώ τη χώρα ο φτωχός συγγενής. Μπορεί να έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόοδο και στην ανάπτυξη της χώρας. Είναι κάτι που αποτελεί άλλωστε στρατηγική της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι κομβικής σημασίας ο ρόλος της έρευνας στην ίδια τη στρατηγική της Λισαβόνας που έχει εκπονηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχει συμφωνηθεί από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θεωρούμε λοιπόν ότι δεν πρέπει να μένουμε στα λόγια. Πρέπει να κάνουμε συγκεκριμένες δράσεις, συγκεκριμένο έργο και θεωρώ ότι τα προγράμματα που σήμερα παρουσιάζουμε κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Γ. Γ. ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ: Καλή σας ημέρα κυρίες και κύριοι. Λοιπόν, να πάμε τότε στο δεύτερο slide το οποίο έχει τον προγραμματισμό του έτους 2009. Βλέπετε ότι πρώτο στη σειρά είναι τα κουπόνια καινοτομίας. Είναι μια δράση σε εξέλιξη. Στο σύνολο των 1.200 περίπου κουπονιών για τον συγκεκριμένο προϋπολογισμό που είχαμε 8,4 εκατομμύρια βρισκόμαστε περίπου στις 800 αιτήσεις. Οπότε υπολογίζουμε και εκτιμούμε ότι μέσα σε ένα μήνα το πολύ θα έχει τελειώσει αυτή η δράση και στη συνέχεια είναι τρεις δράσεις για τις οποίες ήδη σας μίλησε ο Υπουργός, οι οποίες θα προκηρυχθούν εντός του Ιουνίου του 2009. Είναι η συνεργασία, οι νέες καινοτόμες επιχειρήσεις και οι ομάδες μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ο προγραμματισμός συνεχίζει με τους επόμενους μήνες. Εδώ ίσως υπάρξει κάποια μεταβολή διότι πιστεύω ότι θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στους περιφερειακούς πόλους καινοτομίας, οπότε αλλάξει ίσως ο προγραμματισμός. Βλέπετε και μια τελευταία δράση η οποία αφορά τις διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες είτε είναι αυτές σε ευρωπαϊκό επίπεδο είτε σε διεθνές επίπεδο και οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Όπως είπε και ο Υπουργός, μέσα από τις δράσεις αυτές οι στόχοι είναι κυρίως δυο. Ο πρώτος στόχος είναι να φέρουμε πιο κοντά την έρευνα, την παραγωγή γνώσης στο δημόσιο τομέα, δηλαδή στην παραγωγή, στην επιχείρηση, στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας και ο δεύτερος στόχος επίσης είναι να αυξήσουμε την ιδιωτική συμμετοχή ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο στόχο που έχουμε θέσει ως χώρα, μέχρι το 2015 το 1,5% του ΑΕΠ να είναι κονδύλια για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία.
Εδώ θα πρέπει να σας πω ότι σαν χώρα ως δημόσια δαπάνη έχουμε πολύ υψηλή. Ήδη ο Υπουργός είπε ότι μέσα στο ΕΣΠΑ έχουμε 1,5 δισεκατομμύριο περίπου ευρώ που είναι ποσό τριπλάσιο κι αυτό θα πρέπει να το λέμε σε σχέση με το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, που σημαίνει ότι για την κυβέρνηση αυτή είναι καθοριστικός ο ρόλος της έρευνας και συνεπώς έχει τα απαραίτητα κονδύλια προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5% του ΑΕΠ, αλλά χρειάζεται οπωσδήποτε μεγαλύτερη συμμετοχή από τον ιδιωτικό τομέα. Δε θα κουραστώ να λέω ότι στις αναπτυγμένες χώρες το ποσοστό συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην έρευνα είναι περίπου 70% έως 75%, ενώ στην Ελλάδα είναι 10% με 15%. Συνεπώς θα πρέπει να βοηθήσουμε προς την κατεύθυνση αυτή.
