Αθήνα, 7 Μαΐου 2009
Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη, με θέμα: «Η πολιτική στον τομέα των υδρογονανθράκων»
Ο Υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης έδωσε σήμερα, Πέμπτη 7 Μαΐου 2009, στο Αμφιθέατρο του Υπουργείου, συνέντευξη Τύπου με θέμα: «Η πολιτική στον τομέα των υδρογονανθράκων». Για το θέμα μίλησαν, επίσης, οι κ.κ. Κ. Μουσουρούλης, Γενικός Γραμματέας ΥΠΑΝ και Ρ. Μωησής, Πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής (ΣΕΕΣ) Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης Τύπου: ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Καλημέρα σας. Στόχος της σημερινής συνέντευξης είναι η παρουσίαση της πολιτικής της κυβέρνησης για τους υδρογονάνθρακες. Επιδίωξή μας είναι να δώσουμε νέα ώθηση στο ζήτημα της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, γιατί θέλουμε να ενισχύσουμε την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας, να αναβαθμίσουμε το γεωστρατηγικό ρόλο της Ελλάδας, να συνδέσουμε την ενεργειακή με την περιβαλλοντική πολιτική. Βλέπουμε, προφανώς, ότι θα πρέπει να μην παραγνωρίσουμε, ιδιαίτερα σήμερα, τον παράγοντα περιβάλλον στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, αλλά και γιατί θέλουμε να αξιοποιήσουμε τον τομέα της ενέργειας για να περιοριστούν οι επιπτώσεις από την οικονομική κρίση.Τελικός μας στόχος είναι μια δυναμική ενεργειακή αγορά για την ώθηση της ανάπτυξης με ανταγωνιστικά ενεργειακά προϊόντα και απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.Ποια είναι η κατάσταση σήμερα: Στέκομαι ιδιαίτερα στο ρόλο του πετρελαίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Η συμμετοχή του στο ενεργειακό ισοζύγιο, η συμμετοχή δηλαδή του πετρελαίου, παραμένει ακόμα κυρίαρχη με ποσοστά σταθερά πάνω από το 50%-55% το 2007. Είμαστε μια από τις πιο πετρελαιοκίνητες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα και ακόμα χειρότερα, το 99,5% των αναγκών μας σε προϊόντα πετρελαίου, το 99,5% για να είμαι ακριβής του αργού πετρελαίου που διατίθεται για διύλιση, εισάγεται από το εξωτερικό και μόνο το 0,5% παράγεται στην Ελλάδα. Σε σχέση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες είμαστε αρκετά πίσω. Σε σχέση με την κατανομή στην εσωτερική αγορά, το 56% της συνολικής κατανάλωσης παρατηρείται στον τομέα των μεταφορών. Η βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 18,5%, ενώ οι υπόλοιποι κλάδοι, οικιακός, εμπορικός και λοιποί, το 25%. Ένα σημαντικό μέρος του πετρελαίου χρησιμοποιείται από τη ΔΕΗ για ηλεκτροπαραγωγή, κυρίως στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Ποιες είναι οι επιμέρους επιδιώξεις μας στον τομέα αυτό: Πρώτα απ’ όλα βεβαίως, το έχουμε ξαναπεί, δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι κάτι αυτονόητο και εδώ και σε όλη την Ευρώπη, βαθμιαίος περιορισμός της συμμετοχής του πετρελαίου στο ενεργειακό ισοζύγιο. Δεύτερον, ενίσχυση του μεριδίου του φυσικού αερίου και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τρίτον, ενίσχυση της συμμετοχής υδρογονανθράκων ελληνικής προέλευσης, με δεδομένο ότι το πετρέλαιο θα εξακολουθεί να καλύπτει μέρος των αναγκών. Ασχέτως των επιλογών που θα κάνουμε και πρέπει να κάνουμε για μείωση της συμμετοχής του πετρελαίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, ένα πράγμα είναι βέβαιο: όποια και να είναι η μείωση και εδώ και αλλού, το πετρέλαιο για αρκετά χρόνια ακόμα σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις και όλες τις αναλύσεις, θα εξακολουθεί να καλύπτει ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Επομένως, η κοινή λογική πιστεύω το λέει, πρέπει να επιδιωχθεί η αύξηση της εγχώριας παραγωγής πετρελαϊκών προϊόντων, καθώς και προϊόντων φυσικού αερίου. Σήμερα, για να έχετε μια τάξη μεγέθους, πληρώνουμε ετησίως το 4,6% του ΑΕΠ για την προμήθεια πετρελαιοειδών από το εξωτερικό. Και επειδή όταν αναφερόμαστε σε ποσοστά του ΑΕΠ, ενδεχομένως, πολλοί από τους πολίτες δεν συνειδητοποιούν πλήρως τι σημαίνει αυτό, αυτό που είπα σημαίνει ότι κάθε χρόνο πληρώνουμε 11 δις ευρώ, δηλαδή όσο είναι το μισό ΚΠΣ, το οποίο διαρκεί 7 χρόνια, για εισαγωγές πετρελαίου από άλλες χώρες. Αντιλαμβάνεστε πόσο αυτό επιβαρύνει την οικονομία και φυσικά το ισοζύγιο. Μικρότερες απαιτήσεις στην αγορά πετρελαίου από το εξωτερικό, σημαίνουν αυτομάτως βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας, με σημαντικά οφέλη για την οικονομία. Σε ανάλογη κατεύθυνση κινούνται και οι περισσότερες χώρες της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Υπάρχει ο χάρτης που δείχνει ποιες έρευνες και ποιες διαδικασίες εξόρυξης είναι σε εξέλιξη αυτή την ώρα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Θα δείτε ότι όχι μόνο στη νότια πλευρά της Μεσογείου, αλλά και στη βόρεια πλευρά, υπάρχουν πολλές διαδικασίες σε εξέλιξη.