Ο Υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης έδωσε σήμερα Συνέντευξη Τύπου με θέμα την παρουσίαση του προγράμματος για την εξοικονόμηση ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα. Στην συνέντευξη παραβρέθηκαν ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης κ. Κωστής Μουσουρούλης, ο Γενικός Γραμματέας Επενδύσεων και Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών κ. Σπύρος Ευσταθόπουλος και ο Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή και Εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Ανάπτυξης κ. Γιάννης Οικονόμου.
Ακολουθεί η πλήρης απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Καλημέρα σε όλες και σε όλους. Σήμερα παρουσιάζουμε ένα πρόγραμμα, για το οποίο έχουμε μιλήσει και άλλες φορές, στην τελική του μορφή, που είναι το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι ακόμα μία προσπάθεια του Υπουργείου Ανάπτυξης να συμβάλει ενεργά στο στόχο για ενεργειακή εξοικονόμηση και γενικότερα σε μια πιο σύγχρονη αντίληψη για την ενεργειακή πολιτική της χώρας.
Οι δυο καινούριες συνιστώσες αν θέλετε της ενεργειακής πολιτικής της κυβέρνησης είναι αφενός η προώθηση των ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αφετέρου η ενεργός στήριξη μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας. Δεν είναι δικές μας πατέντες αυτά, είναι πολιτικές που εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στηρίζονται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι στόχοι της χώρας μας ως το 2020, όπως περιγράφονται στο εθνικό σχέδιο δράσης ενεργειακής αποδοτικότητας, το οποίο έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχει αποσπάσει και θετικά σχόλια εκ μέρους της, είναι πρώτον μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα κατά 4% μέχρι το 2020, κάλυψη ποσοστού 18% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τρίτον συνολική εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση κατά 20%.
Η πολιτική μας στην εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι αποσπασματική, ούτε στηρίζεται στα λόγια. Έχει μια συγκεκριμένη δομή και πιστεύω πως τους τελευταίους μήνες έχει καταστεί σε όλους σας σαφής αυτή η δομή αλλά και η συνολικότερη προσπάθεια της κυβέρνησης να δοθεί έμφαση σε αυτό τον τομέα.
Προχωρήσαμε τους τελευταίους μήνες καταρχήν στο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» για τους Οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μάλιστα στις 22 Ιουλίου ήταν και η καταληκτική προθεσμία για την κατάθεση προτάσεων από τους Δήμους στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος.
Πριν από λίγες μόλις μέρες παρουσιάσαμε τις βασικές αρχές του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 32, όπως λέγεται, για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στην τελική χρήση, στο οποίο περιλαμβάνονται και νέα εργαλεία, όπως η χρηματοδότηση από τρίτους, το πράσινο ταμείο κλπ.
Υλοποιείται επίσης το πρόγραμμα απόσυρσης των κλιματιστικών, ενώ έχουμε εξαγγείλει και ορισμένα προγράμματα που περιλαμβάνουν δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας για επιχειρήσεις, κυρίως μέσω του προγράμματος της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας «ΕΠΙΧΕΙΡΩ 2009».
Σήμερα κάνουμε το πιο σημαντικό ίσως βήμα με το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, το πρόγραμμα που η Γενική Γραμματεία Ανάπτυξης το έχει βαφτίσει «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ».
Για την προετοιμασία αυτού του προγράμματος χρειάστηκε να συνεργαστούμε με 4 ακόμα Υπουργεία: Το Υπουργείο Εσωτερικών, το Υπουργείο Οικονομίας, του οποίου ο Γενικός Γραμματέας κ. Ευσταθόπουλος είναι σήμερα εδώ, το Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ και το Υπουργείο Απασχόλησης, ενώ είχαμε συνεργασία με τους 13 Περιφερειάρχες της χώρας, έγινε μάλιστα πριν από κάποιες μέρες ειδική σύσκεψη στο Υπουργείο για να συντονιστούμε μεταξύ μας.
Και θα ήθελα να σημειώσω ότι ήταν εξαιρετική η συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα Υπουργεία και με τις Περιφέρειες της χώρας, για να προετοιμαστεί ένα εξαιρετικά σύνθετο –όπως θα δείτε στη συνέχεια- πρόγραμμα. Δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε μόνοι μας εάν δεν υπήρχε συνεργασία όλων των εμπλεκομένων Υπουργείων και φορέων.
Το πρόγραμμα είναι σημαντικό όχι μόνο επειδή αφορά περισσότερους πολίτες, αλλά και επειδή τα σπίτια στη χώρα μας αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, περίπου το 32% της συνολικής ζήτησης για ενέργεια. Όσον αφορά δε στη θέρμανση, στα νοικοκυριά καταναλώνεται το 60% της τελικής ζήτησης ενέργειας.
Το πρόβλημα στη χώρα μας είναι μεγάλο διότι μόνο το 30% των κτιρίων διαθέτει θερμομόνωση. Άρα έχουμε πολύ μεγάλες απώλειες στην κατανάλωση ενέργειας. Ο συνδυασμός της παλαιότητας, της ελλιπούς προστασίας από το εξωτερικό περιβάλλον και η απουσία περιβαλλοντικής αντίληψης κατά το σχεδιασμό των κατοικιών έχουν καταστήσει τις ελληνικές κατοικίες από τις πιο ενεργοβόρες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι ένα πρόβλημα λοιπόν το οποίο χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, διότι τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης είναι η συνεχής διόγκωση της ζήτησης ενέργειας -ο Γενικός μπορεί να αναφερθεί στη συνέχεια σε πιο συγκεκριμένα παραδείγματα- φυσικά η επιβάρυνση του περιβάλλοντος δυστυχώς, η αύξηση του ενεργειακού ελλείμματος της χώρας και η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών και της εθνικής οικονομίας συνολικά.