Τώρα σε ό,τι αφορά στις δράσεις τις τρεις για τις οποίες σας μίλησε ο Υπουργός, θα ξεκινήσουμε από την πρώτη δράση, τη δράση «Συνεργασίας» η οποία θα προκηρυχθεί την επόμενη ή τη μεθεπόμενη εβδομάδα, πάντως εντός του Ιουνίου. Έχει δυο πράξεις. Η μια πράξη αφορά έργα μικρής και μεσαίας κλίμακας. Η άλλη πράξη αφορά έργα μεγάλης κλίμακας. Η μικρή κλίμακα και η μεγάλη κλίμακα αναφέρεται στον προϋπολογισμό. Τα έργα μικρής κλίμακας είναι από 300.000 έως 1 εκατομμύριο ευρώ, ενώ τα μεγάλης κλίμακας είναι από 1 εκατομμύριο ευρώ έως 3 εκατομμύρια ευρώ και επίσης είναι και διαφορετικός ο αριθμός των φορέων που θα πρέπει να συμμετέχουν σε κάθε μια από τις δυο δράσεις, όπως και διαφορετικός είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης του έργου. Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης αυτής είναι 76 εκατομμύρια ευρώ. Δικαιούχοι είναι Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, ΤΕΙ, είπαμε τον δημόσιο τομέα, το τομέα που παράγει τη γνώση και από την άλλη μεριά είναι ο επιχειρηματικός τομέας, ο ιδιωτικός τομέας, ο οποίος αξιοποιεί τη γνώση που παράγεται από τον δημόσιο τομέα.
Εδώ θα πρέπει να σας πω ότι έχει γίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το ότι χαράξαμε την εθνική πολιτική, υπάρχουν συγκεκριμένες θεματικές περιοχές πάνω στις οποίες προκηρύσσεται αυτή η δράση της συνεργασίας, είναι μια δράση της οποίας οι θεματικές περιοχές είναι αντίστοιχες με τις θεματικές περιοχές του 7ου Προγράμματος Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά ταυτόχρονα επειδή μιλάμε για εθνική ερευνητική πολιτική και επειδή υπάρχουν εθνικές προτεραιότητες, οι προτεραιότητες αυτές φαίνονται στο ποσοστό που η κάθε θεματική περιοχή φαίνεται ανάλογα με τις εθνικές προτεραιότητες που έχουμε βάλει εμείς οι ίδιοι, ως χώρα.
Η εθνική αυτή Επιτροπή συγκροτήθηκε από εκπροσώπους των Πανεπιστημίων, των Ερευνητικών Κέντρων και του ιδιωτικού τομέα, εξειδίκευσε το ΕΣΠΑ στον τομέα της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας και η ίδια ανάλογα με τις εθνικές προτεραιότητες έβαλε κι αυτά τα ποσοστά τα οποία βλέπετε στο σλάιντ αυτό. Οι περιοχές είναι η υγεία η βιοτεχνολογία, ενέργεια, περιβάλλον, κλίμα, νανοτεχνολογία, μεταφορές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών και κλωστοϋφαντουργία και μεταποίηση. Λείπει μία διότι δεν έχει μπει σ’ αυτή την προκήρυξη, αφορά στο διάστημα και στην ασφάλεια.
Εδώ θα πρέπει να σας πω ότι για πρώτη φορά στον τομέα των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών δίνεται αυτό το ποσοστό που βλέπετε, το 5% το οποίο μεταφράζεται σε δραχμές γύρω στα 15 εκατομμύρια ευρώ στα πλαίσια του ΕΣΠΑ.
Για να πάμε στην επόμενη δράση η οποία είναι spin off και spin out (το σλάιντ στη σελίδα 9), έχει 25 εκατομμύρια προϋπολογισμό αυτή η δράση, αναφέρεται σε επιχειρήσεις κυρίως έντασης γνώσης, spin off είναι οι μικρές εταιρείες οι οποίες δημιουργούνται από μια καλή ιδέα η οποία προέρχεται μέσα από τον ακαδημαϊκό ή τον ερευνητικό χώρο, spin out είναι οι μικρές επιχειρήσεις οι οποίες δημιουργούνται με βάση μια καλή ιδέα η οποία προέρχεται κυρίως από τον ιδιωτικό χώρο.
Αφορά όλους αυτούς τους τομείς στους οποίους αναφερθήκαμε προηγουμένως, αρκεί να υποστηρίζουν βέβαια καινοτόμες ιδέες, με δυνατότητα διείσδυσης στη διεθνή αγορά, η αξιοποίηση των οποίων, αυτών των καινοτόμων ιδεών θα συμβάλλει μεσομακροπρόθεσμα βέβαια στην αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας προς προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης.
