“Από τη μια πλευρά, έχουμε μια καθυστερημένη προσγείωση της Κυβέρνησης στην πραγματικότητα από την άλλη πλευρά, σε κάποια άλλα σημεία έχουμε κάποιες εσφαλμένες ή δειλές επιλογές.”
Ομιλία του Κωστή Χατζηδάκη στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου «Λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις»
13 Ιουλίου 2011
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: Αυτό το νομοσχέδιο αποτυπώνει, κατά την άποψή μου, δύο πράγματα: Από τη μια πλευρά, έχουμε μια καθυστερημένη προσγείωση της Κυβέρνησης στην πραγματικότητα από την άλλη πλευρά, σε κάποια άλλα σημεία έχουμε κάποιες εσφαλμένες ή δειλές επιλογές.
Ξεκαθαρίζω, από την πλευρά της Ν.Δ., ότι θα στηρίξουμε κάθε θετική ρύθμιση. Για παράδειγμα, προφανώς, είμαστε υπέρ των ρυθμίσεων για τους υδρογονάνθρακες. Ήταν ρυθμίσεις που είχαν ξεκινήσει και από εμάς το 2009, σε σχέση με τον φορέα των υδρογονανθράκων, είχαμε προαναγγείλει, κύριε Υπουργέ, τη μέθοδο open door και ήμασταν στη φάση της επεξεργασίας. Γνωρίζετε ότι υπήρχε μια δέσμη ιδεών από το συμβούλιο ενεργειακού σχεδιασμού, χαιρόμαστε που μένετε σε αυτήν τη γραμμή και εμείς, χωρίς μικροψυχία, θα στηρίξουμε και αυτή τη διάταξη και κάθε άλλη θετική διάταξη.
Δεύτερον, προφανώς, είμαστε υπέρ των ρυθμίσεων για το διαχωρισμό ΔΕΠΑ – ΔΕΣΦΑ, θέλω, όμως, να θυμίσω ότι το 2009, όταν είχαμε κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και είχαν εκδοθεί σχετικές ανακοινώσεις, οι αρμόδιοι τομεάρχες του ΠΑ.ΣΟ.Κ. μας κατακεραύνωναν, γιατί, ως συνήθως, «είμαστε ανάλγητοι, νεοφιλελεύθεροι και ξεπουλάμε τον εθνικό πλούτο».
Τρίτον, θα στηρίξουμε τις ρυθμίσεις για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη και τις απαλλοτριώσεις. Έχουμε, όμως, μια ειλικρινή απορία: Γιατί σας πήρε δύο χρόνια για να φέρετε αυτές τις ρυθμίσεις, που βρήκατε έτοιμες; Κατά 90%, πρόκειται για πιστή αντιγραφή ρυθμίσεων, που είχαμε ετοιμάσει εμείς και είχαν περάσει από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, αλλά δεν πρόλαβαν να ψηφιστούν, διότι μεσολάβησαν οι εκλογές. Πραγματικά, θα ήμουν ευτυχής, εάν κάποιος μπορούσε να λύσει αυτήν την απορία. Όπως, επίσης, εάν μπορούσε κάποιος κυβερνητικός παράγοντας να λύσει και την απορία ποιες συγκεκριμένες ενέργειες έγιναν τόσο καιρό από την Κυβέρνηση για τον αγωγό. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι, αφενός, πριν από τις εκλογές, ο κ. Παπανδρέου, με κάποιες δηλώσεις του, είχε θέσει εν αμφιβόλω τη σκοπιμότητα αυτού του αγωγού, αλλά και μετεκλογικά γνωρίζουμε ότι, την ώρα που οι Βούλγαροι αμφέβαλαν, δεν κάνατε το πιο στοιχειώδες, δηλαδή, να φέρετε αυτές τις διατάξεις που φέρνετε τώρα, για να δείξετε ότι η Ελλάδα έχει τη βούληση να παραμείνει στον ίδιο δρόμο, που ήταν επί πολλά χρόνια.