Με το πρόγραμμα που σήμερα εξαγγέλλουμε επιχειρούμε να αντιμετωπίσουμε, όσο περισσότερο μπορούμε βέβαια, ακριβώς αυτό το πρόβλημα. Ενισχύουμε την ενεργειακή αποδοτικότητα των κατοικιών μέσα από την επιχορήγηση δράσεων που συμβάλλουν στην ενεργειακή τους αναβάθμιση.
Και έρχομαι αμέσως στους κανόνες του προγράμματος που σήμερα παρουσιάζουμε. Ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες: Το πρόγραμμα αφορά όλες τις κατοικίες, τα κτίρια κατοικίας που κατασκευάστηκαν πριν από το 1980. Γιατί πριν από το 1980; Διότι από τότε άρχισαν να διατάξουν οι διατάξεις του νέου κανονισμού για τη θερμομόνωση. Προβλέφθηκε δηλαδή από το 1980 και μετά να υπάρχει θερμομόνωση. Και κανονικά πρέπει να υπάρχει. Πριν το 1980 δεν υπήρχαν τέτοιες προβλέψεις. Άρα την έμφαση τη δίνουμε στα σπίτια για τα οποία δεν υπήρχε τέτοια πρόβλεψη, οι ιδιοκτήτες τους δεν ήξεραν ότι θα έπρεπε να εγκαταστήσουν τέτοιου είδους «συστήματα» στο σπίτι τους.
Επίσης, επειδή γίνεται αντιληπτό ότι τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, του Δ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, είναι πρακτικώς αδύνατο να φτάσουν για όλες τις κατοικίες στην Ελλάδα -μπορείτε να κάνετε τους λογαριασμούς και θα δείτε στη συνέχεια ότι πράγματι είναι πρακτικώς αδύνατο να φτάσουν, πέραν των περιορισμών που τίθενται από τον ίδιο τον κανονισμό των διαρθρωτικών ταμείων, για τον οποίο θα μιλήσουμε στη συνέχεια- η υλοποίηση του προγράμματος θα γίνει σε δύο επίπεδα:
Αφενός από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (από το ΕΣΠΑ) με οικονομική επιχορήγηση δράσεων και αφετέρου μέσω φορολογικών κινήτρων του Υπουργείου Οικονομίας.
Σε σχέση με την οικονομική επιχορήγηση. Ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση τον οποίο υλοποιείται το έργο, θέτει ως κριτήριο την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Άρα σε σχέση με τις απευθείας ενισχύσεις από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης είναι αδύνατο -θα ήταν παράνομο μπορώ να πω, αντίθετο στον ίδιο τον κανονισμό- να ’ρθούμε και να ενισχύσουμε το σύνολο των κατοικιών, χωρίς να βάλουμε κάποιο κοινωνικό κριτήριο.
Ορίζεται λοιπόν ως όριο τιμής ζώνης για την εφαρμογή του προγράμματος τα 1.500 € ανά τ.μ., με βάση τα σχετικά στοιχεία του Υπουργείου Οικονομίας, τα οποία γνωρίζουν σε σχέση με τις τιμές ζώνης, επαναλαμβάνω, όλοι οι φορολογούμενοι διότι ενημερώνονται μέσω του ΕΤΑΚ σε ποια τιμή ζώνης εντάσσεται το σπίτι τους. Για τη δική σας ενημέρωση όμως εμείς έχουμε πίνακες στους οποίους παρουσιάζονται ποιες είναι οι επιλέξιμες περιοχές, είτε μιλάμε για την Αθήνα είτε μιλάμε για τη Θεσσαλονίκη είτε μιλάμε για την επαρχία.
Τα κτίρια που βρίσκονται κάτω από το όριο των 1.500 € ανά τ.μ., το οποίο σας είπα αναγράφεται στο σημείωμα του ΕΤΑΚ, δικαιούνται οικονομική επιδότηση. Για τα κτίρια που βρίσκονται πάνω από το όριο της τιμής ζώνης, θα δοθούν φορολογικά κίνητρα με ισοδύναμα αποτελέσματα. Τα κίνητρα αυτά θα ανακοινωθούν από το Υπουργείο Οικονομίας πριν από την έναρξη του προγράμματος.
Και σε αυτά η Ελλάδα ακολουθεί τη λογική παρόμοιων μέτρων που έχουν ανακοινωθεί σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλλον, για να γίνω σαφέστερος, αυτό συμβαίνει σε σχέση με τα φορολογικά κίνητρα, όπου υπάρχουν άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν υιοθετήσει φορολογικά κίνητρα.
Σε σχέση με την επιδότηση από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης με το πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ», είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας μετά την πρόσφατη σχετική τροποποίηση του κανονισμού των διαρθρωτικών ταμείων. Εμείς είμαστε η πρώτη χώρα από τις 27 της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ερχόμαστε από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, χρησιμοποιώντας πόρους που έρχονται και από τις Βρυξέλλες για την ενεργειακή αναβάθμιση των σπιτιών.
