Η σημερινή εξαιρετικά κρίσιμη οικονομική συγκυρία απαιτεί αντίστοιχα μέτρα. Μέτρα που από τη μία πλευρά θα αντιμετωπίσουν διαχρονικές παθογένειες της χώρας μας, όπως είναι το χρέος και οι δημοσιονομικές ανισορροπίες και από την άλλη θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον κίνδυνο εισόδου της χώρας μας σε μια βαθιά ύφεση.
Ωστόσο η ανάπτυξη δεν διατάσσεται. Δεν είναι θέμα ευχών και καλών προθέσεων. Είναι θέμα συγκεκριμένων κατευθύνσεων και μέτρων που, χωρίς ή με πολύ μικρό δημοσιονομικό κόστος, θα μας δώσουν έξυπνες λύσεις για να μη στεγνώσει η αγορά και να μην έχουμε σημαντική οπισθοδρόμηση της πραγματικής οικονομίας. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην τόνωση της αγοράς, στην αξιοποίηση των αναπτυξιακών εργαλείων του κράτους, στην προώθηση πολιτικών που θα περιορίζουν τη γραφειοκρατία και θα στηρίζουν την υγιή επιχειρηματικότητα, στην υιοθέτηση διαρθρωτικών αλλαγών που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Ωστόσο, παρόλο που όλοι αναγνωρίζουν το ρόλο μιας συγκροτημένης αναπτυξιακής πολιτικής, η κυβέρνηση, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, παρουσιάζει μια σημαντική και ανεξήγητη υστέρηση στον τομέα αυτό. Ενδεικτικά αναφέρω την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Ο Γενικός Γραμματέας Επενδύσεων τοποθετήθηκε μετά από 5 μήνες! Επί μήνες έχουν παγώσει προγράμματα που ήταν έτοιμα να ξεκινήσουν και απαιτούν απλώς μια τυπική υπογραφή, όπως το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και μια σειρά από προγράμματα για την ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η πολυαναμενόμενη αλλαγή του νόμου του ΕΣΠΑ αποδείχθηκε ότι δεν είναι τίποτε άλλο από μερικές δευτερεύουσας σημασίας και αχρείαστες, σε κάποιες περιπτώσεις, αλλαγές στον ισχύοντα νόμο, που το μόνο που μπορούν να καταφέρουν είναι ίσως περισσότερη καθυστέρηση.
Αντίστοιχο είναι το παράδειγμα του επενδυτικού νόμου, του οποίου η λειτουργία έχει ανασταλεί, χωρίς να υπάρχει εναλλακτική πρόταση, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα για τις επενδύσεις στη χώρα μας. Και μάλιστα όταν το ίδιο το ΠΑΣΟΚ είχε αναγνωρίσει ότι, ο μέχρι πρότινος ισχύων επενδυτικός νόμος, ήταν ο πιο επιτυχημένος της μεταπολίτευσης. Το ΤΕΜΠΜΕ, πάλι διανύει μια φάση πτώσης της δραστηριότητάς τους, λόγω της ασάφειας και της ανασφάλειας που δημιούργησαν οι υποσχέσεις της κυβέρνησης. Ενώ στο πρώτο δίμηνο του 2009 είχαν εγκριθεί πάνω από 12.000 δάνεια, το αντίστοιχο πρώτο δίμηνο του 2010 εγκρίθηκαν περίπου 1.300. Και αυτό γιατί όλοι περίμεναν το νέο, αναμορφωμένο ΤΕΜΠΜΕ που θα έλυνε ως δια μαγείας τα προβλήματα και τελικά η κυβέρνηση κατέληξε στο να ανακοινώσει δύο υποπρογράμματα του ΤΕΜΠΜΕ, τα οποία απλώς εξειδικεύουν το σχεδιασμό της ΝΔ.
