“Χρειάζεται μια πιο σφαιρική ευρωπαϊκή απάντηση που, στη βάση της, θα πρέπει να έχει ένα ευρωπαϊκό όραμα, αντίστοιχο με αυτό που είχαν οι πατέρες της Ευρώπης. Αλλιώτικα, δεν αντιμετωπίζεται η κρίση. Η κρίση δεν αντιμετωπίζεται με μισή καρδιά. Χρειάζεται περισσότερη και πιο αποτελεσματική Ευρώπη.”
Ομιλία του Κωστή Χατζηδάκη στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων σχετικά με τα αποτελέσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και το νέο πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014-2020
7 Ιουλίου 2011
ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: Κυρία Υπουργέ, το καθένα χωριστά από τα θέματα που συζητάμε σήμερα, έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα και θα προσπαθήσω γι’ αυτό το λόγο να είμαι όσο πιο συνοπτικός γίνεται, διότι εάν κανείς τα αναλύσει εις βάθος, χρειάζεται πάρα πολλή ώρα.
Ως προς τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θα σταθώ στην οικονομική διάσταση και στην κρίση χρέους τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρωζώνης και να πω πως, χωρίς καμία αμφιβολία, υπήρξε αιφνιδιασμός της Ευρωζώνης, της Ε.Ε. από την κρίση που ξεκίνησε το 2008 και κλιμακώθηκε τα επόμενα χρόνια. Υπήρξε αντίδραση της Ε.Ε., αλλά υπήρξε αντίδραση στη βάση ενός ελάχιστου κοινού παρανομαστή και τρέχοντας πίσω από τις αγορές και τις εξελίξεις. Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν έγιναν βήματα από την πλευρά της Κομισιόν, των άλλων θεσμικών οργάνων. Παραβιάστηκε ακόμα και η Συνθήκη της Λισσαβόνας, το “No-Bail-Out Clause”, αλλά εν πάση περιπτώσει, είναι βέβαιον ότι δεν δόθηκε η σφαιρική λύση που θα χρειαζόταν να δοθεί, έτσι ώστε να υπάρξει ένα άλλο κλίμα στις αγορές οι οποίες συνεχίζουν να τεστάρουν την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη, σε σχέση με την ετοιμότητα που υπάρχει ή δεν υπάρχει, για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.
Είναι βέβαιο, ότι λύσεις που θα μπορούσαν να είναι πιο πειστικές, δεν δοκιμάστηκαν. Δεν έγιναν αποδεκτές. Προφανώς, μια τέτοια λύση είναι τα ευρωομόλογα. Αυτή η λύση συζητήθηκε και είμαι βέβαιος ότι πολλοί μέσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύουν σ’ αυτή τη λύση. Δυστυχώς, σε ορισμένα κράτη – μέλη δεν έχει γίνει κατορθωτό να ξεπερασθούν προκαταλήψεις και οι προκαταλήψεις αυτές θα πληρωθούν, φοβούμαι, όχι μόνο από μας που είμαστε στο επίκεντρο της κρίσης, αλλά και από τους ίδιους, διότι όλοι είμαστε στο ίδιο πλοίο και θύματα, τελικώς, θα είναι και οι ασθενέστεροι και οι ισχυρότεροι.
Επίσης, δεν έχει υπάρξει ισχυρή αντίδραση σε σχέση με τους οίκους αξιολόγησης. Υπάρχουν σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, υπάρχει η σκέψη για κάποιου είδους ευρωπαϊκό οίκο αξιολόγησης. Όμως, όλα αυτά έχουν μείνει περισσότερο στη σφαίρα της θεωρίας και τις τελευταίες μέρες, ζούμε ένα καινούριο κύκλο επιθέσεων. Εμείς χαιρετίζουμε την τοποθέτηση του Επιτρόπου κύριου Μπαρνιέ, του αρμόδιου για θέματα εσωτερικής αγοράς, ο οποίος χθες είπε ότι θα σκεφτεί ακόμα και να αφαιρέσει τις άδειες των οίκων αξιολόγησης, αλλά, εν πάση περιπτώσει, νομίζουμε ότι αυτό δεν αρκεί. Χρειάζεται μια πιο σφαιρική ευρωπαϊκή απάντηση που, στη βάση της, θα πρέπει να έχει ένα ευρωπαϊκό όραμα, αντίστοιχο με αυτό που είχαν οι πατέρες της Ευρώπης. Αλλιώτικα, δεν αντιμετωπίζεται η κρίση. Η κρίση δεν αντιμετωπίζεται με μισή καρδιά. Χρειάζεται περισσότερη και πιο αποτελεσματική Ευρώπη για να έχουμε αυτό το οποίο όλοι ευχόμαστε. Κυρία Υπουργέ, αυτά για την Ευρώπη.