Θέλω να πω ότι με το όριο των 1.500 € ανά τ.μ., όπως θα δείτε από τους πίνακες καλύπτουμε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής περιφέρειας και αρκετά μεγάλο τμήμα της Αττικής. Για να γίνει περισσότερο αντιληπτό, σε ό,τι αφορά την Αττική καλύπτουμε όλη τη δυτική Αθήνα, δηλαδή όλες οι γειτονιές, όλοι οι Δήμοι της δυτικής Αθήνας είναι επιλέξιμοι, αρκετές άλλες περιοχές από άλλους Δήμους και επίσης ο Πειραιάς.
Συνολικά θα επωφεληθούν από το πρόγραμμα, εάν κάνετε τους λογαριασμούς, 100.000 νοικοκυριά ή 400.000 πολίτες, από το πρόγραμμα σε σχέση με το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Τα φορολογικά κίνητρα είναι κάτι ανοιχτό και αφορά στο σύνολο των νοικοκυριών.
Η δημόσια δαπάνη του προγράμματος ανέρχεται στα 400 εκατομμύρια € και καλύπτει και τις 13 Περιφέρειες της χώρας. Θα χρηματοδοτηθεί όπως είπαμε από το ΕΣΠΑ 2007-2013 μέσω των ΠΕΠ (των Περιφερειακών Προγραμμάτων) και του επιχειρησιακού προγράμματος του Υπουργείου, το ΕΠΑΝ ΙΙ.
Μαζί με την ιδία συμμετοχή των ενδιαφερομένων, από το πρόγραμμα και μόνο, του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης εννοώ, αναμένεται να κινητοποιηθούν πόροι της τάξεως του 1 δις €, οι οποίοι θα πάνε στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων στηρίζοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά φυσικά, και σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, τον κατασκευαστικό κλάδο.
Το πρόγραμμα με βάση το σχεδιασμό του θα διαρκέσει δύο χρόνια. Το πρόγραμμα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης εννοώ. Αν δούμε ότι υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο να αυξηθεί το ποσό ακόμα περισσότερο για να καλυφθούν μεγαλύτερες ανάγκες.
Ωστόσο, και αυτό θέλω να το ξεκαθαρίσω, υπάρχει ένα άνω όριο το οποίο δεν μπορούμε να το υπερβούμε, διότι είναι το όριο του κανονισμού των διαρθρωτικών ταμείων, με βάση τον οποίο το 4% κατ’ ανώτατο όριο των πόρων του ΕΤΠΑ (του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης) μπορούν να διατίθενται για δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης σε σχέση με κατοικία.
Εμείς δεν είμαστε μακριά, όπως θα δείτε στη συνέχεια, από το άνω όριο. Δηλαδή όσο και να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι περιορισμοί και γι’ αυτό το λόγο, επαναλαμβάνω, όπως και άλλες χώρες έχουμε και το φορολογικό σκέλος, το σκέλος των φορολογικών κινήτρων μέσα στο ευρύτερο πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων.
Ποιες είναι τώρα οι επιλέξιμες δράσεις, οι επιλέξιμες παρεμβάσεις τις οποίες χρηματοδοτούμε, είτε απευθείας από το πρόγραμμα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης είτε μέσα από φορολογικά κίνητρα. (Τα διαβάζω από μέσα, για να μην κάνω κανένα λάθος):
Θερμομόνωση στο σύνολο του κελύφους του σπιτιού και ψυχρές βαφές. Τοποθέτηση θερμομονωτικών πλαισίων κουφωμάτων και διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων (τζάμια). Αντικατάσταση παλαιού συστήματος καυστήρα λέβητα με νέο υψηλής απόδοσης ή με σύστημα φυσικού αερίου ή με σύστημα που χρησιμοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και εγκατάσταση ή αντικατάσταση (εφόσον υπάρχουν παλιοί) ηλιακών θερμοσιφώνων για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης.
Αν υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω, με βάση και τη μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών, με το οποίο συνεργαστήκαμε επί μήνες για να φτάσουμε να κάνουμε σήμερα αυτήν εδώ την παρουσίαση, αν υλοποιηθούν λοιπόν σωστά όλα τα παραπάνω, μπορούμε να φτάσουμε μέχρι και σε 70% εξοικονόμηση ενέργειας, με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται για την τσέπη του καταναλωτή, αλλά και φυσικά για το περιβάλλον.
Ποιος είναι ο προϋπολογισμός, ο ανώτερος προϋπολογισμός και γενικότερα οι επιδοτήσεις. Εγώ θα αναφερθώ σε γενικά στοιχεία, διότι το πράγμα είναι πολύ πιο σύνθετο και στη συνέχεια ο Γενικός θα κάνει εξειδίκευση.
Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 120.000 € ανά κτίριο (αλλά εδώ αναφερόμαστε σε πολυκατοικίες, στις μονοκατοικίες είναι χαμηλότερο), ενώ το ποσοστό ενίσχυσης ανέρχεται από 30% έως και 50%, ανάλογα με το αν είναι μονοκατοικία ή πολυκατοικία και το είδος των παρεμβάσεων. Όπου επιλέγονται ολοκληρωμένες δράσεις το ποσοστό ανεβαίνει, γιατί και το αποτέλεσμα της ενεργειακής εξοικονόμησης είναι καλύτερο.