Ποια προβλήματα υπήρχαν ως τώρα στην έρευνα των υδρογονανθράκων: Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων καθορίζεται από το Ν. 2289/1995. Παρά τις όποιες μεμονωμένες επιτυχίες υπήρξαν κατά καιρούς στην εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ελλάδα με κυρίαρχη προφανώς την περίπτωση του Πρίνου, συνολικά το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, ενώ ταυτόχρονα χρειάζεται εκσυγχρονισμό λόγω εκτός όλων των άλλων και του χρόνου που έχει περάσει από το 1995 έως τώρα. Μέχρι σήμερα οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν αποσπασματικά και χωρίς τον απαραίτητο συντονισμό. Παρατηρήθηκαν κάποια διαστήματα αδράνειας και στασιμότητας στις παραχωρήσεις και στις αυτόνομες έρευνες. Οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό με ανάληψη μονομερούς επιχειρηματικού ρίσκου από την πλευρά των δημοσίων φορέων διαχείρισης. Παράλληλα σημειώθηκαν αλλαγές από το ’95 και μετά, στο τοπίο των ερευνών διεθνώς, οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη στη χάραξη μιας νέας στρατηγικής και πολιτικής για τους υδρογονάνθρακες. Επιδίωξή μας είναι να δημιουργήσουμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα και την εξόρυξη των υδρογονανθράκων, ώστε η Ελλάδα να καλύψει το χαμένο έδαφος σε σχέση με άλλες χώρες και να προσαρμοστεί στα διεθνή δεδομένα.Τα προηγούμενα χρόνια έγιναν κάποια βήματα. Ξεχωρίζω δύο σημαντικά τα οποία μας βοηθούν στο να κινηθούμε ακόμα περαιτέρω. Το πρώτο ήταν η απόκτηση του αρχείου ερευνών, το οποίο με νόμο που ψηφίστηκε επί Υπουργίας του κ. Σιούφα το 2007, περιήλθε από τα ΕΛΠΕ στην κατοχή του δημοσίου. Τα ΕΛΠΕ ως διάδοχος της ΔΕΠ και της ΔΕΠ-ΕΚΥ είχαν τα αρχεία αυτά των ερευνών. Πολύ σημαντικά και χρήσιμα αρχεία. Ξέρετε, όμως, ότι στα ΕΛΠΕ το δημόσιο εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δεν είναι πια πλειοψηφικός μέτοχος. Δεν μπορούσε μια εταιρεία, στην οποία το δημόσιο έχει τη μειοψηφία, να έχει και τα αρχεία για τους υδρογονάνθρακες, τα οποία παντού και αυτονόητα ανήκουν στο δημόσιο. Ήταν ένα πρώτο σημαντικό βήμα η νομοθετική ρύθμιση αυτή. Το αρχείο περιλαμβάνει πολύτιμα στοιχεία από τις γεωλογικές, γεωχημικές, σεισμικές έρευνες και τις γεωτρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε όλη την επικράτεια από ιδιώτες και εντεταλμένους κρατικούς φορείς μεταξύ 1939 που ξεκίνησαν οι πρώτες έρευνες στην πατρίδα μας και 2005. Αυτή ήταν η πρώτη ενέργεια, στην οποία ήθελα να αναφερθώ που έγινε μέχρι σήμερα. Η δεύτερη, έγινε λόγω μιας απόφασης του προκάτοχού μου, εδώ στο Υπουργείο, του Χρήστου Φώλια, με βάση την οποία ανατέθηκε σε ειδική Επιτροπή υπό την προεδρία του κ. Μωυσή, σύνταξη μελέτης για την ανάπτυξη ερευνών υδρογονανθράκων στη χώρα, καθώς και για τη σύσταση κατάλληλου φορέα στον οποίο μπορεί να ανατεθεί η αρμοδιότητα αυτή.Πολλές απ’ τις προτάσεις που παρουσιάζουμε σήμερα είναι προτάσεις αυτής της Επιτροπής, η οποία εργάστηκε επί ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, κατέθεσε τις προτάσεις της στο Υπουργείο, το Υπουργείο τις επεξεργάστηκε και σήμερα παρουσιάζει τη δική του προσέγγιση στο θέμα της έρευνας και της εξόρυξης υδρογονανθράκων.Ποια είναι η φιλοσοφία του νέου πλαισίου: Το νέο θεσμικό πλαίσιο έχει 4 βασικές κατευθύνσεις. Η πρώτη είναι η δημιουργία αξιόπιστων διοικητικών δομών για τη στήριξη της έρευνας υδρογονανθράκων. Η δεύτερη είναι η προώθηση νομοθετικών αλλαγών που θα διευκολύνουν τις έρευνες υδρογονανθράκων, πάντοτε με σεβασμό στο περιβάλλον, γιατί μας ενδιαφέρει να ενισχύσουμε αυτή τη διάσταση. Τρίτον, η εναρμόνιση με τις διεθνείς πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί εν τω μεταξύ για την ανάπτυξη δικαιωμάτων έρευνας υδρογονανθράκων. Και τέταρτον, η παροχή κινήτρων για την προσέκλυση αξιόπιστων επενδυτών, γιατί είναι μια ανταγωνιστική αγορά και επομένως θα πρέπει να το λάβει κανείς υπόψη του όταν χαράσσει πολιτική.