Εν πάση περιπτώσει, θα στηρίξουμε κάθε θετική ρύθμιση. Έχουμε, όμως, επιφυλάξεις σε πολλά άλλα σημεία. Κυρίως, έχουμε επιφυλάξεις σε τρία ζητήματα: Το πρώτο ζήτημα αφορά τις διατάξεις για τα λατομεία. Πρόκειται για παράταση λειτουργίας, αλλά δεν μπορεί η Ελλάδα να συνεχίσει να πορεύεται με αυτές τις παρατάσεις. Θα πρέπει να δεσμευτείτε ότι θα φέρετε συγκεκριμένο και πλήρη λατομικό νόμο, ότι θα εκσυγχρονιστεί το πλαίσιο για τα λατομεία, ότι αυτό το πλαίσιο θα σέβεται το περιβάλλον και η δέσμευση αυτή θέλουμε να αποτυπώνεται στο κείμενο του σχεδίου νόμου – π.χ., να αναφέρει ότι «εντός έξι μηνών η Κυβέρνηση θα φέρει οριστικές ρυθμίσεις για το ζήτημα αυτό».
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Πράγματι, πρέπει να ενισχυθεί. Το σημείωσε ο Εισηγητής μας και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία επ’ αυτού, άλλωστε το επιτάσσει το Κοινοτικό Δίκαιο. Ωστόσο, νομίζω ότι έχετε περάσει στο αντίθετο άκρο. Θα μπορούσα να κάνω πολλές αναφορές, αλλά θα μου επιτρέψετε να κάνω τρεις. Πρώτον, στο άρθρο 13 προβλέπεται ότι την αποφασιστική αρμοδιότητα για τη χορήγηση, ανάκληση ή τροποποίηση των αδειών έχει πλέον η Ρ.Α.Ε.. Η διαδικασία, όμως, δεν ορίζεται ούτε στις γενικές της γραμμές στο νόμο, αλλά δίνεται εξουσιοδότηση στην ίδια τη Ρ.Α.Ε. να την προσδιορίσει με κανονισμούς, που θα εκδώσει. Νομίζω ότι πρόκειται για υπερβολική εξουσιοδότηση.
Ακόμα, το τεκμήριο αρμοδιότητας για την έκδοση κανονιστικών πράξεων κατά εξουσιοδότηση στη νομοθεσία ανήκει στην Ρ.Α.Ε.. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στην νομοθετική εξουσιοδότηση, αρμόδια για την έκδοση των κανονιστικών πράξεων είναι η Ρ.Α.Ε. και όχι το αρμόδιο Υπουργείο. Κινδυνεύουμε με αυτές τις ρυθμίσεις η Ρ.Α.Ε. να σας υποκαταστήσει, να σας καταστήσει Υπουργούς άνευ χαρτοφυλακίου. Η Ρ.Α.Ε. θα κάνει τη δουλειά σας.
Επίσης, στο άρθρο 8 παράγραφος 5 προβλέπεται ότι, με εξαίρεση την αρμοδιότητα επιβολής κυρώσεων, δίνεται η δυνατότητα με απόφαση της Ρ.Α.Ε. να μεταβιβάζονται αρμοδιότητες της ίδιας της Αρχής σε μέλη της, σε ένα μέλος. Ένα μέλος της Ρ.Α.Ε. μπορεί να έρθει ως υπερεξουσία σε αυτόν τον τόπο, που, θεωρητικώς, υπάρχει κοινοβουλευτική δημοκρατία και κυβέρνηση που απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής, και να αποφασίσει μόνος του για ζητήματα τεράστιου οικονομικού αντικειμένου. Από τη μια, έχουμε τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ για τους καφέδες και τι πληρώνει ο καθένας σε κάθε Υπουργείο και, από την άλλη, ένα μέλος της Ρ.Α.Ε. θα αποφασίσει για υποθέσεις εκατομμυρίων ευρώ. Όχι. Αυτό δεν περνάει. Πρέπει να το αλλάξετε, για να προστατεύσετε τους εαυτούς σας. Αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα, υπάρχουν και άλλα που μπορούμε να τα αναφέρουμε στην συνεδρίαση επί των άρθρων.