Η επιχορήγηση, δηλαδή η δημόσια δαπάνη είναι έως 70%, το 30% πρέπει να είναι ιδιωτική δαπάνη και οπωσδήποτε πρέπει να υπάρξει για όσες επιχειρήσεις είναι ήδη ιδρυμένες και λειτουργούν και μια αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της τάξης του 25%. Οι στόχοι είπαμε ότι είναι η διείσδυση στις νέες και διεθνείς αγορές, ενίσχυση επιχειρηματικότητας ερευνητών και εξειδικευμένου προσωπικού, η παρακίνηση μεγάλων επιχειρήσεων στην δημιουργία συμμετοχής σε νέες καινοτόμες επιχειρήσεις, είναι αυτές οι επιχειρήσεις spin out που είπαμε όπου υπάρχει μια καλή καινοτόμα ιδέα στον ιδιωτικό τομέα και δημιουργείται η εταιρεία, να προσελκύσουμε επενδυτές ώστε να δημιουργήσουν τέτοιες εταιρείες και μάλιστα και εξειδικευμένο προσωπικό από την Ευρώπη και από τον υπόλοιπο κόσμο.
Πάμε στο σλάιντ νούμερο 12, είναι η τρίτη δράση στην οποία θ’ αναφερθούμε σήμερα, είναι νέες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά αφορά μόνο τη μία πράξη η οποία είναι ομάδες τέτοιων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το ύψος της ενίσχυσης βλέπετε ότι είναι από 50% έως 70% και εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης και αν κάνει βιομηχανική ή πειραματική έρευνα, όσο πιο μικρή είναι η επιχείρηση και όσο πιο κοντά είμαστε προς την έρευνα τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό επιχορήγησης και οπωσδήποτε προκειμένου να υλοποιηθεί ένα τέτοιο έργο, χρειάζεται και ένας φορέας ερευνητικός ή ακαδημαϊκός ο οποίος υπό μορφή υπεργολάβου θ’ αναλάβει να βοηθήσει την ομάδα μικρομεσαίων επιχειρήσεων, επαναλαμβάνω, να υλοποιήσει την καινοτόμα ιδέα προκειμένου να παραχθεί ένα καινοτόμο προϊόν.
Το ύψος του προϋπολογισμού της δράσης αυτής, της δημόσιας δαπάνης πάντοτε μιλάμε, είναι 21,2 εκατομμύρια και η δράση αυτή θα είναι ανοιχτή μέχρι τον Μάιο του 2010.
Αυτές είναι οι δράσεις οι οποίες θα προκηρυχθούν εντός του Ιουνίου, που σας είπα ότι υπάρχει και ο προγραμματισμός για ολόκληρο το έτος 2009 και σε μια επόμενη υποθέτω συνέντευξη, όταν θα είμαστε έτοιμοι, θ’ αναλύσουμε περισσότερο τις δράσεις οι οποίες θα προκηρυχθούν στους επόμενους μήνες. Σας ευχαριστώ πολύ. Είμαι έτοιμος για τις ερωτήσεις σας. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν μπορείτε να εξηγήσετε την αναδιάταξη του ιστού.
Γ. Γ. ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ: Κοιτάξτε, η διαβούλευση για την αναδιάταξη του ερευνητικού ιστού της χώρας άρχισε στο τέλος του 2005, συνεχίστηκε μέχρι τις ημέρες μας, το ΕΣΕΤ έχει καταθέσει σχέδιο με τρία εναλλακτικά σενάρια και το Υπουργείο παίρνοντας υπ’ όψιν τόσο την πρόταση του ΕΣΕΤ όσο και το ότι θέλαμε να δημιουργήσουμε μεγάλα ερευνητικά κέντρα μονοθεματικά διότι υπήρχε ένας τεράστιος κατακερματισμός σε ολόκληρη τη χώρα, τεράστιες επικαλύψεις όχι ανάμεσα στα ερευνητικά κέντρα, αλλά και μέσα στο ερευνητικό κέντρο ανάμεσα στα Ινστιτούτα προχώρησε σε αυτή την αναδιάταξη του ερευνητικού ιστού της χώρας προσβλέποντας ότι θα γίνει και οικονομία κλίμακας αλλά και καλύτερη αξιοποίηση των αποτελεσμάτων που πραγματικά είναι πολύ σημαντικά για την οικονομία αυτής της χώρας. Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό ούτε την πυρίτιδα, όλα τα μεγάλα κι επιτυχημένα ερευνητικά κέντρα στον κόσμο είναι μονοθεματικά, δεν υπάρχουν επικαλύψεις οι οποίες υπήρχαν εδώ στην πατρίδα μας και πιστεύουμε ότι αυτή η αναδιάταξη ως στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης είναι πραγματικά μια πολύ μεγάλη μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία. Ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (Μιλά εκτός μικροφώνου)
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Εκτός από τους ερευνητές που πάντοτε τους λογαριάζουμε διότι χωρίς τα δικά τους μυαλά και τη δική τους προσπάθεια δεν μπορεί να προχωρήσει η έρευνα, πρέπει να σκεφτόμαστε επίσης την έρευνα αυτή καθαυτή, το εξαγόμενο αυτής της προσπάθειας αλλά επίσης και τους Έλληνες φορολογούμενους. Έχω πει κι άλλη φορά ότι η έρευνα προφανέστατα είναι ελεύθερη, θα παραμείνει ελεύθερη, η χρηματοδοτούμενη όμως έρευνα από το κράτος έχει να κάνει και με τις προτεραιότητες εκάστοτε του Δημοσίου και της χώρας.