Αναφέρομαι στο πρώτο στοιχείο τώρα, στις νέες διοικητικές δομές δηλαδή. Τι θα συμβεί από εδώ και στο εξής: αποφασίσαμε να δημιουργηθεί μία Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης, η οποία θα υπαχθεί στο ΣΕΕΣ, στο Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, το θεσμοθετημένο φορέα δηλαδή που προσφέρει στο Υπουργείο Ανάπτυξης επιτελική και εκτελεστική τεχνοκρατική υποστήριξη, για την προώθηση και υλοποίηση σχεδίων έρευνας και ανάπτυξης του ενεργειακού πλούτου της χώρας. Τι θα κάνει αυτή η νέα Διεύθυνση η οποία θα λειτουργεί στο ΣΕΕΣ: Θα ασκεί έλεγχο και εποπτεία των υφιστάμενων και των νέων παραχωρήσεων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην ελληνική επικράτεια. Θα διαμορφώνει προτάσεις για την ανάπτυξη των ερευνών υδρογονανθράκων. Και για τη στελέχωση της Διεύθυνσης αυτής προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η σύσταση 20 θέσεων ειδικών επιστημόνων, με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, που μπορεί να πληρωθούν, όμως, και με μεταφορά των εξειδικευμένων επιστημόνων που σήμερα δουλεύουν στα ΕΛΠΕ και ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα. Μας ενδιαφέρει να κάνουμε μια μικρή, ευέλικτη, αλλά αποτελεσματική μονάδα στελεχωμένη από εξειδικευμένο προσωπικό, που να ασχοληθεί με το θέμα, να συντονίζει τις έρευνες και να κάνει προτάσεις στην πολιτεία για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα τόσο νομικά, όσο και ουσιαστικά.Με ειδικές ρυθμίσεις που θα περιέχονται σε σχετική πρόβλεψη – μια τροπολογία είναι που θα κατατεθεί στη Βουλή – παρέχονται στο ΣΕΕΣ όλα τα αναγκαία θεσμικά, οικονομικά και ανθρώπινα μέσα, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί με επιτυχία στην αποστολή που του ανατίθεται. Οι ρυθμίσεις για τη δημιουργία αυτής της Διεύθυνσης θα προωθηθούν στη Βουλή άμεσα. Αυτό ήταν το πρώτο στοιχείο. Έρχομαι στο δεύτερο στοιχείο τις νομοθετικές αλλαγές: Νομοθετικές αλλαγές επαναλαμβάνω ότι χρειάζονται, διότι το σημερινό πλαίσιο είναι ένα πλαίσιο του 1995 και χρειάζεται προσαρμογές. Μια πρώτη προσαρμογή θα αφορά στη λήψη υπόψη των προβλέψεων των οδηγιών 9422 και 200417, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με την κατοχύρωση της διαφάνειας του υγιούς ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζόμενων επενδυτών. Είναι μια πρόταση και της Επιτροπής. Επίσης, θα καταργηθούν διατάξεις που περιλαμβάνουν απαρχαιωμένες ρυθμίσεις για ζητήματα που πλέον ρυθμίζονται από τις συνθήκες των ευρωπαϊκών κοινοτήτων, π.χ. ελεύθερη διακίνηση αγαθών και θα τροποποιηθούν διατάξεις, ώστε να είναι σύμφωνες με το Κοινοτικό Δίκαιο. Αναφερόμαστε σε έκδοση αδειών εισόδου, παραμονής, κυκλοφορίας και εργασίας, μόνο για μη κοινοτικούς αλλοδαπούς.Παράλληλα, μέσα στο πλαίσιο των νομοθετικών αλλαγών, θα υπάρχει πρόβλεψη για αυστηρή εφαρμογή της εθνικής και κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και συγκεκριμένα πάλι των οδηγιών 94/22/ΕΚ, 2004/17/ΕΚ, αλλά και 2001/42/ΕΕ, το περιβαλλοντικό καθεστώς των θαλασσίων ερευνών για τους υδρογονάνθρακες τα τελευταία χρόνια πρέπει να ξέρουμε ότι έχει αναπτυχθεί. Τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ενσωματωθούν στο εθνικό μας Δίκαιο, ώστε όλα τα σχέδια γεωτρήσεων και εξόρυξης να υποβάλλονται σε λεπτομερείς περιβαλλοντικές αξιολογήσεις πριν από τη χορήγηση οποιασδήποτε άδειας.Παράλληλα, μέσα στο πλαίσιο των ρυθμίσεων θα ληφθεί υπόψη η ανάπτυξη και μιας άλλης, νέας σχετικά, νέας για μας αλλά όχι νέας διεθνώς, μεθόδου παραχωρήσεων. Οι μέθοδοι παραχωρήσεων είναι δυο διεθνώς. Η πρώτη είναι ο γύρος παραχωρήσεων, δηλαδή προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για μια συγκεκριμένη περιοχή. Αυτή είναι η μόνη μέθοδος που είχε προβλεφθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα. Εν τω μεταξύ, όμως-θα αναφερθεί στη συνέχεια ο κ. Μωυσής πιο διεξοδικά σε αυτό-έχει αναπτυχθεί και μια άλλη μέθοδος που ολοένα και περισσότερο διευρύνεται, η μέθοδος «open door» (ανοιχτή πόρτα), που αφορά στην από ευθείας παραχώρηση ερευνητικής περιοχής σε μόνιμη βάση σε επενδυτή, που έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον, ο οποίος μπορεί κατ΄αρχήν να εκδηλώσει ενδιαφέρον χωρίς προκήρυξη από το κράτος, το οποίο δημοσιοποιεί αυτή την εκδήλωση ενδιαφέροντος και προχωρεί στην ανάθεση, εκτός αν τω μεταξύ προκύψουν άλλοι επενδυτές, οι οποίοι ενδιαφέρονται για το ίδιο κοίτασμα, ή το θεωρητικά υπάρχον κοίτασμα, οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται στη συνέχεια και αυτοί στη διαδικασία. Είναι μια πιο ευέλικτη διαδικασία που αρχίζει να διευρύνεται τα τελευταία χρόνια.