Για την Ελλάδα, δεν είναι τυχαίο και νομίζω ότι όλοι θα συμφωνήσουμε, ότι σε πολλές παραγράφους των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, γίνεται ειδική αναφορά στη χώρα μας και αυτό διότι δεν τα καταφέραμε καλά. Η κυβέρνησή σας δεν τα κατάφερε καλά και δεν γίνεται αντίστοιχη αναφορά ούτε για την Πορτογαλία ούτε για την Ιρλανδία. Υποσχεθήκατε ότι σε ένα χρόνο θα βγούμε στις αγορές. Δεν βγήκαμε, φυσικά, στις αγορές και τώρα ο στόχος μετατίθεται για το 2014, διότι αυτά που εσείς οι ίδιοι είχατε υπογράψει, δεν μπορέσατε να τα εφαρμόσετε.
Η Κυβέρνηση, ιδιαίτερα από το Γενάρη και μετά, μετατράπηκε σε μια λέσχη συζητήσεων. Στις λέσχες συζητήσεων δεν υπάρχουν χειροπιαστά και συγκεκριμένα αποτελέσματα. Εν πάση περιπτώσει, νομίζω πως καθώς προχωρείτε μπροστά, πρέπει να δείτε στο χρόνο που έχετε στη διάθεσή σας τι καλύτερο μπορείτε να κάνετε. Να δείτε πώς μπορείτε να διαπραγματευτείτε σωστότερα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με την Τρόικα και να δείτε την αναπτυξιακή διάσταση των πολιτικών σας.
Αναφερθήκατε στον ανασχεδιασμό του ΕΣΠΑ. Σωστά κάνετε ανασχεδιασμό του ΕΣΠΑ, μόνο που είχατε ως στόχο, ως προεκλογική ακόμα δέσμευση, την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ και πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια χωρίς να γίνει τίποτε ως προς αυτό, που ήταν σωστός στόχος, διότι σχεδιάστηκε το 2005 με τελείως διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά δεδομένα.
Επίσης, από τις αρχές του 2010, σας έχει πει και ο Πρόεδρος μας και εμείς ότι πρέπει να διαπραγματευτείτε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έτσι ώστε στο ΕΣΠΑ να έχουμε εμπροσθοβαρείς πληρωμές για να διευκολυνθεί η εφαρμογή των προγραμμάτων και να ελαφρυνθεί ο Προϋπολογισμός, ιδιαίτερα σε σχέση με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Έχουν περάσει 18 μήνες και ακόμα δεν έχει γίνει τίποτα. Ευτυχώς που υπήρξαν οι δηλώσεις Γιούνκερ και Μπαρόζο προς αυτή την κατεύθυνση.
Εμείς, από την πλευρά μας, έχουμε από προχθές καταθέσει 9 συγκεκριμένες προτάσεις για το ζήτημα αυτό, για να συμβάλουμε από την πλευρά μας στην αναδιαπραγμάτευση αυτή, στον ανασχεδιασμό του ΕΣΠΑ, μήπως και έχουμε μια απάντηση στο πρόβλημα της ρευστότητας της αγοράς.
Ως προς το επόμενο ζήτημα, δηλαδή το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, από την πλευρά μας, θεωρούμε θετικό ότι γίνεται αναφορά στον φόρο των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και ότι γίνεται, επίσης, αναφορά και στο ζήτημα των “project bonds”. Ιδιαίτερα για το τελευταίο, έχουμε επανειλημμένα τοποθετηθεί. Όμως και στο πρώτο ζήτημα είμαστε θετικοί.