Μετά από διαβουλεύσεις που είχαμε επί τέσσερις μήνες με όλους τους εμπλεκόμενους κλάδους και φορείς, στο χώρο των κατασκευών εν ευρεία έννοια, έχει προσδιοριστεί το ύψος των δαπανών που θα επιχορηγηθούν. Δηλαδή, μέχρι ποιου σημείου το πρόγραμμα θα καλύπτει επιμέρους υλικά.
Έχει καταρτισθεί ένας κατάλογος με προδιαγραφές και τιμές των υλικών, των οποίων σας κοινοποιούμε προκειμένου να είναι τα πάντα ξεκάθαρα σε όλους.
Έχει ληφθεί επίσης πρόνοια και θέλω να σταθώ σε αυτό, ώστε το πρόγραμμα να είναι όσο πιο απλό γίνεται για τον ίδιο τον πολίτη. Να έχει τις λιγότερες δυνατές γραφειοκρατικές παρεμβάσεις. Τονίζω το «δυνατές», διότι υπάρχουν κάποιοι λόγοι που σχετίζονται με τη διαφάνεια του προγράμματος, κάποιοι λόγοι που σχετίζονται με την ασφάλεια σε σχέση με τις επισκευές, οι οποίοι εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να ξεπεραστούν χωρίς συζήτηση.
Ο πολίτης με βάση τη λογική του προγράμματος θα χρειαστεί να απευθυνθεί στο δημόσιο σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος μόνο μια φορά. Όταν θα καταθέσει την αίτησή του στα ΚΕΠ της περιοχής του, τα οποία εμπλέκονται επίσης σε αυτό το πρόγραμμα και γι΄ αυτό είπε ότι συνεργαζόμαστε και με το Υπουργείο Εσωτερικών.
Παράλληλα, θέλω να σημειώσω με βάση τις σχετικές ρυθμίσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ, για όλες τις εργασίες θα χρειαστεί μόνο μια έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας με εξαίρεση τη θερμομόνωση κελύφους όπου απαιτούνται σκαλωσιές, έξω από το σπίτι δηλαδή, όταν απαιτούνται σκαλωσιές, το ΥΠΕΧΩΔΕ για λόγους ασφαλείας και μόνο γι΄ αυτή την εργασία, τη θερμομόνωση κελύφους, όχι για όλες τις υπόλοιπες θεωρεί ότι χρειάζεται, πρέπει να χρειάζεται άδεια για την Πολεοδομία.
Και σε αυτή την περίπτωση βεβαίως προέχουν οι λόγοι ασφαλείας διότι οι ίδιοι που ενδεχομένως κάνουν κριτική γι΄ αυτή και μόνο επαναλαμβάνω τη δράση, μπορεί να χρειαστεί να πάνε στην Πολεοδομία, οι ίδιοι αν κάτι, χτύπα ξύλο, κάτι πάει στραβά, μπορεί να λένε ότι έγινε παράκαμψη από τους κανόνες και στη συνέχεια θα ζητούνται ευθύνες από το ΥΠΕΧΩΔΕ που έδωσε την παρέκκλιση.
Σε ότι αφορά στα χρονοδιαγράμματα από την επόμενη εβδομάδα θα ανακοινωθεί πότε θα λειτουργήσει η γραμμή επικοινωνίας για τη στήριξη του έργου. Θέλουμε να έχουμε μια δομή αντίστοιχη με τα κλιματιστικά, παρότι το πρόγραμμα εδώ είναι πιο σύνθετο, με μια γραμμή επικοινωνίας ή ένα help desk, στο οποίο θα απευθύνεται ο πολίτης.
Με νεώτερη ανακοίνωση θα γνωστοποιηθούν και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία σε σχέση με την επικοινωνία και την ενημέρωση των πολιτών. Παράλληλα θα ξεκινήσει άμεσα και η προετοιμασία των ΚΕΠ και των δεκατριών περιφερειών της χώρας. Το δυσκολότερο βέβαια κομμάτι έχει να κάνει με τις διαδικασίες που αφορούν στους πολίτες και στις αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν ώστε να υποβληθούν οι αιτήσεις.
Θα δώσουμε ένα διάστημα τριών μηνών, όπως δίνουμε περισσότερο ή λιγότερο σε όλα τα προγράμματα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, σε ορισμένα δίνουμε και περισσότερα ως την 1η Νοεμβρίου για την έναρξη του προγράμματος ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες για το πρόγραμμα, να συνεννοηθούν οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων των πολυκατοικιών μεταξύ τους, να οργανωθούν με ενημερωτικές ημερίδες στις περιφέρειες, να προετοιμαστούν τα ΚΕΠ και γενικότερα να οργανωθεί όλη η αναγκαία υποδομή για να λειτουργήσει εύρυθμα το πρόγραμμα.
Η προετοιμασία γι΄ αυτό το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά σύνθετη υπόθεση. Ωστόσο έχω πει στις Υπηρεσίες να κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια, έτσι ώστε εάν ξεπεραστούν οι δυσκολίες να μη χρειαστεί να φτάσουμε στους τρεις μήνες, δηλαδή στην 1η Νοεμβρίου αλλά να ξεκινήσουμε την 1η Οκτωβρίου. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από την ίδια την πορεία των πραγμάτων, δεν είναι κάτι το οποίο το ελέγχουμε μόνοι μας από την πλευρά του Υπουργείου. Σας είπα είναι πολλά εμπλεκόμενα Υπουργεία, οι 13 περιφέρειες της χώρας και ως εκ τούτου κάποιος αν θέλει να είναι αξιόπιστος, πρέπει να κρατάει μια επιφύλαξη γι΄ αυτό βάλαμε και όριο την 1η Νοεμβρίου.