Παράλληλα, στο νομοθετικό πλαίσιο, το καινούργιο, θα ενισχυθούν τα κίνητρα για την προσέλκυση επενδυτών. Εδώ υπάρχουν διάφορες ιδέες. Πρώτα απ’ όλα η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των αναδόχων από το 40% που ισχύει σήμερα σε ποσοστό που θα καθιστά την επένδυση ελκυστική και τη χώρα μας ανταγωνιστική. Μετά οι παροχές του αναδόχου προς το ελληνικό δημόσιο θα είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων με βάση τα πρότυπα άλλων χωρών. Οι περισσότερες χώρες έχουν καθιερώσει διάφορους αντισταθμιστικούς ή ανταποδοτικούς όρους, πέρα της φορολογίας και των αποσβέσεων, τους οποίους επιβάλλουν ή διαπραγματεύονται με τους υποψήφιους επενδυτές.Η ισχύουσα νομοθεσία, αυτή που έχουμε σήμερα, του 1995, βάζει περιορισμούς στα εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στις διαπραγματεύσεις και αυτό πολλές φορές αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για μια επιτυχή παραχώρηση. Δυσκολεύει την εκδήλωση ενδιαφέροντος.Οι όροι παραχώρησης, δηλαδή παροχές και αντιπαροχές μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και των υποψήφιων επενδυτών, θα πρέπει, επίσης, να είναι συμβατοί με το Κοινοτικό Δίκαιο. Άρα ένα τμήμα των ρυθμίσεων θα αφορά πάλι αυτή τη διάσταση.Τέλος, η διάρκεια εκμετάλλευσης της περιοχής, η οποία σήμερα ορίζεται σε 25 έτη από το υφιστάμενο Δίκαιο, θα καθορίζεται χωριστά σε κάθε άδεια εκμετάλλευσης, ανάλογα με τις ιδιομορφίες της κάθε περίπτωσης. Αυτό υποδεικνύεται και από το άρθρο 4β’ της Οδηγίας 94/22, το οποίο προβλέπει ότι η διάρκεια της άδειας δεν πρέπει να υπερβαίνει το χρονικό διάστημα, το οποίο είναι αναγκαίο για την άσκηση των σχετικών δραστηριοτήτων.Σε σχέση με τα χρονοδιαγράμματα. Σε ό,τι αφορά στο στοιχείο «α» από όσα σας είπα προηγουμένως, δηλαδή τη νέα Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης στο ΣΕΕΣ υπενθυμίζω ότι θα προχωρήσουμε άμεσα την κατάθεση της σχετικής τροπολογίας. Σε ό,τι αφορά το «β, γ» και «δ» δηλαδή ό,τι είπαμε σε σχέση με την προσαρμογή στο Κοινοτικό Δίκαιο, τα κίνητρα για τους επενδυτές, νέες μεθόδους παραχώρησης, όλα τα υπόλοιπα τα οποία ανέφερα, θα κάνουμε διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, την επενδυτική κοινότητα, τον επιχειρηματικό κόσμο, το Τεχνικό Επιμελητήριο, τις περιβαλλοντικές Οργανώσεις φυσικά.Ξεκινάμε από αυτές τις ιδέες που εν πολλοίς είναι προτάσεις της Επιτροπής και στόχο έχουμε μέχρι το τέλος του χρόνου να είναι νόμος του κράτους όλες αυτές οι ρυθμίσεις, ώστε να προχωρήσουμε στη συνέχεια με βάση ένα νέο προσαρμοσμένο στα σύγχρονα δεδομένα φιλικό στο περιβάλλον αλλά και φιλικό στους επενδυτικές νομοθετικό πλαίσιο, σε μια νέα εποχή στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.Ποιος θα αποφασίζει και πότε θα γίνονται οι έρευνες: Οι αποφάσεις για το που και πότε θα γίνουν έρευνες λαμβάνονται από Διυπουργική Επιτροπή: Υπουργείο Οικονομίας, Υπουργείο Εξωτερικών, Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και το Υπουργείο Ανάπτυξης. Το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, στο οποίο υπάγεται η νεοσύστατη αυτή που δημιουργείται τώρα Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης θα εισηγείται στην κυβέρνηση και η κυβέρνηση τελικά θα αποφασίζει.Ποια είναι τα οφέλη από τη νέα πολιτική για την έρευνα υδρογονανθράκων: Πρώτα απ’ όλα, αν, όπως πιστεύουμε εμείς, τα πράγματα πάνε καλά και βρεθούν νέα κοιτάσματα, θα ενισχυθεί η ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας. Δεύτερον, θα έχουμε αναπόφευκτα νομοτελειακά, μείωση των εισαγωγών υδρογονανθράκων και επομένως μείωση της εκροής συναλλάγματος. Τρίτον, θα έχουμε προσέλκυση νέων επενδύσεων και σε αυτή τη χώρα χρειαζόμαστε νέες επενδύσεις. Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας σε ένα σημαντικό τομέα. Θα έχουμε ένα σύγχρονο πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με δοκιμασμένες και ασφαλείς διεθνείς πρακτικές, καθώς θα έχουμε προσαρμοστεί στο διεθνές γίγνεσθαι. Φυσικά θα έχουμε σημαντικά οφέλη για το κράτος για τον προϋπολογισμό, καθώς θα εισπράττει το κράτος από μισθώματα, από φόρους, από τις συμμετοχές του δημοσίου στην έρευνα και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων από πωλήσεις πακέτων για συμμετοχή σε γύρους παραχωρήσεων. Τα οφέλη μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντικά για τον προϋπολογισμό.Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το πλαίσιο πολιτικής για τους υδρογονάνθρακες που θέλει να παρουσιάσει η κυβέρνηση. Δημιουργείται μια νέα Διεύθυνση στο ΣΕΕΣ, η οποία συντονίζει την έρευνα και την εξόρυξη, αξιοποιείται το αρχείο των ΕΛΠΕ, το οποίο περιέρχεται στο δημόσιο, προσαρμοζόμαστε στο κοινοτικό Δίκαιο. Λαμβάνουμε υπόψη τις εξελίξεις διεθνώς, στεκόμαστε ιδιαίτερα στην περιβαλλοντική διάσταση, δημιουργούμε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο ελκυστικό για τους επενδυτές, επιδιώκοντας τελικά να περάσουμε σε μια νέα εποχή για την έρευνα και την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ελλάδα και πιστεύουμε ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να τα καταφέρουμε, έτσι ώστε από τις αρχές του 2010, να ανοίξει μια καινούργια σελίδα σε αυτό το σημαντικό θέλουμε να πιστεύουμε, τομέα για την πατρίδα μας.