Όπως είπε ο κ. Τσαλίδης, μέχρι τώρα είχαμε φαινόμενα όπου όχι μόνο σε δυο διαφορετικά χρηματοδοτούμενα από το κράτος ερευνητικά κέντρα είχαμε την ίδια δραστηριότητα, αλλά ενδεχομένως και μέσα στο ίδιο ερευνητικό κέντρο είχαμε δυο διαφορετικά δοβλέτια –συγνώμη που χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη αλλά πρέπει να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους. Επομένως δεν είναι θέμα ιδεολογικής επιλογής εδώ, είναι θέμα απλής λογικής, είναι θέμα προτεραιοτήτων του Δημοσίου να μπει μια τάξη έτσι ώστε να έχουμε ακόμα καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερα χρήματα. Δεν πρόκειται κάποιος ερευνητής ο οποίος έχει μια συγκεκριμένη σχέση εργασίας ν’ απολυθεί ούτε να δει τον μισθό του να περιορίζεται, τα δικαιώματά του με κάποιον τρόπο ν’ απειλούνται. Αυτό το οποίο θα συμβεί είναι απλώς η δημιουργία μιας καινούργιας πραγματικότητας η οποία θα είναι πιο θετική για τον τόπο, πιο θετική για την έρευνα.
Και νομίζω ότι η απλή εξέταση και μόνο του χάρτη δείχνει ότι προχωρήσαμε με βάση τις αρχές της κοινής λογικής. Να σας πω ένα παράδειγμα: Είχαμε δυο Κέντρα, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και το ΕΚΕ στην Αθήνα. Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών κατά βάση ήταν η Σχολή με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, κατά βάση, διότι είχε κάποια Ινστιτούτα που ήταν στο χώρο των θετικών επιστημών και τα οποία δημιουργήθηκαν εν τω μεταξύ, άρα ήταν δισυπόστατο.
Και την ίδια στιγμή δίπλα, μερικά χιλιόμετρα παρακάτω, υπήρχε το ΕΚΕ, το οποίο έκανε την ίδια δουλειά. Αποφασίσαμε να υπάρχει ένα Κέντρο που να ασχολείται με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, δεν καταργήθηκε κάποιοι Ινστιτούτο στα δύο Κέντρα το οποίο να παρέσχε μέχρι τώρα ένα αυτόνομο και συγκεκριμένο έργο. Συνεχίζουν τη λειτουργία τους. Απλώς κάποια απ’ τα Ινστιτούτα που ήταν μέσα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και ήταν προς την κατεύθυνση των θετικών επιστημών άνηκαν στο Δημόκριτο όπου είναι το Κέντρο που θα ασχολείται με τις θετικές επιστήμες.
Και ό,τι αφορά τις ανθρωπιστικές επιστήμες εντάσσεται σε ένα νέο Κέντρο. Δε βλέπω ειλικρινά λόγο για να υπάρχουν αντιδράσεις και θεωρώ ότι οι όποιες αντιδράσεις ακόμη και αν υπάρξουν, θα ξεπεραστούν, διότι η πολιτική της κυβέρνησης έγινε με άξονα την κοινή λογική και με κατεύθυνση την προώθηση της έρευνας και τις ανάγκες της κοινωνίας και του φορολογούμενου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να μας δώσετε ένα νούμερο, ποια θα είναι εξοικονόμηση.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Σας δώσαμε συγκεκριμένα στοιχεία σε σχέση με τις ενοποιήσεις φορέων που γίνονται, ενοποιήσεις Ινστιτούτων, περιορισμό του αριθμού των Ινστιτούτων, περιορισμό των Ινστιτούτων, περιορισμό των Διοικητικών Συμβουλίων. Από εκεί και μετά θα ήταν παρακινδυνευμένο να δώσει κανείς ένα πολύ συγκεκριμένο αριθμό, ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας του εγχειρήματος. Αλλά σαφέστατα είναι παραπάνω από βέβαιο ότι θα υπάρξει εξοικονόμηση.