Επίσης θεωρούμε ενδιαφέρουσα την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο θέμα του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας – για να μη γίνει παρεξήγηση, δεν αφορά την φορολόγηση των πολιτών στα κράτη – μέλη, αλλά αφορά τους ίδιους πόρους του κοινοτικού προϋπολογισμού για να αποκτήσει ο κοινοτικός προϋπολογισμός μια αυτονομία, μια ιδέα η οποία υπήρχε από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90. Αυτή χρειάστηκε 15 χρόνια για να πάρει κάποια σάρκα και οστά, αλλά βεβαίως, στην υλοποίησή της χρειάζεται προσοχή για να μην υπάρξουν αδικίες όσον αφορά στα κράτη – μέλη και τη συνεισφορά τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Όμως, από κει και πέρα, κυρία Υπουργέ, υπάρχουν αρκετές ανησυχίες. Η πρώτη ανησυχία έχει να κάνει με το συνολικό ποσό. Παραμένουμε περίπου στο 1% του κοινοτικού Α.Ε.Π., όσον αφορά τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Με μια Ευρώπη που έχει ολοένα και περισσότερες χώρες και ολοένα και μεγαλύτερες φιλοδοξίες και προβλήματα να αντιμετωπίσει, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το ποσό αυτό είναι χαμηλό. Βεβαίως, ξέρω τι θα αντιμετωπίσετε. Θα αντιμετωπίσετε χώρες από το βορά, οι οποίες, ακόμα και με αυτή την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν είναι ευχαριστημένες, θεωρώντας ότι είναι ήδη πάρα πολλά τα χρήματα, αλλά, νομίζω ότι κάθε αντικειμενικός παρατηρητής και κάθε άνθρωπος που πιστεύει στην Ε.Ε., δεν μπορεί παρά να δυσανασχετεί για το ύψος του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Ως προς τη γεωργία, πράγματι, δεν υπάρχει κάποια δραματική μείωση. Υπάρχουν όμως αρκετά ζητήματα στα οποία πρέπει κανείς να είναι προσεκτικός. Δεν θα σταθώ μόνο στο ότι αυτή την ώρα έχουμε ένα γενικό πλαίσιο και στο ότι «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», αλλά ότι ακόμα και στο γενικό πλαίσιο, υπάρχει η πρόβλεψη ότι από τις άμεσες πληρωμές, από τις επιδοτήσεις δηλαδή που παίρνουν οι αγρότες, το 30% θα δίνεται υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουμε το λεγόμενο «πρασίνισμα» της γεωργίας. Δεν θέλω να πω ότι αυτός ο στόχος είναι εξαρχής κάτι το αρνητικό, αλλά χρειάζεται πάρα πολλή προσοχή για να δούμε πώς θα περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Ακόμα μεγαλύτερες ανησυχίες έχουμε στο ζήτημα της περιφερειακής πολιτικής, των πολιτικών συνοχής. Εδώ, για να γνωρίζουν οι συνάδελφοι, θέλω να πω ότι με βάση τους χάρτες που δημοσίευσε η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το 2014 και μετά, μόνο τρεις από τις 13 συνολικά ελληνικές περιφέρειες, δηλαδή η δυτική Ελλάδα, η Ήπειρος και η ανατολική Μακεδονία – Θράκη, θα είναι στο στόχο 1, στο στόχο δηλαδή που υπάρχει εντονότερη, μεγαλύτερη κοινοτική χρηματοδότηση.
Όλες οι άλλες περιφέρειες βγαίνουν εκτός. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν θα πάρουν χρήματα, απλά θα πάρουν λιγότερα χρήματα από έναν ενδιάμεσο στόχο που έχει παρουσιαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά το σενάριο το οποίο επικρατεί.
Η Κυβέρνηση πρέπει να δει με ιδιαίτερη προσοχή αυτό το θέμα. Με ιδιαίτερη προσοχή πρέπει, επίσης, να δείτε και το ζήτημα του Ταμείου Συνοχής, από το οποίο κινδυνεύουμε να βρεθούμε τελείως εκτός. Πρέπει να δούμε ποια θα είναι τα έτη αναφοράς. Αν τα έτη αναφοράς για τον υπολογισμό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος είναι τα έτη 2007-2009, αυτό μπορεί να είναι πρόβλημα για την Ελλάδα. Επίσης, κυρία Υπουργέ, αυτή την ώρα, χωρίς καμία αμφιβολία, σε κάποια γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπάρχει μια ενδεικτική κατανομή των πόρων ανά κράτος-μέλος, η οποία δεν έχει ανακοινωθεί. Καλό θα είναι να ξέρουμε πού κινείται το ποσό για την Ελλάδα, διότι εγώ, προσωπικά, φοβάμαι ότι από το 2014 μέχρι το 2020 θα έχουμε μια αισθητή μείωση σε σχέση με την περίοδο 2007-2013.
Δύο πράγματα μπορούμε να κάνουμε στη διαπραγμάτευση. Το πρώτο είναι να σταθούμε στο ζήτημα της μετανάστευσης. Υπάρχει μια ιδιαίτερη πίεση στην Ελλάδα, πολύ μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπρόσθετα, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. Το δεύτερο είναι να σταθούμε στη δυσμενή θέση της χώρας. Αφού όλοι μιλούν για επενδύσεις που πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα, το καλύτερο εργαλείο είναι το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Άρα, θα πρέπει να διαπραγματευτείτε από αυτή την αφετηρία για να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό για τη χώρα.