Ο Γενικός Γραμματέας ο κ. Μουσουρούλης έχει να προσθέσει από την πλευρά του κάποια πράγματα και στη συνέχεια ο κ. Μωυσής. Διευκρινιστικά να σας πω ότι σας έχει δοθεί ένας ενημερωτικός φάκελος για να έχετε μια πληρέστερη ενημέρωση, που έχει οκτώ επιμέρους κεφάλαια που αναφέρονται σε ιστορικά στοιχεία, σε πληροφόρηση για το τι ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης, σε εκτιμήσεις για το ποιες είναι οι προοπτικές για ανακάλυψη υδρογονανθράκων στο μέλλον κ.ο.κ. Σας τα δώσαμε, πιθανό μπορεί να τα ξέρατε τα περισσότερα, αλλά για να έχετε μια σφαιρικότερη ενημέρωση.Γ.Γ. ΥΠΑΝ: Ευχαριστώ πολύ κ. Υπουργέ. Από την εποχή που έγινε η πρώτη γεώτρηση πετρελαίου στον κόσμο, 150 χρόνια πριν, δηλαδή το 1859 στην Πενσυλβάνια μέχρι σήμερα, έχει αντληθεί περίπου το μισό του παγκόσμιου αποθέματος. Για να σας δώσω μια εικόνα, το παγκόσμιο απόθεμα υπολογίζεται σύμφωνα με έρευνες σε 2 τρις βαρέλια.Η πτώση, όμως, της παγκόσμιας παραγωγής και αυτό φαίνεται από τα στοιχεία που ανακοινώνουν όλες οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες, οφείλεται εν μέρει στο χαμηλό ρυθμό έρευνας και ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων. Αυτό σε συνδυασμό με την άνοδο του κόστους των εξορύξεων, διότι τα καινούργια κοιτάσματα είναι όλο και μικρότερα, κάνουν αντιληπτή την πολύ μεγάλη σημασία αυτού του εγχειρήματος που ξεκινάει στην Ελλάδα, αλλά και ευρύτερα στις υπόλοιπες χώρες.Δείχνουν, επίσης και κάτι άλλο: ενδεχομένως μία νέα κρίση εφοδιασμού πετρελαίου στον κόσμο, μπορεί να έρθει πολύ νωρίτερα από την οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική λύση. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ποια είναι η οικονομική αξία αλλά και η κοινωνική και η εθνική σημασία του φυσικού πλούτου μιας χώρας.Γι’ αυτό και στο θεμελιώδη νόμο του κράτους, δηλαδή στο Σύνταγμα στα άρθρα 18 και 106, υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις για τους υδρογονάνθρακες. Αυτές οι ρυθμίσεις βέβαια εξειδικεύονται στους νόμους, ανέφερε ο κ. Υπουργός. Ξεκινάμε από το 1959, πάμε στο 1976 και καταλήγουμε στον τελευταίο νόμο που είναι εν ισχύ του 1995. Αυτός ο νόμος μετέφερε και στο εθνικό Δίκαιο την Οδηγία 22/1994 σχετικά με τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών παραγωγής υδρογονανθράκων.Με βάση αυτό το θεσμικό πλαίσιο, το κράτος είναι ο αποκλειστικός κύριος αυτών των δικαιωμάτων. Με το Νόμο 3587 το άρθρο 20 που ψηφίστηκε το 2007 επί υπουργίας κ. Σιούφα, το κράτος ανέκτησε αυτοδίκαια δικαιώματα που είχαν παραχωρηθεί στις εταιρείες ΔΕΠ εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, οι οποίες πριν τη συγχώνευσή τους πριν από την απορρόφησή τους από τα ΕΛΠΕ είχαν προχωρήσει και προωθήσει έρευνες και ξένες επενδύσεις.Να αναφέρω εδώ ότι τη δεκαετία του ’80 η παραγωγή έφτασε να καλύπτει έως και το 1/5 των αναγκών της χώρας σε πετρέλαιο. Οι ανάγκες υπολογίζονται περίπου σε 120 εκατ. βαρέλια το χρόνο. Η αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων αυτών, λόγω των παγκόσμιων προοπτικών που σας προανέφερα στον τομέα του πετρελαίου, προϋποθέτει μια υψηλού επιπέδου τεχνική οργανωτική και επιχειρησιακή προετοιμασία, αλλά κι ένα κατάλληλο χρονικό προγραμματισμό σε σχέση με την εκάστοτε συγκυρία. Αναφέρομαι στη συγκυρία, διότι τα οικονομικά δεδομένα κάθε εποχής, καθορίζουν και το αποτέλεσμα μιας παραχώρησης. Πολύ υψηλές τιμές πετρελαίου ή πολύ χαμηλές κ.ο.κ. Η ιστορική εξέλιξη των ερευνών μας παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες, διδάγματα και εμπειρίες που θα επιτρέψουν να αναβαθμίσουμε ουσιαστικά τον τρόπο διαχείρισης των παραχωρήσεων με κίνητρα που θα είναι ανάλογα με τους τεχνολογικούς και επενδυτικούς κινδύνους της αγοράς και βέβαια έτσι να δραστηριοποιηθούμε στο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον το οποίο απαιτεί, προϋποθέτει εξαιρετικά εξειδικευμένη τεχνογνωσία.Για τους λόγους αυτούς προχωρούμε στις ρυθμίσεις που ανέφερε ο Υπουργός για να προετοιμάσουμε πλαίσιο και μηχανισμό. Παράλληλα, όμως, μεριμνήσαμε για τη διαφύλαξη ενός πολύτιμου αρχείου, των ιστορικών ερευνών που έγιναν στην Ελλάδα.
