Ο Κωστής Χατζηδάκης μίλησε στην εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου «Τζαννής Τζαννετάκης – Από τη συνειδητότητα στη δράση».
“Είχα την τύχη όταν ήμουν ακόμα ΟΝΝΕΔίτης να συνεργαστώ μαζί του. Ήταν ένας ευπατρίδης της πολιτικής. Γνήσια προοδευτικός και φιλελεύθερος.Και αυτά που μας λείπουν σήμερα, στην εποχή της έντασης και της κρίσης, είναι η μετριοπάθεια, η αξιοπρέπεια και η αποτελεσματικότητά του”, τόνισε μεταξύ των άλλων.
Εισήγηση Κωστή Χατζηδάκη στην παρουσίαση του βιβλίου «Τζαννής Τζαννετάκης – Από τη συνειδητότητα στη δράση»
Στην πολιτική σε όλο τον κόσμο υπάρχουν οι πολιτικοί και οι πολιτικάντηδες.
Ποιοι είναι οι πολιτικάντηδες; Οι πολιτικάντηδες είναι οι «καλοχαιρέτες». Οι πολιτικοί των δημοσίων σχέσεων, οι πολιτικοί των γάμων, των βαφτίσεων, των μνημόσυνων κλπ. Αυτοί που δεν γνωρίζουν τα θέματα. Αυτοί που δεν μπορούν να συνεισφέρουν στην επίλυση των ουσιαστικών προβλημάτων.
Και ποιοι είναι οι πολιτικοί; Οι πολιτικοί είναι αυτοί που προσπαθούν να τιμήσουν τον ρόλο τους. Άνθρωποι που έχουν, προφανώς μια φιλοδοξία για να βρίσκονται στην πολιτική κονίστρα. Που τους ενδιαφέρει η δημοσιότητα, δηλαδή η τηλεόραση, οι εφημερίδες, που άλλωστε αποτελούν εργαλείο όχι μόνο για να εκλέγονται, αλλά και για να πείθουν και να περνούν τις πολιτικές τους θέσεις. Άνθρωποι που έχουν γνώμη -και πολλές φορές ισχυρογνωμοσύνη, όχι μόνο γνώμη- για το πού πρέπει να πάνε διάφορα θέματα σε σχέση με την οικονομία, την παιδεία, τις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Άνθρωποι που συγκρούονται συχνά μεταξύ τους, όχι μόνο λόγω εγωισμού, αλλά γιατί πραγματικά παθιάζονται με διαφορετικές απόψεις και θέσεις. Άνθρωποι που πολλές φορές λόγω της οπτικής που έχουν για κάποια πράγματα οδηγούν τις καταστάσεις ακόμα και στα άκρα. Αυτό είναι η φύση της πολιτικής, αλλά και η φύση της δημοκρατίας.
Ο Τζαννετάκης ήταν σίγουρα πολιτικός. Μόνο που ήταν ένας διαφορετικός πολιτικός. Μια ασυνήθιστη περίπτωση, την οποία την ξέρουν πολύ καλύτερα όσοι έτυχε να τον γνωρίσουν από κοντά, όπως εγώ.
Προσωπικά τον γνώρισα όταν ήμουν 23 χρονών, στα τέλη του 88, στην επιτροπή εκλογών της Νέας Δημοκρατίας.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τότε είχε αποφασίσει στην ηγετική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας να βάλει σχεδόν όλους εκείνους που δεν τον ψήφισαν στις εσωκομματικές εκλογές του 1985 με τον Στεφανόπουλο. Τον Γιώργο Σουφλιά, τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο, τον Βασίλη Κοντογιαννόπουλο, τον Γιάννη Παλαιοκρασσά, τον Τζαννή Τζαννετάκη,
Γνώριζα τον Τζαννετάκη από την τηλεόραση και τις εφημερίδες περισσότερο ως υπουργό Δημοσίων Έργων του Γεωργίου Ράλλη με τις ανισόπεδες γέφυρες και την περιφερειακή Κατεχάκη που έγιναν σε χρόνο ρεκόρ. Και από την υποψηφιότητά του στον Δήμο Αθηναίων, όπου έκανε την ευχάριστη έκπληξη και παραλίγο να εκλεγεί, έναν χρόνο μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ.
Ήξερα, λοιπόν, ότι έχει προοδευτικές αντιλήψεις, ότι ήταν μέρος της ανανεωτικής πλευράς της Νέας Δημοκρατίας και με αυτή την έννοια αισθανόμουν ήδη μια ιδεολογική εγγύτητα. Γιατί κι εγώ, στέλεχος της ΟΝΝΕΔ τότε, είχα μεγάλο πάθος για την πολιτική ανανέωση της Νέας Δημοκρατίας με βάση τα πρότυπα των σύγχρονων κεντροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων.