Θέλω, επίσης, να σημειώσω το εξής. Δεν αποκλείουμε καθόλου, παρά την προετοιμασία μηνών που έχει γίνει με άλλα Υπουργεία, με τις περιφέρειες, με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τους ενδιαφερόμενους απ’ όλους τους κλάδους, με τους ιδιοκτήτες, με τους κατασκευαστές, με τη βιομηχανία, με τους πάντες θέλουμε να πιστεύουμε, δεν αποκλείουμε να υπάρξουν ενδεχομένως ορισμένες ατέλειες ή μικροπροβλήματα. Είμαστε εδώ για να τα αντιμετωπίσουμε. Είμαστε εδώ για να τα συζητήσουμε. Δεν ισχυριζόμαστε ότι έχουμε την εξ αποκαλύψεως αλήθεια. Πιστεύουμε, πραγματικά το πιστεύουμε, ότι έγινε πολύ σοβαρή δουλειά, πολύμηνη δουλειά, δουλειά ευρωπαϊκού επιπέδου αλλά εάν είτε από εσάς, τα μέσα ενημέρωσης είτε από τους ενδιαφερόμενους φορείς υπάρξουν παρατηρήσεις, προτάσεις, πράγματα τα οποία μπορεί να διορθώσουν το πρόγραμμα, είμαστε εδώ για να διορθώσουμε κάποιες ενδεχόμενες ατέλειες του προγράμματος.
Το πρόγραμμα δεν το κάνουμε για τους εαυτούς μας, το κάνουμε για την κοινωνία και στόχος είναι να εξυπηρετηθούν οι πολίτες, στο βαθμό βεβαίως που οι δράσεις τους στοχεύουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των σπιτιών. Γιατί όπως είπα και πρόσφατα σε μια τηλεοπτική μου συνέντευξη, στόχος μας δεν είναι να αλλάξουμε τα τζάμια του οποιουδήποτε πολίτη ούτε τα έπιπλα στο σπίτι του, στόχος μας είναι πραγματικά να χρηματοδοτήσουμε δράσεις, οι οποίες οδηγούν στην ενεργειακή εξοικονόμηση και στην προστασία του περιβάλλοντος. Και προς αυτή την κατεύθυνση έχει δομηθεί το πρόγραμμα.
Θεωρούμε ότι είναι ένα πρόγραμμα καινοτόμο για τα ελληνικά δεδομένα σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα πάλι είναι καινοτόμο στο σκέλος του που αφορά στο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης, γιατί επαναλαμβάνω είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που προχωρούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Εξοικονομούμε ενέργεια, προστατεύουμε το περιβάλλον, τονώνουμε την αγορά, καλλιεργούμε μια σύγχρονη ενεργειακή κουλτούρα. Αναβαθμίζουμε την ποιότητα της ζωής σε χιλιάδες κατοικίες, τονώνουμε τον κατασκευαστικό κλάδο και εξασφαλίζουμε οικονομικά οφέλη για τους πολίτες και τη χώρα συνολικά.
Είναι ένα βήμα σημαντικό για την ενίσχυση της πράσινης οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, ένα βήμα που πιστεύω όλοι αναγνωρίζουν, ότι δεν γίνεται με λόγια αλλά με συγκεκριμένες πράξεις.
Σε περισσότερες λεπτομέρειες θα αναφερθεί καταρχήν ο Γενικός Γραμματέας ο κ. Μουσουρούλης, ο οποίος επί πολλούς μήνες έχει ασχοληθεί με το πρόγραμμα μαζί με τους συνεργάτες του. Σήμερα είναι ένας σημαντικός σταθμός, θέλω να πιστεύω και για τον ίδιο και για τους συνεργάτες του η παρουσίαση αυτού του προγράμματος αν και η προσπάθεια δεν έχει τελειώσει.
Από εδώ και πέρα μπαίνουμε στη νέα φάση που είναι το πρόγραμμα να ξεκινήσει στην ώρα του χωρίς καθυστερήσεις, χωρίς προβλήματα, με εξυπηρέτηση των πολιτών, έτσι ώστε να υπάρχουν και τα αντίθετα αποτελέσματα.
Ευχαριστώ και τον ίδιο και ευχαριστώ και εσάς για την προσοχή σας και στη συνέχεια ο κ. Ευσταθόπουλος αν θέλει να προσθέσει από τη δική του πλευρά ότι νομίζει.
ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΥΠ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Ευχαριστώ πολύ τον Υπουργό για τα καλά λόγια. Να παρακαλέσω και εσάς να προσπαθήσετε να μην αδικήσετε το πρόγραμμα αυτό, αποδίδοντάς του τον τίτλο «τα κουφώματα».
Θα σας πω αμέσως, τι θα παραλάβετε ηλεκτρονικά. Πρόκειται για ένα 12σέλιδο κείμενο 52 ερωτήσεων και απαντήσεων πάνω σε όλες τις πτυχές του προγράμματος.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Όσο μπορούσαμε να φανταστούμε αλλά είμαστε εδώ να απαντήσουμε και άλλες.
ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΥΠ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Το κείμενο αυτό κ. Υπουργέ, θα συμπληρώνεται και θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου. Σήμερα ξεκινάμε με 52 ερωτήσεις απαντήσεις. Ένα δεύτερο κείμενο που θα παραλάβετε, αφορά τις τιμές ζώνης που ισχύουν σε επίπεδο Νομαρχίας, όλες τις
πόλεις και το επίπεδο του νομού.
Ένα τρίτο κείμενο αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές στις οποίες αναφέρθηκε ο Υπουργός, οι οποίες αποτελούν αποτέλεσμα διαβουλεύσεων που είχαμε κάνει εδώ στο Υπουργείο με τα τριτοβάθμια σωματεία των εμπλεκόμενων κλάδων, αλουμίνιο, κουφώματα,
θερμομονώσεις, καυστήρες κλπ. Πρόκειται για ένα πρώτο κείμενο προδιαγραφών και τιμών. Υπενθυμίζω εδώ ότι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία προκειμένου να είναι γνωστές οι τιμές με τις οποίες θα λειτουργήσει το πρόγραμμα και να διασφαλίζεται έτσι και η διαφάνεια αλλά και η σωστή ενημέρωση των ενδιαφερόμενων καταναλωτών.
Το επόμενο κείμενο είναι μια συνοπτική περίληψη του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης ενεργειακής απόδοσης, του πρώτου εθνικού σχεδίου δράσης ενεργειακής απόδοσης και επίσης κάποιες ερωτήσεις απαντήσεις σχετικά με αυτά.
Το τελευταίο κείμενο αναφέρει 22 επιτυχημένες πρακτικές και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό τομέα που δεν συνδέονται με το πρόγραμμα, ωστόσο είναι ένα χρηστικό κείμενο που μπορεί να το λάβει υπόψη του ο καταναλωτής προκειμένου να συμπληρώσει τη δράση αυτή στην καθημερινότητά του.
Προχωρώ στην εξειδίκευση του προγράμματος με βάση την παρουσίαση που έχετε στα χέρια σας. Όπως ειπώθηκε, ο οικιακός τομέας καταναλώνει το 32% της ενέργειας στο σύνολο των καταναλώσεων όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων στη χώρα μας. Η Ελλάδα έχει αρκετά υψηλή ετήσια κατανάλωση ενέργειας κυρίως στον οικιακό τομέα. Ο κτιριακός τομέα γενικότερα, δηλαδή νοικοκυριά, δημόσια κλπ. κτίρια καλύπτουν το 36% περίπου της συνολικής ζήτησης. Ειδικά στα νοικοκυριά, το 60% της ενέργειας δαπανάται για θέρμανση και μόνο γι΄ αυτό. Οπότε εδώ αντιλαμβάνεστε την αξία της
θερμομόνωσης.
Οι κατοικίες στην Ελλάδα παράγουν περίπου 12 έως 13 τόνους διοξειδίου του άνθρακα σε ετήσια βάση και ανά κάτοικο και είναι μια τιμή από τις πιο υψηλές ακόμη και από τις βόρειες χώρες όπως η Νορβηγία, η Γερμανία, η Αυστρία και η Βρετανία.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που καθιστούν τα κτήρια της χώρας μας ενεργοβόρρα.
Πρώτον η μεγάλη τους ηλικία. Δεύτερον, η έλλειψη προστασίας από το εξωτερικό περιβάλλον. Και τρίτον, η έλλειψη περιβαλλοντικής αντίληψης κατά το σχεδιασμό τους.
Τα αποτελέσματα αυτής της αδυναμίας, ας την πούμε έτσι, είναι η ασφυκτική διόγκωση
της ζήτησης της ενέργειας, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, η αύξηση του ενεργειακού ελλείμματος της χώρας και βέβαια η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών.
Προχωρώ στο Πρόγραμμα. Δώσαμε τον τίτλο «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον». Είναι ένα Πρόγραμμα το οποίο στην ουσία ακολουθεί την προηγούμενη παρέμβαση για την ανακύκλωση των κλιματιστικών, για την οποία χρησιμοποιήσαμε ακριβώς την ίδια νομική βάση.
Η έμφαση που δίνουμε είναι τα παλιά κτήρια, αυτά που χρησιμοποιούνται κυρίως για κατοικία και σε περιοχές χαμηλής τιμής ζώνης. Το Πρόγραμμα αυτό είναι σκόπιμο, για να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση, να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων, να προωθηθεί η κοινωνική συνοχή και αυτό το τονίζω ιδιαίτερα, διότι είναι απαίτηση του κοινοτικού κανονισμού, του 397/2009 και, βέβαια, να ανταποκριθούμε στις γενικότερες υποχρεώσεις της χώρας, σε ό,τι αφορά το ευρωπαϊκό σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου.
Ο προϋπολογισμός είναι 400 εκατομμύρια ευρώ στις 13 περιφέρειες, σε ό,τι αφορά τη δημόσια δαπάνη και μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή που θα κινητοποιηθεί, αγγίζει το 1 δις ή μπορεί και να το υπερβεί.