Αυτό το αρχείο περιέχει μαγνητικές ταινίες γεωφυσικών καταγραφών, ειδικό ψηφιακό υλικό γεωφυσικών στοιχείων από τις διάφορες έρευνες που έγιναν στην Ελλάδα, δεδομένα γεωτρήσεων σε φιλμ και σε χαρτί, διαγράμματα γεωφυσικών τομών σε διαφάνεια και σε χαρτί, πολλούς χάρτες, τεχνικές εκθέσεις, μελέτες, πυρήνες και πετρώματα γεωτρήσεων κι άλλα πολλά σημαντικής επιστημονικής αξίας, στοιχεία και δεδομένα.Αυτό το αρχείο σήμερα φυλάσσεται σε έναν ειδικό χώρο των ΕΛΠΕ 610 τ.μ., ο οποίος προστατεύεται από σύγχρονα συστήματα πυρασφάλειας, αλλά και κλιματισμού, διότι ένα τέτοιο αρχείο μαγνητικό κυρίως απαιτεί ειδικές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Μέχρι να εξασφαλιστεί κατάλληλος χώρος για την οριστική μεταφορά, παραλαβή και φύλαξη του αρχείου από το Υπουργείο Ανάπτυξης, αναθέσαμε με σύμβαση παροχής υπηρεσιών πρόσφατα στα ΕΛΠΕ, την αρμοδιότητα της φύλαξης αυτού του αρχείου, στον ίδιο χώρο, στον οποίο φυλάσσεται σήμερα.Δυο εξειδικευμένοι υπάλληλοι των ΕΛΠΕ που γνωρίζουν τη χωροταξία αλλά και το περιεχόμενο του αρχείου μας διατίθενται και παράλληλα συνιστάται μια Επιτροπή του Υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία παραλαμβάνει το αρχείο και έχει και την απόλυτη ευθύνη ελέγχου και πιστοποίησης της καλή του κατάστασης, αλλά και της ομαλής λειτουργίας όλου αυτού του εξοπλισμού που υπάρχει εκεί.Η πρόσβαση τρίτων από εδώ και μπρος σε αυτό το αρχείο θα γίνεται μόνο με την άδεια του Υπουργείου Ανάπτυξης. Αυτό το αρχείο είναι και η προίκα, η οποία παραδίδεται στη νέα δομή που περιέγραψε ο Υπουργός, η οποία θα υπάγεται στο ΣΕΕΣ προκειμένου να την αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.Είναι αντιληπτό ότι το ενδιαφέρον μας για τα θέματα αυτά είναι συνεχές. Για να βρεθούμε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα έχει ήδη γίνει μελέτη από τους πλέον εξειδικευμένους επιστήμονες υπό την προεδρία του κ. Μωυσή, έχουμε επισκεφθεί άλλα κράτη προκειμένου να αντλήσουμε εμπειρίες αλλά και τεχνογνωσία και βέβαια έχουμε ενθαρρύνει και νέες επενδύσεις. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στη μεγάλη ιδιωτική επένδυση ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων η οποία ήδη υλοποιείται στην περιοχή της Καβάλας από την Ενεργειακή Αιγαίου, η οποία είναι ο νέος μέτοχος της ΚΑΒΑΛΑ OIL. Ίσως είναι η πρώτη ιδιαίτερη επένδυση στον τομέα αυτό από το 1982. Η παραγωγή γίνεται μέσω τριών πλατφορμών άντλησης πετρελαίου, μίας πλατφόρμας άντλησης φυσικού αερίου και λοιπών χερσαίων εγκαταστάσεων.Μετά τη νέα δραστηριοποίηση της εταιρείας, της ΚΑΒΑΛΑ OIL με το νέο μέτοχο, μέσω της νέας επένδυσης, το Υπουργείο Ανάπτυξης τον Απρίλιο του 2008 παρέτεινε τα δικαιώματα εκμετάλλευσης για δύο νέα κοιτάσματα: για το βόρειο Πρίνο και το κοίτασμα Ε, τα οποία έχουν εντοπιστεί με βάση τις έρευνες στον κόλπο της Καβάλας. Συγκεκριμένα το ένα βρίσκεται 4,3 ναυτικά μίλια δυτικά της Θάσου και το άλλο 10 ναυτικά μίλια νότια της ηπειρωτικής ακτής, νότια της Καβάλας.Για την υλοποίηση αυτής της επένδυσης τον περασμένο Φεβρουάριο έφτασε και εγκαταστάθηκε στην περιοχή ένα πολύ σύγχρονο γεωτρύπανο, το Energy Exeter, και το Μάρτιο ο Υπουργός εγκαινίασε τις εργασίες του. Η νέα παραγωγή αναμένεται να κυμανθεί περίπου σε 10.000 (αυτό είναι το ανώτατο) βαρέλια την ημέρα, έναντι περίπου 1.300 που αντλούνται σήμερα.Θα ήθελα κλείνοντας να αναφέρω ότι επειδή τα νέα κοιτάσματα που ανακαλύπτονται στον κόσμο είναι μικρότερα, απαιτούν πολύ σημαντικές επενδύσεις αλλά και χρησιμοποιούν πολύ μεγαλύτερη ενέργεια από τα προηγούμενα, είναι αντιληπτή η αξία αυτής της επένδυσης. Για να δώσω μια τάξη μεγέθους, το 1950, που είχαμε φτάσει στην αιχμή αν θέλετε της ανακάλυψης κοιτασμάτων, ή το ’60, η σχέση ήταν 1:100, σήμερα είναι 1:10, σε ό,τι αφορά στο ενεργειακό κόστος της εξορυκτικής διαδικασίας.