Όταν τον γνώρισα, όμως, από κοντά, είδα κάτι περισσότερο από αυτό. Δεν είδα, δηλαδή, μόνο έναν πολιτικό με μια ανανεωτικό πνεύμα, μακριά από τον παλαιοκομματισμό. Είδα πολλά περισσότερα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση.
- Πρώτα από όλα ήταν η πολιτική του αισθητική. Η απλότητα. Η έλλειψη επίδειξης.
- Θυμάμαι όχι μόνο πόσο απλά συμπεριφερόταν σε όλους, και ειδικά σε εμάς τους νεότερους, αλλά και πόσο μας αγκάλιαζε και μας προωθούσε, όλα τα στελέχη που ήμασταν από 25 μέχρι 30 χρονών τότε. Γιατί πίστευε βαθύτατα στις ικανότητες της νέας γενιάς και στην ανάδειξη νέων στελεχών, όχι μόνο στην πολιτική αλλά γενικότερα στη δημόσια ζωή της Ελλάδας.
- Μιλώντας για την πολιτική του αισθητική, μου έκανε πάντοτε εντύπωση ότι δεν είχε καμία επιθυμία να εμφανίζεται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πράγμα το οποίο ξενίζει για πολιτικό. Ακόμα και στις εκλογές του 1989, όταν ήταν επικεφαλής της επιτροπής εκλογικού αγώνα της Νέας Δημοκρατίας, δεν ασχολήθηκε τόσο με τον σκληρό προεκλογικό αγώνα στην Α’ Αθηνών, όσο γενικότερα με την καμπάνια της Νέας Δημοκρατίας στις δύσκολες και διχαστικές εκλογές του Ιουνίου του 1989.
- Ενδεικτικό αυτής της αντίληψης είναι κάτι που γράφει το βιβλίο και μου το είχε πει, άλλωστε, πολλές φορές ο ίδιος. Ότι «αυτό που κάνει κανείς δεν το κάνει για να το λέει». Και αυτό δείχνει μια στάση ζωής.
- Και αυτό με περνάει σε ένα δεύτερο χαρακτηριστικό που είδα γνωρίζοντάς τον. Ότι η αισθητική αυτή δεν ήταν κάτι το ρηχό και απλώς ένα κομμάτι της καθημερινότητάς του. Ήταν αντανάκλαση της στάσης του για τη ζωή και τα πράγματα, που ήταν συνειδητή και αποτέλεσμα της ανατροφής του, της διαδρομής του και της θέσης του για τη ζωή και τους ανθρώπους. Δηλαδή, ο Τζαννής Τζαννετάκης ήταν ένας άνθρωπος που ξενίζει σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του.
- Τι εννοώ; Ήταν ο πολιτικός ο οποίος προηγουμένως ήταν μάνατζερ σε ιδιωτικές επιχειρήσεις για κάποιο διάστημα, πριν γίνει μάνατζερ ήταν διοικητής υποβρυχίου στο ναυτικό και, ενώ ήταν όλα αυτά, ασχολείτο με την λογοτεχνία και τη φιλοσοφία όχι μόνο διαβάζοντας, αλλά και γράφοντας. Τον απασχολούσε η Ινδία και γενικότερα η Ασία ως φαινόμενο. Ως αντίληψη και φιλοσοφία. Έχει γράψει βιβλία για την Ινδία και έχει μεταφράσει μέχρι τις Ουπανισάδες, ένα από τα παλαιότερα ινδικά κείμενα. Επιπλέον ένδειξη της καλλιέργειάς του ήταν η άρτια γνώση της αγγλικής και της γερμανικής γλώσσας την οποία αξιοποιούσε τόσο στο επίπεδο της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, όσο και της πολιτικής, αλληλεπιδρώντας διαρκώς με το διεθνές περιβάλλον. Ήταν δηλαδή ο Τζαννής Τζαννετάκης μια πολυεπίπεδη προσωπικότητα με μια ασυνήθιστη διαδρομή, μια ασυνήθιστη ζωή, αλλά και μια ασυνήθιστη ευαισθησία για πολιτικό.
- Και το τρίτο και κυριότερο το οποίο είδα είναι ότι ήταν ένας άνθρωπος του καθήκοντος.
- Τι άλλο από άνθρωπος του καθήκοντος θα μπορούσε να είναι κάποιος ο οποίος έχοντας μία πορεία στο πολεμικό ναυτικό στις 22 Απριλίου του 1967, μια μέρα μετά την επιβολή της δικτατορίας, αποφασίζει μόνος του να παραιτηθεί από το πολεμικό ναυτικό; Πράξη που, φυσικά, είχε ως αποτέλεσμα τη στοχοποίησή του από τη δικτατορία και την εξορία του στα Κύθηρα.
- Τι άλλο από αίσθηση καθήκοντος αποτελεί το ότι άφησε αναπάντητες όλες τις προσωπικές επιθέσεις που δέχτηκε στους μήνες που ήταν πρωθυπουργός; Τι δεν είχε ακούσει εκείνη την περίοδο από τα ως συνήθως συγκρατημένα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης! Δεν απάντησε σε ούτε έναν χαρακτηρισμό.