Γ. Γ. ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ: Θα ήθελα να πω το εξής: Συγκεκριμένα νούμερα δεν μπορούν να υπάρξουν αυτή τη στιγμή, αλλά βγάλτε τη λίγο απ’ το μυαλό σας, μη συνδέετε αυτό που έγινε γενικότερα στο δημόσιο τομέα με τη συρρίκνωση, με ότι γίνεται στον ερευνητικό ιστό της χώρας. Θα σας πω ένα απλό παράδειγμα. Το είπε βέβαια ο Υπουργός και για το ΕΚΕ. Το ΕΚΕ είχε τρία Ινστιτούτα που ήταν στο χώρο των κοινωνικών επιστημών. Πραγματικά παρακάτω λίγες εκατοντάδες μέτρα υπήρχε το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ένα απ’ τα παλαιότερα, το παλιότερο νομίζω ερευνητικό κέντρο της χώρας, το οποίο είχε τρία Ινστιτούτα στις ανθρωπιστικές επιστήμες και άλλα τρία στις θετικές επιστήμες.
Στην Αττική υπήρχε ένα Κέντρο που θεράπευε το αντικείμενο, που εξακολουθεί να θεραπεύει το αντικείμενο της Βιολογίας και της Βιοτεχνολογίας το Φλέμινγκ και υπήρχαν 3-4 ακόμη Ινστιτούτα που έκαναν την ίδια δουλειά περίπου σε διαφορετικά Ερευνητικά Κέντρα.
Όταν μιλάει για οικονομία κλίμακας τι σημαίνει; Ότι όλα αυτά τα Ινστιτούτα χρειάζονται εξοπλισμό. Μερικά απ’ αυτά, μερικά κομμάτια αυτού του εξοπλισμού είναι και ίδια, γίνεται duplication, υπάρχει δηλαδή ο ίδιος εξοπλισμός και σε διαφορετικά Ερευνητικά Κέντρα. Συνεπώς τα νούμερα που θέλετε δεν είναι εύκολο να δοθούν.Και εκείνο βέβαια επίσης το οποίο θα πρέπει να πούμε, είναι ότι πρώτον, είπε ο Υπουργός ότι δεν πρόκειται να αλλάξει το εργασιακό καθεστώς κανενός εκ των εργαζομένων. Και δεύτερον, επίσης θα πρέπει να πούμε ότι αυτά δε θα γίνουν αύριο το πρωί, θα πρέπει να περάσει ένας ορισμένος χρόνος για να δημιουργηθούν και οι κατάλληλες υποδομές για να μετακινηθούν κάποια Ινστιτούτα.
Δε θα πάρουμε το Ινστιτούτο αύριο το πρωί να το πάμε από εδώ να το μετακινήσουμε εκεί. Ευχαριστώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επειδή υπάρχει κάποια αντίδραση, έχει εκφραστεί με κάποιο τρόπο…
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Θα τη διαψεύσει η ίδια η ζωή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κάποιοι άνθρωποι θα μετακομίσουν.
Γ. Γ. ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ: Βεβαίως θα μετακομίσουν, αλλά θα δημιουργούν εκείνες οι συνθήκες και όταν θα υπάρξουν υποδομές για να μετακινήσουν. Αλλιώς πως θα μετακινήσουν;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Αν είναι τόσο τρομερό αμάρτημα το να φύγει κάποιος από την οδό Βασ. Κων/νου και να πάει στην οδό Σόλωνος, το αποδεχόμαστε αυτό το αμάρτημα.
Δε γίνεται τίποτα σε αυτό τον τόπο εάν ευχόμαστε όλοι να αλλάξουν πράγματα και οποιαδήποτε αλλαγή την αντιμετωπίζει ο κάθε ενδιαφερόμενος για το θέμα αρνητικά. Πολύ περισσότερο όταν δεν τον θίγει.
Να υπήρχε πρόβλημα με τα δικαιώματα, να υπήρχε πρόβλημα με τους μισθούς, να υπήρχε πρόβλημα με την επαγγελματική προοπτική όλων αυτών των ανθρώπων να το καταλάβω. Είναι θέμα πιο ορθολογικής διαχείρισης.