Να σημειώσουμε ότι τα τελευταία 7-8 χρόνια οι εταιρείες πετρελαίου που επενδύουν στην έρευνα επένδυσαν το διπλάσιο της αξίας του πετρελαίου που ανακάλυψαν. Η γεώτρηση αυτή που εγκαινιάστηκε το Μάρτιο από τον Υπουργό, δείχνει ότι παρά τη συγκυρία αυτή, παρά την πτώση των τιμών του πετρελαίου, υπάρχουν επιχειρήσεις που αναγνωρίζουν τις ευκαιρίες που παρέχει η χώρα μας.Με βάση λοιπόν όλα όσα είπαμε, συμπληρώνοντας το θέμα αυτό με το Αρχείο αλλά και τις εμπειρίες που συνεχίζουμε να αξιοποιούμε στη χώρα μας, είμαστε αισιόδοξοι ότι όλα θα πάνε καλά και η νέα δομή θα επιτελέσει ένα ουσιαστικό έργο.ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΕΕΣ: Ευχαριστώ κύριε Υπουργέ, κύριε Γενικέ Γραμματέα, κυρίες και κύριοι. Βρίσκομαι εδώ με δύο ιδιότητες: την ιδιότητα του Προέδρου του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής και του Προέδρου της Ειδικής Τεχνικής Επιτροπής, την οποία είχε συστήσει ο προκάτοχός σας για να μελετήσει το θέμα της έρευνας και ανακάλυψης υδρογονανθράκων στη χώρα, Επιτροπή στην οποία έγινε ήδη αναφορά περισσότερο από μία φορά.Με διακατέχουν ανάμικτα συναισθήματα. Συναισθήματα ικανοποίησης αλλά και περίσκεψης. Ικανοποίηση γιατί μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα ένας νέος Υπουργός, ένας καινούριος Υπουργός Ανάπτυξης, περιέβαλε με εμπιστοσύνη την εργασία την οποία είχε επιτελέσει η Επιτροπή πριν από ενάμιση χρόνο, για την αναζήτηση και έρευνα εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην ελληνική επικράτεια, ένα θέμα, ένα πρόβλημα, μια αναγκαιότητα που για δέκα περίπου χρόνια περίμενε να αντιμετωπιστεί. Και αντιμετωπίστηκε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τους τελευταίους τρεις προϊσταμένους αυτού του Υπουργείου. Έχει γίνει αναφορά, αλλά καμιά φορά μια επανάληψη δεν κάνει κακό. Το πρώτο βήμα ήταν η διασφάλιση της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου με το νομοθέτημα 3587/2007 του πρώην Υπουργού Ανάπτυξης Δημήτρη Σιούφα. Το δεύτερο από τον κ. Φώλια, η σύσταση της Ειδικής Τεχνικής Επιτροπής, με αντικείμενο την τεκμηρίωση της κατάστασης που προϋπήρχε και της πορείας που έπρεπε να ακολουθηθεί. Και το τρίτο, το καθοριστικό άλμα από τον σημερινό Υπουργό, που μελέτησε, επικέντρωσε και έδωσε λύση σε καίρια θέματα που εύκολα θα μπορούσαν να ξεστρατίσουν το εγχείρημα.Θα μου επιτρέψετε κύριε Υπουργέ, αφού ανέφερα το ρόλο των τριών Υπουργών, νομίζω ότι έχω υποχρέωση να κάνω μια ειδική αναφορά και στον Γενικό Γραμματέα σας, τον κ. Κωστή Μουσουρούλη, ο οποίος υπήρξε ο μοχλός που επέτρεψε τη μετακίνηση εδραιωμένων και αντιφατικών βαρών που είχαν σχηματιστεί γύρω από το θέμα των υδρογονανθράκων. Ήταν μια από τις πρώτες πρωτοβουλίες του κ. Μουσουρούλη, λίγες μόλις εβδομάδες ή μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στο Υπουργείο Ανάπτυξης, να στοιχειοθετήσει την αναγκαιότητα της Επιτροπής και να περιγράψει με σαφήνεια τους όρους εντολής της, μια σαφήνεια που ένα έμπειρο μέλος της Επιτροπής μας χαρακτήρισε ως την πληρέστερη που είχε συναντήσει σε ανάλογα κείμενα. Και δεν είναι υπερβολή η εκτίμηση ότι αν το έργο αυτής της Επιτροπής χαρακτηρίζεται από μια πληρότητα, αυτή σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη σαφήνεια των όρων εντολής πάνω στους οποίους δουλέψαμε.Γνωρίζετε όλοι ότι δεν είμαι ειδικός στο αντικείμενο για το οποίο συζητάμε, αλλά μπορέσαμε να πλαισιώσουμε την Επιτροπή με έμπειρους επιστήμονες, χάρη στους οποίους καταλήξαμε σε κάποια σημαντικά συμπεράσματα. Η Επιτροπή κατέγραψε το πληρέστερο ίσως ιστορικό των ερευνών για ανακάλυψη υδρογονανθράκων στον τόπο μας. Αξιολόγησε τις δραστηριότητες των φορέων, οι οποίοι διαχειρίστηκαν στο παρελθόν το αντικείμενο και κατέγραψε τις αδυναμίες αλλά και τις επιτυχίες της προσπάθειας εκείνης. Από την παραπάνω αξιολόγηση κατέληξε σε πολύτιμα συμπεράσματα που τεκμηριώνουν θετικές προοπτικές για την ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στον ελληνικό χώρο.