- Ενόψει της σημερινής παρουσίασης είδα, μεταξύ άλλων, ένα βίντεο στο οποίο μιλούσε στο Γύθειο όταν ήταν πρωθυπουργός. Το μήνυμά του ήταν ενωτικό και ενώ μιλούσε για την ανάγκη της εθνικής συμφιλίωσης κάποιος πετάχτηκε από κάτω λέγοντας κάτι οξύ για το ΠΑΣΟΚ. Ο Τζανεττάκης τον αποδοκίμασε αμέσως από το βήμα. Όλα αυτά ούτε ήταν και ούτε και είναι, δυστυχώς, συνηθισμένα στην ελληνική πολιτική ζωή.
Επομένως, το τελικό συμπέρασμα για όποιον γνώριζε τον Τζαννή Τζαννετάκη είναι πως για τον ίδιο η πολιτική δεν ήταν παρά το μέσο για την εφαρμογή αρχών και για την επιδίωξη κάποιου συγκεκριμένου αποτελέσματος. Έλεγε συχνά ότι δεν έχει σημασία αν ολοκληρώσουμε ένα έργο, σημασία έχει να βάλουμε τα θεμέλια ώστε να το παραλάβει κάποιος άλλος και να το ολοκληρώσει εκείνος. Κάποιος, όμως, πρέπει να κάνει την αρχή.
Ο Τζαννής Τζαννετάκης, λοιπόν, ήταν μια κατηγορία μόνος του. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης διάλεξε να τον προτείνει στην αριστερά για την κυβέρνηση εκείνου του δύσκολου καλοκαιριού. Δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι η αριστερά τον αποδέχτηκε αμέσως λόγω της ξεχωριστής πολιτικής και προσωπικής του διαδρομής που ήταν η διαδρομή ενός ευπατρίδη, μετριοπαθούς πολιτικού και ανθρώπου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι προσπάθησε ο ίδιος προσωπικά να χειριστεί εκείνο το δύσκολο καλοκαίρι με όσο μεγαλύτερη μετριοπάθεια γινόταν. Και ότι ήταν ο πρωθυπουργός που όταν κυβέρνησε έκανε πράξη δύο πράγματα:
- Ολοκλήρωσε την εθνική συμφιλίωση που είχε μείνει ημιτελής μετά την αναγνώριση του Κομμουνιστικού Κόμματος και την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης με τον τρόπο που το είχε κάνει το ΠΑΣΟΚ στις αρχές της δεκαετίας του ’80, προχωρώντας ακόμα περαιτέρω, μέχρι και στο κάψιμο των φακέλων των αριστερών.
- Και ήταν ταυτόχρονα ο άνθρωπος που έκανε για πρώτη φορά πράξη στην Ελλάδα την ανεξάρτητη κρατική τηλεόραση. Έχοντας στο τιμόνι τότε τον Ριχάρδο Σωμερίτη. Ήταν μερικοί μήνες στην τηλεόραση τότε που σίγουρα η σημερινή κρατική τηλεόραση θα τους ζηλεύει.
Και, ακόμα περισσότερο, ήταν ο άνθρωπος που συντόνισε, στη συνέχεια, ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, μια σειρά από κρίσιμα έργα για τα οποία ο ίδιος δεν διαφημίστηκε ποτέ. Φυσικά, δεν τα έκανε μόνος του. Υπήρχαν κι άλλοι άνθρωποι που βοήθησαν τότε. Ο Στέφανος Μάνος ήταν χαρακτηριστική περίπτωση. Αλλά η σφραγίδα του Τζαννή Τζαννετάκη θα υπάρχει σε κρίσιμα έργα για την πορεία της χώρας, όπως είναι ο διεθνής αερολιμένας Ελευθέριος Βενιζέλος, όπως είναι το μετρό της Αθήνας, όπως είναι το μετρό της Θεσσαλονίκης, όπως είναι η μεταφορά του ιπποδρόμου στο Μαρκόπουλο, όπως είναι η κινητή τηλεφωνία, ο διαγωνισμός για την οποία έγινε με υποδειγματικό τρόπο.
Αυτός ήταν ο Τζαννής Τζαννετάκης, ο Μανιάτης, ο αξιωματικός των υποβρυχίων, ο λογοτέχνης, ο μάνατζερ, ο πολιτικός, ο ευπατρίδης.
Πολλοί πολιτικοί έχουν σίγουρα διαφημίσει την πορεία τους πολύ περισσότερο από τον Τζαννή Τζαννετάκη, αλλά λίγοι πολιτικοί στην Ελλάδα έχουν πετύχει τόσα πολλά όσο ο Τζαννής Τζαννετάκης, τόσο σε επίπεδο προσωπικό, όσο και σε επίπεδο πολιτικό. Και για αυτό είμαστε όλοι σήμερα εδώ για να τον τιμήσουμε.