Ανακοινώσαμε τα στοιχεία και τα έχετε στη διάθεσή σας. Συνολικά στους φορείς του Υπουργείου, δεν αναφέρομαι μόνο στα Ερευνητικά Ινστιτούτα, έχουμε περιορισμό των Διοικητικών Συμβουλίων εκεί που καταργούνται φορείς και συγχωνεύονται φορείς από 22 σε 8 και των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων από 192 σε 66. Και λιγότερους Προέδρους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συνήθως με την έρευνα και την τεχνολογία ο κόσμος δεν τα πηγαίνει πάρα πολύ καλά. Σκοπός είναι να μπορέσουμε να τον ενημερώσουμε για το τι ακριβώς συμβαίνει και πως απλοποιούνται οι διαδικασίες. Έρχεται πάντα σε επαφή όταν έχουμε ένα πολύ μεγάλο σεισμό και ξεσπάσει αυτός ο πόλεμος με τους ερευνητές – καθηγητές στα κανάλια και στα ραδιόφωνα και στις εφημερίδες, για το που πήγαν τα χρήματα της έρευνας για τους σεισμούς.
Έχετε σκοπό να συγκεντρώσετε σε ένα απ’ τα πιο σημαντικά θα λέγαμε κομμάτια της επιστημονικής κοινότητας, τις αρμοδιότητες πλέον σε έναν φορέα και να μην έχουμε αυτή την πολυδιάσπαση όσον αφορά τους σεισμούς;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Για τους σεισμούς; Ναι, δεν αμφιβάλω. Η προσπάθεια που κάνουμε ακριβώς είναι να έχουμε ένα Ερευνητικό Κέντρο για κάθε μεγάλο τομέα και είπαμε ότι σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα που θίγετε, το Εθνικό Αστεροσκοπείο θα έχει τον ρόλο που πρέπει να έχει.
Δε μιλάω για τα Πανεπιστήμια αυτή την ώρα. Δεν είμαστε στο Υπουργείο Παιδείας, αν δεν κάνω λάθος. Αλλά δεν ισχυριστήκαμε ότι ήρθαμε να λύσουμε μέσα από την αναδιάταξη του ερευνητικού ιστού της χώρας το πρόβλημα των Πανεπιστημίων. Ασφαλώς υπάρχουν πολλά ζητήματα που σχετίζονται με τα Πανεπιστήμια. Υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να κουβεντιάσουμε με το Υπουργείο Παιδείας, να δούμε μια πιο αρμονική σχέση των Πανεπιστημίων με τα Ερευνητικά Ινστιτούτα.
Ο Γενικός ο κ. Τσαλίδης συζητάει ήδη με τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας την κα Κωτσοπούλου για το συγκεκριμένο θέμα, αλλά δεν είμαστε έτοιμοι να σας ανακοινώσουμε πράγματα για τα οποία ακόμα ο διάλογος μεταξύ των δύο Υπουργείων είναι σε εξέλιξη. Δεν αμφιβάλω γι’ αυτό το οποίο λέτε.
Έχω τονίσει άλλωστε μόνος μου και απ’ αυτό εδώ το βήμα, απ’ αυτή τη θέση που κάθομαι εδώ πέρα, ότι και προσωπικά θα ευχόμουν τα Πανεπιστήμιά μας να είναι πιο ανοιχτά, να μην είναι μόνο μηχανισμοί παραγωγής πτυχιούχων, έστω και καλών πτυχιούχων, αλλά να είναι και μοχλοί τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, όπως συμβαίνει με τα Πανεπιστήμια όλων των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών.
Εκεί υπάρχει πράγματι ένα ζήτημα. Αλλά θεωρώ ότι και με τα προγράμματα τα οποία ανακοινώνουμε, αλλά και με την ανασύσταση του ερευνητικού ιστού της χώρας, κάνουμε κάποια βήματα μπροστά. Και το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες αντιδράσεις, δείχνει ότι πράγματι κάτι κάνουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτές οι συγχωνεύσεις πότε θα υλοποιηθούν, σε τι χρονικό ορίζοντα; Και μια συμπληρωματική με του συναδέλφου για το θέμα των σεισμών. Αν έχω καταλάβει καλά η συγκέντρωση σε ένα Ερευνητικό Κέντρο των δραστηριοτήτων για κάποιο φυσικό αντικείμενο, αφορά την Αττική, δεν είναι για όλη τη χώρα. Συνεπώς είναι νοητό να εξακολουθούν να υπάρχουν τα αντίστοιχα στη Θεσσαλονίκης και στην Πάτρα. Αν κάνω λάθος, πέστε μου.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Θα σας εξηγήσει ο κ. Τσαλίδης ποια Ινστιτούτα υπάρχουν στο ΕΚΕΤΑ και στο ΚΕΤΕΑΘ, που τα δύο αυτά συγχωνεύονται και ποια Ινστιτούτα υπάρχουν στο ΙΤΕ, για να έχετε μια εικόνα σε σχέση με τους σεισμούς. Σε σχέση με τις συγχωνεύσεις φορέων, θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής: κάθε φορέας έχει την ιδιαιτερότητά του.