Ερεύνησε τις πρακτικές άλλων πετρελαιοπαραγωγών χωρών της Ευρώπης και της ευρύτερης λεκάνης της Μεσογείου και τους τρόπους με τους οποίους οι χώρες αυτές διαχειρίζονται τις έρευνες για την αναζήτηση και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων τους και από την έρευνα αυτή προέκυψαν πολύτιμες διαπιστώσεις, στις οποίες βασίστηκαν πολλές προτάσεις της Επιτροπής.Διαπιστώνοντας την άμεση και επιτακτική ανάγκη αναδιοργάνωσης του τομέα των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, η Επιτροπή σκιαγράφησε το προφίλ ενός νέου δυναμικού φορέα διαχείρισης των ερευνών αυτών, διερεύνησε εναλλακτικούς τρόπους και διατύπωσε συγκεκριμένες προτάσεις για τη μορφή και τον τρόπο λειτουργίας του.Τέλος, μελέτησε τη βασική ελληνική και αντίστοιχη κοινοτική νομοθεσία, το βαθμό συμβατότητας των δύο και πάλι διατύπωσε προτάσεις για προσαρμογή ορισμένων διατάξεων του Νόμου του ’95, στον οποίο αναφέρθηκε και ο κ. Υπουργός και ο κ. Γενικός ώστε να υπάρξει η εναρμόνιση, να υπάρξει μία άρση αναχρονιστικών γραφειοκρατικών εμποδίων που δυσχεραίνουν και καθιστούν τις έρευνες δύσκολες και απογοητεύουν τους υποψήφιους επενδυτές.Δυο λόγια για τις παραπάνω εισηγήσεις της Επιτροπής. Μιλήσαμε για αναχρονιστικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Η Επιτροπή σημειώνει ότι με το σημερινό καθεστώς μια άδεια αναζήτησης προβλέπει ότι η περιοχή για την οποία δίνεται η άδεια δεν θα πρέπει να υπερβαίνει σε επιφάνεια τα 1.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα για τη θάλασσα και χρειάζεται η υποβολή από τον ενδιαφερόμενο 30 διαφορετικών αιτήσεων για να μπορέσει να πάρει μια άδεια αναζήτησης πετρελαίου. Γι’ αυτό το λόγο δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα καμία τέτοια άδεια στην Ελλάδα, παρότι υπήρχαν αιτήσεις και συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά πάντα ζητάνε για μεγαλύτερες περιοχές, γιατί κατ’ αυτό τον τρόπο το ρίσκο μειώνεται για τους ενδιαφερόμενους.
Σημειώνω για τη σύγκρισή σας, στην Κύπρο η εταιρεία TGS έλαβε πολύ πρόσφατα, με την υποβολή μιας και μόνης αίτησης προς το αρμόδιο Υπουργείο, άδεια αναζήτησης για 65.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αντί τα 1.500 τα οποία θεωρούμε εμείς το όριο.Μια δεύτερη παρατήρηση -νομίζω ότι θα σας ενδιαφέρει- για τις προοπτικές ανακάλυψης κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στον ελληνικό χώρο. Η Επιτροπή μας προφανώς δεν ανακάλυψε κοιτάσματα, ούτε καν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει της φήμες που κατά διαστήματα βλέπουν το φως της δημοσιότητας και σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα είναι ένα Ελντοράντο κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.Απλά και προσεκτικά σημειώνουμε ότι σε πολλές περιοχές της χώρας πληρούνται αθροιστικά οι θεμελιώδης πετρογεωλογικές προϋποθέσεις για την ύπαρξη υδρογονανθράκων. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν τα λεγόμενα μητρικά πετρώματα με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά, υπάρχουν τα πετρώματα ταμιευτήρες, πάλι με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά, υπάρχουν οι λεγόμενες παγίδες, τα πετρώματα καλύμματα, υπάρχει η κατάλληλη γεωλογική ιστορική εξέλιξη και έχουν εντοπιστεί πολλές επιφανειακές εμφανίσεις υδρογονανθράκων, που κατά καιρούς αναστατώνουν τις περιοχές και τον τύπο, που υποδηλώνουν εν πάση περιπτώσει ότι υπάρχει ή υπήρχε πετρέλαιο στο βάθος.Συνεπώς, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν αποθέματα υδρογονανθράκων που είναι πιθανό να ανακαλυφθούν στο μέλλον και αξίζει ο κόπος να προσπαθήσουμε να τα ανακαλύψουμε στο μέλλον, χωρίς βέβαια να μπορούμε αυτή τη στιγμή να προσδιορίσουμε αν θα είναι στην ξηρά ή στη θάλασσα, στο βορρά ή στο νότο, αν θα είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμα ή όχι, ανάλογα με τις συνθήκες που θα επικρατούν την εποχή εκείνη. Επειδή ανέφερα τα οικονομικά εκμεταλλεύσιμα.
Προχωρούμε και δημιουργούμε αυτή τη δομή τώρα, ενώ το πετρέλαιο βρίσκεται στα 50 δολάρια το βαρέλι. Και θα έλεγε κανείς: γιατί τώρα; Είναι αλήθεια ότι το πετρέλαιο είναι στα 50 δολάρια το βαρέλι, αλλά κανείς δεν πιστεύει ότι θα μείνει για πάντα στα 50 δολάρια στο βαρέλι. Και σήμερα έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας: επειδή ακριβώς υπάρχει ύφεση, υπάρχουν διαθέσιμα με χαμηλό σχετικό κόστος, γεωτρύπανα, εταιρείες που είναι διατεθειμένες να επενδύσουν και να ξοδέψουν λιγότερα από ό,τι θα ξόδευαν εδώ και ένα χρόνο. Και αυτό το παράθυρο ευκαιρίας ελπίζουμε, όπως είπε και ο κ. Υπουργός, στο 2010 να μπορέσουμε να αρχίσουμε να το αξιοποιούμε.Μια ακόμα φράση αν μου επιτρέπετε. Η συμβατότητα της μεγάλης ευαισθησίας που προσωπικά έχετε επιδείξει για την ανάπτυξη της πράσινης επιλογής και όχι του πετρελαίου. Είναι συμβατά και τα δύο και θα