Η χρηματοδότηση είναι από το ΕΠΑΝ και από τα 13 περιφερειακά προγράμματα. Τα κτήρια που είναι επιλέξιμα είναι όσα κατασκευάστηκαν πριν από την 1/1/80 και έχουν κύρια χρήση κατοικίας. Θα δείτε στις ερωτήσεις και απαντήσεις τι σημαίνει κύρια χρήση κατοικίας. Τουλάχιστον το 50% δηλαδή του κτηρίου να χρησιμοποιείται για κατοικία. Και βέβαια να βρίσκεται σε περιοχές που η τιμή ζώνης είναι μικρότερη από 1.500 ευρώ το τ. μ.
Ποιοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής. Οι ιδιοκτήτες μονοκατοικιών και οι εκπρόσωποι των ιδιοκτητών πολυκατοικιών με κύρια χρήση κατοικίας.
Πάμε στις επιλέξιμες παρεμβάσεις. Υπάρχουν τα εξής πακέτα παρεμβάσεων. Άλλες είναι υποχρεωτικές και άλλες προαιρετικές. Πρώτο πακέτο είναι οι επεμβάσεις θερμομόνωσης στο δώμα του κτηρίου, στην ταράτσα δηλαδή. Είναι υποχρεωτική παρέμβαση προκειμένου να ενταχθεί κάποιος στο Πρόγραμμα.
Μια δεύτερη υποχρεωτική παρέμβαση είναι η τοποθέτηση διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων και θερμομονωτικών πλαισίων, δηλαδή κουφωμάτων.
Και η τρίτη υποχρεωτική παρέμβαση είναι η αντικατάσταση του παλαιού καυστήρα – λέβητα με νέο υψηλής απόδοσης ή με σύστημα φυσικού αερίου ή με σύστημα που κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οι προαιρετικές παρεμβάσεις είναι η εγκατάσταση ηλιακών
θερμοσίφωνων για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης και εδώ θέλω να κάνω μια παρένθεση να σας πω ότι η παραγωγή ζεστού νερού χρήσης είναι από τις πιο ενεργοβόρες δραστηριότητες σε ένα νοικοκυριό και οι επεμβάσεις στο κέλυφος, εκεί δηλαδή όπου απαιτείται σκαλωσιά σε ό,τι αφορά τη θερμομονωτική επένδυση.
Παράλληλα για τα μη επιλέξιμα κτίρια, δηλαδή γι’ αυτά που δεν εμπίπτουν στα κριτήρια που σας προανέφερα, για τις ίδιες όμως εργασίες, όχι για άλλες, θα δοθούν τα φορολογικά κίνητρα που θα εξειδικεύσει το Υπουργείο Οικονομίας.
Να πω δυο λόγια για τις τεχνολογίες. Τα προϊόντα που θα χρησιμοποιηθούν, τα συστήματα και όλα τα υλικά, πρέπει:
Να είναι υψηλής ενεργειακής απόδοσης και πλήρως πιστοποιημένα. Τις σχετικές πιστοποιήσεις θα τις βρείτε στο κείμενο των προδιαγραφών.
Να εξασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας.
Να αποτελούνται από ένα μίγμα μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης ανανεώσιμων πηγών και βέβαια να μπορούν να εξασφαλίσουν έως 70% εξοικονόμηση σε μια μέση κατοικία.
Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός. Το ανώτατο όριο του συνολικού προϋπολογισμού, δηλαδή δημόσια δαπάνη συν ιδιωτική συμμετοχή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ ανά κτήριο. Το ποσό της ενίσχυσης ορίζεται ως ποσοστό του κόστους των επιλέξιμων παρεμβάσεων ανάλογα με το ποιες θα θελήσει να υλοποιήσει ο δικαιούχος.
Χωρίζουμε τα ποσοστά ανάλογα αν αναφερόμαστε σε μονοκατοικία ή σε πολυκατοικία. Σε
ό,τι αφορά τη μονοκατοικία και για παρεμβάσεις που δεν περιλαμβάνουν θερμομόνωση κελύφους, δηλαδή δεν απαιτούν σκαλωσιά, πράγμα που σημαίνει θερμομόνωση δώματος καθώς και όλες οι υπόλοιπες υποχρεωτικές ή / και προαιρετικές παρεμβάσεις, το ποσοστό επιδότησης είναι 30%.
Εφόσον ο ιδιοκτήτης προχωρήσει σε πλήρη θερμομόνωση του συνολικού κελύφους του κτηρίου, η επιδότηση ανέρχεται στο 40% για όλες τις παρεμβάσεις, δηλαδή και για τις αυτές που θα έκανε αν επέλεγε μόνο το
πρώτο πακέτο.
Πράγμα που σημαίνει ότι δίδεται ένα επιπλέον κίνητρο σε εκείνον ο οποίος θα αποφασίσει να προχωρήσει σε ένα επίπεδο εξοικονόμησης που μπορεί να φτάσει τα ποσοστά που ανέφερε και ο Υπουργός, έως 70%, δηλαδή το πλήρες επίπεδο εξοικονόμησης.
Αντίστοιχη λογική επικρατεί και στις πολυκατοικίες. Στην πολυκατοικία όπου οι παρεμβάσεις που θα επιλεγούν είναι αυτές που σας είπα, υποχρεωτικές συν προαιρετικές, αλλά μόνο θερμομόνωση δώματος, το ποσοστό είναι 35%. Εφόσον όμως σε μια
πολυκατοικία προχωρήσει η επένδυση και στη θερμομόνωση του κελύφους, δηλαδή σε μια συνολική παρέμβαση, το ποσοστό φτάνει 50% σε όλες τις παρεμβάσεις. Νομίζω ότι αυτό είναι ήδη ξεκάθαρο, αλλά μπορούμε να το εξειδικεύσουμε αργότερα με ερωτήσεις που θα κάνετε.