Θέλω να πιστεύω ότι καταλαβαίνετε πως η τοποθέτησή μας είναι καλόπιστη. Υπάρχει και γνωμοδότηση που έχει ζητήσει η Δ.Ε.Η. διακεκριμένου Καθηγητού του Διοικητικού Δικαίου, ο οποίος σημειώνει ότι εδώ υφίσταται παραβίαση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και ότι πολλές από τις διατάξεις είναι αντισυνταγματικές. Θα έχουμε εδώ τον κ. Ζερβό και ελπίζω να έχω τη δυνατότητα να του θέσω το ερώτημα: τι αναφέρει η συγκεκριμένη γνωμοδότηση.
Επίσης, έχουμε ενστάσεις στο θέμα της απελευθέρωσης της ηλεκτρικής ενέργειας, με την έννοια ότι θεωρούμε πως είναι εσφαλμένος, δειλός και αναποτελεσματικός ο τρόπος.
Όπως σημείωσε ο εισηγητής μας, εδώ έχουμε έναν δυισμό, δηλαδή, μια αντιφατική αντιμετώπιση. Από τη μια, στην αγορά του φυσικού αερίου προβλέπεται ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός, δηλαδή άλλη εταιρεία είναι υπεύθυνη για τα δίκτυα, που θα είναι και πιο κοντά στο Κράτος, όπως μας εξήγησε ο Υπουργός – δηλαδή το κράτος θα έχει μεγαλύτερη επιρροή – και άλλη εταιρία θα έχει το εμπόριο του φυσικού αερίου. Εδώ δεν είναι έτσι στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Διαλέγετε το μοντέλο ΙΤΟ, το οποίο είναι τόσο περίπλοκο, που είναι, καταρχήν, δύσκολο να εξηγηθεί και, δεύτερον, είναι αμφίβολο αν θα τύχει της εγκρίσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Όμως, ακόμη και αν όλα αυτά υποτεθεί ότι δεν ισχύουν, το ΙΤΟ για μένα, έχει ένα βασικό πρόβλημα. Το ΙΤΟ μπορεί να λειτουργήσει αν το Δημόσιο θέλω να κρατήσει πάνω από το 51% και δε θέλει να κάνει αποκρατικοποίηση, όπως ήταν η παλιά αντίληψη των δύο μεγάλων κομμάτων. Αν θέλεις να κάνεις, όμως, αποκρατικοποίηση – και τώρα το λέτε και εσείς, το λέμε και εμείς – το ΙΤΟ δε βοηθάει, δηλαδή, έχοντας μια ενιαία εταιρία με δύο θυγατρικές, μία για τη μεταφορά και μία για τη διανομή. Αν θέλετε να κάνετε αποκρατικοποίηση, απομένει να δούμε ποιες μορφής αποκρατικοποίηση, γιατί και ο Υπουργός δεν είναι σίγουρος. Ακούσαμε προηγουμένως ότι εγκαταλείπει το μοντέλο της κυρίας Μπιρμπίλη και πηγαίνει σε ένα άλλο μοντέλο.
Εν πάση περιπτώσει, όμως, αν υπάρχει ενιαία εταιρία – και εδώ θέλω την προσοχή των συναδέλφων του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – είτε θα την αποκρατικοποιήσετε ολόκληρη με το μοντέλο ΙΤΟ, παίρνοντας λιγότερα λεφτά αν είναι ένα πακέτο, είτε, για να το αποφύγετε αυτό, θα ξεκινήσετε τις αποκρατικοποιήσεις από τις θυγατρικές. Αυτό, για να είμαστε εξηγημένοι μεταξύ μας, σημαίνει ότι θα ξεκινήσετε τις αποκρατικοποιήσεις από τα δίκτυα, από τη μεταφορά και τη διανομή. Θα αποκρατικοποιήσετε πρώτα τα δίκτυα – που η θέση της Ν.Δ. σε αυτό ξέρετε ότι είναι όχι – και, στη συνέχεια, θα αποκρατικοποιήσετε και την παραγωγή, τα ορυχεία και την εμπορία.