Άλλος φορέας είναι ΝΠΔΔ, άλλος φορέας είναι ΝΠΙΔ, άλλος φορέας είναι Α.Ε., υπάγονται σε διαφορετικούς νόμους. Γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης. Γι’ αυτό άλλωστε ό,τι ανακοινώσαμε το ανακοινώσαμε μετά την προηγούμενη έκδοση γενικής ανακοίνωσης από τη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης.
Διότι μας ενδιαφέρει η προσπάθεια αυτή να γίνει συντονισμένα, καθώς είναι προτεραιότητα συνολικά για την κυβερνητική πολιτική στην παρούσα φάση. Εάν ενδιαφέρεστε, μπορώ να σας πω ότι υπό το Γενικό Γραμματέα της Κυβέρνησης θα υπάρξει μια επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν οι Γενικοί Γραμματείς των Υπουργείων και η οποία χωρίς χρονοτριβές και καθυστερήσεις θα επιδιώξει να προχωρήσει αυτή η κατάργηση και συγχώνευση τομέων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις δε χρειάζεται παρά μια Υπουργική Απόφαση, σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν και νομοθετικές παρεμβάσεις. Είμαστε εδώ για να το αντιμετωπίσουμε, αφού προηγουμένως έχουμε έγκυρες νομικές απαντήσεις, μη αμφισβητούμενες νομικές απαντήσεις για όλα τα επιμέρους ζητήματα.Για τους σεισμούς.
Γ. Γ. ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ: Δε θα μιλήσω μόνο για τους σεισμούς, αλλά έχετε πολύ δίκιο ότι αυτές οι επικαλύψεις δεν υπάρχουν μόνο στην Αττική, αλλά υπάρχουν και στα δύο ή τρία περιφερειακά Ερευνητικά Κέντρα τα οποία υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα και είναι στη Θεσσαλονίκη το ΕΚΕΤΑ, το ΚΕΤΕΑΘ στη Θεσσαλία και το ΙΤΕ στην Κρήτη.Επίσης, υπάρχουν τέσσερα νέα τα οποία είναι στη φάση της υλοποίησης, σε διαφορετική φάση υλοποίησης και τα τέσσερα. Είναι το Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, είναι το Δυτικής Μακεδονίας, είναι το Ηπείρου, καθώς επίσης και το Δυτικής Ελλάδος.
Στο πλαίσιο αυτής της αναδιάταξης, είπαμε να μην υπάρχουν τόσα πολλά και να συνεχίσουμε αυτό τον κατακερματισμό ο οποίος υπήρχε μέχρι σήμερα και αυτά που είναι υπό ίδρυση, χωρίς duplication των Ερευνητικών Ινστιτούτων να ενταχθούν τα μεν αυτά που είναι στη Βόρειο Ελλάδα στο μεγάλο Ερευνητικό Κέντρο το οποίο υπάρχει στη Θεσσαλονίκη στο ΕΚΕΤΑ, αυτό που είναι στη Δυτική Ελλάδα και ότι άλλο ίσως γίνει στη Δυτική, την Κρήτη, να ενταχθεί στο ΙΤΕ, χωρίς να υπάρχουν Ερευνητικά Ινστιτούτα τα οποία και αυτά θα έχουν το ίδιο γνωστικό αντικείμενο και θα κάνουν τον ίδιο χώρο έρευνας.
Βεβαίως σε αυτή την περίπτωση εκεί θα δημιουργούνταν πρόβλημα αν η απόφαση ήταν να μετακινήσουμε κάποιον ερευνητή ο οποίος είναι στην Αθήνα να τον μετακινήσουμε στην Κρήτη ή από την Κρήτη να τον μετακινήσουμε στην Αθήνα. Αυτά προφανώς δεν πρόκειται να γίνουν. Αλλά περιορισμός του κατακερματισμού, εντάσσοντας τα υπό υλοποίηση Ερευνητικά Κέντρα σε δυο μεγάλα και πολύ αξιόλογα Ερευνητικά Κέντρα της Ελλάδος, νομίζω ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Σε ότι αφορά στους σεισμούς, γίνεται μια συζήτηση αυτή τη στιγμή με το Υπουργείο Παιδείας ώστε να μπορέσουμε να μιλήσουμε την ίδια γλώσσα, τα Ερευνητικά Κέντρα απ’ τη μια μεριά και ειδικότερα το Αστεροσκοπείο Αθηνών, όπου υπάρχει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο με τα Πανεπιστήμια από την άλλη.