Να πω δυο λόγια για τη διαδικασία η οποία είναι απλή όπως είχε γίνει και με το Πρόγραμμα για την απόσυρση των κλιματιστικών.
Θα υπάρχει μια πλήρης διαδικτυακή υποστήριξη σε όλες τις φάσεις του Προγράμματος. Πέρα από το πληροφοριακό σύστημα, το help desk, τη γραμμή επικοινωνίας, θα υπάρχει και μια επικοινωνιακή δραστηριότητα ιδιαίτερα έντονη, προκειμένου να ενημερώσουμε τον πολίτη, όχι μόνο απαντώντας σε ερωτήσεις, αλλά προκαλώντας συζήτηση για το Πρόγραμμα αυτό.
Ο πολίτης θα επισκεφτεί, όπως είπαμε πριν, μια φορά τα ΚΕΠ. Εκεί θα μπορεί να λάβει τον οδηγό εφαρμογής του Προγράμματος, το έντυπο υλικό, θα είναι όλα προ – τυποποιημένα.
Παράλληλα όμως θα μπορεί να κατεβάσει αυτό το υλικό από το διαδίκτυο, στην ειδική ιστοσελίδα στην οποία θα αναρτάται. Η Γενική Συνέλευση των ιδιοκτητών θα πρέπει να λάβει απόφαση συμμετοχής ή όχι στη δράση. Η δράση είναι εθελοντική, δεν είναι υποχρεωτική.
Όταν αποφασίσει η πολυκατοικία να λάβει μέρος στη δράση, θα το αποφασίσει με βάση τον κανονισμό της πολυκατοικίας, ό,τι περιλαμβάνει ο κανονισμός, τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ:
Δεν είναι ίδιες οι προβλέψεις σε όλους τους κανονισμούς των πολυκατοικιών, αλλά παίρνουμε ως σημείο αναφοράς τις προβλέψεις αυτές ακριβώς, ανεξάρτητα αν είναι διαφορετικές από πολυκατοικία σε πολυκατοικία. Όποια διαδικασία προβλέπεται για τέτοιου είδους δράσεις στον κανονισμό της πολυκατοικίας, αυτή και θα ακολουθηθεί.
ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΥΠ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Το επόμενο βήμα είναι ο πολίτης να λάβει μια προσφορά από έναν εργολάβο, ο οποίος θα έχει αποδεχτεί και τις προδιαγραφές του έργου και τις τιμές του έργου.
Δεν είναι απαραίτητο δηλαδή να κάνει ο πολίτης πολύ μεγάλη έρευνα, παρά μόνο στα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Σε ό,τι αφορά τα υλικά και το κόστος, αυτά είναι δεδομένα για το Πρόγραμμα.
Την προσφορά αυτή θα την προσυπογράφει ένας μηχανικός. Θα το δείτε αυτό γιατί είναι αναγκαίο στη συνέχεια της παρουσίασης του συστήματος διαχείρισης.
Η αίτηση υποβάλλεται στα ΚΕΠ. Τα στοιχεία του έργου, με βάση τα προ – τυποποιημένα έντυπα θα μπουν σε μια ηλεκτρονική εφαρμογή, η οποία θα κάνει αυτόματα τον έλεγχο της πληρότητας του φακέλου, αν έχεις δηλαδή τα προ – απαιτούμενα και αμέσως μετά, αυθημερόν, θα δίδεται από το ΚΕΠ η προέγκριση επιλεξιμότητας. Η προέγκριση, είναι ένα διαβατήριο προκειμένου να ξεκινήσει ο δικαιούχος να υλοποιεί με δική του ευθύνη τη δράση. Αμέσως μετά τα ΚΕΠ θα διαβιβάσουν σε κάθε περιφέρεια το φάκελο.
Η έγκριση των προτάσεων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες, σε επίπεδο Περιφέρειας, θα εξετάσουν τη συμβατότητα των στοιχείων του φακέλου και της αίτησης, με την ηλεκτρονική βάση δεδομένων που τηρούν τα ΚΕΠ, θα εισηγηθούν στο Γενικό Γραμματέα, ο οποίος θα εκδώσει μια απόφαση υπαγωγής στο Πρόγραμμα και η οποία θα κοινοποιείται στον πολίτη.
Από εκείνη τη στιγμή ο πολίτης θα έχει και την επίσημη διαβεβαίωση ότι το έργο του είναι ενταγμένο στο Κοινοτικό Πρόγραμμα και θα λάβει την επιδότηση που του αναλογεί.
Ο πολίτης και όταν λέμε πολίτης εννοούμε ο εκπρόσωπος της πολυκατοικίας ή ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, υπογράφει μια σύμβαση μαζί με τον εργολάβο, η οποία κοινοποιείται στις υπηρεσίες της περιφέρειας και ξεκινούν οι εργασίες.
Όταν τελειώσουν οι εργασίες, ο πολίτης, ο εργολάβος και ο μηχανικός,
συνυπογράφουν μια δήλωση περαίωσης εργασιών. Ο δε εργολάβος υπογράφει μια βεβαίωση εξόφλησης στον πολίτη για το ποσό που του αναλογεί.
Και στη συνέχεια, το ποσό της επιχορήγησης το διεκδ