Ξανασκεφτείτε τα. Νομίζω ότι από αλλού ξεκινήσατε και αλλού η ζωή σας πάει. Είστε μπερδεμένοι. Το σχέδιο αυτό δε βγαίνει και μακάρι να αποδεχθώ λάθος. Όπως τροποποιήθηκε το σχέδιο της κυρίας Μπιρμπίλη, με τα 3 εναλλακτικά σενάρια του κ. Υπουργού, θα τροποποιηθεί και αυτό. Καλό είναι να κάνετε κάποιες έντιμες παραδοχές με τον εαυτό σας, να κάνετε τις τροποποιήσεις που θέλετε, αν σας ενδιαφέρει να πετύχετε στον στόχο σας, που είναι από την αποκρατικοποίηση της Δ.Ε.Η. να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατόν, το Κράτος να έχει τον έλεγχο των δικτύων, αλλά, παράλληλα, να έχει και το ταμειακό και το αναπτυξιακό όφελος μέσω στρατηγικού επενδυτή. Η θέση μας είναι πάρα πολύ καθαρή σε αυτό. Ήλπιζα να είναι και η δική σας.
Το ίδιο μπερδεμένα είναι τα πράγματα στους λιγνίτες, για τους οποίους είχαμε συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι δε θα αλλάξει τίποτα σε σχέση με το σημερινό καθεστώς της εκμετάλλευσης λιγνιτών από τη Δ.Ε.Η., υπό την προϋπόθεση ότι σε όλες τις νέες εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα δε θα είχε το δικαίωμα η Δ.Ε.Η. να έχει πρόσβαση. Η προκάτοχος Υπουργός του κ. Παπακωνσταντίνου, επειδή δε συμπαθούσε πάρα πολύ το λιγνίτη και όλες αυτές τις κλασικές μεθόδους, οι οποίες, όμως, είναι και θα παραμείνουν εκεί και δεν πρόκειται να εξαφανιστούν – οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειες δεν πρόκειται να πάνε πάνω από το 20% – είπε «το αφήνω αυτό στην άκρη, δεν θέλω να ψάξω άλλους λιγνίτες». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ικανοποιήθηκε από τη ρύθμιση αυτή και έτσι άνοιξε όλη αυτή η «φάμπρικα» με τα swaps, με την πώληση σταθμών κ.λπ.. Και τώρα πηγαίνετε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα – θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει ελπίδα – και περιμένω τις επόμενες μέρες να ανακοινώσετε τι ακριβώς θα κάνετε και σε σχέση με τους λιγνίτες.
Πάντως, αυτό είναι το τοπίο. Εύχομαι το πνεύμα που σας διέπει ως προς το φυσικό αέριο να κυριαρχήσει στην σκέψη σας και ως προς την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ίδιοι άνθρωποι είστε. Η ίδια Κυβέρνηση είστε. Είναι προς το συμφέρον και το δικό σας και της χώρας να ακούσετε αυτά που σας λέμε, τα οποία μπορεί να έχουν πολιτικό κόστος, αλλά καθαρές και συγκεκριμένες λύσεις. Λέμε τα δίκτυα να μείνουν στο Κράτος και το εμπορικό κομμάτι να αποκρατικοποιηθεί και στο φυσικό αέριο και στην ηλεκτρική ενέργεια. Είναι απλή λύση και απλή λογική. Ελπίζω να υιοθέτησε σε αυτές τις απόψεις μας.