Άρχισε πολύ πρόσφατα αυτή η συζήτηση. Πιστεύουμε ότι θα μπορέσουμε να μιλήσουμε στο τέλος την ίδια γλώσσα. Και πρέπει να σας πω ότι διεκδικούμε σα χώρα και μάλλον αυτό θα γίνει μέχρι το τέλος του έτους, γύρω στο Νοέμβριο, να πάρουμε το Περιφερειακό Κέντρο Τσουνάμι στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι μια προσπάθεια η οποία ξεκίνησε πολύ πρόσφατα και πιστεύω ότι θα έχει το αποτέλεσμα το προσδοκώμενο. Ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε μια εικόνα σε ποιους ιδιώτες απευθύνεστε και για ποιες συγκεκριμένες δράσεις; Δηλαδή σε τι είδους επιχειρήσεις και για τι συγκεκριμένες δράσεις; Για να καταλάβουμε και που θα πάνε τα χρήματα.
Γ. Γ. ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ: Οι δράσεις είναι συγκεκριμένες. Οι θεματικές περιοχές είναι επίσης συγκεκριμένες, τις έχω δείξει. Από εκεί και πέρα μπορεί να είναι ή μικρή ή μεσαία ή μεγάλη επιχείρηση. Στα πλαίσια των συγκεκριμένων δράσεων και σε όλες τις θεματικές περιοχές τις οποίες ανέφερα.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Να σας πω κάτι και το λέω πραγματικά απ’ την καρδιά μου. Προσδοκούμε να υπάρξει μια ευαισθητοποίηση από την πλευρά των νέων ανθρώπων, των νεότερων επιχειρηματιών ή ανθρώπων που φιλοδοξούν να μπουν στο χώρο της επιχειρηματικότητας και οι οποίοι καταλαβαίνουν περισσότερο τη σημασία της έρευνας, της τεχνολογίας, της καινοτομίας στη σημερινή εποχή και τα σημερινά οικονομικά δεδομένα για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Περιμένουμε εκείνοι να ανταποκριθούν πρώτοι, δεν βγάζουμε αυτές τις δράσεις στον αέρα, δεν τις προκηρύσσουμε απλά και μόνο γιατί είχαμε τα χρήματα και πρέπει τα χρήματα να απορροφηθούν για να είμαστε εντάξει στις υποχρεώσεις μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν αντιμετωπίζουμε αυτές τις δράσεις ως ένα θλιβερό καθήκον, ούτε ως μια κίνηση που δείχνει ότι απλά και μόνο είμαστε σύγχρονοι στη πολιτική μας. Προκηρύσσουμε αυτά τα προγράμματα γιατί πραγματικά θέλουμε να πιάσουν τόπο. Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει στο δρόμο της καινοτομίας, πρέπει να ακολουθήσει σ’ αυτό που κάνουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες εδώ και χρόνια συνδέοντας τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά τους ινστιτούτα με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις.Μπορεί να μας βοηθήσει αυτό στο δύσκολο σημερινό ανταγωνιστικό περιβάλλον και πραγματικά σας το λέω ειλικρινά ειδικά γι’ αυτές τις δράσεις και χωρίς να αναφέρετε καν ποιος υπουργός τις κάνει, θα σας ήμασταν ευγνώμονες αν τις προβάλατε, γιατί μας νοιάζει να τις μάθουν οι νέοι άνθρωποι. Είναι σημαντικό να έχουμε στην Ελλάδα αρκετές Spin off και Spin out company’s.
Δεν είναι προνόμιο άλλων ευρωπαϊκών κρατών, δεν μπορεί να πάμε για πολλά χρόνια μόνο με τη λογική των επιδοτήσεων και τη λογική του «δος ημίν σήμερον». Πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να προχωρήσει ο τόπος και να αντέξει στον ανταγωνισμό. Κι αυτό πραγματικά σας το λέω ως μια παρατήρηση που την κάνω και ως πολίτης αν θέλετε.
Να ευχαριστήσουμε τα στελέχη της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και της Ειδικής Γραμματείας Ανταγωνιστικότητας γιατί βεβαίως χωρίς τη δουλειά τους δεν θα ήμασταν σήμερα εδώ.