Εμείς από την πλευρά μας έχουμε δεσμευθεί ότι θα ασκήσουμε αντιπολίτευση του συγκεκριμένου. Με συγκεκριμένη κριτική, αλλά και συγκεκριμένες προτάσεις. Ήδη η Νέα Δημοκρατία παρουσίασε 23 αναπτυξιακές προτάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα χωρίς να έχουν σημαντική επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό. Πολλές από τις προτάσεις αυτές αφορούσαν στην ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς, όπως η ενεργοποίηση του προγράμματος του ΕΣΠΑ «Εξοικονομώ κατ’οίκον», του προγράμματος «Επιχειρώ», της πρωτοβουλίας Jeremie, που αφορά σε μικροπιστώσεις μέσω τραπεζών. Άλλες σχετίζονταν με τη δημιουργία ενός πιο ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, προκειμένου να προσελκύσουμε επενδύσεις στη χώρα μας. Μάλιστα, εξειδικεύσαμε μία από τις προτάσεις αυτές, καταθέτοντας πρόταση νόμου για την απλοποίηση της ίδρυσης επιχειρήσεων, μειώνοντας τα βήματα για την ίδρυση μιας επιχείρησης από 14 ή και 18 που είναι σήμερα, σε μόλις 2. Νομοθετώντας το ηλεκτρονικό Εμπορικό Μητρώο, δημιουργώντας υπηρεσίες μιας στάσης (one stop shop) μέσα στα Επιμελητήρια και καθιερώνοντας ενιαίο τέλος για την ίδρυση μιας εταιρείας.
Πέρα από αυτά, είναι σημαντικό να σταθούμε και σε δύο επιμέρους ζητήματα. Το ένα είναι η απελευθέρωση των κλειστών αγορών και επαγγελμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αγορά ενέργειας και οι μεταφορές. Υπολογίζεται ότι μόνο από το άνοιγμα των αγορών της ενέργειας και των μεταφορών μπορούμε να έχουμε αύξηση του ΑΕΠ κατά 1%.
Το δεύτερο είναι οι αποκρατικοποιήσεις με αναπτυξιακό χαρακτήρα. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προβλέπει στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης είσπραξη 2,5 δισεκ. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις το 2010 χωρίς να ξεκαθαρίζει ποιες θα είναι αυτές. Και αυτό όταν ήταν σε εξέλιξη και «πάγωσαν» τέτοιες διαδικασίες στη ΔΕΠΑ, στην ΕΥΑΘ, στις Αλυκές και στη ΛΑΡΚΟ. Η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει άμεσα στον τομέα αυτό «ξεπαγώνοντας» καταρχήν τη διαδικασία μόχλευσης στη ΔΕΠΑ, η οποία μπορεί να αποφέρει στο Δημόσιο μέχρι και 350 εκατ. ευρώ. Επιπλέον πρέπει να αξιοποιηθεί η ακίνητη περιουσία του ελληνικού δημοσίου, η οποία υπολογίζεται σε πάνω από 30.000 ακίνητα, με τη μέθοδο της πώλησης και επαναμίσθωσης (sale & lease back) των ακινήτων, που είχε προωθήσει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Ο συνδυασμός όλων αυτών των μέτρων, δηλαδή, η επίσπευση της αξιοποίησης του ΕΣΠΑ, ο επενδυτικός νόμος, πολιτικές για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας και για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, η απελευθέρωση των κλειστών αγορών και επαγγελμάτων και η προώθηση αναπτυξιακού χαρακτήρα αποκρατικοποιήσεων είναι βέβαιο ότι μόνο θετική επίπτωση μπορεί να έχουν. Γιατί από τη μια αντιμετωπίζεται σε ένα βαθμό το πρόβλημα της ρευστότητας της αγοράς από την άλλα εκπέμπεται ένα αναπτυξιακό μήνυμα. Ένα μήνυμα αποφασιστικότητας της Ελλάδας να κάνει όλες τις τομές και τις αλλαγές που απαιτούνται προκειμένου να αντιμετωπίσει το σημερινό της πρόβλημα. Για την ανάπτυξη δε χρειάζονται μεγάλα λόγια. Απαιτούνται συγκεκριμένες πολιτικές, κάποιες απ’τις οποίες ενδεχόμενα θα έχουν πολιτικό κόστος. Το μεγαλύτερο όμως κόστος που μπορεί να υπάρξει σήμερα είναι το κόστος της καθυστέρησης και της ύφεσης, Γι’αυτό απαιτείται απ’ όλους μας υπευθυνότητα, σοβαρότητα και προσπάθεια να ταυτιστούν τα λόγια με τα έργα. Χωρίς ανάπτυξη πάντως οι προσπάθειες για δημοσιονομική εξυγίανση κινδυνεύουν να αποδειχθούν θυσίες χωρίς ελπίδα.